NIEUWE
No. 708.
Donderdag 12 Juli 1883.
8e Jaargang.
Frankrijk.
Iets over Porselein.
Een spoorweg in de toppen van de
boomen.
Snelheid van gedachte.
H44RLEM
ABOÏÏHEMENTSPBIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Buiten Haarlem franco per post.
Afzonderlijke Nummers
j 0,85
1-
0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUEEAÜ: St. Jansstraat Haarlem.
m
MAIN XIEN PR jl
AGHTE MA NON AGITATE.
PBIJS DEK ADVERTENTIÈN
Van 16 regels.30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers K P P E R S I.AUEET.
Uit alles wat men van vertrouwbare
zijde uit Frankrijk verneemt, blijkt zon
neklaar, dat de groote meerderheid van
het Fransche volk niets anders wenscht dan
rust te genieten. De meeste Franschen zijn
niet gediend met de onrust en agitaties
van de laatste jaren. Maar rust is het
laatste, wat de in de Kamer heerschende
partij wil toestaanin een rustig en tevre
den land hebben de volksmenners geen
vooruitzicht om macht en rijkdom te ver
krijgen. De radicale patriotten bekooren tot
eene klasse, voor welke bet salaris van
een afgevaardigde eene groote aantrekkings
kracht bezit; dit salaris nu is wel niet
groot, doch bedraagt altijd nog meer, dan
advocaten zonder cliënten en dokters zonder
patiënten in de provinciën kunnen ver
dienen. Een Frauschman die een goede
broodwinning bezit, heeft geen lust zijne
gemeente te verlaten om zes maanden van
het jaar in Parijs te slenteren en dien
tengevolge is het veld geheel en al open
voor die talrijke klasse van slenteraars en
koffiehuis-politici, welke eene behoorlijke
overredingskracht en een hoogen dunk van
hunne talenten en verdiensten bezitten.
Eene volksvertegenwoordiging, samenge
steld uit zulke elementen is echter nimmer
tevreden als ze niet iets beeft af te bre
ken of te verwoestenonverschillig of bet
eene instelling of een Ministerie is. Dit
laatste bij voorkeur, waut immers daar
door komen er vele betrekkingen en posten
vacant en dit is dan ook de voornaamste
oorzaakwaarom in het republikeinscke
Frankrijk de ministeries zoo dikwijls ver
wisselen.
Bij de heropening der Kamers, na de
Paaschvacantiehadden vele afgevaardigden
verwacht dat er spoedig eene kabioets-
quaestie zou ontstaauzij werden echter
deerlijk teleurgesteld. Er kwam niets bi-
zonders voor dan het bescheiden voorstel
van Tirard, den Minister van Financiën,
om de leening van 5°/0 te veranderen in
eene van 4'/g Zonder twijfel waren de
wetgevers bij deze quaestie geïnteresseerd
want velen van hen trachten door kleine
financiëele operatiëu nog iets extra's te ver
dienen: maar nu is een fiuanciëele operatie
nog niet geschikt genoeg om een gegrond
motief voor eene kabinets-crisis te pr<wocee-
ren. Ook de «quaestie Thibaudin» liep met
een sisser af. Iu den aanvang heette het alge
meen dat Ferry besloten had Generaal Thi
baudin die wegens ontrouw aan zijneere
woord geen al te beste reputatie bezit
uit het Kabinet zou verwijderen. Thibau
din, die bij de radicalen zeer populair is,
zou van zijn ambt afstand doendoch eerst
FEUILLETON.
