NIEUWE _isijf No. 778. Donderdag 13 Maart 1884 9e Jaargang. Eene wclsqnacstic in Noorwegen. B UIT E L A i\' D. Cents. Nieuwe gerechten. Engelsche zangproeven. ABOITOEMENTSPBIJS Per 3 maanden voor Haarlem t 0,85 Buiten Haarlem franco per post. 1, Afzonderlijke Nummers0,06 Dit blad verschijnt Eiken WOENSDAG en ZATERDAG. BUEEAÏÏ: St. Jansstraat Haarlem. PBIJS DEK ADVERTENTIiËlï AGITE MA NOU AGITATE. Van 16 regels30 Elke regel meer5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant. Advertentie n worden uiterlijk Dinsdag- en V r ij d a g- avond voor 6 uur ingewacht. Uitgevers KÜPPERS LAURET. Een eigenaardige wetsquaestie in het koninkrijk Noorwegen trekt in den laatsten tijd in hooge mate de algemeene aandacht. Zooals wij reeds in 't kort gemeld hebben, is de Zweedsch-Noordsche Minister Selmer den 20steu Februari 11. in het tegen hem en tegen het gansche ministerie gevoerde procesdoor het Rijksgerechtshof te Christi- ania veroordeeld tot ontslag uit zijn ambt en tot betaling eener boete van 18,225 kronenwaarvan er 15,000 voor den aan klager bestemd zijn. Deze uitspraak van liet opperste Gerechtshof in Staats- en Minister- quaestiën is karakteristiek voor de in Noor wegen en Zweden bestaande toestanden der coastitutie in 't algemeen. Alvorens wij het vonnis in zijn aanleiding, in zijne be- teekenis en in zijne mogelijke gevolgen be schouwen, zullen wijvoor zooverre zulks noodig is, de constitutie van Noorwegen in 't kort beschrijven. Noorwegen is een constitutioneel erf koninkrijk, heeft eene zelfstandige grondwet, is echter sinds den vierden November 1814 met Zweden ouder één Koning (sinds 1872 Oscar II, de be kende dichter-koning) vereeuigd. De wet gevende macht is in handen der Rijks- ot Stenden-vergadering der Storthing, welke weder verdeeld wordt in de Lagthing en de Odelsthing, de eerste en tweede Kamer. Tegenover deze wetgevende vergadering heeft de Koning in 't algemeen slechts een opschortend vetodat wil zeggen, hij kan de uitvoering van een besluit der Storthing zoo lang verhinderen, tot dit driemaalin drie op elkander volgende lezingen, (le meerderheid gekregen heeft. Alsdan heeft een besluit der Storthing ook zonder de koninklijke sanctie, kracht van wet. Eerst sinds het jaar 1869 is het houden van jaar- lijksche Storthings ingevoerd en bijna sinds denzelfden tijdnamelijk sinds de troons bestijging van Oscar II (1872), is de Storthing in een onafgebroken strijd met de Regeering en wel hoofdzakelijk wegens de deelneming der Staatsraden (Ministers) aan de beraad slagingen der Storthing. Een besluit be treffende de deelneming der Ministers aan do verhandelingen der Storthing, is door dit lichaam in drie verschillende lezingen aangenomen en dus volgens het gevoelen der groote meerderheid van het volk en der volksvertegenwoordiging, ondanks het FEUILLETON. De proviandmeester van de club der Ichthyo- pkageu of vischeters in New-York, Murray, geeft eenige belangrijke wenken betreffende „veron achtzaamde voedingsmiddelen." Bijna alles wat in soet of zout water, iu de lucht of op de aarde leeft, is volgens zijne meeuiug goed om te eten, en het komt maar op de wijze van toebereiding en op den moed aan om elk gerecht te proeven. Niet ten onrechte beveelt Murray het zeewier aan, waarvan de gewone soorten, op gepaste wijze gekookt, even voedzaam en eetbaar zijn als de öieeste landplanten. De leden van de Ichthyopha- genclub stellen zooveel vertrouwen in hun provi andmeester dat zij van de gerechten, die door hem toebereid worden, bijna zonder verder on