NIEUWE
No. 728.
Donderdag 20 September 1883.
8e Jaargang.
De vrouw in de christelijke
geschiedenis.
BUITENLAND,
Sinaasappelschillen als vuurmakers.
Olifanten als brandweer.
HilRlll
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem 0,85
Buiten Haarlem franco per post. 1,
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
AGITE MA NOU AGITATE.
OllRAF
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrij dag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS l.AUKET,
Geen gewichtige gebeurteois heeft er in
de geschiedenis plaats gehad, waarbij niet
gewezen kan worden op de medewerking
van de vrouw, al ligt die deelneming ook
niet altijd vlak voor de hand. Hoogst merk
waardig is het feit, dat juist de beide grootste
en gevolgrijkste gebeurtenissen in de ge
schiedenis van het menschelijk geslacht, de
zondenval in het Paradijs en de Verlossing
door den Godmensch, juist uit de hoofd
vertegenwoordigsters van het vrouwelijk ge
slacht, de Eva van het Oud Verbond en de
nieuwe Eva, dat is de allerheiligste Maagd
Maria, hun oorsprong hebben. Terwijl in
den ouden tijd de vrouw, als straf voor de
zonde harer stammoeder, in een nederige,
slaafsche positie verscheen, werd zij door
de Verlossing in hare waardigheid hersteld
en, sedert de Moeder Gods door den Engel
als de genadenrijke en gezegende onder de
vrouwen geprezen werd, zijn er in alle eeuwen
een groot aantal vrouwen en maagden ge
weest, die door haar voorbeeld aangemoe
digd, in persoonlijke heiligheid des levens
haar nastreefden en een zegenenden invloed
uitoefenden, die in vroegeren tijd voor on
mogelijk werd gehouden en die niet slechts
op hare naaste omgeving, doch ook op het
nageslacht allergunstigst heeft gewerkt.
In de eerste periode der Kerk ontmoeten
we in elk der tien gruwelijke Christenver
volgingen van de Romeinsche Keizers tot
aan de bekeering van Constantijn den Groote
eene schaar heldhaftige martelaressendie,niet
zelden mannen beschamende, haar goed en
bloed voor God en Godsdienst offerden. De
rij dezer eerbiedwaardige vrouwen wordt
geopend door de martelares Thecla; voorts
ontmoeten we de maagdelijke gestalten eener
dertien-jarige heilige Agnes, eener h. Maagd
Cecilia in Rome, eener h. Enlalia in Spanje.
Het waren vrouwen en moeders, zooals de
h. Symphorosa, die hare zeven zonen tot
den marteldood voor Christus aanspoorde
en dan onmiddellijk na den dood harer lie
velingen, zelf den palm begeerde; voorts
Prinsessen uit koninklijke geslachten, zoo
als Flavia Domitilla, en hooggeleerde Maag
den zooals de h. Catharina van Alexandrië,
benevens dienstmaagden en slavinnen, zooals
Felicitas en Blandina, voorts Agatha, Lucia,
de h.Ursula,met hare duizenden lotgenooten,
van jeugdigen leeftijd, de h. Apollonia hoog
bedaagd, doch allen even standvastig in de
FE U1LLETON.
Hoe warm de zon is.
De beroemde William Siemens, uit Londen,
heeft dezer dagen een voordracht gehouden over
licht en electriciteit, te Weeneu, in een der zalen
van de electriciteits-tentoonstelling aldaar. Aan
het slot daarvan bracht hij de volgende kwestie
op het tapijtIs het mogelijk de temperatuur
der zon met juistheid te bepalen? welke vraag
volmondig bevestigend werd beantwoord. Hij
deelde hierop medehoedanig hij was te werk
gegaan bij de oplossing dezer gewichtige kwestie,
en kort saamgevat komt zijn mededeeliug hierop
neder.
