NIEUWE
No. 806.
Donderdag 19 Juni 1884
9e Jaargang
Vrijmetselarij.
HIlBLEKSIHü mum
ABONNEMENTSPH IJS
Per 3 maanden voor Haarlemr 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,
Yoor het Buitenland 1,50
Afzjnderljjke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
B ÜB EAU: St. Jansstraat Haarlem.
MUNT
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÊN
Van 16 regelsc 30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers K P P E R S LAUREY.
De waarschuwende stem die ten opzichte
der vrijmetselarij onlangs uitging van den
Opperherder der gausche Christenheid en
gericht was tot de geloovigen der geheele
aarde, geeft ons aanleiding omtrent de in
richting en het doel van dit geheim ge
nootschap iets naders mede te deelen. Daar
toe diene het volgende.
De vrijmetselarij is eene vcreenigiog, wier
leden elkauder onderling aan zekere geheime
teekens kennen en die zich zonder aanzien
van stand of godsdienst als »broeders« be
schouwen. leder vrijmetselaar zweert bij zijne
aanneming geheimhouding tegenover onin-
gewijden van alles wat hij in de loge te
weten krijgt en ontvangt dan een certifi
caat, waarin vermeld staat, dat hij in het
geheim genootschap is opgenomen. De
broederschap eener gemeente vereenigt
zichals zij talrijk genoeg is, tot eene
»loge«, die door eene oudere wordt beves
tigd en van deze een reglement of wetboek
ontvangt. Elke loge voert een symbolieken
naamwaarbij de naam der stad of ge
meente waar zij gevestigd isgevoegd
wordt. Er bestaan drie graden te weten
leerling, gezel en meester. De zaken der
loge worden door den meesier van den
stoel bestuurd. Deze wordt evenals de beide
volgende bestuursleden of opzichtersmet
meerderheid van stemmeu door de broe
dersgekozen. In grootere Staten heeft
men provinciale loges, die een aantal gewone
loges onder hun beheer hebben. Alle vrijmet
selaars verschijnen in de loge voorzien van
hun schootsvel en van andere onderschei-
dingsteekens. Hamer, troffel, passer, winkel
haak enz. bevinden zich ouder de symbo-
lieke teekens. Er bestaat tevens eeii nood
sein voor het geval dat een broeder in
lijfsgevaar verkeert; als dit sein gegeven
wordt, is ieder vrijmetselaar verplicht on
middellijk hulp te veileeueu. Het logehouden
wordt in verschillende afdeelingeu gesplitst.
Men heeit werk-logesinsii ueide-logesre
ceptie-loges feest-loges, rouw-loges tafel-
loges en zuster-loges (als de echtgeuooten,
verloofden, zusters, dochters of andere
vrouwelijke bloedverwauten worden toege
laten). In de statuten, die in 1721 op eene
algemeene vergadering werden aaugeuomeu,
leest men het volgende»Een vrijmetselaar
is door zijn beroep verbonden de zedelijke wet
te gehoorzamen en als hij de kunst (na
melijk een vrijmetselaar te zijn) goed ver
staat, zal hij noch een domme loochenaar,
FEUILLETON.
Speelwoede in New-York.
N ew-York mag zich beroemen eene uitmun
tend geoiganiseeioe politiemacht Ie bezitten. De
politie-ageuieD zien er flink, dopper, zindelijk,
welgevoed en vernuftig uit. Zelfs eene zekere
elegance is hun niet te oi izeggen. Zij hebben
voor alles een waakzaam oog, doch ten aanzien
van de speelhuizen in de wereldstad leggen zij
eene onvergeeflijke onverschilligheid aan den
dag.
In Broadway, in Barcley street, in Ann street
en in verschillende andere gedeelten der slad,
beslaan zekere huizen, die onder den naam van
hells" hekend zijn. Het zijn speelhuizen, waar
men wel is waar, moeilijk toegang verkrijgt,
doch uit welke men, eenmaal toegelaten, als een
arm man te voorschijn komt.
Reginald Mortimer is juist in New-York ge
komen, na zijn vaders middelmatig vermogen
geërfd te hebben, en hij gaat een dier boven
vermelde plaatsen bezoeken. De buitendeur van
den tempel der kansen is enkel op de klink en
open voor iedereen. Daarachter echter is een glazen
noch een ongodsdienstig woesteliug zijn.