derzoek eten. Maar het had toch grooter bezwaren de regen wormen den leden van de club als een gerecht *oor te zetten dan bij vroegere gelegenheden. Toch verklaarden zij dat de regenwormen een zeer smakelijk gerecht waren als zij op de volgende wijze toebereid werden: Men legt de wormen op een fijne zeef, zet koninklijke veto, wet geworden. Evenwel zijn de Ministers van oordeel dat het veto des Konings in werkelijke wetsquaestiën waaronder zij ook de deelneming der Mi nisters aan de beraadslagingen der Storthing rekenen, een absoluut veto is, hetwelk niet, zooals bij gewone besluiten der Storthing, door eene tot driemaal toe herhaalde aan neming van een wetsontwerp illusoir kan worden gemaakt. De beschuldiging tegen den Staatsraad is derhalve hoofdzakelijk daarop gebaseerd, dat de Ministers (Selmer is als de hoofdschuldige het eer t voor de Rechtbank verschenen) den Koning genoopt hebben zijne sanctie te weigeren aan het besluitder Storthing, terzake van deelneming der Ministers aan de verhandeling in laatst genoemd lichaam. Behalve deze gewicht-ge aanklacht bestaan er nog twee andere be schuldigingen namelijk dat de Ministers de uitbetaling der door de Storthing in gewilligde 30.000 kronen voor de schutters- vereeuigingen hebben geweigerden dat de Ministers zich verzet hebben tegen de toelating van twee door de Storthing ge kozen leden in de centrale spoorweg- administratie. De ware beschuldigde, die echter niet voor de Rechtbank verschenen is en ook niet behoefde te verschijnen, is Koning Oscar II zelfdie door de party der meerderheid beschuldigd wordt, dat hij, even als zijn voorganger Karei XIV, de koninklijke macht tracht uit te breiden. De juiste kennis der Noorweegsche wetten en hare interpretatie hebben wij niet in die mate om er een oordeel over te kunnen vellen, wie van beide partijen gelijk of ongelijk heeft. Toch meeuen we te mogen zeggen dat het voor de Raadslieden der Kroon bij de buiten gewoon vrijzinnige, bijna republikeiusche staatsinrichting geraden was hun ontslag te nemenomdat zij geen steun vonden bij de meerderheid der Storthing en neder laag op nederlaag ondergingen. Hadden de Ministers zich niet zoo publiek tegen de allereerste eischen van het parlement verzet en hunne waggelende zetels niet zoo hard nekkig verdedigddan zou de strijd wellicht niet zulk een bedenkelijken om vang hebben aangenomen, een strijd die ten slotte tot eene beschuldiging der Mi nisters heeft aanleiding gegeven. Nu, be schuldigingen tegen de Raadslieden derKroon zijnwel is waar, in Noorwegen niets nieuws of ongehoords. In het tijdperk van 1814 die iu een met melk gevuldeu pot en laat ze daar eenige dagen in staan. Dan worden zij niet alleen van zand een aarddeelen gezuiverd, maar ook op verbazende wijze zoo vet, dat zij zich dikker dan een gewoon potlood en met eene sckoone witte kleur vertooi en. Als zij uit de melk genomen zijn, worden zij in zuiver water afgespoeld, iu meel gewenteld en in een pan met kokend vet gebraden. Hun dood volgt onmiddellijk en dan is hunne kleur lielderbruin. Met boter- en citroensaus en wat soja, vinden de Ichthyophagen ze uitmuntend. Onlangs lazen wij in in een staathuishoud kundig blad eene opsomming van het aantal regenwormen, die niet ver van eene beetwortel suikerfabriek in de provincie Hannover, door aanvloeiing van het afvalwater op de opp rvlakte van een akker gedreven waren. Zij waren in zulk een groot aantal, dat de grond eene menigte van dit nieuwe voedingsmiddel kon leveren; maar wij betwijfelen of Murray huiten New-York