N I E U W E
ir%
No. 755.
Zondag 23 December 1883,
8c Jaargang.
Dc Katholieke Kerk in
Engeland.
BlHTEiNLAiXiË
De Nederlandsehe Bedevaart
naar Lourdes.
Slot volgt).
Hi 1RLEIH8CHE COIIRAIT.
ABONNEMENTSPBIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Buiten Haarlem franco per post.
AfzDnderljjke Nummers
0,85
1-
0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BU BE ATT: St. Jansstraat Haarlem.
ïiW')ru?7~"», jr
AGHTE MA NOB AGITATE.
PBIJS DEB ADVEBTENTIÉH
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrij dag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KTJPPEKS LAUREY.
Vervolg.)
In ons vorig hoofdartikel hebben we, op
grond der reëele toestanden, een oordeel
geveld over den toestand der Katholieke
Kerk in Groot-Britaunië. Wij hebben
daarbjj getracht nadeelige illusiën te doen
verdwjjnen; thans echter kunnen wij ook
in den waren zin van het woord, spreken
van eene wezenlijke Katholieke beweging
aan gene zijde van het Kanaal.
In het jaar 1850 werd het Pauselijk de
creet gepubliceerd, 't welk de Kerkelijke
hiërarchie wederom herstelde en dat het
fondament is van het kerkelijk leven der
Eugelsche Katholieken. Toen kort daarna,
in Juli van het jaar 1852, de eerste pro
vinciale Synode van Westminster in het
groote St. Mary's College te Oscott gehou
den werd, hield toenmaals Dr. Newman
zjjue heerlijke redevoering over de tweede
lenteder Katholieke Kerk in Eugeland.
Deze eerste provinciale Synode, en hare
decreten zjjn het meesterwerk in het rijke
leven van den man, wiens naam met het
»ontwaken der tweede lente« voor altijd
onafscheidelijk zal verbonden blijvenwij
bedoelen den Kardinaal Wiseman. Op de
eerste provinciale Synode volgden die van
1855, 1859 en 1873 waarin het werk der
eerste werd voortgezet. Bovendien riepen
de Bisschoppen hunne ouderhoorige Gees
telijken van tijd tot tijd ter vergadering
bijeen. De religieuze genootschappen, zoo
wel als de Katholieke leeken, plukten al
zeer spoedig de vruchten der nieuwe hiërar
chie. Overal werd de normale toestand der
tucht een nieuwe prikkel tot strengen ijver
en stipte orde. De bisschoppelijke visitaties
werden ten uitvoer gebracht, bisschoppe
lijke Seminariën opgericht en ook aan de
leekenscholen en wereldlijke collegiën de
noodige aandacht gewjjd. Dat daardoor eene
opwekking ontstond tot het bouwen van
kerken en scholen en eeu aantal bekeeriu-
gen zelfs in de hoogste standen der Eu
gelsche maatschappij plaats vonden, be
hoeft geen betoog. De geest der beide Pu-
gins, vader en zoon, had tegelijker tijd
de belangstelling voor de middeleeuwsche
bouwkunst wederom opgewekt; de nieuwe
kerken wedijverden in schoonheid en stijl
met alle andere.
Terwijl de Kerk in Engeland haren
grooten zegetocht voortzette, ontbrak het
niet aan pogingen dien te belemmeren.
Gedurende den tijd dat de cultuurstrijd op
het vasteland woedde, was de verleiding al
te groot om ook Engeland in den conti-
FEUILLETON.
Vervolg.)
Nog te Tours waren wij getuigen van dit
boven onzen lof verheven streven, want bij ons
vertrek bemerkten wij op het perron den ede
len graaf, die ons van Lourdes naar deze plaats
gevolgd was en ons daar zoowel als hier, door
eenvoudige godsvrucht had gesticht. Thans nam
hij als afgevaardigde der Vereeniging aan eiken
waggon een hartelijk afscheid, vergewiste zich
van den naam en woonplaats der zieken en
moedigde hen in blijde en godsdienstige bewoor
dingen aar., om onafgebroken hunne toevlucht te
blijven nemen tot Onze Lieve Vrouwe van Lour
des. Bemoedigd, getroffen en verheugd brach
ten wij ons vaarwel aan den vromen edelman,
die het onderwerp onzer gesprekken was, nog
neritalen kamp te mengen. Engeland beeft,
zooals bekend is, eeu onrecht tegen de Kerk
gepleegd, dat eeuwen lang heelt geduurd.
