N IEU W E
Donderdag 13 September 1883.
8e Jaargang.
De derde Republiek.
B U 1T N L Ai\ D.
No. 726.
«■ill
0,80
0,06
Een dag uit het leven van een
schroomvallige.
Per 3 maanden voor Haarlem
Buiten Haarlem franco per post
Afzonderlijke Nummers
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
AQITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÊN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUKEÏ.
Naar het zich laat aanzien staan er in
Frankrijk gewichtige zaken voor de deur.
't Zou ons althans niet verwonderen als de
telegraaf ons op een goeden morgen het
bericht bracht dat er een totale omkeer in
den politieken toestand van Frankrijk had
plaats gehad. Bij de wisselvallige Franschen
is immers alles mogelijk, en dezelfde lieden
die heden »vive la Républiqueroepen,
schreeuwen morgen even luid en enthusias-
tisch vive le roiEen politiek karakter
bezitten de Franschen niet.
De derde Republiek is een treurig beeld
en tevens een parodie op den naam, want het
eerste wat men aan dezen naam pleegt te
verbinden, een zekere graad van vrijheid,
hebben de machthebbers in Parijs door een
absoluut despotisme met voeten getreden,
zelfs de onafhankelijkheid der rechters heb
ben zij opgeheven en daardoor de Justitie
tot een speelhal gemaakt van politieke
hartstochten. Hooggeplaatste rechterlijke
ambtenaren en flinke generaals werden ont
slagen, omdat hunne republikeiusche ge
zindheid twijfelachtig was of omdat zij slacht
offers moesten zijn van het nepotisme der
verschillende Ministers, die hunne vrienden
aan eervolle en winstgevende posten hielpen.
Hoe wankelend de Republiek op hare
grondvesten staat, bewijst het feit dat zij
sinds den val van het Keizerrijk achttien
Ministeries heeft gehad en dat er dus van
een vast regeeringssysteena in de verste verte
geen sprake is. Frankrijk is onder den dek
mantel der Republiek de buit van eerzuch
tige, gewetenlooze avonturiers geworden.
In brutale achteloosheid, in gewelddadig
heden, in verkwisting van het nationale
vermogen, in het verrijken van zich zei ven,
in concessies, die aan het atheïsme en aan
de roode Internationale gedaan werden en
in holklinkende prasen waren de bezitters
der portefeuilles wel is waar sterk, inzoo-
verre zij geen poppen of onbeduidende nul
len waren doch geen van allen was een
man die zich boven het middelmatige ver
hief.
De Presidenten, die aan de spitse der
Republiek stonden, waren geen wreedaards
FEUILLETON.
Door hem zeiven medegedeeld.)
(Vervolg en Slot.)
De mij daardoor veroorzaakte verlegenheid kan
men zich moeilijk voorstellen, daar alléén een
schroomvallig mensch mijn torstand beoordeelen
kan en van deze soort bestaan er voorzeker niet
veel.
De voorkomendheid van den baron verdreef
van lieverlede mijn bekommering en ik verwon
derde er mij over, hoezeer eene fijne beschaving
hem in staat stelde, zijn gevoel te beheerschen
en na een zoo pijnlijk voorval zijn gelaat in zulke
opgeruimde plooien te kunnen zetten.
De beminnelijkheid der huisvrouw en het ver
trouwelijk gesnap der jonge dames hielp mij on
gemerkt mijne blooheid overwinnen, totdat ik
het eindelijk waagde mij in het gesprek te men
gen, ja zelfs een nieuw thema aan te roeren.
Daar de bibliotheek rijkelijk met boeken in
prachtbanden voorzien was, maakte ik daaruit
op dat de heer Thomas een zeer belezen man
moest zijn, en waagde het mijne meening over
de verschillende uitgaven der Grieksche klassie
ken te zeggen, waarin de baron volkomen met
mij instemde.
Bij deze gelegenheid trok eene uitgave van
Xenophon in zestien deelen (waarvan ik nog nooit
gehoord had) inzonderheid mijne aandacht en
ik stond op om te zien welke het wel zijn kon.