wel veel liefhebbers voor ziju nieuw gerecht, vermi celli in den waren zin des woords, zal vinden. Engeland heeft gelijk bekend is, weinig goede zangers voortgebracht. Den oorsprong van het gebrek aan muzikale ontwikkeling bij de Britten tot 1845 heeft het Rijksgerechtshof zes be schuldigingen tegen Ministers behandeld, van welke er vier met vrijspraak eindigden. Sinds 1845 is echter de tegenwoordige aan klacht weder de eerste en van anderen onderscheiden omdat zij niet tegen een enkelen Minister, maar tegen het gansche Ministerie is gericht. De eerste vraag nu is: wat zal de Ko- uiug tegenover het vonnis van het Rijks gerechtshof doen? Zal hij zich aan de uitspraak van den rechter onderwerpen of aau het Ministerie ontslag verleeueu of zal hij, zonder vrees voor ergere conflicten, den veroordeelden Minister en zijue eveneens beschuldigde collega's iu hun ambt hand- O O haven? De radicale bladen van Noorwegen houden zich reeds met de vraag bezig wat er moet gebeuren. De miuisteriëele, de conservatieve partij schijnt den Koning te willen bewegen zich niet aan de uitspraak van het opperste Gerechtshof te storen. Volgens de laatste berichten hebben de 31 conservatieve leden der Odelsthing bij dit lichaam eene schriftelijke verklaring ingediend waarin zij proclaineeren dat de macht des Konings, door de Grondwet be paald, door eene uitspraak van het Rijks gerechtshof niet kan worden verkort, ont zegd of geloochend. Als nu de Koning dezen raad volgt eu zich niet stoort aan de uit spraak van het opperste Gerechtshof en het Ministerie iu zijne positie handhaaft, dan kunnen hieruit voor hem eu voor het be staan der unie met Zweden bedenkelijke gevolgen ontstaan. De Nooren zullen zich ten slotte dergelijke handelingen van den dichter-koning niet meer laten welgevallen, en of de Zweden lust gevoelen, met wapen geweld voor hun Koning de Noordsche Kroon te behouden, is zeer twijfelachtig, 't Beste zou ongetwijfeld zijn, als door eene herziening der unie-akte de voorrechten de3 Konings nauwkeuriger omschreven wer den en de wetsquaestiën langs vreedzamen en vriendschappelijken weg werden ver effend. Uit de omstandigheid dat twee voor standers van het verhoogen der graanrech ten graaf Lerchenfeld en hoogleeraar May, twee invloedrijke economen uit Beieren, nadat zij de zittingen van den Landbouw raad ta Berlijn hadden bijgewoond eenige uit te vorscken, komt slechts weinigen in den zin. Naar Karl Schneider in de Köln. Zeilung bericht, is de stemvormiug-quaestie thans een modevraag in Engeland. „Wanneer wij den che micus gelooven zullen schrijft hij kost het bezit van een schoone en omvangrijke stem thans niet meer dan 1 guinje. Daartoe toch be hoeft men zich slechts de „Ammoniafoon" met gebruiksaanwijzing van dr. Carter Moffat aau te schaffen en spoedig daarna zal men een ware Tannhauser zijn, gelijk hij in het prospectus wordt voorg-steld met korte broek, gitaar en geveder den hoed a la Rubens. Ter aanbeveling verklaart de ontdekker op zijne aanprijzing, dat hij een bloedverwant van de Afrikaansche reizigers Dr. T. Moffat en Dr. Livingstone is eu dus tot een beroemde out- dekkersfamilie behoort. Het heerlijke idee der Ammoniafoon kwam niet in hem op in het duistere rijk, maar in het land van ammoniak en waterstofhy peroxyde, d. w. z. Italië. Hij merkte op, dat Italië overvloeit van goede zangers en ontdekte tevens, dat de lucht aldaar bezwangerd is met ammoniak en waterstofhyper- oxyde, waaruit hij het gevolg trok, dat hij, die deze beide stoffen inademt een schoone stem