Om dit gewichtige vraagstuk op te lossen zijn
wij uitgegaan van het standpunt, waarop professor
Langley door zijn nieuwe metingen van het uit
stralingsvermogen der zon op Mount Whitlay zich
heeft geplaatst. Vergelijken wij het resultaat dezer
metingen van het uitstralingsvermogen van de
kooldraden eener electrisclie gloeilamp, of met
het uitstralingsvermogen van een platinadraad
verhit op het smeltpunt, dan blijkt daaruit, dat
de zon over eene gelijke oppervlakte 67 maal meer
warmte uitstraalt, dan een platinadraad verhit
tot op het smeltpunt.
bekentenis, allen even sterk in het geloof
aan den Godmensch.
Zoodra de Kerk in hare tweede periode
onder Constantijn den Groote tot den vrede
kwam en door de Staatsmacht erkend werd,
volgden op de martelaressen van het Geloof,
de groote gestalten dier Vrouwen en Maag
den, die door den ernst van haar heilig
leven en door grenzenlooze Christelijke
barmhartigheid de verweekelijkte en in 't
aardsche verzonken toenmalige wereld be
schaamden. Hoofdzakelijk schitteren alseerste
sterren de Romeinsche vrouwen Paula, Me-
lania, Eustochium, die op aansporing van
den h. Hieronymus hare hooge maatschap
pelijke positie verlieten, en een leven van
strenge versterving en heldhaftige naasten
liefde leidden; eene h. Monica, de moeder
van den h. Augustinus, Marcellina, de geest
verwante zuster van den h. Ambrosius, de
h. weduwe Olympias in Constantinopel, de
h. Makcina, zuster van den h. Gregorius
van Nizza, Gorgonia, de zuster van den h.
Gregorius van Nazians, Scholastica, de zuster
van den h. Benedictus, de h. Helena en de
h. Pulcheria op den keizerlijken troon van
het Oost-Romeinsche Rijk.
Toen in de volgende eeuwen de Euro-
peesche volkeren langzamerhand tot de Kerk
naderden, waren het wederom de Christe
lijke en heilige vrouwen, die een onbereken-
baren invloed op de bekeering en Chris
telijke beschaving der menschheid uitoefen
den. De h. Genoveva waakte als een be
schermengel over Parijs en trotseerde moedig
den wilden Hunnenkoning Attila. De h. Clo-
tilde bekeerde haren echtgenoot, Clodwig
Koning der Franken, en met hem het Fran
kische Volk; geestverwante was hare schoon
dochter Radeguudis; Koningin Theodelindis
bracht het Christendom onder de Longo-
barden. De h. Lioba en Walburga waren
de ijverige helpsters van den h. Bonifacius,
den Apostel der Duitschers en op den keizer
lijken troon van Duitschland schitterden
eene h. Mathilde, Adelheid en Kunigunde. De
h. Ludmilla van Boheme bracht haren echt
genoot, den Hertog Borziwog, tot het ware
Geloof.
In den geweldigen strijd, dien de heilige
Paus Gregorius VII voor de vrijheid der
Kerk streed, was zijn trouwe steun eene
eerbiedwaardige vrouw, de Gravin Mathilda
van Canossa, en toen na de veeljarige,
treurige verbanning der Pausen te Avignon
wederom betere tijden voor de Katholieke
Kerk zouden komen, was het de h. Maagd
Op grond van de nauwkeurige proefnemingen,
gedaan door St. Claire Deville, smelt platina bij
een hittegraad van 1700 gr. Celsius. Door verder
onderzoek is gebleken, dat, indien het uitstra
lingsvermogen van smeltend platina, 67 malen
wordt verhoogd, alsdan een hittegraad is bereikt
van 2800 graden Celsius, zijnde de temperatuur
der zon.
Dit resultaat komt volkomen overeen met het
geen door vroegere proefnemingen in die lichting
door mij gedaan, werd verkregen. Om mij te
overtuigen van de juistheid van het onderzoek
door mij indertijd in het werk gesteld, zoo liet
de heer Siemens daarop volgenheb ik een proef
neming van dezen aard gedaan. Ik heb gepoogd,
door middel van een heliostatisch gemonteerden
hollen spiegel, in het brandpunt daarvan, een
hittegraad te verkrijgen, die onder gunstige om
standigheden de temperatuur der zon evenaarde.