Mijn gastheer bemerkte mijn voornemen en stond
eveneens op, om, gelijk ik vermoedde, het boek
of tirannen, maar toch ook niet veel meer
dan decoratie-figurenvooral Grévy is een
voorbeeld van een zwakken, karakterloozen
man, die zich naar eiken wind weet te
wenden en die, als het verlangd werd, zelfs
zijn eigen doodvonnis zou onderteekenen,
want hij onderteekeut letterlijk alles: de
decreten der Jacobijnen-apen, die de ordens-
geestelijken uit het land verdreven; de wet,
die aan de school het Christelijk karakter
ontneemt; de spoorwegcontracten die ten
voordeele der beurs en der dynastie Roth
schild werden gefabriceerd enz. enz.
Frankrijk is een rijk land, maar zijne
bewindslieden voeren het naar het staats
bankroet; de staatskassen zijn leeg, de schuld
enorm en de belastingen drukkend. Frank-
rijks buitenlandsche politiek is van dien
aard, dat het land met de meeste Staten
in een minder aangename verhouding ver
keert en als 't ware geïsoleerd isde ver
houding tot Duitschland is bekend; tusschen
Parijs en Londen is sinds de Egyptische
affaire eene zekere koelheid ontstaan; Italië
heeft zich bij het DuitschOostenrijksche
verbond aangesloten en ook in Spanje is
men ai zeer weinig Franschgezind.
Niemand heeft reden met het republi-
keinsch bestuur tevreden te zijn dan de
posten jagers, de kerkhaters en de anarchisten,
die men voortreffelijk in de hand werkt.
Het volk heeft alle reden de derde Republiek
als een nationaal ongeluk te beschouwen,
't Is begrijpelijk dat na de nederlagen in
de jaren 1870 en 1871 en na de ellende
van het Napoleontisch wanbestuur, de geest
drift voor de monarchie en het keizerrijk
verdwenen is en het republikeiusch idee,
in hetwelk men het plechtanker begroette,
ingang bij het volk vond; 't is echter ook
duidelijk gebleken, dat de derde Republiek
op geen enkele wijze beantwoord heeft aan
de verwachtingen die men van haar koes
terde. De meeste redenen van ontevreden
heid hebben de Katholiekenen Frankrijk
is een Katholiek land, waar de getrouwheid
aan het Geloof slechts door de lichtvaar
digheid van het Fransche karakter bena
deeld wordt. Als de Katholieke partij beter
georganiseerd was, zouden de toestanden
gansch anders zijn. Wat nog niet bestaat,
van de plank te nemen, hetgeen ik dienstvaar
dig poogde te verhinderen, en haastig de hand
op het eerste deel leggende, trok ik het er met
geweld uit. Maar o schrik! in plaats van boeken
kwam een plank naar beneden, waaraan men met
behulp van leder en verguldsel het voorkomen
van zestien deelen gegeven had en verbrijzelde
ongelukkigerwijze den daaronder staanden inkt
koker. Te vergeefs verzekerde mij de heer Tho
mas dat het niets te beduiden had. Ik zag de
inkt van het ingelegde tafeltje stroomen en nauwe
lijks wetende wat ik deed, trachtte ik den vloed
met mijn zakdoek te stuiten.
Midden in deze verwarring werd gemeld, dat
het diner opgedragen was en ik werd met genoe
gen gewaar, dat de bel, welke mij aanvankelijk
zoo verontrust had, tot waarschuwing een half
uur voor etenstijd geluid werd. Gedurende den
tocht door den gang en de lange reeks der overige
kamers naar de eetzaal, had ik rijkelijk den tijd
weder tot mijzelven te komen. Aan tafel kreeg ik
eene plaats tusschen mevrouw Steenvoort en hare
oudste dochter.
Sedert den val van den houten Xenophon
gloeide mijn gelaat voortdurend als vuur en ik
begon juist eenigszins te bekomen en eene aan
gename koelte te genieten, toen een onvoorziene
gebeurtenis op eenmaal den gloed ten felste
aanwakkerde.
