N I E U W E
No. 719.
Zondag 19 Augustus 1883.
8e Jaargang
De toestand in Italië.
BUITENLAND.
De donder.
Een heldendichter in angst.
ORLEmHE
ABONNEMENTSPBIJ S
Per 8 maanden voor Haarlem 0,85
Buiten Haarlem franco per post. 1,
Afz ouderlijke Nummers 0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG
BUREAU: St. Jansatraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PBIJS DER ADVEBTENTIËN
Van 16 regels .30 Cents.
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUREY.
De vereerders en bewonderaars van het
»vereenigd« Italië hebben de gewoonte
tegenover hunne tegenstanders met groote
verwaandheid te suoeveu op de door heu in
gevoerde hervormingen, op den vooruitgang
der beschaving en op de algemeene welvaart
van het land, die, »als de lente na den
winter« sinds de vestiging van het mo
derne koninkrijk, overal valt waar te
nemen.
Daar men deze en dergelijke phraseu
dikwijls genoeg, zoowel in als buiteu Italië,
kan vernemen, zal het zijn nut hebben,
nu en dan aan zekere bepaalde feiten te
herinneren, die te belangrijker zijn, als zij
van niet-katholieke zijde komen.
Zulk een getuigenis bracht dezer dagen
het in Stuttgart verschijnend tijdschrift
ydie neue Zeitin een hoogst belangrijk
opstel »over den staathuishoudkundigen
toestand van Italië.De auteur van dit
artikel schrijft met recht een der hoofdoor
zaken van den treurigen toestand van het
Italiaansehe volk toe, aan de grootheidsma
nie, die in de voorname kringen heerscht
en welke Italië als landmacht met Duitsch-
land en als zeemacht met Engeland wil
vergeleken hebben.
De gevolgen der enorme uitgaven, die
men in het moderne koninkrijk voor mi
litaire doeleinden besteedt, openbaren zich
natuurlijk in een vreeselijken belastingdruk.
De Staats- en Gemeente-belastingen be
dragen in het »gelukkige« Italiaansehe
koninkrijk niet minder dan 1825 millioen
lire, terwijl de gezamenlijke inkomsten
slechts een cijfer van ongeveer 5000 mii-
lioeu lire bereiken. Aan deze cijfers kun
nen we alzoo de volgende beschouwingen
ontleenen. De belastingen bedragen 35
percent, dus meer dan een derde van de
nationale inkomsten; zij drukken natuur
lijk het zwaarst op de mindere klassen der
maatschappij. Niemand is vrijgesteld van
de inkomsten-belasting. De geringste bur
ger wordt er door getroffen. Iemand die
een jaarlijksch inkomen heeft van 2000
lire moet daarvan 170 lire inkomstenbelas
ting betalen. De grondbelastingen zijn er
schrikbarend hoog opgevoerd. Italië is een
land waar veel akkerbouw gedreven wordt;
't is dus vooral de landbouwer, die de
FEUILLETON.
Ieder kent het zeer afwisselend geluid, dat
veelal, na korteren of langereu tijd, op den blik
sem volgt. In de verte gehoord is het een dof
gerommel; van naderbij: een geluid als van een
voortrollend lichaam, dat in kracht toe- en af
neemt, en in de onmiddellijke nabijheid gehoord'
een hevige knal, dien men meermalen met de
losbarsting van zwaar geschut heeft vergeleken
en die steeds door een rollend geluid gevolgd
wordt.
Het is echter hoogst opmerkelijk, dat de don
der, zelfs bij de diepste nachtelijke stilte, nooit
op grooter afstand dan van 3 of 4 uren gaans
Wordt gehoord, terwijl integendeel het gebul
der van het zware geschut op 15 tot 20 uren
gaans is waargenomen.
De reden hiervan ligt zeker groot endeels in de
overdreven schatting der sterkte van het geluid
des donders; wellicht ook in andere oorzaken.