Misschien is het niet van algemeene bekend
heid dat het porselein alzoo genaamd is naar de
porselein-slak, welker schaal een porseleinacliti-
gen glans heeft. Deze slak heet bij de Portu-
geezen Porcella (varkentje) omdat haar vorm met
dien van het varken overeenkomt. De Por-
tugeez-n namelijk brachten omstreeks 1500 het
porselein uit China naar Europa over en reeds
toen werd aan dit artikel een zeer groote waarde
toegekend; om slechts iets te noemen: Angust
II van Saksen gaf aan den eersten koning van
Pruisen voor 48 stuks Chineesch porselein met
witte en roode bloemen, een geheel regiment
dragonders. Er is lang gedacht dat de Chineezen
het porseleinfabriceeren geheim hielden, maar
hunne uitgebreide encyclopaediën, waarin de Chinee
zen hunne wetenschappen al sinds eeuwen beschre
ven hebben, geven blijk, dat de porselein-bereiding
in de Kamer eene rede houdendie aller
minst voor den heer Ferry aangenaam zoude
zijn Thibaudin wilde namelijk het Kabinet
van geheime Orleanistiscbe sympathieën be
tichten en als bewijs daarvoor de intimi
teit van Ferry met Generaal Gallifet aan
halen welke laatste persoon door de rooden
als een intrigant van het Huis Orleans
wordt beschouwt. Voorts wist Ferry, dat
de oude Grévy zijn haat tegen Gambetta
op de Gambettisten in het Ministerie heelt
overgedragen en dat hij plan had, hem
plaats te laten maken voor zijn gunsteling
Freycinet om later het gausche Kabinet, be
halve Thibaudin (om de rooden te believen) op
te ruimen. Op de gematigden in de Kamer
kan Ferry evenmin steunen als zijne voor
gangers want behalve dat zij geen motief
hebben om zich voor den intrigant Ferry
druk te maken staan deze philistijnen der
mate onder den invloed der rooden, dat
men niet het minste vertrouwen op hen
kan stellen zoodat feitelijk de rooden in
de Fransche Kamer den baas spelen.
De sluwe Ferry scheen het dus raadzaam
te achten met Thibaudin iu goede ver
standhouding te leven en de rooden we
derom met een nieuwen cultuurstrijd rustig
te houden. Daarvoor liet hij in den Voltaire
een door Gambetta gesticht blad en thans
het orgaan van hel ministerie, liet volgende
verkondigen »Hadden de Bisschop
pen slechts een Pauselijke breve openbaar
gemaakt, zonder daartoe verlof van den
Staatsraad te hebben bekomen, men zou
zulk eene strafwaardige overtreding ooglui
kend hebben toegelaten, als tenminste de
vrede er niet door was gestoord; maar
een der Bisschoppen heeft het gewaagd de
wet en hare uitvoering in een brief te
critiseeren, die van alle kansels van het
Bisdom werd afgelezen en voor zulk eene
misdaad is eene berisping van den Staats
raad niet' voldoende, op haar moet nood
zakelijk de strafwet worden toegepast. Op
hitsing tot verachting der wetten wordt
in eenige gevallen met verbanning, in
andere met gevangenis gestraft en het is dus
thans de plicht der Regeering de Bisschop
pen te vervolgen.o
De dwaasheid van zulk een raad, die hier
van eene zijde komt die anders op haar
opportunisme nog al snoeft, doet vermoeden,
dat hier een ander motief' moet bestaan,
dan de voorgewende verontwaardiging tegen
een Prelaat, die zijne kudde zooals
inderdaad zijn plicht was voor de in
voering van atheïstische schoolboeken op
de lagere scholen waarschuwde. De gansche
komedie is waarschijnlijk aan het Gam-
bettistische idee te danken, dat de uiter
ste linker zijde van eene jacht op een
ministerie slechts door een priester-
door de Chineezen minder als een gehtim, dan
wel als een staatsmonopolie beschouwd werd;
zooals ook in Europa hij de eerste vervaardiging
van porselein het geval was, omdat de monar
chen daariu een milde bron voor hunne uitge
putte schatkisten zagen.
De geleerde Franschman Jnlien, heeft na eerst
liet boek over de leer der Cliin. zijdeteelt vertaald
te hebben, thans dat over de porseleinbereiding
overgezet. Daaruit blijkt o. a., dat vermoedelijk
in 185 n. Chr. onder de heerschappij der Hang's
het eerste porselein vervaardigd werd; dat de
grondstoffen der Chineezen voor deze fabricatie
dezelfde is als die welke de Europeanen eerst
in zeer veel later tijd in Europa vonden. De
keizerlijke fabriek in China is thans altijd nog
voor staatsrekening in werking en heeft 3000
ovens met duizenden arbeiders, welker woonplaats
een uitgestrekte fabriekstad vormt.
