NIEUWE No. 739. Zondag 28 October 1883. 8e Jaargang. De godsdienstloze School. BUITENLAND, 0,06 De Nederlandsche Bedevaart naar Lourdes. HAiRlEMSCRE COMMIT. ABONNEMENTSPRIJS Per 3 maanden voor Haarlem Buiten Haarlem franco per post. Afzonderlijke Nummers 1 0,85 1 Dit blad verschijnt Eiken WOENSDAG en ZATERDAG. BÏÏBEAÏÏ: St. Jansstraat Haarlem. AGITE MA NON AGITATE. PRIJS DEB ADVERTENTIÉN Van 16 regels30 Cents. Elke regel meer5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant. Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag avond voor 6 uur ingewacht. Uitgevers KÜPPERS LAUREY. (Vervolg en slot.) De godsdienstlooze school is niet alleen ten hoogste schadelijk voor den geestelijken aanleg van het kind, maar ook voor de de belangen van het huisgezin. In elk geval moet de school ingericht en berekend zijn naar de levenskringen voor welke zij werk- zaam is. De kinderen bljjven in demeeste ge vallen in denzelfden stand waarin de ouders geplaatst zijn. Voor een daglooner of een landbouwer zou het meer schade dan voordeel zjjn als hunne zoons het gymnasium bezoch ten en de opvoeding hunner dochters op de kostschool werd voltooid. Ze zouden natuur lijk al heel weinig neiging gevoelen om na afloop hunner studiën, zich met han denarbeid bezig te houden. Er zjjn standen in de maatschappij, die weinig behoefte heb ben aan wetenschappelijke ontwikkeling, 't Is voor hen genoeg wanneer hunne kin deren op school leeren wa t in hun levenskring van pas komt. En dat onderwijs moet, zal het vruchten dragen, absoluut gods dienstig zijn, het kind moet sterk worden in de kracht des Geloofs. De Godsdienst alleen is de steunpilaar van 's menschen leven; de Godsdienst alleen is zjjn plechtanker en voorkomt dat hij op lateren leeftijd in den drang der materieële zorgen bezwijkt. Als in de school het fondament ontbreekt, God en zjjne heilswaarheden, dan heeft zulk eene school niet de minste waarde. Het onderwijs moet noodzakelijk hand aan haud gaan met de opvoeding, met de vor ming van het kinderlijk hart, met de lei ding van den kinderlijken wil. Zulks kan echter alleen op godsdienstige scholen ge schieden. Verbant men den Godsdienst uit dë school, dan trekt de booze er zegevierend in, wel niet in eigen persoon, maar toch door zedelooze en zondige daden. Een kind dat een godsdienstloos onderwijs ontvangt zal opgroeien als een ongesnoeide wijnstok. De anders zoo edele en vruchtdragende plant verwildert dermate, dat zjj wel is waar rjjkeljjk bloeit, doch geen vruchten draagt. Evenzoo gaat het met een kind, dat eene school bezoekt, waar Gods liefelijke stem, zjjn hemelsche klanken niet mogen door dringen, ja zelfs niet genoemd mogen worden. De scheiding der School van de Kerk werkt ten hoogste verderfelijk: voor den on derwijzer omdat zij hem de hoofdzaak der opvoeding uit de handen neemt; voor het FE U1LLE T O N. Vervolg. Al prachtiger werden de streken, die, gekleurd door de stralen der middagzon, ons op onze laatste heenreize voorbijgingen, doch neen, wij zeiven snelden voort door en langs de bergen van Auvergne, wier voeten met druivenranken omkranst, wier hellingen met stad of dorp ge sierd en wier kruinen met dichte wouden be kroond, ons zulk een ongewoon en wisselend schouwspel afteekenden, dat menigeen dikwerf een kreet van bewondering moest uiten. Toen de avond dien rijkdom van Gods Schepping met een sluier had bedekt, werd het laatste gedeelte van den Rozenkrans gebeden. Nogmaals gingen wij ons oefenen in het reizen bij nacht, waarbij de halten niet minder talrijk en welkom waren dan op den dag. Elk oponthoud, dat nu