De electriscbe vonk schijnt slechts met een
enkelen knal over te springen. Met den blik
sem is dit wellicht niet het geval, daar deze of
langs den geheelen weg dien bij aflegt, bf bij
elke verandering in richting en elke vertakking,
een knal veroorzaakt. Uithoofde van de groote
snelheid des bliksems is dit niet met zekerheid
uit te maken.
Het rollen des donders moet uit de groote
grootheidsmanie der Italiaansehe politici
moet betalen. In eenige provinciën stegen
de belastingen tot 40 a 45 percent van de
zuivere inkomsten. In Cremona heeft de
belasting de bijna ongelooflijke hoogte van
60 percent van de inkomsten bereikt! En
deze mededeeling wordt ons niet door den
een of anderen agitator gedaan, maar wij
ontleenen dit bericht aan eene officiëele
kennisgeving door den heer Beauclerc,
Engelsch Consul in Italië, aan de Engelsche
Regeering ingediend. Ook de door deu
Italiaanschen Senaat uitgegeven Atii della
Giunta per la Inchiesta agraria. (Acten der
Commissie voor het onderzoek der agra
rische toestanden) moeten erkennen, dat
de toestand der arbeiders in Italië met den
dag slechter wordt. Tarwe- of gerste-
meel,« aldus vermelden de officiëele be
richten, genieten de laagste klassen der
Contadini (landbouwers) nimmer, behalve
in den oogsttijd eenig meel, dat vrouwen
en kinderen hier en daar bij de nalezing
verzamelen.
Zware arbeid, slecht voedsel, een ellen
dig dak (in de provincie Mantua ziet men
hutten van leem, met biezen gedekt, niet
beter dan die van de Hottentotten of
boscbjesmanneu) geen wonder, dat de
boer ziek wordt, dat de vreeselijke huid
ziekte, de Pellagra, zich meer en meer
verbreidt. In het district Lodi vond de
met eeue officiëele zending belaste ridder
Caraco onder 173,000 inwoners 4030 Pel-
lagra-lijders, in Cremona onder 175,000
4190, in Verulanova onder 57,000 zelfs
3400 lijders, dus 6 percent. Zeer laug
heeft men willen ontkennen dat de Pella
gra een gevolg is van de ongezonde sociale
toestanden; ten huidigen dage echter erkent
iedereen dat zij de eigenlijko ziekte van de
groote ellende is (Zn malattia propria della
piu squallida miseria.)
Niet veel beter staat het in Italië met
den arbeider geschapen. De exploitatie van
deu vrouwen- en kinderarbeid is algemeen.
Officiëele opgaven, duiden aan dat van de
382,000 personen, die in de Italiaansehe
industrie aan het werk zijn, ruim 260,000
vrouwen én kinderen zijn. 't Ligt voor de
hand, dat als deze toestanden nog lang
blijven voortduren, de Italiaansehe natie phy-
sisch en moreel te gronde moet gaan. Ook
de auteur van het in bovenvermeld tijd-
lengte en den gekronkelden loop der bliksem-
«tralen verklaard worden. Deze hebben namelijk
dikwijls eeue lengte van verscheiden uren gaans,
zooals meermalen gebleken is, wanneer men van
den top eens bergs een onweder beneden zich
kon waarnemen. Daar nu het geluid zich met
oneindig geringere snelheid voortplant dan de
bliksem, namelijk 333 meters in de seconde, zal
een waarnemer ook niet een enkelen knal maar
eene reeks vau ougeregehnatig op elkander vol
gende «lagen hooren. Indien men namelijk van
uit het oor van den waarnemer lijnen trekt naar
de verschillende punten der baan van eenen blik
semstraal, dan zullen deze zeer ongelijke lengten
hebben.
Het geluid moet dan ook zeer verschillende
afstanden doorloopen om tot het oor te komen;
de daarvoor benoodigde tijd is dus verschillend,
en vandaar, dat men niet een enkelen slag maar
eeue reeks van slagen hoort, die verschillend in
sterkte zijn.
Door terugkaatsingen kan bovendien het getal
der slagen grooter schijnen dan het werkelijk is,
en indien de teruggekaatste met de rechtstreek-
sche slagen samentreffen, kan er eene verander
lijke sterkte van het geluid onstaan.