In 1718 werd de eerste porseleinfahrik, wel
ker fabricaat namelijk kon wedijveren met het
Chin, porselein, in Weenen geopend, en eerst 50
vervolging kan worden afgewend.
De Regeering heeft zich iu deze aange
legenheid al zeer vreemd gedragen. Aller
eerst verlangde zij van den Staatsraad eene
verklaring, dat de Aartsbisschop van Albi
en vier andere Bisschoppen zich aan over
treding hunner ambtsmacht hadden schuldig
gemaakt, lo. door eene mededeeling van
het Roomsche hof te verkondigen, die niet
volgens de wet bekrachtigd en geregistreerd
was, en 2o. door een decreet eener Con
gregatie, die aan de Fransche Regeering
onbekend is, evenzoo te behandelen als of
het direct van den Paus kwam, met wien
de Regeering in betrekkingen staat, die
nauwkeurig door het concordaat zijn aan
gewezen. Vermoedelijk heeft de Regeering,
die de voetstappen van hare voorgangster
volgde, de zoogenaamde organieke wetten
bedoeld, die het den Bisschoppen verbieden
eene formeele mededeeling uit Rome aan
te nemen zonder de tusschenkomst der
Regeering; en al antwoorden de Bisschoppen
dat deze organieke wetten zelve strijdig
zijn met het concordaat en daarom nooit
door Rome ziju erkend, 't zal hen bij den
tegen woordigen Staatsraad niet veel baten.
In de dagen dat men deze zonderlinge
wijze van wetgeven uitvond, kon de Re-
geeriug alleszins nog hopen, hetgeen in
Rome voorviel voor de Bisschoppen geheim
te houden, toch sinds ziju de tijden ver
anderd, de telegraaf en de speciale corres
pondenten der groote dagbladen hebben
dit onmogelijk gemaakt. En om het on
gerijmde der gansche aangelegenheid nog
nader aan te toonen, dient vermeld te
worden dat de Regeering machteloos stond
tegenover de Bisschoppen die het decreet
der Congregatie van den index evenzeer
aanbevolen hadden, doch met die aanbe
veling hadden gewacht totdat het decreet
in de dagbladen was gepubliceerd. Al het
geen een Bisschop vroeger direct van Rome
ontving, kan hij thans op dezelfde wijze
als andere berichten ontvangen. Het recht
der Regeering en de voorgewende overtre
ding der Bisschoppen heeft geen rai-son dêtre
meer; de Regeering kan wel de Bisschoppen
noodzaken, de couranten te noemen, op
welker gezag zij het decreet verkondigden,
maar dat is ook alles. Het blijft steeds een
nutteloos recht, vermits de Staatsraad geen
middel bezit zijn decreet te doen gelden;
hij kan wel zeggen, dat de Bisschoppen
hunne macht overschreden hebben, doch
daarmee is hij dan ook au bout de son latin;
meer kan hij niet doen, zonder in botsing
te komen met bet grondwettig recht der
persvrijheid.
De Regeering erkende het échec van den
door haar gedauen stap en zocht hem door
een anderen goed te maken. Zij noodzaakte
jaar later werd in Frankrijk de porseleinbereidiug
begonnen, doordat eerst toen een der benoodigde
grondstoffen in Frankrijk werd gevonden. De
porseleinfabriek te Sèvivs is tlians, gelijk men
weet, beroemd. In liet vermelde Chineesche lees
boek zijn niet alleen alle werkzaamheden der
porseleinbereidiug opgenomen, maar ook door
teekeuingen aanschouwelijk gemaakt.