Daarenboven heb ik een lange reeks proeven ge
nomen om door middel van electrisch booglicht,
het koolzuur der lucht in plantencellen op te
lossen. De resultaten dezer proefnemingen hebben
mij het bewijs geleverd, dat de temperatuur dei-
zon die van een krachtig electrisch booglicht niet
bizonder ver overtreft en dat een verbranding
in de zon-fotosfeer niet slechts als mogelijk, maal
ais hoogstwaarschijnlijk moet worden beschouwd.
Catharina van Siena, die door God als werk
tuig was verkozen, om Paus Gregorius XI
naar Rome terug te voeren.
Koningin Blanca van Castilië gaf aan
de wereld den h. Lodewijk van Frankrijk.
De grootheid barer ziel spreekt duidelijk
in de woorden die zij haren zoon toevoegde:
Liever zag ik u sterven, dan eene dood
zonde bedrijven.* In Duitschland schitterde
de h. Elizabeth van Thuringen, een der
schoonste sieraden van haar geslacht; in
Polen de h. Hedwig, in Zweden de h. Ca
tharina.
Toen in Frankrijk de Koning bijna tot
wanhoop was vervallen, was het eene held
haftige, door God geïnspireerde Maagd, de
Maagd van Orleans, die haar vaderland uit
de macht van den vijand redde en het leger
des Konings wederom tot de overwinning
leidde.
Terwijl ten tijde der Kerkscheuring in
de zestiende eeuw duizenden zielen verloren
gingen, trad de h. Theresia op als leerares,
en eene eeuw later was het eene h. Johanna
Francisca van Chantal, eene h. Angela van
Merici, alsmede de barmhartige Zusters vau
den h. Yincentius van Paulo, die eene nieuw
leger van heilige Vrouwen en Maagden
vormdeu,die hare beste krachten aanwendden
voor de opvoeding der jeugd, zoomede voor
de verzachting van de maatschappelijke
ellende.
Wij hebben in deze weinige regelen het
rijke onderwerp slechts vluchtig kunnen
behandelen. Wij hebben slechts eene aan
wijzing gegeven hoe zegenrijk het werk van
groote en heilige vrouwen in het Christen
dom was en ook aldus gebleven is. »Ook
de vrouwen,* zegt de h. Johannes Chrysos-
tomus, de Koning der Christelijke rede
naars, in zijn brief aan de h. 01ympias)
»ook de vrouwen kunnen soldaten van
Christus'zijn.
Heerlijke woorden voorwaar, zeer ter be
hartiging voor de Vrouwen van onzen tijd.
Volgens meer uitvoerige berichten, bij
het Fransche Ministerie van Koloniën om
trent het jongste gevecht in Tonkin ont
vangen, hadden de troepen, die den lsten
September de versterkte stelling bij Son-Tay
namen, zich reeds veel vroeger op weg be
geven, maar werden ze op hun marsch door
overstrooming belemmerd. De afdeeling be
stond uit 5 compagniën marine-infanterie,
Tevens is mij uit de proefnemingen gebleken,
dat, indien de temperatuur der zon de aange
duide grens van 2800 graden Celsius aanmerke
lijk overschreed, het zonlicht een nadeeligeu invloed
op den groei der planten zou uitoefenen, en voor
's menschen oog ondraaglijk zou zijn.
Een heer in Manchester heeft de ontdekking
gedaan, dat sinaasappelschillen tot een zeer nut
tig doel te gebruiken zijn. Sinaasappelschillen in
een oven of op een kachel gedroogd, totdat al
het vocht er uit is, worden zeer ontvlambaar en
zijn uitmuntend geschikt om vuur aan te leggen
of het aan te wakkeren als het bijna uitgedoofd
is. Goed gedroogde sinaasappelschillen zijn lang
te bewaren en kunnen, als 't het seizoen voor
die vrucht is, voor wintergebruik opgezameld
worden.
Kort na eene ochtend-voorstelling te Broek-
ton, in Massachusetts zoo leest men in de
Boston Herald ontstond er op het terrein
van de kermistenten brand in een gebouw van
éene verdieping, en binnen weinige oogenblik-
ken sloegen de vlammen er aan alle zijden uit.