De kerkelijke titel-acte, die nog in het
jaar 1851 tot wet werd verheven, en vol
gens welke het lokale gebruik van alle
bisschoppelijke titels van welken aard ook,
met uitzondering van die, welke de Angli-
caansche Staatskerk en de Episcopaalsche
Kerk in Schotland voeren, verboden werd,
is het laatste gedrocht van een gruwelijk
staatsabsolutisme. Zoo lang men dus dit
gedeelte der titel-acte laat bestaan, blijft,
althans op 't papier, de banverklaring tegen
den Katholieken Godsdienst en zijne uit
oefening voortbestaan.
Gelukkig echter heeft de gezonde zin van
het Engelsche volk, zijn eminent Christe
lijk karakter, zijne diepingewortelde achting
voor individueele vrijheid en eigendom, den
cultuurstrijd verijdeld. Ofschoon noch de
macht der verleiding, noch het bestaan der
elementen, die er toegankelijk voor zijn,
kan geloochend worden, zoo schijnt toch
de hernieuwing van den ouden cultuurstrijd
onmogelijk te zijn, een strijd waardoor Eu
geland vele millioenen zijner burgers tot
in de tweede helft der vorige eeuw gekne
veld hield. De gebeurtenissen, die eenmaal
met den kreet no popery(geen Pausdom)
vergezeld gingen, behooren tot de bloedigste
en schrikwekkendste in de historie van het
land; zij worden thans door ieder rechtge-
aarden Engelschman als gebeurtenissen van
het duistere fanatisme betreurd en als een
schaudvlek der nationale eer beschouwd.
Engeland heeft zich dan ook te goed de
droevige bladen zijner historie herinnerd,
om thans den weg te betreden van eeu
strijd die door het Duitsche liberalisme is
gecreëerd. Het beginsel der burgerlijke vrij
heid wortelt daar dieper dan ergens anders
en er heerscht een instinctmatige weerzin
tegen politie-willekeur en administratieve
geweldpleging. Ook zijn de liberalepar
tijen daar nog niet zoo slaafsch dat zij
ter wille van één man hunne beginselen
ten offer brengen. Men haat in Eugeland
vrij algemeen den cultuurstrijd, zooals die
in Duitschlaud, Frankrijk, België en andere
landen op het vasteland wordt gestreden
en men beschouwt het bestaan van dien
onzaligen strijd als hoogst gevaarlijk voor
de welvaart dier landen. Kardinaal Wise
man deze evenals O'Connell voor de
Katholieke wedergeboorte van Groot-Bri
taunië providentiëele man heeft den
haat tegen het Pausdom zoo grondig over
wonnen, dat de Kerk in Engeland vrij is
en hare werkzaamheden ongestoord kan
uitoefenen. In Engeland zal men thans
weinig aanzienlijke familiëu aantreffen van
lang nadat onze trein de stad Tours verlaten
had.