Aan terugkaatsingen alleen kan het rollen des
donders niet worden toegeschreven; want zoowel
op zee als op uitgestrekte vlakten, waar dus geen
voorwerpen zijn die het geluid terugkaatsen, zoo
dat het het oor kan bereiken, wordt het rollen
des donders evenzeer gehoord.
schrift opgenomen artikel voorspelt het
nieuwe Italië eene slechte toekomst. Hand
aan hand met de uitbreiding der physische
ziekte,zegt hij, »gaat de sociale.* De
misdaden, vooral die van diefstal, nemen
de overhand. De schrijver der brochure:
»la Voce d'un Contadin(de stem van een
landbouwer) zegt zelfs, dat zijne klasse uit
dieven bestaat. »Wij moeten stelen om
vrouw en kiuderen te onderhouden.* De
minachting der wetten neemt in gelijke
mate met de wanhoop toe; geen wonder
dan ook dat wij aanhoudend van boeren-
revoluties hooren, die natuurlijk zonder be
leid en zonder goed beraamde plannen on
dernomen, met zeer weinig moeite worden
onderdrukt. Toch vormen deze verschrik
kelijke toestanden een dreigend gevaar voor
het moderne, vrije Italië.Wat toch ba
ten gepantserde schepen en sterke vestin
gen, als de bevolking door diefstal en
roof den hongerdood weet te ontgaan om
echter spoedig een offer der vreeselijke Pel
lagra te worden.
Uit deze beschouwing zullen onze lezers
tot de gevolgtrekking komen dat de inder
tijd door de revolutionairen voorspelde gou
den aera in htt moderne koninkrijk nog
lang niet is aangebroken. Het geprofeteerde
gulden tijdperk is trouwens niet meer dan
eene illusie, die nimmer zal verwezenlijkt
worden.
Inderdaad, gestolen goed gedjjt niet.
Admiraal Courbet heeft de krijgsopera-
tiën tegen Hué geopend. De blokkade der
monding van de Hué-rivier is zoo geregeld,
dat het verkeer van de hoofdstad van Au-
uam met de zeekust afgesneden is. De ad
miraal heeft plan, deu 20en Augustus met
1200 tirailleurs der marine Hué aan te
vallen.Vier kanonneerbooten zullen den dijk,
die Hué beschermt, forceeren en den aan
val van de landzijde ondersteunen.
Het dezer dagen te Bologna gehouden
democratisch congres, waarop het zeer on
stuimig is toegegaan, heeft een voorstel,
om een bond te sluiten met de Frausche
democratie, verworpen.
Des heeren Anderson's wetsontwerp
tegen het duivenschieten zal vermoedelijk
nog in de huidige zitting ook door het
Door wolken kan bet geluid worden terugge
kaatst, doch in te geringe mate om hier in aan
merking te komen.
Daar het licht zich met zulk eene schier on
meetbaar groote snelheid voorlplant, dat men
kan aannemen, dat de bliksem op hetzelfde oogen-
blik wordt gezien waarop hij schittert, kan men
uit de bekende snelheid van het geluid en het
tijdsverloop tusschen het oogenblik waarop men
den bliksem ziet en den donder hoort, den af
stand van het onweder ten naastenbij bepalen.
Want veronderstelt men, dat er 17 seconden
tm-scheu licht en slag verloopen, dan doorloopt
het geluid in dien tijd 17 malen 333 of 5561
meters. Daar nu een uur gaans 5555 meters is,
is de afstand ruim een uur gaans.
Zelden of nooit hoort men den donder na een
langer tijdsverloop dan van 50 of 60 seconden;
in dit geval zou het onweder 50 of 60 malen 383
meters verwijderd zijn, dat is 16650 of 19980
meters, of wel drie of vier uren gaans.
De hier grstelde zijn wel de uiterste gevallen
die kunnen waargenomen worden, en hieruit is
het vroeger opgegevene opgemaakt dat de donder
niet verder dan op drie of vier uren afstand kan
vernomen worden.