Aan het brandende gebouw grensden de paar-
3 compagniëu Annamitische tirailleurs eu
eene batterij, alles gedekt door de ka-
nonneerbooten.
De positie, die de Franschen, tot aan de
borst door het water wadende, moesten na
deren, werd genomen met de bajonet. De
vijand verloor 1000 man, of een vierde van
zijn strijdkrachten; ook nam men hem drie
vaandels en vele wapenen af. De verliezen
der Franschen bleveD nog beneden de vijftig-
Van het terugtrekken der Fransche hoofd
macht evenwel na de overwinning het
beruchte »zich achterwaarts concentreeren*
uit den jongsten oorlog met Duitschland
wordt in deze berichten niet gewaagd.
Het feit evenweldat het Ministerie
tot het zenden van versterkingen besloot,
bewijst zijdelings, dat men met de omstan
digheid bekend is.
De Standard verneemt uit Hongkong dat
de Franschen de blokkade in Tonkin ver
zachten. Er bestaat groote wrijving tusschen
hunne burgerlijke eu militaire beambten.
De Hongkongsche Kamer van koophandel
heeft besloten te protesteeren tegen de zon
derlinge afwezigheid van de Britsche vloot.
Te Kanton is de toestand onveranderd. De
Chiueesche kanonneerbooten voor de vreetn-
denwijk zijn vermeerderd tot zeven. Plak
katen verschenen eergisteren op de muren,
waarin de Ohineezen dreigen alle Europee-
sche eigendommen te vernielen, indien de
regeeriug besluiten mocht schadeloosstelling
te verleenen wegens de schade, die tijdens
de muiterij te Kanton werd aangericht. De
overheid loochent hare aansprakelijkheid
daarvoor; en zij wil Europeesche advocaten
nemen om voor haar te pleiten.
Bij de huiszoeking, tot welke men
bij het lid van den Rijksdag Antoine, te
Metz, overging, zouden zeer veel gewich
tige bescheiden zijn gevonden. Het zijn
meestal betuigingen van sympathie, welke
de heer Antoine uit Parijs ontving wegens
de voorgenomen uitgave van een protest
blad. Sommige bladen beweren, dat de ge
publiceerde stukkeu zeker niet rechtvaar
digen de gerechtelijke vervolging, welke
tegen den heer Antoine werd ingediend.
Te Kilbarree, bij Cork, vond de politie
in de nabijheid van de ruïnen van een oud
kasteel een voorraad van bij de 200 dyna-
miet-patronen. Een auonyme brief had op
het spoor van dezen verborgen aanslag ge
leid.
De Daily News verneemt uit Madrid dat
daar groote ontevredenheid heerscht over
denstallen van het circus, en in de onmiddellijke
nabijheid daarvan was de menagerie van Adam
Eorepaugh. Blusclimiddelen waren niet op het
terrein aanwezig en groot was dus de algemeene
ontsteltenis.
Op dit hachelijk oogenblik kwam Porepaugh
met zijn directeur Fuller op het tooneel van den
brand, en zag met een oogopslag den staat van
zaken, 't Was duidelijk dat als de paardenstal
len niet omvergehaald werden, de groote tent
eene prooi der vlammen zou worden. Terwijl
iedereen zich te vergeefs beijverde om de stal
len omver te halen, riep Forepaugh zijn kleur
ling-assistent, spoedde zich naar den olifanten-
stal en kwam spoedig terug met zijne twee
groote olifanten, Bolivard en Basil, die, tot ver
bazing der toeschouwers, op bevel van hun
meester de paardenstallen begonnen omver te
halen alsof het de gemakkelijkste zaak van de
wereld was, en wat zij sloopten werd door de
omstanders even snel weggeruimd. In een onge-
loofelijk korten tijd lagen de paardenstallen tegen
den grond, en de circus was behouden.
Het voorstel is gedaan om de heeren Bolivar
en Basil tot eereledeu van het Brocktonsche
brandwezen te benoemen.
