NIEUWE
No. 714.
Donderdag 2 Augustus 1883.
8e Jaargang.
Schooldwang en beschaving.
BUITENLAND,
feuilleton.
Kapitein Webb's waagstuk.
iaaiuisch OOHR41
m
ABONNEMEHTSPBIJ S
Per 3 maanden voor Haarlem
Buiten Haarlem franco per post.
Afzónderlijke Nummers
j 0,8b
1,—
0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIE»
Van 16 regels30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS k LAUREY.
Ook in ons dierbaar vaderland zijn nu
en dan stemmen opgegaan om evenals in
het naburige Pruisenin deze gewesten
den schooldwang in te voeren. Men wilde
namelijk de vrijheid der ouders opnieuw
beperken, door hen te noodzaken hunne
kinderendie een zekeren leeftijd (6 of
7 jaren) hadden bereiktnaar de school te
zendon. Deden zij zulks niet dan vielen de
ouders in de handen van den rechter, die
hen dan naar omstandigheden tot geldboete
of gevangenisstraf kon veroordeelen. Ge
lukkig echter bleek het al spoedig dat het Ne-
derlandsche volk voor zulk een »beschavings-
wetc niet rijp was. Hier en daar werden
nog enkele stemmen in haar voordeel ge
hoord, doch het mocht niet gelukken de
uitheemsche plant op vaderlandschen bodem
over te planten.
Bij onze Germaansche naburen is men
er van overtuigd dat schooldwang en be
schaving in een causaal verband staan. In
Pruisen vooral houdt men zich overtuigd
dat het »volk der denkers* zijn hoogen
trap van beschaving aan den schooldwang
te danken heeft. Wee dengeen die er aan
mocht twijfelen!
Als men de zaak echter a tête reposée
beschouwt en als men eens kennis neemt met
de resultaten van zulk een dwang-opvoe-
ding, dan begint men tot andere gedachten
overtehellen. Men begint toetegeven dat de
mensch ook zonder schooldwang gevormd
en ontwikkeld kan worden. Een blik op
de geschiedenis leert dan ook tevens, dat
een overgroot aantal mannen zonder school
dwang hunne plaatsen in de wereldgeschie
denis hebben veroverd. Zoo weet men b. v.
van den beroemden scheikundige Justus von
Liehig, dat bij als schoolknaap zich nimmer
heeft kunnen beroemen de tevredenheid zijner
meesters te hebben weggedragen en Burger,
de groote dichter, zat als knaap in 't zweet
zijns aaugezichts de regelen der gramma
tica te bestudeeren, zonder die vorderingen
te maken, welke men van hem verwachtte.
Linnens, de beroemde natuuronderzoeker,
bracht zulk een slecht getuigschrift thuis,
dat ziju vader, een eenvoudig dorpspredi
kant, hem het schoenmakershand werk wilde
Het zal onzen lezers ongetwijfeld aangenaam
zijn eenige nadere bizonderheden omtrent kapi
tein Webb's vermetel waagstuk te vernemen. Wij
ontleenen die uit de verschillende berichten die
dienaangaande uit Amerika tot ons zijn geko
men. Kapitein Webb bereikte Dinsdag-mid
dag te één uur den waterval. Er was, onder
meer, een gerucht in omloop, dat bij over den
waterval wilde gaan in een gom-elastieken bal,
maar Webb sprak het lachend tegen, toen de
verslaggevers der bladen liem op <le wandeling
vroegen, of het gerucht juist was. „De man, die
dat uitstrooide, verdient zelf in een bal over
den waterval te worden gezonden," dus sprak
hij. Tevens gaf hij zijn vast voornemen te ken
nen bet waagstuk van den watertocht door de
suelstrooming en de draaikolk te bewerkstelligen,
ofschoon hij erkende, dat het een zuiver geluk
kig toeval zou zijn, indien bij ontkwam. Hij bad,
dus zeide hij, den spoorweg-maatschappijen zekere
voorstellen gedaan nopens pleiziertreinen, maar
zijn vooiwaarden werden onaannemelijk verklaard.
Zij waren van oordeel, dat bij zelfmoord ging
plegen „iets", dat zij niet wilden aanmoedi
gen!" „Geld," vervolgde Webb, „is dus niet er
bij te verdienen, maar ik wil den menscben too-
nen, dat ik liet doen kan." Hij verklaarde te
dik en zwaar te wezen 175 pond maar
dit heeft bet voordeel, dat men de koude van
het water beter trotseeren kan.