De Deensche dichter Oelenschlaeger, die de
stoute Noordsche reuzen heeft bezongen, was
zelf alles behalve een held. Eens toen hij met
twee schilders, de gebroeders Riepenliausen te
Hoogerhuis worden afgedaan. Inmiddels
haasten zich de liefhebbers te Hurlinggam
om aan de straks verboden pret hun hart
nog eens op te halen.
De Standard verneemt uit Durban dat
er een heftig tweedaagsck gevecht in Zoe-
loeland is geleverd tusschen de aanhangers
van Cetewayo en die van Usibepu, hetwelk
eindigde met de nederlaag van den laat
ste. Zijne kraal werd ingenomen; vele zij
ner volgelingen ontvluchtten te paard. Hij
vroeg hulp aan John Dunn, maar deze
weigerde.
Door Minister Dilke werd eergisteren in het
Engelsch Lagerhuis verklaard, dat een on
derzoek is gelast naar voorgekomen geval
len van pok-ziekte, ontstaan, naar het
heette, tengevolge van den invoer van be
smette lompen.
In het Lagerhuis deelde Fitz Maurice
mede, dat Shaw, de eenige Brit die nog
door de Franschen te Tamatave gevangen
werd gehouden, de secretaris van den ge
storven consul, in vrijheid is gesteld.
Het Hoogerhuis nam bij derde lezing
de wetsontwerpen aan betreffende de cho
lera. en betreffende de pachters in Enge
land.
De electriscbe tentoonstelling te Wee-
uen, is door den aartshertog Rudolf ge
opend, die in antwoord op eeue rede van
deu voorzitter der commissie, de toekom
stige beteekenis van de electriciteit als
werkkracht deed uitkomen. Het was, zeide
hij, misschien niet louter toeval, dat de
derde en grootste tentoonstelling van elec
triciteit zou gehouden worden binnen de
gastvrije muren van Weenen, die alreeds
zoovele belangrijke uitvindingen aanschou
wen mochten. Deze tentoonstelling zou
Oostenrijk en Weenen tot eer strekken.
De aartshertog betuigde dank aan de ver
schillende medewerkers en eindigde met in
naam des Keizers de tentoonstelling ge
opend te verklaren. Vervolgens bezichtigde
hij de tentoongestelde voorwerpen, en
richtte tot de inzenders waardeerende
woorden.
De minister van financiën heeft den
Khedive het verslag over den staat der
schatkist aangeboden. Hij berekent dat er
over het afgeloopeu jaar een te kort van
191,500 Egyptische ponden is op de alge
meene inkomsten, niet gerekend het te
Rome, een uitstapje naar Tivoli maakte, besloten
zij, wetende hoe bang hij was, eene grap met
hem te hebben. Zij maakten hem wijs dat zij in
den toon van het weder en eeue gele zwavel
achtige tint van de lucht de voorteekenen van
eene aardbeving zagen.
„Maar wat dan in zulk een geval te
doen?" vroeg de heldendichter, met bevende stem.
„Ja, wat zou er aan te doen zijn!" zeide een
der broeders; „niets anders dan zijn lot maar af
te wachten! Gelukkig wie klimmen kan, want
in een hoogen boom zit men het veiligst."
Oelenschlaeger zweeg, in zich zeiven gekeerd.
Eensklaps bewoog een zijner begeleiders met
zijne knie de tafel, zoodat de flesschen wankelden
en de wijn uit de glazen overliep.
Ontsteld sprong Oelenschlaeger op én snelde
het huis uit. De anderen zagen uit het venster
hoe de zwaarlijvige, onhandige man zich met
handen en voeten om den stam van een hoo
gen boom klemde en naar boven begon te klau
teren. Met ontzaglijk veel moeite gelukte het
hem den top te bereiken. Daar zat nu, hoogen
droog, de dichter, die den moed van zoo meni-
gen Noordlandschen held had bezongen, in doods
angst de kramptrekkingen der aarde af te wach
ten. Er gebeurde wel is waar niets, maar niet
dan met moeite en na vele geruststellende verze
keringen was hij te bewegen den boom weer
uit te klimmen en naar Rome terug te gaan.