Een vrijmetselaar is een vreedzaam onder
daan der burgerlijke macht, waar hij ook
woont en werkt. Broederlijke liefdeniet
het geloofis het fundament van het ver
bond. Broederlijke liefde vereenigt allen
die door verschil van geloof, vaderland,
rang en stand gescheiden worden. Politieke
doeleinden heeft het bond niet.Ziedaar
dan het publiek verkoudigde doelen als
dit iuderdaad het werkelijke doel is waarom
dan die geheimzinnigheid, dat spelen met
symbolen, waarom dan niet eerlijk bekennen:
dat zijn wij, dat willen wij Waarom zich
dan het air geveniu het bezit te zijn
van een geheim, dat toch geen geheim is?
En is er geen tegenspraak in gelegen, als
men de vrijmetselaars zoo openlijk hnu doel
hoort verkondigen, niettegenstaande zij ge
heimhouding gezworen hebben van al het
geen op hunne loges betrekking heeft? In
derdaad men komt tot de couelusie als het
openbaar gemaakte doel het ware is, door
de verkondiging ervan de eed gebroken
wordt; is daarentegen het verkondigde doel
niet het waredan wordt er in de loge
ook iets geheim gehouden wat het licht n'et
verdragen kan, dan bestaau er ook mis-
C
dadige plannen. Een aantal vrijmetselaars
hebben deelgenomen aan de verschillende
revolutionnaire beweging van deze en van
de vorige eeuw, buiten de loges deden de
leden zich tallooze ma'en kennen als men-
scken met alle booze Adamseigeuscliappen
behept; in de bibliotheken der vrijmetse
laars werden boeken gevonden vau onchris-
telijken onzedelijken bijgeloovigeu inhoud.
Met recht kan meu dus het genootschap
beschuldigen dat het een ongodsdienstig
en revolutionuair doel heeft, dat het, om
tot zijn doel te gerakenalle hartstochten
te hulp roept en zoo 't noodig is bijgeloof
en onzedelijkheid niet van de baud wijst.
Kan het dus verwondering barenais de
Staat, zoowel als de maatschappij en de
Kerk tegen zulk eene iu 't duister ageerende
vereeniging optreedttegen een genoot
schapdat slechts zijne aanhangers dient
door de bekoorlijkheid van het geheim eu
door het aanlokkelijke vau ongeoorloofde
voordeelen aauhaugers wedt eu dezeu dau
door de vrees voor wraak en schade aan
zich bindt; tegen een genootschap, dat
zijn doel zoowel als zijne middelen verbergt
en verloochent, dat de namen zijner leden
verzwijgt en met liet buitenland verbinte
nissen aanknoopt, die aan de oogen van
elk gezag worden onttrokken. Geeu wonder
deur, die gesloten is. Een trek aan de schel
brengt Cerberus te voorschijn in de gestalte van
een man, die den bezoeker eerst goed opneemt,
en als hij tevreden is met zijn onderzoek, hem
met een buiging naar boven geleidt. Men treedt
de voorkamer binnen, en hier verrast een
laige met sneeuwwit damast en schitterend
zilver, uw oog, en wild van alle soorten, vruchten,
bloemen, koud vleesch iu geduchte schijven,
patés en banket, de uitgezoebtste lekkernijen,
zien u lae end aan. Fonkelende wijnen vloeien
in zilveren bokalen. De champagne bruist cu de
Rudesbeimer klokt. Er is cognac voor hen die
in 't druivennat geen vertroosting kunnen vin
den en de fijnste sigaren om het gemoed der
verliezers op te beuven. Aan dit uitlokkend
gastmaal zitten een paar heeren vervelenderwijze
te eten en verwaardigen onzen vriend Reginald
nauw met een blik als hij schuchter binnentreedt,
meenende dat iedereen het oog op hem heeft.