Te half vier uur wandelde Webb naar de ri
vier, terwijl zijn agent Erank Kyle naar de kolk
reed in een rijtuig; daar was bij zeker den ka
pitein gezond en wel weer te zien na de zwem-
laleu leeren, hetgeen echter door tusschen-
komst vau een scherpzinnig geneesheer werd
belet.
De geschiedenis der letterkunde, kunst en
wetenschap levert nog veel dergelijke voor
heelden. Sam. Smiles weet er een aantal
uit Engeland en Frankrijk te verhalen en
aan zijne hand zullen wij er nog eenige
de revue laten passeeren. Walter Scott,
wiens werken in bijna alle talen der be
schaafde wereld vertaald werden, was als
schoolknaap algemeen bekend als een groote
domoor, die zich meer op 't uitvoeren van
guitenstreken dan op 't leeren van zijn lesseu
toelegde. Op de hoogeschool te Edinburg
werd hem door professor Dolzel toegevoegd,
dat er nooit iets goeds van hem zougroeien.De
beroemde Swift verder, een bekend Engelsch
auteur kon niet voldoen aan het examen der
hoogeschool van Dublin en ontving slechts
door eene bizondere gunst eene aanbeveling
voor de hoogeschool te Oxford. De bekende
spreker in het parlement, Sheridan, toonde
in de school zoo weinig talent voor 't lee
ren, dat zijne onderwijzers alle hoop ver
loren achtten. Oliver Godsmith, de En-
gelsche dichter en geschiedschrijver, muntte
niet uit in het leeren toen hij als knaap
de school bezocht. Burns, de beroemde
dichter, Ihield zich meer met gymnastische
oefeningen dan met taalstudie op en van
den Italiaanschen dichter Alfieri weet men
dat hij het gymnasium als een onverbeter-
ljjken domoor verliet, eu eerst met goed
gevolg begon te stuleeren toen hij half
Europa had doorreisd. Newton, de groote
natuurkundige, wiskundige en sterrenkun
dige, was langen tijd als schoolknaap de
laatste op de voorlaatste bank. Eerst toen
een andere knaap die tegenover hem zat,
hem een bewijs van minachting gaf, ont
waakte zijn eergevoel, en van dien tijd af
was hij zoo vlijtig dat hij weldra nummer
een werd iu de klas.
De dichter der Jobsiade, Dr. C. A. Kor-
tumis iedereen wel bij naam bekeud
en wie ziju werk, de Jobsiade, gelezen
heeft, zal wel moeten bekennen dat hij
tenminste geen onverstandige man is ge
weest. En toch was hij in zijne jeugd zoo
domdat hij onmogelijk het abc kon
leeren. Eerst toen zijn onderwijzer hem de
partij! Reeds begonnen menscben op de oevers
bijeen te loopen en velen bleven ook staan op
de hangbrug. Volgens afspraak, nam Webb plaats
in een aan den wal vastgemeerd schuitje van
den veerman John Mac Cloy, die hem alsuu
naar bet midden van den stroom roeide. Onder
weg vroeg de veerman Webb hoeveel geld hij
wel verdiend had bij zijn tocht over bet En-
gelscbe Kanaal. „25,000 dollars," antwoordde de
kapitein. „Alles weg?" vroeg de ander. „Neen",
zeide Webb, „ik heb nog 15,000 dollars ervan
over". „Man", sprak Mac Cloy ernstig, „laat mij
u weder naar den oever terugroeien. Verteerde
15,000 dollars, alvorens dit waagstuk te beproe
ven." Webb lachte en zweeg. Hij ontdeed ziek
van alle kleederen en hield alleen de zwembroek
aan, waarin hij het Nauw ran Galais overstak.
Het was even voor vieren toen Webb uit bet
bootje in de rivier sprong. Hij kwam gemakke
lijk en langzaam in de richting van de suel
strooming. Waar zij een aanvang neemt is de
rivier nog 500 voet breed, doch versmalt dan
plotseling 200 voet. Zes minuten nadat hij in
het water was gesprongen, schoot bij pijlsnel on
der de spoorwegbrug door en zijn vaart ver
meerderde nu met elke seconde. Hij zwom niet
meer, maar liet zicli door den razeuden stroom
voortsleepen, die hem heen en weer wiegelde als
een speelbal. Hij bewoog zich echter nog met
gemak voort en elke beweging kon men gade
slaan. Beneden de spoorwegbrug beginnen de wa
terkolommen van den Niagaraval kokend om
boog te spuiten. Nu eens zag men Webb op de
kruin eener schuimende golf, dan weer omlaag
zinken. De stroom wordt steeds enger en wilder
tot aan de kolk. Knersend tuimelen de baren
op elkaar; niets evenaart bare kracht en on
stuimigheid. Soms verdween Webb in de diepte,
letters van fijn banket meebracht en te
eten gaf, gingen de geheimen van 't abc
uit zijn maag in het hoofd en in het ge
heugen. Hogarth, de nog in onze dagen
hooggevierde schilder en etser, was hij 't
onderwijs niet vlug van begrip; zijne out-
wikkeling bleef benedeu het middelmatige.
