N I E U W E
No. 782.
Donderdag 27 Maart 1884
9e Jaargang.
De Anarchisten.
BUITENLAND.
30 Cents.
Haydn's Ochsen-menuet.
H44RLMS(flli (0ÏR44T.
ABONNEMENTSPB IJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Buiten Haarlem franco per post.
Afzonderlijke Nummers
r 0,85
1-
0,06
Dit blad verschijat
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
■v -AVi'-i't
PRIJS DER ADVERTENTIÉN
AGITE MA NON AGITATE.
Van 16 regels
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag-
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS k I.AUREY.
De lentemaand werd door de heeren
anarchisten met dyuamiet-ontploffiugen be
groet. Te Gnesen ontplofte een pakket, dat
door den geadresseerde »geweigerd« werd,
in de pakkamer aan het postkantoor,toen een
ambtenaar, die niet al te best gemutst scheen,
het met kracht op den hoop van zijn onbe
stelbare® broeders wierp. Ongelukken had
den bij deze explosie niet plaats. Alleen de
vensters en muren van bet postkantoor
hadden het eeuigszins kwaad te verant
woorden. Deze moordaanslag bad geen po
litiek karakter; 't :vas eene private actie,
die ten doel had een Poolsch heer om het
leven te brengen.
Daarentegen was het gevaar, dat de stations
der spoorwegen in de Engelsche hoofdstad
dreigde eene werkelijk politieke, eene volks-
economische onderneming,die ieoEngelschen
handel en rijkdom gold. Alleeu de out-
ploffiug in Yictoria-Station gelukte, zonder
echter groote schade te veroorzaken; zij
werd door een gelukkig toevalwij Ka
tholieken zeggen door Gods genadige Voor
zienigheid, in de stations Ludgate-Hill.
Paddington en Charing-Cross nog ter elfder
ure verhinderd. In Paddington gaf de on
gewone zwaarte van een leeren reistasch
aanleiding naar haren inhoud een onderzoek
in te stellen; men vond er, evenals in
Charing-Cross, ongeveer tien kilo dynamiet
in, een uurwerk en een pistool met ge
spannen haan. In Charing-Cross ontplofte
het slaghoedje der pistool niet, en in Pad
dington bleet het uurwerk in de dyuamiet-
tasch, tengevolge van de ruwe behandeling
der pakdragers, stilstaan.Aangezien het uur
werk een bepaald aantal uren liep, zouden de
ontploffingen des anderen daags tusschen
negen en elf uur plaats hebben, zooals
feitelijk ook op Victoria-Station geschiedde.
Ongetwijfeld heeft men te Londen met
een systematisch plan te doen, dat men
tracht ten uitvoer te brengen om den
handel en bloei van Engeland afbreuk te
doen; de panische schrik, die het vreeselijk
onheil veroorzaakte, werkte daartoe uit
muntend mede. Geen wonder dat de op
gewondenheid te Londen tot heden buiten
gewoon is en alle openbare gebouwen der
wereldstad scherp worden bewaakt. Was
FEUILLETON.
Het was in 't jaar 1787, dat Haydn, als
kapelmeester van den Vorst Esterhazy, in zijn
net gestoffeerd vertrek voor 't klavier zat en
zich verdiepte in 't toonzetter, van een zijner
schoonste composities. Weinige dagen te voren
had hij eene eervolle uitnoodiging uit Praag
ontvangen, om voor htt theater aldaar een opera
te componeeren, doch met evenveel beschei
denheid als gezond verstand had hij het verzoek
afgeslagen, terwijl hij op passende wijze verklaar
de, zich niet sterk genoeg te gevoelen, met den
grooten Mozart een wedstrijd aan te gaan.
Haar klopte eene forsche hand aan zijne
deuren na den kloppende een „binnen!"
toegeroepen te hebben, treedt een breed geschou
derde, welopgevoede man, als rijke grondbezitter
of veehandelaar gekleed, zijn vertrek binnen. Hij
groet beleefd en bekrachtigt zijn groet door een
vertrouwelijken handdruk, welks spierkracht de
Zachte hand van onzen jongen kapelmeester be
paald zeer deed.