deelachtig wordt. Negen jaren dacht hij er over na, dus juist evenlang als Horatius zegt, dat de dichter over ziju werk zal denken. Eerst in dagen bij prins Von Bismarck vertoefden, leidt men afdat de Rijkskanselier er we der ernstig aan denkt, om zijn lieveliugs- gedaebte (de bewuste verkoogiug) tocb we der in wetsvorm te gieten. De spoorwegkoorts heeft in den jongsten tijd hevig gewoed in de Beierscbe Tweede Kamer. Bij de behandeling der wet, waarbij de uitbreiding van het spoorwegnet wordt geregeld, vroeg bijna iedere Afgevaardigde om een lijn of lijntje. Zoo werd o. a. een amendement aangenomen, strekkende tot invoering eener nieuwe liju (van Zwiefel naar Gratenau) welke een som van niet minder dan 2]/j millioen Mark kosten zal. De uitbreidiugswet werd ten slotte met 110 tegen 29 stemmen aangenomen. Zaterdag heeft de Fransche Kamer met 320 tegen 134 stemmen het artikel der Lager-Onderwijs-wet aangenomen, waar bij aan de prefecten de benoeming der onderwijzers wordt opgedragen. De Regee ring heeft dus iu deze gezegevierd. Te Parijs werd eene vergadering van anarchisten gehouden waar besloten i3 in het striktst geheim toebereidselen te maken voor eene groote meeting op een der pleinen der hoofdstad. Naar men verzekert, zal die op 18 Maart, den verjaardag der commune, geschieden. De dagbladen van Zondag bevatten tele grammen uit Lyou, meldende dat Zaterdag op het bureau der Messageries een pak werd gebracht, dat aan den Graaf van Parijs was geadresseerd. De beambten vatten arg waan op. Het pak werd naar het arsenaal gebracht en daar bleek, dat het een ont plofbare bom bevatte, die bij het openen zou zijn gesprongen. Er zijn uit Parijs verscheidene defectieven naar Bordeaux vertrokken, om na te gaan of er in die haven ook maunen van de dyuamiet-partij uit hetbuitenlaud aankomen. Aau de Times wordt nit Durhau ge seind dat Stelialandsche Boereu kampeeren op drie mijlen afstand van Maukoroaue's hoofdstad. Mankoroane heeft daarheen al zijne strijdbare mannen opgeroepen. Massouw en andere met de Boeren bevriende hoofden vielen op 21 Februari in Mankoroane's gebied, en roofden 2000 stuks vee. Osman Digna heeft geantwoord op de proclamatie van Graham. Hij weigert zich over te geven en is besloten een slag te leveren. Osman is iu het bezit van twee groote kanouuen en duizend geweren. het- tiende jaar maakte hij zijn ammoniafoon publiek. Dit instrument bestaat uit een spons gevuld met do twee bovengenoemde stoffen, welke inhoud men door twee buizen inademt. De uitwerking wordt als waarlijk tooverachtig geschilderd. De stem van Moffat zelf, die vroeger zwak en schel was, kreeg opeens een omvang van de diepe tot de hooge c, terwijl hij tevens een aangename verruiming in ziju borstkas waarnam. Hetzelfde geschiedde te Slow en Glasgow met ongeveer 60 heeren, die allen opeens engelen- stemmen kregen. Dat de Schotten nog geen standbeeld voor hun landsman hebben opgericht, is bevreemdend genoeg; in ieder geval mag Schotland gelijk de gebruiksaanwijzing ver zekert trotsch wezen op ziju zoon. Aldus zal tfa verbreiding der ammoniafoon de geheele aarde een zingend woud zijn! Maar wat zal nu het lot zijn van den armen zangonderwijzer; hoe zal het hem gaan? Gelukkig de meester, die bijtijds zijn schaapjes op het droge heeft gebracht; gelukkig Manuel Garcia, die juist op zijn sterfbed ligt! Hij zal den dag niet zien, dat zijne met moeite opgerichte zangschool in de nieuwe dynamiet - periode der zangkunst ineenstort.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1884 | | pagina 1