Ik had mijn bord soep te dicht aan den rand
van de tafel gezet en, terwijl ik tegen mejuf
frouw Cato boog, welke mij een compliment ge
maakt had over het model van mijn vest, stortte
ik den heeten inhoud van mijn bord over mijne
knieën uit. Ondanks de oogenblikkelijke hulp van
de servetten, die de oppervlakte van mijne klee- 1
kan nog komen; de droevige ondervinding,
het optreden van een Paul Bert, de be
handeling der kloostergeestelijken, enz. heb
ben de Katholiekeu uit den slaap gewekt
en er bestaat hoop dat men door samen
werking aan de clique, die het knechtschap
der Kerk en der religieuze vrijheid op hare
banier heeft geschreven, den doodsteek zal
geven. Bij het gebrek eener goed georga
niseerde Katholieke partij en bij de onver
schilligheid in den Godsdienst voegde zich
nog de twist tusschen de verschillende mo
narchaal gezinde partijen; legitimisten,Bour
bons, Orleanisten, Napoleoniden, allen stre
den om de heerschappij en deze strijd om
de hegemonie was niet in 't voordeel van 't
monarchaal idee, doch werkte de Republiek
veeleer in de hand.
De dood van den Graaf van Chambord
heeft eene verandering in den toestand
gebracht. De oudere linie der Bourbons is
verdwenen en stilzwijgend erkennen de ko-
ningsgezindeu den Graaf van Parijs als
den erfgenaam der Kroon.
De tijd tot ernstig handelen is zoo gun
stig mogelijk, vooreerst zal niemand be
weren dat de Republiek op vaste grond
vesten staat, ten tweede ontbreekt het der
Republiek aan een man, die met kracbti-
gen arm het roer van den Staat in handen
durft te nemen. Wij zullen de vraag welke
regeeringsvorm de beste is hier niet behan
delen; zooals de zaken echter in Frankrijk
staan is het legitime koningschap zeker
't verkieslijkst. Dat, ondanks de republi
keiusche meerderheid in de Kamer van
afgevaardigden en in den Senaat, het mo
narchale idee in het volk zetelt, bewijst
het feit, dat reeds in 1873 de nationale
vergadering aan Chambord de Kroon na
genoeg heeft aangeboden. Sinds den 24sten
Augustus, toen de edele Graaf van Cham
bord, de laatste afstammeling van Lode-
wijk XIV, den geest gaf, schijnt het mo
narchale idee meer en meer veld te winnen.
Terwijl nog slechts eenige dagen geleden
de Parijsche bladen schreven dat de Prinsen
van Orleans de zaken rustig zouden laten
loopen tot de algemeene verkiezingen en
dan met hunne aanspraken voor den dag
zouden komen, melden zij thans dat de
deren droogden, was mijn zwart lakensche pantalon
niet dik genoeg om mij voor de gevolgen van dit
onverwachte stortbad te beschermen, maar be
denkende hoe de heer Thomas zijn pijn verbeten
had, toen ik hem even te voren op den voet
trapte, verdroeg ik standvastig in stilte de smart
en bleef rustig met mijne deerlijk geschroeide
ledematen zitten, te midden van het onderdrukt
gezichel der dames en der bedienden.
O O
Ik ga maar stilzwijgend de plompheden voor
bij die tijdens het eerste gerecht voorkwamen,
mijne verlegenheid als ik een hoen moest voorsnij
den of de in mijne nabijheid staande schotels verder
geven moest en daarbij de jus over de tafel
morste en het zoutvat omstiet. Wij zulleu tot
het tweede gerecht overgaan, waarbij een nieuwe
ongelukster mij geheel en al dreigde te vernie
tigen.
Juist had ik een stuk zachte heerlijke pudding
aan de vork, toen mejuffrouw Cato Steenvoort
mij verzocht haar de naast mij staande schotel
aan te reiken. In de haast nauwelijks wetende
wat ik deed, stak ik ijlings het stuk pudding
dat zoo heet was als ecu gloeiend ijzer, in den
mond. Htt. is onmogelijk mijne helsche pijn te
beschrijven mijne oogen puilden uit hare kas
sen; eindelijk was ik tegen mijn voornemen en alle
schaamte ten trots gedwongen de oorzaak van
mijne marteling weder op mijn bord te laten
vallen.