In het graafschap Sonoma, Caledonië in Ame
rika, vindt men een werkelijken spoorweg in de
boomtoppen. Daar zijn, in eene streek bij de
kust, iu een hollen weg, de boomen gelijk af
gezaagd en de balken en rails op de stompen
gelegd. In het midden van dien hollen weg
staan twee reusachtige boomen naast elkander,
die een vast steunpunt uitmaken; zij zijn vijf-en-
zeventig voet boven den grond afgezaagd, en
wagens met zware blokken beladen rijden zoo
den Staatsraad te verklaren of de strafwet
niet op de Bisschoppen kon worden toe
gepast. Volgens twee artikelen van het
strafwetboek kan een Priesterdie met
een vreemde Macht over politieke of re
ligieuze aangelegenheden correspondeert
met gevangenis of verbanning gestraft
worden. Nu is het onwaarschijnlijk, dat
eene rechtbank het verkeer van een Fran
schen Bisschop met den Paus strafbaar
volgeus de wet zou verklaren; de Regee
ring zou dus geen stap gevorderd zijn.
Verondersteld echter dat er eene rechtbank
zou gevoudeu wordeu, die aau de Miuis-
teriëele verwachtingen beantwoordt eu dat
er dientengevolge eeuige of alle Bisschop
pen verbannen of in de gevangenis zouden
geworpeu worden, omdat zij met een Sou-
verein correspondeerdendie thans geen
wereldlijke macht bezit, wat zal daarvan
dan het gevolg zijn? Zou de Republiek
krachtig gemaakt wordeu door het schouw
spel dat de gevangeuueming of verban
ning der Bisschoppen zal aanbieden Neen,
integendeel, de ontevredenheiddie in vele
Bisdommen reeds heerscht, zou er slechts
door vermeerderd wordeu.
Wat deden nu de Ministers van Justitie
eu Eeredienst? Zij eisehten van den Bis
schop van Tulle dat deze Prelaat drie Pas
toors zoude straffen (bij weigering zou hun
salaris worden ingehouden) omdat zij ver
klaard hadden de h. Sacramenten te wei
geren aan hen die de op den index ge
plaatste boeken van Paul Bert en andere
atheïstenzouden gebruiken. Tengevolge
van deze herderlijke vermaniug werden in
de respectieve gemeenten door de ouders
bijna alle schoolboeken vernietigd, en de
Bisschop antwoordde, dat de drie Geeste
lijke slechts hun plicht hadden gedaan
dat de h. Sacramenten slechts volgens ker
kelijk voorschrift worden uitgedeeld; dat
de Geestelijken de kinderen niet tot onge
hoorzaamheid jegens hunne meesters had
den aangespoord, doch hen slechts hadden
vermaand aan de Kerk te gehoorzamen;
als zij echter dit niet anders konden doen
dan door ongehoorzaamheid jegens hunne
onderwijzers te betoonen, de schuld hiervan
ligt in de neutraliteit der scholen, die fei
telijk vijandigheid is en de vrijheid van
geweten wegcijfert. Voorts verklaarde de
Bisschop als er sprake was van schuld,
hij zelf schuldiger was dan de drie Gees
telijke i, vermits dezeu de bevelen van hun
Bisschop hadden volbracht.
Ongetwijfeld zal men in Frankrijk te-
rugkeeren tot den tijd van de eerste revo
lutie, als de eerste beginselen vau gods
dienstvrijheid veracht worden en Bisschop
pen op geen anderen grond uit hunne dio
cesen worden verbannen, dan omdat zij met
over cleu weg heen alsof hij volgens alle regelen
der kunst was aangelegd.
Een heer, die over straat ging met eene flesck
geestrijk vocht, dat hij voor geneeskundig ge
bruik gekocht had, gleed uit en viel. Hij stak
zijne hand niet uit om staande te blijven, maar
hield de flesch in veiligheid en plofte met de volle
kracht van den val neer. Toen zijn vrienden
hoorden wat hem gebeurd was, en hem vroegen
waarom hij de flesch niet had losgelaten, om
zijn handen vrij te hebber., antwoordde hij
„Als de flesch gevallen eu gebroken was, zouden
de mensclieii, die mij opgeraapt hadden, de lucht
van sterken drank geroken hebben, en gij kunt
wel hegrijpen wat zij dan van mij gedacht had
den. Mijn hoofd kan heter tegen een schok dan
mijn goede naam."
Wat kan er iu een oogenblik niet al in iemands
gedachten omgaan!
