N I E U W E
So. 773.
Zondag 24 Februari 1884
9e Jaargang.
Geen zwaarder juk.
waP*"
Dieren als weêrvoorspellers.
imLEME (III HUT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem0,85
Buiten Haarlem franco per post. 1,
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BïïKEAU: St. Jansstraat Haarlem.
r,
Jp ~-r
AGITE MA NOU AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÉN
Van 1—6 regels30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag-
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUREY.
Het is bekend hoe sedert vele jaren ook
hier te lande een beweging is gewekt en
gevoed tot invoering van den persoonlijken
dienstplicht, terwijl velen nog verder willen
gaan en ijvereu voor den algemeenen dienst
plicht.
Wat ons betreftwij hebben steeds tegen
dat diijven ons verzet. Wij zijn en blijven
van oordeeldat elk volk moet geregeerd
wordeu maar zijn eigenaardige overleverin
gen en zeden en dat dus aan de Neder-
landsche natie geeu juk moet worden op
gelegd 't welk, voor haar ondragelijk moet
heeteu.
Ons volk is nu eenmaal niet militair
gezind waaronder wij verstaan dat men
weinig ambitie toont voor den militairen
dienst.
Dit moge men nu betreuren of toejuichen,
't is nu eenmaal een feit, waarmede een
verstandig bestuurder wel degelijk heeft te
rekenen.
Men beroept zich van de zijde der voor
standers van den persoonlijkeu dienstplicht,
steeds op het voorbeeld van Pruisen.
Tegen dergelijk een taktiek komen wij
op; 't gaat niet aan om als men iemand
wil brengen tot iets waartoe hij geen
neiging betoonthem dan te willen dwingen
door hem te wijzen op hetgeen een ander
zich laat welgevallen.
Men kent de uitspraak, dat ieder volk
de regeering heeft welke het verdient, dat
wil zeggen dat een energieke natie (wij den
ken hier natuurlijk aan de vrije volken) door
getrouw gebruik te maken van haar rechten
zich een gouvernement weet te verzekeren
naar haar eigenaardigheden en wenschen.
De Pruisen en Duitschers moeten dus weten
wat zij van hun Regeeringen willen ver
dragen. Hierbij vergete men niet, dat het
militairisme in Pruisen geheel behoort bij
de veroverings-staathundewelke sedert
eeuwen door de Hokenzollern is gevolgd.
Ook iu die staten waar men 't Pruisisch
stelsel overnam deed men zulks om desnoods
naar buiten aauvallenderwijze te kunnen
optreden. Wel is waar wil men thans ook
in België den persoonlijken dienstplicht
invoeren althans dien maatregel voorbe
reiden terwijl toch België geen Staat is
die zijn grondgebied zou willen uitbreiden,
zoodat 't geen daar geschiedt tegen onze
zoo even geuite stelling zou bewijzen doth
FE U1LLE TON.
Spaansch hofgebruik.
De markies van Rivadeo redde den Koning
Jayme van Aragon in een oogenblik van gevaar
het leven, door met hem van kleeding te ver
wisselen, zich aan de vijandelijke schoten ten
doelwit te stellen en voor zijn Koning iu ge
vangenschap te gaan. Daarvoor verkreeg de mar
kies het recht voor zich en zijne nakomelingen,
om op Driekoningenavond aan de tafel van zijn
vorst te eten en eene kleeding te verlangen,
zooals deze droeg. Eeuwen lang werd van dat
recht gebruik gemaakt, en daardoor waren de
markiezen van Rivadeo in het bezit van de
merkwaardigste verzameling kit eren gekomen, die
misschien ooit bestaan heeft.
Koningin Isabella heeft den hertog van Hijar
als markies van Rivadeo dit privilege ontzegd.
Als de hertog den dag vóór Driekoningen liet
vragen op wtlk uur de Koningin dien dag sou
peerde kreeg hij altijd ten antwoord: „De Ko
ningin soupeert morgen niet."