Toch schiep hij in zijne schilderijen eu
etsen een uitmuntend gedeukteeken van
het karakter van de zeden en van den geest
zijner dagen. Napoleon Bonaparte eu Wel
lington waren in hunne prille jeugd even
eens domme jongensdie zich in niets
onderscheidden. Blücher was in zijne jeugd
ook al geen bolleboos, maar de Franschen
hebben de proef gehad van zijne veldbeers-
capaciteiten. Robert Clive, de beroemde
krijgsheld en de grondvester der Britsche
macht in Oost-Itidiëwas in zijue jeugd
zoo weinig bevattelijk, dat zijne ouders
hem naar Madras lieten inschepenom
maar van hen af te komen. Ulysses Grant,
de ex-president der Vereeuigde Staten
kostte zijne moeder, zooals hij zelf er
kent menige traanomdat hij als knaap
zoo dom en onbekwaam was en ook de
beroemde Amerikaansche Generaal Stone
wall Jackson was iu zijne jeugd wegens
zijne domheid en traagheid bekend.
De Amerikaan White rector der Cornel
universiteit hij New-York, vroeger afge
zant aan het hof te Berlijn heeft in 't laatst
van 1882 voor de leden van het aardrijks
kundig Genootschap te New-York eene
voordracht over het onderwijs in Europa
gehouden waarin hij tot de conclusie komt
dat meu op de meeste scholen der oude
wereld de kindereu «te veel te leeren geeft
en te weinig te denken.» Volgens zijn
oordeel moet de moderne jeugd van louter
geleerdheid dom wordenhij verheugt er
zich dan ook innig over dat hijde rector
der hoogeschoolal dien rommel niet had
behoeven te beantwoordendien men in
zijne tegenwoordigheid aau jongens van
14 jaren ter beantwoording voorlegde.
Hij vindt de Europeesche jeugd te ideaal
te onpractisch en te droomerig, de Ame
rikaansche te materieel, te oppervlakkig en
niet gemoedelijk genoeg en hij dringt ten
slotte er op aan dat beide systemen terdege
worden herzien en gewijzigd.
maar dan was bij weer boven en ademden (le toe
schouwers vrijer. Met een duizelingwekkende vaart
werd hij voortzweept. Dicht bij de kolk bevindt
zicb de kromming naar de Canada'sche zijde.
Hier barsten de watermassa's met oorverdoovend
geweld tegen de rotsen; hier begint zicb de
maalstroom te vormen, die door de bochten dei-
rivier ontstaat. Hier zonk Webb in de diepte
weg en een kreet van ontzetting ste. g op uit de
borsten der weinigen, die zijn bewegingen volg
den.
Goddank! hij rijst op een afstand weder naar
de oppervlakte. Hij vecht en worstelt met de
wateren, die hem omknellen. Maar thans nadert
hij de kolk, waarin zij met ijzingwekkende snel
heid rondwentelen. Hij kroont één seconde de
kruin eener reusachtige golf. Hij wendt het ge
laat naar Canada. Plotseling heft hij de armen
omboog, als om iets te grijpen. Help!...
Vergeefs! Het volgende oogenblik verdwijnt liij
in de gapende en ziedende diepte en wordt niet
meer gezieu!
Van de hangbrug tot aan de opening der kolk
bedraagt de afstand een en een kwart mijl en
dezen beeft de ongelukkige Webb in vijf minu
ten afgelegd. Sedert zijn verdwijning beeft men
alle pogingen in het werk gesteld om zijn lijk
te vinden, doch te vergeefs. Zijn agent looft
vijfhonderd dollars uit aan den vinder, maar 't
is zeer onwaarschijnlijk of men bet lijk vinden
zal. Vele boomstammen, andere drijvende zaken
vallen den waterval naar beneden, zonder dat
men ze verderop terugvindt.
Webb's echtgenoote vergezelde liem naar Ame
rika. Haar laatsten brief aan verwanten in West-
Engeland was uit Boston, dd. 9 Juli. Daarin
Onder de „Gemengde berichten" vinden onze lezers
dienaangaande een laterr mededeeling.