In deze kamer zocht Reginald te vergeefs naar
de noodlottige maar aantrekkelijke speeltuigen,
welke, oorspronkelijk uilgevonden om een kind
te behagen, geëindigd zijn met een man te gronde
te richten. Maar een beenachtig geklik laat zieli
uit de achterkamer hooren, en een stem, die nu
en dan uitroept wde heer wint, de tien verliest"
dan ook dat de Katholieke Kerk van meet
aau vijandig was tegen zulk een verderfelijk
genootschap. Eu de Kerk was daartoe ver
plicht, zelfs dan reeds, als de openlijk ver
kondigde strekking der vrijmetselarij de
ware wasimmers de vrijmetselarij huldigt
een valsch liberalisme en zij is anti-confes
sioneel twee eigenschappen die als hoogst
verwerpelijk moeten worden beschouwd.
Tegen het verderfelijk genootschap werden
door Paus ClemensXII den 28steuAprill738,
doorBenedictusXIVden 17denMei 1751,door
Pius VII den 13deu Aug. 1814, door Leo XII
den 13den Maart 1826, door Gregorius XVI
den 15den April 1832 eu door Pius IX den
25sten September 1865 banbullen uitge
vaardigd. Iu de allocutie van Pius IX leest
men o. a. het volgende: »Tot de talrijke
listen eu lagen met welke de vijanden van
den Christelijken naam de Kerk Gods wagen
aau te vallen, moet, zonder twijfel de
goddelooze vereeniging van lieden vrijmet
selaars geheeten gerekend worden die in
den beginne zich iu 't duister verborgen
hielden, eindelijk voor den dag kwamen
om Godsdienst en maatschappij omver te
werpen. Onze voorganger Clemens XII deed
door zijn Apostolisch schrij ven deze secte
in den ban. Beuedictus XIV bevestigde door
zijne constitutie deze gerechtvaardigde han
deling en bleef niet in gebreke, zijnerzijds
de Katholieke Vorsten te vermanenal
hunne macht en voorzorg aan te wenden
tot onderdrukking dezer onzedelijke secte.
O, had de hemel slechts gewilddat deze
Vorsten aan de woorden van onzen voor
ganger gehoor hadden verleenddat zij iu
zulk eene ernstige zaak niet zoo laf hadden
gehandeld, zeker wij, gelijk onze vaders,
zouden dau nimmer zooveel oproerige be
wegingen, zooveel verwoestende oorlogen,
die gaasch Europa iu lichte laaie zetten
noch zooveel bitter lijdenwaarmede de
Kerk bezocht wordt, te verdragen hebben
gehad.
Eenige Staten gaven door het uitvaardigen
van zware strafwetten, hunne adhaesie aau
enkele beschouwiugeu der Kerkelijke Over
heid andere daarentegen niet. Om speci
aliteiten te noemen wordt beweerd, dat de
revolutie van 1848 in Pruisen het werk
van de loge was. Ook de Fransche en Ameri-
kaausche revolutiën ziju door de vrijmet
selaars voorbereid. In Spanje en Portugal
brachten zij oproer en verderf te weeg en
zij beschuldigden dan de Jezuïeten de ruïuen
te hebben veroorzaaktdie zij zei ven hadden
gesticht.
afgewisseld door een afschuwelijken vloek van
den man, die eerst wou spelen op den beer,
maar door een luim of noodlottige ingeving zijn
geld op de tien zette.
Het prachtige maal lneft geene bekoorlijkhe
den voor Reginald. Hij wenscht te spelen, en
half verlangend en half beschroomd, treedt hij
de speelkamer binnen. Hier vindt hij in een
hoek der kamer e n tafel van een langwerpig
vierkant en met een groen kleed bedekt. Daar
achter zit een man, koel en met een scherp oog,
wiens handen zich bewegen als die van een
automaat, en wiens blik alles gadeslaat wat er
omgaat. Aan ziju rechterhand zit een man met
een bak vol geld en een carré van gekleurde
legpenningen voor zich. De eerste persoon heeft
een bord voor zich waarop al de kaarten van
een spel geplakt zijn en een kleine verzilverde
doos van een veer voorzien, waarin een spel
kaarten is. Hij is de knartgever en dit zijn de
werktuigen van het farospel.
Welke verlangende gezichten rondom die
groene tafel! Hoe angstvallig hechten de blik
ken zich aan de kleine doos en vallen of ver
heffen de gelaatstrekken, als de komende kaart
wint of verliest! Er wordt weinig gesproken,
maar de stilte is kwaadspellend eu drukkend.