Sedert een tiental jaren dus schrijft ons
•een plattelandsbewoner heb ik nauwlettend
in België zijn de liberalen aau liet bewind
en van die lieden kau men alles, ja zelfs
het ongerijmde verwachten.
De liberalen bemoeieu zich al heel weinig
met de volkstraditie en de volkswensclieu
zij scheppen er zelfs altijd behagen in om
aan een natie op te leggen, krachtens het
geweld der meerderheidwetten en plich
ten, die indruischen tegen de volksgewoonten.
Macht gaat boven recht, is een echt li
berale leusdie You Bismarck van hen
heeft overgenomen
Het voorbeeld van België kau dus niet
tegen ons worden aangevoerd als wij het
invoeren van deu persoonlijken dienstplicht
voor Nederland bestiijden. Onze politiek
brengt mede, dat wij steeds ijveren voor
het beginseldat de wettendie een volk
bekeerscheuals het ware uit dat volk
moeten opgroeien. En als men vasthoudt
aan dat denkbeeld, daarin de vrucht van
wezenlijke staatkundige wijsheid waardeert
dan zal men moeten toestemmen dat de
persoonlijke dienstplicht zeker uiet is over
een te brengen met de natiouale traditie.
Hoe toch was de toestand ten onzent in
vroegeren tijd?
Dat voor de vrijheid en zelfstandigheid
van deu Staat werd gestreden door ge
huurde soldaten. Alleen als 't gold de ver
dediging van steden, nam daaraan de ge
wapende burgermacht een gewichtig deel.
De schutterijen waren plaatselijke weerbaar-
heidscorpsendie zelfs niet eens mobiel
kondeu worden verklaard. Yan een natiouale
verdediging was in de verste verte geen
sprake. Toen ook Napoleon de conscriptie
invoerde, zag het destijds levend geslacht
daarin het toppunt van dwingelandij. Eu
nu zou menalles ter liefde van het ver
heven voorbeeld van Pruisen ons volk
willen begiftigen met een nog veel erger
juk dan Napoleon het oplegde.
De Regeering welke zoo iets iu ons land
zou onderstaan zou zich zeker niet minder
gehaat maken dan de Corsikaan ook in
dit opzicht heeft kunnen ervaren. Wij
gelooveu dan ook niet, dat het gerucht
waarheid behelst, als zou het in de be
doeling van het tegenwoordig Kabinet kun
nen liggen om in het voorstel tot grond
wetsherziening die te wachten staatde
invoering van een persoonlijken dienstplicht
optenemen.
Toch gaan velen voort allerlei pogingen
aan te wenden om de openbare meening
waargenomen, wat de dierenwereld ons leert
aangaande de vermoedelijke weersgesteldheid,
't Is zeker niet van belang ontbloot, die waarne
mingen hier mede te deeleu.
Als het hoornvee zich om den mond lekt, als
de schapen ongaarne naar hun hok gaan, zoodat
zij op hun weg derwaarts blijven staan, om
grassprietjes op te peuzelen, en ook wanneer de
varkens niet met de gewone gulzigheid hun voed
sel verorberen, maar dit eerst met hun snuit uit
een spreiden, dan is er regen ophanden.
Aanhoudende regen kan worden verwacht, wan
neer de hanen cp ongewone tijden langer dan
gewoonlijk kraaien, als er veel regenwormen uit
Jen grond kruipen, als de katten lang met hare
pootjes wasschen en waneer dehouden gras-
spruitjes eten.
Regen van Tcorten duur, alihans geen dagre
gen, i9 te wachten als de padden zich vertoonen,
de mollen groote aardhoopen naar boven werken,
de muggen aanhoudend menschen en diemi
achtervolgen.