„Verschoon mij, genadigste heer, als ik u
stoor," zoide de binnenkomende. Ik wenschte u
namelijk te verzoeken, mij eene gunst te bewijzen.
Uwe Genade componeert zooveel schoone muziek,
bu die klinkt gansch anders dan 't gefiedel en
deze misdaad een sporadisch geval zooals b.v.
de misdaad van den moordenaar Thomas in
Bremerhaven, dan zou men getroost den
Hemel danken dat bet onheil gelukkig was
afgewend; doch achter deze gruweldaden
staat een goed georganiseerd geheim ver
bond, dat der Fenians, welks leden steeds
van meet aan beginnen, tot hun eindelijk
het gruwelijke werk gelukt. Nu reeds moet
noodzakelijkerwijs de Engelsche handel en
industrie onder het onzalige moordenaars-
verbond lijden, aangezien een gevoel van
onzekerheid alle plannen voor de toekomst
weerhoudt. Met helsche woede tracht O'Don-
novan Rossa te New-York de leveuszenuw
van Groot-Brittannië af te snijden; het
dynamiet is het wapen waarmede de uit
hun geboortegrond verdreven Fenians van
gene zijde des Oceaatis den Engelschen
handel vernietigen, en alzoo de Achilleshiel
van het wereldbeheer3chende Albion treffen
willen.
Op de postkantoren te Rotting-hill-gate
en Fastbourne heeft men anonieme brieven
ontvangen, waarin de schrijvers met dy
namiet-ontploffingen dreigen. Eenparig ver
langt de Engelsche pers van de Regeering
dat deze een krachtig protest richte tot de
Vereenigde Staten, wier Regeering het toe
staat dat er zich moordenaarsbenden or-
gauiseeren, die een afschuwelijken oorlog
tegen de maatschappij voeren. Geen krachtig
protest, maar een beleefd schrijven is dooi
de Engelsche Regeering naar Washington
gezonden, doch het zal niets baten, want
de Britten zijn de rivalen der Yankees, zij
zullen dus op hulpbetoon te nauwernood
mogen hopen. Hoe toch hebben zij gehand-
deld tegenover dergelijke eischen van Rus
land
Het gevaar voor Engeland is groot; men
kan er zich op nieuwe explosies voorbe
reiden. Het socialisme is anarchistisch ge
worden. Wij hebben het reeds lang gele
den voorspeld.
Ook de twee Habsburgsehe hoofdsteden
Weenen en Pest, zijn broeinesten van het
dynamiet-verbond. Op denzelfden tijd, dat
men in Londen de spoorwegstations wilde
in de lucht doen springen, werd in Weenen
de anarchist Kam merer gearresteerd. De
uitmuntende Weener politie had hem sinds
eenige dagen gadegeslagen; zij wilde hem
't gekras onzer Zigeuner-muzikanten, bij voor
beeld, dat ik jl. Zondag in onze kerk hoorde.
Haydn, wien de openhartigheid des mans
beviel, noodigde hem uit plaats te nemen om
hem zijne belangen voor te dragen.
„Daar Uwe Genade, slechts de liefde en goed
heid zelve is," ging deze voort, zoo durf ik
vertrouwen, dat gij ook een stukje muziek voor
mij wilt componeeren."
De kapelmeester kon zijn lach moeielijk on
derdrukken. Hij had, wel is waar menige eer
volle opdracht van composities voor kerk en
concertzaal ontvangen, doch van eene zoo een
voudige zijde was hem toch nog nooit zulk een
verzoek gedaan. Toch was hij er verre van af, zich
hierdoor gekrenkt te gevoelen integendeel hij
verheugde er zich over.
„Nu, laat eens hooren, sprak Haydn vriende
lijk, waartoe wenscht gij de muziek te gebruiken?
Mogelijk wel voor de kerk of eene begrafenis?"