Waarlijk Alexander von Humboldt had
gelijk toen bjjterugziende op de jaren
zjjner jeugd schreef: »Ik was 18 jaren oud
en ik wist zoo goed als niets nijjne onder-
wjjzers meenden dan ook dat er niet heel
veel van mjj groeien zou. Nu 'tis nog al
wel afgeloopeu. Maar was ik in handen
gevallen van de hedeudaagsche sehoolop-
voediug, dan zou ik lichamcljjk en geeste
lijk te gronde zijn gegaan.
Met het hier vermelde willen wjj nu niet
gezegd hebben dat ieder vader, wiens zoon
in de jeugd dom eu traag is, er zeker van
kan zjjn dat zijn lieveling eenmaal een
Newtoneen Linneus of een Alfieri zal
worden; geenszins; ous doel was slechts
bewjjzen aan te brengen dat wjj voor de
ontwikkeling onzer kiuderen allerminst
schooldwang noodig hebben. De Staat out-
houde ons dus de zegeuingen van den school
dwang hij kau zich verzekerd houden dat
wjj er allerminst begeerig naar zijn. Waar
lijk, man kann des Guten zu viel haben.
De Belgische Senaat heeft Zaterdag met
35 tegen 27 stemmen het wetsontwerp
goedgekeurd, waarbjj bepaald wordt, dat
voortaan ook de seminaristen en de kwee-
kelingen van normaalscholen aan den mi
litieplicht zullen onderworpen zjjn.
De Grenzboten heeft het denkbeeld
opgeworpen, van het Lutherfeest gebruik
te maken tot het vormen eener protestant-
sche nationale partjj tegenover de Katho
lieke centrumpartjj. De National Liberale
Gorr. komt ten krachtigste daartegen op.
Zjj vindt het niet christeljjk, niet protes-
tantsch, niet nationaal, inaar wel zeer
gevaarljjk, zulk een denkbeeld op te werpen,
door welks verwezenljjking de kerkeljjk-
politieke strjjd zooveel te scherper, de ver
warring zooveel te grooter zou worden en
de protestanten juist datgene zouden doen,
wat zjj aan de katholieke partjj verwjjten.
De Nordd. Allg. Ztg. verzekert ten stel
ligste, dat er thans nog geen sprake is
van het naasten door het Rjjk van al de
Duitsche spoorwegen.
De Pruisische vice-admiraal Batsch en
de sellout-bjj-nacht Berger, zijn thans, op
zegt ze, dat ze hoopt, dat men zicb niet ongerust
moge maken over Webb's voorgenomen Niaga
ra- toebt: alles zou wel goed afloopen! Toch had
het den kapitein niet ontbroken aan welge
meende adviezen, ook in Engeland van men
scben, die hem ernstig waarschuwden. Zijn broe
der dr. Webb zeide hem, dat zijne spiereu op
35jarigen leeftijd niet meer de kracht konden
bezitten van tien jaren geleden. Webb lachte
altoos om dergelijke raadgevingen. Hij bezat een
groot zelfvertrouwen. Toch waren zijn longen
herhaaldelijk reeds aangedaan ten gevolge van
buitengewone kunststukken, gelijk het vertoeven
van tachtig of honderd uren lang in bet water.
Webb bad een rusteloos karakter. Hij wilde
niet op zijn lauweren rusten en verlangde iets
te doen, dat alle andere zwemtoeren zou over
schaduwen.
De New-Yorker correspondent der Standard
seinde voor eenige dagen.dat toen nog velemenscben
in Amerika het gevoelen waren toegedaan, dat
Webb nog leeft en zich enkel schuil houdt, om de
sensatie te verboogeu, die op zijn te voorschiju
komen moet volgen. Zelfs zijn er gekken, die
weddingschappn hebben aangegaan met deze mo
gelijkheid tot grondslag!
In de Standard wordt bovenstaande mede
deeling, nopens bet overblijven van 15,000
dollars uit het Webb-fonds dat in 1875 door bet
Engelsch publiek werd bijeengebracht, in de eerste
geestdrift, na bet volvoeren van den grooteu
Kanaaltocht, tegengesproken. Er is nog 1500,
een bedrag, hetwelk in banden zicb bevindt van
een curator en niet veel meer opbrengt dan 40
's jaars. Daarvan zullen de weduwe en twee kleine
kinderen, waarvan het ééne nog een zuigeling
is, moeten leven, tenzij bet publiek weder bij
springt, waarop wel kans bestaat.