Ongunstig weer is ophanden als de zwaluwen
laag bij den grond en nabij de wateropper
vlakte vliegen, als de duiven 's avonds laat naar
haar til terugkeeren, als de kraaien bizonder
hoog vliegen en daarna water opzoeken, om er
zich den kop in te dompelen, als hoenders zich
in het zand of dergelijke baden en als de vinken
voor het idee van den persoonlijken dienst
plicht te winnen. Een der argumenten
welke zich daarbij hoog doen klinken, is
de bewering, dat de tegenwoordige orde
van zaken een voorrecht oplevert voor de
gegoeden. Reeds vroeger deden wij uit
komen dat dit motief volstrekt niet opgaat.
Wanneer toch iemand voor zijn zoon een
plaatsvervanger of uommerverwisselaar stelt,
dan moet hij aan deu man, die den militie
plicht voor zijn zoon vervult, een nog al
belangrijke som geld betalen, een uitkeering
welke voordeel oplevert voor den plaats
vervanger of uommerverwisselaar. Hierbij
moet men in 't oog houden, dat zij die
voor anderen in dienst tredenmeestal
lieden zijn, die zich iu een beroep of vak
niet kunnen vinden en aan wie dus nog
een weldaad wordt bewezen door ze een
werkkring te verzekerenwaarin ze nog
iets goeds ten bate der maatschappij kunnen
verrichten.
De dienstvervaDging heelt geheel vrij
willig plaats; de rechten van niemand wor
den verkort. Tot zekere hoogte wordt een
voorrecht verleendmaar wij willen 't ge
vraagd hebben ol het geen zuiver sociaal
democratisch denkbeeld is om alle voor
rechten in de maatschappij te willen af
schaffen? Hoevele genietingen kunnen enkel
worden gesmaakt door de rijken? Ivan een
gezeten burger zich b. v. de weelde ver
oorloven elk jaar een uitstapje in den vreemde
te gaan maken? Kau een burgerman, als
't ongunstig weder is en hij voor zijn zaken
uitmoet, terwijl de plaats waar hij gevestigd
is zich nog niet in een paardenspoor ver
blijdt, een rijtuig nemen om het doel van
zijn bestemming te bereiken Kunnen bur
gerlieden hunne zonen naar de academie
zenden
Wij zouden die vragen tot schier in 't
oneindige kunnen vermeerdereudoch wij
gelooveu dat men reeds voldoende zal be
seffen hoe het de dwaasheid zelve is om
de plaatsvervanging en dö nommerverwisse-
ling te willen opheffen op grond van de
stellingdat zij aan de maatschappelijke
gelijkheid te kort doen.
Tot het schrijven over dit onderwerp
werden we gebracht door een berichthet
welk dezer dagen iu vele bladen voorkwam.
Te Buinen, in Drente, zoo verhaalde
men moest onlangs de smid zoon en kost
winner eener weduwe, loten voor de natio
nale militie. Hij trok een dienstplichtig num-
vooral de solielvink zich reeds vóór zonsop
gang laten hooren.
Mooi, droog weer mag men veilig verwachten,
als de vleermuizen laat in den avond rond
fladderen om in den volgenden vroegen morgen
dit te herhalen, als de schapen bij het naar den
stal gaan allerhi dartele sprongen maken, als bij
regenachtig weer de uilen schreeuwen en ook
wanneer de nachtegalen tot aan het krieken van
den morgen doorzingen.
Onweer kan men binnen een etmaal verwachten,
als de bijen, trots schoon weer nabij hunne korven
blijven of reeds tegen den middag huiswaarts
gaan. (In dit laatste geial kan men ook vrij zeker
op harden wind rekenen.)
Storm is ophanden als lijsters en vinken zeer
onrustig heen en weer vliegen en wanneer de
visschen boven water springen of duikelen. Als
het stormt terwijl de musschen hunne nesten
verlaten of wanneer de mollen zich vertoonen,
dan mag men er op rekenen, dat de wind eenige
uren later tot bedaren komt.