Omtrent den ouderdom der vrjjmetselarij
worden de avontuurlijkste diugeu verteld;
eenigen zeggeu dat zij zoo oud is als de
wereld; audereu zoekeu hareu oorsproug
bij Noacli, wederom audereu bij Salomo
eu ziju tempelbouw, bij de vereeuigiugen
der Romeiusche bouwkuudigeu, bij de tem
pelridders euz. Ook met de alchimisten,
de politieke partijeu vau Engeland iu de
zeventiende eeuw, de carbonari euz., wordt
de vrijmetselarij ia verband gebracht. De
waarheid is, dat het ontstaan der vrijmet
selarij uit de middeleeuwen dagteekent, doch
dat de eerste loge iu het jaar 1717 te
Londen is opgericht. In Duitschlaud ont
stonden in den tijd dat men de heerlijke
monumenten van kerkelijke bouwkunst
vervaardigde, vereeuigiugen vau steenhou
wers eu metselaars. Het gemeenschappelijk
verlangen naar eene beschermde positie,
't welk zij met alle handwerkslieden der
middeleeuwen deelden eu eindelijk het stre
ven naar uitbreiding hunner voorrechten
eu politieke zelfstandigheid, bracht hen
meer en meer tot eene levendige verbroe
dering, en ouder de leiding van degelijke
bouwmeesters, streefden zij steeds naar een
hooger doel. Deze vereenigingen bezaten
zelfs eene eigen rechtspleging; ïn alle on
derlinge twisten eu geschillen werd door
de door hen ingestelde rechtsmacht uitspraak
gedaan. De arbeiders, die iu 1440 aau de
domkerk te Munster werkzaam wareu,
richtten ouder den titel van vrije metse
laars» eene vereeniging op, die in 1459
door gausch Duitschlaud en Zwitserland
bekend was eu aanleiding gaf tot navolging.
De leden dezer vereeuigiugen hadden in
den groet en in het geven der hand een
geheim, waaraan zij elkander keuden eu
waren onder eede verplicht tot geheimhou
ding van alle handwerksgebruikeu eu van
de zaken, die iu hunne vereenigingen wer
den behandeld. Iu het aannemen van broe
ders waren zij zeer streng. Ook in Enge
land kwamen in de middeleeuwsche periode
dergelijke vereenigingen voor den dag, die
met de Duitsche eene broederschap vormden.
Zoowel de Duitsche vrije metselaars als de
Eugelsche freemasons hadden hetzelfde doel.
Doch in den loop des tijd3 verdween deze
verbroedering meer eu meer, eu wel op zulk
eene wijze dat in de zestiende eeuw de veree
nigingen der Eugelsche vrije metselaars na
genoeg hadden opgehouden te bestaan. Zij
releveerden zich echter in de zeventiende
eeuw, toeu door Iuigo Jouesde Italiaansche
bouwstijl iu Eugeland werd ingevoerd.
Men voelt dat men zich in een atmosfeer bevindt
vau schrikkelijke spanning en dat misschien een
hart in stilte breekt, geen voet van ons af.
Sommige dier gezichten zijn gelijnd en gegroefd
en op snnmige voorhoofden staat een kond
zweet in dikke paarlen. Reginald's effen, jong
en landelijk gezicht steekt vreemd af bij die
verschroeide eu verweerde spelers. Reginald zet
zijn geld op, maakt domme zetten, 't spreekt
van zelf, en verliest.
Inmiddels heeft de eigeuaar van dit speelhol
ontdekt wie en wat Reginald is. Deze mannen
hebben eene geheimzinnige ervarenheid om iemands
geheimen uit te vinden. Hij treedt op hem toe
en maakt zijn kennis. Hij wordt naar het souper
geleid en met onderscheiding behandeld. De
eigenaar edel mensch raadt Reginald aan
niet meer te spelen. Er zijn een helder hoofd en
een scherp begrip toe noodig om te winnen, en
de kansen ziju altijd in 't faveur van de bank.
Geslepen ellendeling! Welke Bram van twintig
jaren haalde het ooit in ziju hoofd, dat hij iu
beradenheid of slimheid te kort schoot? Reginald
heeft alreeds f 800 verloren; uit eerbied voor
den gegeven raad gaat hij er op iu.
(Slot volgtj