„O, genadigste heer, spreek mij niet van
eene begrafeuisl Ik verlangde een stukje voor
een jubelfeest te bezitten. Mijne dochter name
lijk iik heb er slechts eene zal weldra
hare bruiloft vieren, zij huwt den heer Fichtel-
haimer, koopman te Oldenburg, een zeer ach
tenswaardig mail. Wijl gij nu zulke mooie
stukken componeert, die altijd zoo gemoedelijk
klinken, dat iemand het hart in t lijf zou
opspringen, zoo wenschte ik voor 't geval, (na
melijk de bruiloft) en recht aardig menuet, zoo
eenfje dat je (1e voeten aan 't trippelen kan bren
gen, even als de rietpijpen des rattenvangers van
echter niet in zijne woning arresteeren
omdat men vermoedde daar een goed ge
sorteerd dynamiet-magazijn te vinden, een
vermoeden dat later ten volle werd be
vestigd. Deu eersten Maart werd in Buda-
Pest een andere dyuamiet-held de Israëliet
Artnin of Herman Prager achter slot gezet.
De Hoogaarsche premier Tisza eu andeie
hoofdambtenaren ontvingen brieven met
doodsbedreigingen. En om de maat vol te
maken, vond men in de beruchte voorstad
van Weeueu, Florisdorf, eene fabriek waar
meu zich bezig hield met het vervaardigen
van dynamiet.
Op deze wijze werd voor de al te levens
lustige bewoners der keizerstad de carna-
valspret eeuigszins verstoord eu kwamen
de heeren libertijnen wel tot eenig nadenken.
Zooals bekend is werd Graaf Taaffe door
de rabulistische linkerzijde in deu laatsten
tijd hard aangevallen met de beschuldiging
dat hij de oppositie wilde onderdrukken en
de reactie invoeren. Thans, nu de bourgeoisie
het dynamiet als 't ware met de liaudeu
grijpen kan, heeft zij weinig noten op haar
zang eu zou zij nog wel verder willen gaan
dan de Regeering zelve »om de maatschappij
te redden.De liberale Prager Bohemia
jammert: »Het is een smartelijk en bescha
mend feit, dat de maatschappij in onze
dagen zich nog voor zulke gevaren moet
trachten te beschermen.® Zelfs de Neue
freie Presse te Weenenwerd tot de be
kentenis gedwongen, dat het akelige spook
der anarchie, zich ook dreigend in deOosten-
rijksche hoofdstad vertoont en de bewoners
op vreeselijke wijze schrik en angst aan
jaagt, het spook dat gewapend is meteen
vernielende uitvinding der moderne schei
kunde, het dynamiet, waardoor de Fenians
in Engeland evenals de Nihilisten iuRuslaud
zich met een verbazend meesterschap weten te
handhaven.®
Over Londen, Weenen en Buda-Pest heeft
zich een donkere wolk saamgetrokken; de
bevolking in die drie hoofdsteden verkeert
in eene bange en sombere stemming, angstig
eene noodlottige toekomst verbeidende. De
anarchisten hebben het zwaard uit de schede
getrokken. De vergadering door hen op den
2den Maart 11. te Parijs gehouden heeft
bewezen dat deze nieuwe machtniet
denkt aan capituleeren, maar dat zij vreese-
Magdalenen-grundeu in Kornerburg. Want be
grijp genadigste heereen oratorium met
wondervolle engelenstemmen, is, wel is waar,
iets heerlijkers, maar niets gaat mij toch boven
een zoo prachtig menuet,ik verzoek 't u nogmaals!"
Haydn had moeite genoeg zijne lachspieren
over de naïeve vergelijking van deu zonderlingen
gast te kunnen bedwingen; daar hij echter te
allen tijde behulpzaam was, stemde hij bereid
willig toe 't gevraagde te leveren.
„Duizendmaal dank!" zeide de muziekvriend,
„ik heet Zapolya Ignaz even als de groote Zapo-
lya, nochtans met dit verschil dat deze zich
Stephanus noemt; mijn adel is echter even zoo
goed als de zijne eu ik drijf handel in
runderen en varkens; ik ben iemand, die zoo
zeer goed aan den kost komt. De veehandelaar be
loofde binnen enkele dagen weder aan te kloppen
en nam afscheid.
Om van den man af te komen, schreef Haydn
op hetzelfde oogenblik de menuet en legde haar
ter zijde.
Na eenige dagen kwam de edele heer of lie
ver de heer Zapolya terug, nam het toonstuk
dat Haydn hem eens op het klavier voorspeelde,
met hartelijken dank in ontvangst en trok af.