Men mag veilig aannemen, dat er een strenge
winter komt, wanneer ooievaars, snippen, zwalu
wen en andere trekvogels lu el vroeg naar war
mer oorden vertrekken en wanneer onze strand
vogels reeds in October en November nabij onze
woningen komen, om hun kost te zoeken.
Ook mag men zich gerust legen eeu harren
mer en zou dienst hebben moeten nemen
indien de Buiner ingezetenen begaan met
het lot der weduwe en ingenomen met hun
bekwamen smid niet tusschenheide waren
gekomen. Er gaat nu eeu inteekenlijst rond
om zoo de gelden voor een uommerver
wisselaar te krijgen en de uitslag is niet
twijfelachtig.
Men zal moeten toegeven dat dit feit
een hooge beteekenis bezit. Niet alleen be
wijst het voor den edelen zin der bevolking
eener landgemeentemaar het doet ook
zien hoe weldadig in vele gevallen de be
staande militiewet werkt.
Kregen de militairisten hun zin dan zou
voortaau onmogelijk zijn 't geen nutot
zegen eener weduwe en van een dorpte
Buinen kan plaats grijpen. Eu hetgeen men
daar deed werd elders meermalen aan
schouwd.
Bo.eudieu, even uadeelig voor hem en
zijn zaak als het dienen zou geweest zijn
voor deu smid van Buiuen zou dikwerf het
onder de wapens komen zijn voor meuigen
jongeling, die daardoor aau zijn studiën
of aan zijn beroep werd onttrokken, tot
groote schade vaak van de zaak, waarin
hij onder de leiding soms zij us vaders en
tot diens hulp arbeidt.
Niet altijd wordeu dan ook plaatsver
vangers of nommer, er wisselaars gesteld uit
weelde of uit gemakzucht. Men koopt dik
werf zijn zoon vrij van den dienst om groot
nadeel te voorkomen. Niet zelden gebeurt
het, dat met moeite bespaarde penningen
door vader of moeder worden besteed om
den zoon een dieustvervanger te kunnen
geven.
Dit alles moge wel overwogen worden
door de militairisten ten onzent.
Het is zoo gemakkelijk om bestaande
toestanden op te heffenvooral als men
persoonlijk geen belang heeft bij het voort
duren van hetgeen men wil afschaffen. Zoo
weten wijdat onder de voorstanders van
den persoonlijken dienstplicht zeer velen
voorkomen die 5f indertijd een dienstver
vanger stelden of vaders zijn zonder zonen.
Eu zulke lieden strijden dan voor de in
voering van een ondragelijk juk.
Onze slotsom is: laat men de militie-
wet en de schutterij-wet verbeteren maar
in Nederlandsc/ien zin.
Geeu verzwaring van de Napoleontische
dwingelandij
winter wapenen, wanneer muizen hunne nesten
diep in den grond houwen en wanneer men in
October veel wespen ontdekt.
Ook de volgende bizonderheden verdienen op
merking. Zooals men weet drinken slakkeu niet,
en het is juist daarom, dat zij altijd gezien wor
den als er regen te wachten is; dan nemen zij
door hunne huid water op. Er zijn slakken
wij wijzen er den belangstellenden lezer met
nadruk op die kort voor den regen een diepe
groef in den rug vertoonen, waarin het regenwa
ter wordt opgevangen.
Honden worden, als er regen aanstaande is,
lui en slaperig, en menigeen zal hebben opge
merkt, dat zijn hond juist dan 's nachts veel
huilt en droomt, wanneer er weersieranderii g
komt.
Ook staat het in vele oorden des lands als een
onbetwistbare waarheid bekend, (lat het krassen
eener uil nabij de woning van een zieke den
dood aankondigt. Dit is echter eeu grove dwa
ling. De ervaring leert alleen, dat teringlijders
en andere langzaam wegkwijnende zieken veelal
bij weersverandering sterven. De uil voorspelt
alleen die verandering van weer, maar geenszins
den dood van den patiënt.