eens tien minuten, dan weer langer duurde, werd als cm strijd benuttigd, om zich in de open lucht aan de steeds aanwezige waterbron of in de wachtkamers te verfrisschen. Daarheen werd ons door de zorgzame spoorwegbeambten met de hun kind omdat zij zijn heiligste belangen mis kent; voor het Christendom in 't algemeen omdat zjj belet Christelijke leering en Chris telijke tucht te verspreiden; voor het huis gezin omdat een innig, verkwikkend en heilig familieleven niet zonder Godsdienst bestaan kan; voor den Staat omdat de orde en regelmaat in den Staat met het Chris telijke leven solidair verbonden is. Dat men den Godsdienst uit de school verbannen heeft, is eene daad van tirannie in den volsten zin des woords, omdat die maatregel der liberalen tegen de heiligste belangen van het volk strjjdt. Men heeft aan het volk een schat ontroofd, de schat des Geloofs, en er den twijfel, het ongeloof voor in de plaats gesteld. Het Christendom, zoo durft men te decreteeren heeft zich zeiven over leefd, het moet voor een religie der toe komst plaats maken. Ontwikkeling, alge- meene ontwikkeling is het eenige middel om het menschdom te regenereeren; het broze gebouw der Kerk zal wel instorten, als het niet meer door de School wordt gesteund. En toch zal een vluchtige blik op de geschiedenis der volkeren, een ieder van de eeuwig frissche kracht des Christen- doms overtuigen. Godsdienst gaat boven algemeene ont wikkeling, die trouwens even onbereikbaar is als de sterren en even onmogelijk als geljjkheid der verstandelijke vermogens. Het onderscheid is door den Almachtige inge steld en laat zich dus niet wegredeneeren. De algemeene ontwikkeling kan nooit den Godsdienst vervangen, zonder Godsdienst i3 de eene mensch een plaag voor den an deren; slechts de vrees voor de politie zal hem van zware misdaden afhouden. En dit geldt voor onwikkelden en niet-ontwik- keldeu. »Hoe geleerder, hoe verkeerder,« zegt het spreekwoord en niet altijd ten on rechte, en de moraal-statistiek bewijst zeer duidelijk dat men onder de ontwikkelde standen proportioneel evenveel, zoo niet meer, misdadigers aantreft, dan onder de niet-ontwikkelde klassen en voorts dat juist zulke misdaden, die met arglist en in 't geheim geschieden, en die een langdurige voorbereiding noodig hebben, 't meest ge pleegd worden door de vertegenwoordigers van de zoo hoog geroemde ontwikkelde standen. Vervalsching, meineed, vergiftiging en der gelijke misdaden worden 't allermeest door de ontwikkelden bedreven, terwijl de niet- ontwikkelden zich schuldig maken aan roof, eigene beleefdheid altijd den weg opengesteld, totdat hunne schel begeleid met de waarschuwing „en voiture"! het teeken tot instappen gaf. Spoedig scheen de nacht, door deze wisselvallig heden verdeeld, plaats te maken voor het mor genlicht, hetwelk ons nu den blijden dag aan bracht, waarop wij het zoo vurig verbeide Lourdes, zouden zien. Onze weg ging door Puy de Döme toen zij, die gezeten waren ter zijde waar de grauwkleurige rots Corneille zich als een reusachtige kegel ter hoogte van 757 meters boveu de oppervlakte der zee verheft, ons op merkzaam maakten op het statige Maria-beeld, Nötre-Dame de France genaamd, waaraan die hooge rots tot voetbank strekt. Dit is het groot ste beeld van gegoten metaal, dat de aardbol draagt; het werd in 1854 door den kunstvaar digen Bonnassieux vau Parijs vervaardigd uit 200 kanonnen, die te Sebastopol veroverd werden. De Moedermaagd betreedt een halve metalen sfeer van 5 meters omtrek; het gansche beeld heeft eene hoogte van 16 meters en staat boven de rots op een voetstuk, 