Een ieder trachtte nu, getrouw aan de vin
gerwijzing van ons pelgrimsboekje, den avond te
verdeehn door de vroolijke samenspraken van tijd
tot tijd met gebed en zang af te wisselen. Ook
de halten Blois en l'Aubrais brachten de gewone
afwisseling aan. Daarna gaf onze reisgids een
anderen wenk: s'avonds na het avondgebed gaan
allen rusten. Of nu allen er werkelijk in slaagden
om deze laatste bepaling in beoefening te bren
gen, valt niet uit te maken, maar allicht zullen
sommigen niet bemerkt hebben, dat wij te Orleans
de „Loire" verlieten, die wij tot nu toe gevolgd
waren, en hebben anderen geen achtgeslagen op
het station Brétigny, dat ons nader bij Parijs
bracht. Zeker is het, dat velen iets van deze
laatste stad wenschten te zien en inderdaad kon
den wij, terwijl de trein over de Ceintuur-baan
gedurende ongeveer anderhalf uur een halven
cirkel rondom Parijs beschreef, bij het licht
eener heldere maan de stille straten en boulevards
alsmede de Seine met hare bruggen oversell ou-
welke niet het een of ander lid tot de
Roomsche Kerk behoort; en van ontwik
kelde mannen kan men dikwerf de uit
spraak hooren, dat het hun onbegrijpelijk
voorkomt waarom hunne voorouders zulk
een ougemotiveerden haat tegen de Katho
lieke aan den dag hebben gelegd. Geen
maatregelen van geweld zouden volgens
menschelijke berekening deze zich uitbrei
dende beweging kunnen belemmeren. In het
vrije Eugeland heerscht geen slaafsch, aan
het despotisme onderdanig liberalisme, maar
een parlement, dat de ware vrijheid als het
hoogste kleinood vereert en beschermt en
elke willekeurige heerschappij verfoeit.
Niettegenstaande dit alles zouden de Ka
tholieken nooit uit zich zelveu in Engeland
eene beweging tot stand hebben kunnen
brengen, zoo machtig in hare proportiën,
zoo uitgebreid in hareu invloed en zoo
levendig in hare kracht. Wat de Katho
lieken zeiven niet hebben kunnen bewer
ken, dat heeft eene partij der Anglikaansche
Kerk voor hen gedaan. Deze partij heeft van
hare kansels uit het oor van het Eugelsche
publiek aan woorden en begrippen gewend,
welke de Katholieken nooit zoo algemeen
in omloop hadden kunnen brengen. De on
wetendheid, de ingewortelde vooroordeelen
en het nationale gevoel der trotsche gentle
men zouden zijn opgekomen tegen voor
hen vreemde zaken als de h. Mis, de Sa
cramenten enz. Doch hun eigen partij heeft
hen met al die zaken bekend gemaakt. Een
verdere werking dezer beweging was, dat
vele Eugelsche Protestanten niet slechts
des Zondags, maar ook op andere dagen
der week, naar bevrediging van hunne re
ligieuze behoeften verlangden. Kortom, de
Geest Gods die eenmaal vormend en or
denend over de watereu zweefde, schijnt
ook thans over de Eugelsche natie te zwe
ven, om haar tot de Katholieke waarheid
terug te brengen. Wij spreken hier, zooals
de lezer wel reeds zal geraden hebben, van
de ritualistische beweging. Men verstaat daar
onder het streven, de vormen vau den
Anglikaanschen Godsdienst met die der
oude Katholieke Kerk in overeenstemming
te brengen. Sinus dertig jaren heeft men
eeu eigen school voor dit streven opge
richt, die in Dr. Pusey haar geestelijk hoofd
vereert. Eeu kleine kring van geleerde,
vrome mannen, verhief zich toenmaals, om,
geoefend in de wapenen des geestes en des
gebeds, met ridderlijke dapperheid menig
Katholiek stelsel openlijk te verdedigen.
Het Openbaar Ministerie bij de rechtbank
te Yerviers heeft conclusie genomen in het
wen. Te 3 uur des nachts hernam de trein bij
het verlaten van Parijs zijn snellen gang. De
bosschen van „Compiègne" konden wij reeds
duidelijk ontwaren, en daar was de laatste
nacht onzer reis geweken. Dan volgden Noyon,
op welke schoon gelegen stad de beide torens
der beroemde Kathedraal rteds eeuwen lang
hebben nedergezien en St. Quentin, waar het
Fransche Noorderleger den 19en Januari 1871
onder bevel vau generaal Faidherbe door de
Pruisen werd verslagen. Na Busigny begonnen
wij, te midden der altijd aanvallige verscheiden
heid, welke de afwisseling van bergen, dalen en
rivieren veroorzaakt, de grenzen van Frankrijk te
naderen. Herdachten wij hier al het schoone
dat wij met de oogen van geest en lichaam in
het tiental dagen, gedurende welke wij op Fran-
schen bodem toefden, hadden aanschouwd, dan
stemden wij geheel in met den dichter, als hij
zingt van „le beau pays de France." Daarom
was ons nfscheid de wensck, dat Frankrijk toch
eenmaal onder alle opzichten een schoon land
mocht genoemd worden, wanneer namelijk al
proces omtrent de voogdij over de onge
lukkige Mariette Peltzer. Het is van oordeel
dat door het arrest van het Hof van as
sises te Brussel, hetwelk de doodstraf over
Armand Peltzer heeft uitgesproken, deze
uit de voogdij is ontzet, waarin de familie
raad noch de kantonrechter hem kou her
stellen, althans niet vóór de expiratie zijner
straf. De uitspraak is door den president
der rechtbank bepaald op 2 Januari 1884.