De heer Thomas en de dames betreurden le
vendig mijn ongeval en ieder gaf een ander
middel tot leniging aan. De eene ried olie, de
andere water aan; maar eindelijk stemden allen
daarin overeen, dat wijn het geschikste was om
den brand uit te trekken.
aanhaugers vau deu Graaf van Parijs alle s
in het werk stellen, opdat deze zoo spoe
dig mogelijk een manifest als politiek erf
genaam vau den Graaf van Chambord in
de wereld zeude. Wellicht zullen er een
aantal manifesten in Frankrijk verschij
nen, doch slechts dat van deu Graaf van
Parijs kan in aanmerking komen. Zelfs
Eduard Herwé, de leider van den anders zoo
voorzichtig en Soleilheeft eene verklaring
gepubliceerd, waarin hij zegt, dat thans
het oogenblik gekomen is, het land voor
de zaak der monarchie te winneD, het
geen door een voorzichtige en doelmatige
handelwijze niet moeilijk zal vallen. »De
monarchie, zegt Hervé, is wel is waar nog
niet hersteld, doch zij is voor herstelling
zeer vatbaar; de koninklijke familie en de
monarchale partij moeten voor den dag
komen en zich aan het land, dat hen moet
aannemen, vertoonen; zonder den volks
wil kan geene Regeeriug gegrondvest wor
den.Dus een beroep op het volk, een ple-
biscit. Vermits deze verklaring van Hervé
zeker niet tegen den wil van Graaf van
Parijs is gepubliceerd, mag men aannemen
dat hij, zij het ook niet officiëel, als Kroon
pretendent is opgetreden. De republikeinsche
pers spot er wel mee en tracht te bewij
zen dat het herstel der monarchie in
Frankrijk eene onmogelijkheid is, maar
zooals de zaken thans staan, zou deze on
mogelijkheid zeer spoedig werkelijkheid
kunnen worden. Frankrijk zou er, dit staat
vast, wel bij varen als de monarchie werd
ingevoerd. Van de republikeinen heeft
het stellig niet3 goeds te wachten. Ook de
derde Republiek leidde het schoone land
tot deu oudergang. De monarchie zal het
ongetwijfeld redden.
Er is een decreet verschenen van den
President der Fransche Republiek het
eerste van dien aard, dat welhaast door
meer dergelijke zal gevolgd worden waar
bij, ter uitvoering der nieuwe wet op de
rechterlijke organisatie, een tiental eerste
Presidenten van Hoven van Appèl van
hunne functiën worden ontheven, en anderen
in hun plaats benoemd.
Een glas Xeres werd aan de schenktafel ge
bracht en ik ledigde het met een enkelen teug
maar o hoe zal ik de dadelijk volgende mar
teling' beschrijven? Of de schenker had zich toe
vallig vergist, of hij wilde mij opzettelijk waan
zinnig maken hij gaf mij den sterksten bran
dewijn, waarmede ik den mond vulde, die reeds
te voren verwond en vol blaren was.
Geheel ongewoon aan het gebruik van alle
sterke dranken, met een tong, verhemelte en
keel zoo rauw als een knol wat stond mij
te doen
Doorslikken kon ik het onmogelijk, maar ter
wijl ik mijn handen tegen den mond drukte,
spoot het vervloekte vocht door den neus en
tusschen de vingers als een fontein over alle
schotels heen en een luid gelach uit alle hoeken
ontroofde mij mijne laatste geestkracht.
Te vergeefs legde de heer Thomas den be
dienden het zwijgen op en berispte mevrouw
van Steenvoort hare dochters de maat mij
ner beschaming en hunner vroolijkheid was nog
niet vol.
Om het angstzweet, dat dit voorval mij van
het voorhoofd deed stroomen, af te wisschen,
droogde ik mijn gelaat met den verwenschten
zakdoek, die nog vochtig was tengevolge van
Xenophones val en bedekte daardoor mijn ge
laat in alle richtingen met inktstrepen.
De heer Thomas zelf kon dezen nieuwen stoot
niet meer weerstaan en stemde met zijne gemalin
in het algemeen gelach in, terwijl ik in vertwij
feling van tafel opsprong, naar buiten stormde
en als waanzinnig naar huis liep het vaste voor
nemen makende voortaan geene bezoeken meer
bij mijne buren af te leggen.