7 meters hoog; de zwaarte van het geheel bedraagt 100,000 kilo grammen. Geen wonder, dat zulk een beeld, ofschoon in het verschiet gezien, veler aan dacht trok. Intusschen drongen wij laugs Limoges en Perigueux al dieper in het land der druiven door; de wijngaardranken, niet tevreden met de moord, doodslag en andere gewelddadighe den. Waar vindt men de meeste bedorven har- ten?Zoek ze niet onder de met-ontwikkelden, onder de eenvoudigen, doch wend u tot de ontwikkelden en gij zult ze bij massa's vinden. Slechts de Godsdienst geeft aan de ontwikkeling, aan de beschaving de ware wijding en bij God is een goed hart meer in aanzien dan een groot verstand. Als men derhalve den Godsdienst uit de school verbant en den geest der kinde ren met onnutte zaken tracht te vullen en men daardoor de menschheid wil verede len en regenereeren, dan ondermijnt men de zedelijke wereldorde, die niet op weten maar op gelooven, niet op de tallooze wetten en verordeningen der menschen, maar op de tien geboden Gods gebaseerd is. »Wel hen die het weten niet met h6t hart beta len,zegt een beroemd wijsgeer. Met het zelfde recht kunnen wij zeggen wel hen die het weten niet met het Geloof betalen. Het Rijksdaglid Antoine, van Metz, die voorloopig werd gearresteerd als verdacht van landverraad, heeft den advocaat Mul ler tot zijn verdediger gekozen. Muller had reeds verschillende conferentiën met zijn cliënt, waarna hij tegen de arrestatie van Antoine formeel protesteerde. Eerst als dat protest werd afgewezen, zou Mül- ler voorstellen om Antoine, tegen cautie- stelling, op vrije voeten te laten. Bij in schrijving is reeds een groote geldsom tot dat doel bijeengebracht. Saksen is een gelukkig land. Ten gevolge van de vermeerderde opbrengst der Staats middelen kan men er overgaan tot het ver minderen der belastingen. Men zal de 20 opcenten op de inkomsten-belasting doen wegvallen, de spoorwegtarieven verlagen en de tolgelden op de straatwegen ophef fen. Bij den Franschen Senaat is door de Regeering een ontwerp ingediend op het recht van vereenigingen, 't welk strekt om dat recht te erkennen en uit te breiden, maar tevens aan zekere voorschriften te onderwerpen. »Paris« noemt het volkomen onjuist, dat de Minister van Binnenlandsche Zaken, zooals eenige bladen gemeld hebben; het verkoopen van dagbladen door uitventers op de openbare straat verboden zou hebben. aangebrachte steunsels, slingerden zich om heggen en boomen, ja zelfs om de wachthuizen langs de spoorwegbaan. Vermits de bewoners dezer vrucht bare streken hunne welvaart danken aan den rijken wijnoogst, dien zij jaarlijks verwachten, zoo konden wij hier beseffen welk een ramp de phyloxera of druifluis te weeg brengt in een land, dat hoofdzakelijk druiven teelt. Ouder der gelijke en andere beschouwingen naderden wij de stad „Agen," waar een brug met 11 bogen de beide oevers der Garonne verbindt. Tot „Auch" overschreden en volgden wij beurtelings de rivier „le Gersen na eenige verpoozing aan de stations van „Mirande" en „Yic-Bigorre" waren wij binnengegaan in het Diocees van Maria, de eere naam waarmede het Bisdom van Tarbes, waar het wonder van Lourdes onophoudelijk voort leeft, bij voorkeur bestempeld wordt. Allengs vertoonde zich aan onzen blijden blik de acht hoekige koepel der Kathedraal, waarin de bis schoppelijke zetel staat en die omgeven is door de huizen der een-en-twintig duizend inwoners van Tarbes, hoofdstad van het Departement der „Hooge Pyreneën." De bergketen, die de grenspalen van Frankrijk en Spanje draagt, was niet ver meer verwijderd. Rechtstreeks reed nu onze trein