In de liberale pers van Pruisen komt
men in verzet tegen de ingediende kapitaal
belasting, omdat daarin de inkomsten, uit
vast goed genoten, niet aan de heffing
worden onderworpen. Daar het wetsontwerp
ook door de meerderheid der conservatieven
met iuvvendigen weerzin wordt ontvangen,
wordt algemeen geloofd, dat er niet veel
van de nieuwe belasting zal komen. Er
schijnt eeu taktiek te bestaau, om de be-
haudeling van het wetsontwerp tot in 't
onbestemde te verdagen. Reeds nu begint
men te beweren, dat de tijd zal ontbreken
om de fiuaueiëele voordrachten nog in deze
zitting te overwegen.
In de politieke kringen van Berlijn ge
looft men, dat Frankrijk wel genoodzaakt
zal wezen veel van zijn eiseheu tegenover
China te doen vallen, tenzij het zich wagen
wil aan een strijd, die zelfs, als hij met
succes werd bekroond, aan Frankrijk op
de grootste offers zou te staan komen, ter
wijl het teveus aan de handelsbelangen
van Europa eeu bedenkelijk nadeel zou
toebrengen. Men gelooft, dat prins Von
Bismarck te Londen alles doet beproeven,
om Engeland tot een vredebewarend op
treden (zij het dan ook langs indirecteu
weg) te brengen. Te Londen behoeft men
echter die pressie zeker wel niet, want de
Eugelsche handel zou in de eerste plaats
de kwade gevolgen van eeu formeeleu
oorlog tussehen China en Frankrijk onder
vinden.
Mgr. Blum,Bisschop vanLimburg, kwam jl.
Maandag te Limburg per extra-trein aan,
begeleid door het Domkapittel en de Ka
tholieke Geestelijkheid van Frankfort en
Wiesbaden. Uit vele woningen waren vlag-
O O
gen ontplooid eü vele eerepoorten stonden
opgericht. Onder het gelui der klokken en
de toejuiching der talrijke menigte begaf
zich de geliefde Prelaat naar de Domkerk,
waar hij de schare zijn zegen gaf. Des
avonds hield men een serenade met fak
kellicht en was er een schitterende illu
minatie.
Het Pruisisch Heerenhuis, dat zich met
eene nieuwe jachtwet bezig houdt, heeft
besloten, dat de jacht zoowel op Zon- als
ook op feestdagen zal verboden zijn.
De Kamer van afgevaardigden in
zijne kinderen kunnen instemmen met het lied,
dat wij op zijne bergen hadden gezongen:
God van genaden,
Ontferming Heer!
Met gunsten overladen
Beuroef ik U nooit wêer.
België had de liefelijkste en bedrijvige vallei,
door welke de Maas zich naar ons Vaderland
spoedt, weder voor onzen doortocht ojiengesteld
en tot wederdienst bereid, voldeden wij daar
gaarne, voor zoover onzj voorraad strekte, aan
de menigvuldige aanvragen om een of andere
gedachtenis van Lourdes, welke ons met god-
vruchtigen aandrang gedaan werden onder weg
of bij verschillende halteu. Al spoedig verhaalde
men ons de mijn-ramp, die reeds een geheeion
dag den omtrek met ontzetting had vervuld en
ach! te Sclaigneaux gingen wij de plaats des
onheils voorbij, waar sinds den 26en September
II. in de mijn Vezin-Brickebo 20 arbeiders door
eene gasontploffing of door eene andere oorzaak
levend begraven lagen.
Wordt vervolg d).