De kapelmeester meende iets van zedelijken
dank te hooren mompelen.
Zoowat veertien dagen verliepen. Plotseling
hoorde Haydn muziek onder zijn venster, meer
schreeuwend en valsch dan welluidend, maar
toch altijd het thema zijner menuet er boven
uit. Nieuwsgierig trad hij aan het raam en blikte
lijke plannen smeedt. Ni Dieu ni maitre,*
geen God, geen meester, dat is baar wacht
woord, waarvoor de monarchieën, de bureau-
kratie eu de liberale maatschappij sidderen.
He liberale ideeën zijn door de anarchisten
in praktijk gebracht. Meu heeft wiud gezaaid,
storm zal men oogsten!
Met de grootste lichtzinnigheid heeft
men aanhoudend gespot ais de Katholieke
pers waarschuwde tegen de naderende
rampen. Eu zie, zij hebben zich niet laten
wachten.
he moderne wereld heeft door haren
afval van God een zware schuld op zich
geladen; straf en boete moeten er komen,
mogen zij genadig uitvallen.
Slechts eene macht op aarde beeft niet,
de heilige Kerk Gods. En al zullen ook
hare beste kinderen door den razendeu
storm vergaan, zij wanhoopt niet, zij vreest
niet; deaerader martelaren is het morgen
rood van deu overwinuingsdag. Slechts
eene macht kan redding brengen, de heilige
Kerk. Het Christendom moet weder de
huisgezinnen, de wetten en Stateu door
dringen; het Christendom moet heerschen,
het moet geëerbiedigd, geëerd en gehoor
zaamd worden. De Kerk mag in de uit
oefening van baar gezag en hare macht
niet belemmerd worden, zij moet volle
vrijheid genieten, altijd en overal. Dat
alleen is onze redding.
De moderne wereld zal over zulk eene
uitspraak lachen. Wij guuneu haar dat ge
noegen, doch deuken daarbij, rira bien qui
rira dernierdie 't laatst lacht, lacht 't
best.
De 87ste verjaardag van Keizer Wilhelm
is Zaterdag allerwege in Duitschland fees
telijk gevierd. Berlijn was geheel met vlag
gen eu hier en daar ook met groen en
bloemen versierd, en hartelijk begroette
eene verscheidene duizenden tellende volks
menigte den jubilaris, toen deze zich 's mor
gens om acht unr aan zijne gewone plaatsje
voor het hoekvenster van het paleis ver
toonde. Aan gelukweuschen van allerlei
aard en uit allerlei oorden was natuurlijk
geen gebrek.
Te Straatsburg werd dien dag de eerste
naar beneden. Daar vertoonde zich een zeldzaam
schouwspel voor zijne oogen. Een met bloem eu
blad opgesmukte os werd onder begeleiding van
muziek rondgeleid en boven deze koddige figuur,
verhief zich de gestalte van Zapolya, die weldra
het huis binnentrad, om zich aai.stonds in Haydn's
vertrek te vertoon en.
„God zij met u! genadigste heer", begon
hij. Gij zult u wel verwonderen, zooals ik deuk,
doch gij herinnert u toch, dat ik u tot hiertoe
slechts met woorden voor uw schoon menuet
bedankt heb. Daar nu de bruiloft mijner doch
ter in alle vreugde heeft plaats gehad en de
menuet de beeuen van oud en jong behoorlijk
in beweging gebracht heeft, daarom wil ik niet
te kort blijven u mijn vetsten os te komen ver-
eereu. Stemt gij toe dan breng ik hem in deu
stal, want van nu af is hij uw eigendom. Nu
dan, God zij met u, genadigste heer, leef lang
en gelukkig."
De gever was verdwenen. Onder de klanken
der menuet werd de os naar den stal geleid.
Haydn verkocht het dier aan den Vorst Ester
hazy en verheugde zich nog in latere dagen over
het zeldzame geschenk, toen hij zijne meester
stukken „de Schepping", en "de Jaargetijden"
in 't leven had geroepen.
Van dien tijd af voerde het hier besproken
muziekstuk deu titel van „Ochsen-menuet".