het vermaarde gebergte te gemoet over de heldergroene vallei, welke de dorpen Juillon, Ossun en Adé bevol- De Minister van een Oorlog heeft daar entegen het brengen van elk nieuwsblad binnen de kazernen en forten ten strengste verboden. De Fransche zee-officier Yiard, die on der het pseudoniem Pierre Loti in »Le Figaroden bekenden brief heeft geschre ven over de wreedheden, door de Fransche marinesoldaten bedreven bij de inneming der forten van Hué,is uit 's lands dienst ontsla gen. Dit feit en mededeelingen van andere bladen schijnen inmiddels de juistheid van Viara's verhaal tamelijk wel te bevestigen. De Minister van Binnenlandsche Za ken in Rusland heeft aan curatoren der Universiteiten eene circulaire gezonden, waarin hij wijst op den nadeeligen en scha delijken invloed, door weggejaagde studen ten op de jongere studenten uitgeoefend. De goedertierenheid, tot heden uitge oefend, heeft plaats gemaakt voor gestren- gere maatregelen en de weder-aanneming van weggejaagde studenten zal niet meer geschieden. De Minister eindigt met de curators uit te noodigen, den studenten ter dege op het hart te drukken, dat zij zich niet met de politiek moeten bemoeien, maar zich moeten bepalen tot hun studie. Den 14den October heeft in het kanton Grauwbunderland eene volksstemming plaats gehad over twee wets-ontwerpen. Volgens het eene worden in alle gemeenten scho len gesticht voor vrouwelijke handwerken, terwijl het bezoeken er van door meisjes verplicht zal zijn; volgens het andere wor den de patenten voor Zwitsersche handelsrei zigers afgeschaft. Beide wetten zijn aangenomen. De op komst der stembevoegden was echter uiterst gering; twee derden bleven tehuis. Naar aanleiding daarvan vragen de bla den, wat te doen om de trage kiezers op te wekken Het eene raadt boete aan, ter- wgl een ander wijst op Lucern, waar de stemgerechtigden, die niet verschijnen, ge acht worden vóór te stemmen. Tegen het uitleveren door de Oosten- rijksche Regeering van den socialist Sido- rowicz, die uit de gevangenis in Rusland ontkwam en naar Gallicië vluchtte, waar hij te Lemberg werd gearresteerd, is een levendige agitatie in Gallicië op 't getouw gezet. De Poolsche afgevaardigden inte resseereu zich zeer voor Sidorowicz. Wegens het opnieuw ontstaan der ken. Meermalen op onze reis hadden wij, aan de spoorweglijn als elders, blijken van instem ming met onzen pelgrimstocht van belangstellende Franschen ontvangen: dan hoorden wij: „les péle- rins hollandais! vive la Hollande!" Aanstonds werd door ons dien heilgroet beantwoord met den heden zoo dringenden en daarom des te inniger wensch: vive la France. Doch naar gissing om streeks de vruchtbare vlakte van Laune-Mourine wachtte ons een vriendschapsblijk, zooals alleen de verbroedering des geloofs den vreemdeling schenken kan. Tijdens een kort oponthoud naderde een hoogbejaard priester, wellicht de grijze her der der parochie, waar wij vertoefden. Begeleid en op zijne wankelende schreden ondersteund door eenige zijner medebroeders in het priester schap, bereikte de eerbiedwaardige grijsaard on zen pelgrimstrein en bood ons blijde een bloe mentuil aan, om, zooals hij er bijvoegde, een bewijs van hulde te brengen aan het Katholieke Nederland. Gevoelig voor de verrassing, welke geloof en liefde ons hadden bereid, namen wij, onzen hartelijken dank betuigend, deze gulle en bloemrijke herinnering mede, de herinnering namelijk dat wij, [dank zij deu band van ons H. Geloof, in den vreemde als welbekenden ontvangen werden. Wordt vervolgd.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1883 | | pagina 1