N E w E
No. 808,
Donderdag 26 Juni 1884
9e Jaargang.
Ëen schandvlek van Europa,
BUITENLAND.
Krupp.
Een taai leven.
H\\KLEHS(HL (IIIKUT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlemt 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,
Voor het Buitenland 1,50
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUREY.
Er bestaat in Europa een Staat, waar
de inwoners geen rooden cent betalen voor
hunne regeering, hunne politie, hun leger,
hun gemeentebestuur, of voor huune open
bare gebouwen. Alies is er op zijn fraaist
en prachtigst ingericht en't kost
hen niemendal. Hoe is dat mogelijk?
Zeer eenvoudig! 't Valt voor dien Staat
en zijne individuen bijster moeilijk om van
een eerlijken arbeid te leven; zij teren liever
van de zonde en schande, en dat gaat er
maar opperbest. Die Staat, dat luilekkerland,
heetMonaco. Daar ginds, in die overheerlijke
en vruchtbare streken, gelegen aan de Mid-
dellandsche zee, leeft alles van het spel:
de Vorst, de ambtenaren en het volk. Niet,
dat zij zelf spelen, daarvoor zijn ze te ver
standig. Neen, zij bezitten eene bank en de
dobbelaars uit alle landen komen met volle
beurs te Monaco om na verloop van eenigen
tijd platzak naar huis te trekken, tenzij
zij er de voorkeur aan geven de hand aan
zich zeiven te slaan. Nog niet lang geleden
heeft een Zwitsersch geneesheer, die alles
verspeeld en wien het bestuur der speelbank
het noodige geweigerd had om naar zijn
land terug te keeren, zich van het leven
beroofd. Dit is het 32ste slachtoffer in dit
seizoen. Treurige statistiek voorwaar. Zelf
moord telt men trouwens te Monaco onder de
dagelijksche gebeurtenissen,die bij de abauk-
affaires« bekooren, als de lijken op het
slagveld. Men begraaft de ontzielde licha
men en men zet zich leukweg weer aan 't
spel.
Onlangs werd ook nog gemeld, dat eene
vreemde dame eerst haar tweejarig doch
tertje vermoord en toen de hand aan
zich zelve had geslagen, uit wanhoop over
haar verlies bij het bankspel. De dame
werd nog levend gevonden, zjj weigerde
echter hardnekkig haren naam te noemen.
Deu volgenden dag was deze gebeurtenis
weder vergeten; men ging over tot de orde
van den dag. Aan 't graf van het arme
kind en der nog armere moeder, heette het
Vivat sequens,leve de volgende! En men
speelde rustig verder.
De speelbank eischt jaarlijks ongeveer
vijftig slachtoffers, en aangezien de bank
twintig jaren heeft bestaan zoo heeft deze
satanische industrie reeds meer dan 1000
menschenlevens gekost. De overige moor
den, diefstallen, bankroeten en andere immo-
reele gebeurtenissen, welker bron de speel
bank te Monte Carlo direct of indirect is,
zijn onmogelijk op te tellen. De volgende
FEUILLETON.
Een oude boom.
Eene interessante herinnering uit den ouden
Griekschen tijd werd onlangs door Prof. Virckow
op eene vergadering te Berlijn ter tafel gebracht.
Zij bestond in verschillende photographiën van
een buitengewoon ouden reuzengrooten plataan
boom van het eiland Kos in de Aegaeïsche zee,
waarvan de legende zegt, dat onder zijn scha
duw de beroemde Grieksche geneesheer Hippo
crates zijne geneeskundige consulten gehouden
heeft. Daar Hippocrates 377460 voor Christus'
geboorte leefde moet derhalve deze plataan den
eerbiedwaardigen ouderdom van ongeveer 2400
jaren bereikt hebben. Deze staat nog heden ten
dage op de marktplaats der stad Kos op het
oostelijke deel van het eiland, en overwelft met
zijn reusachtige takken bijna het geheele plein,
dat dan ook daarom den naam van plataanplein
draagt. De reuzenboom is door marmerzuilen, die
den takken tot steun dienen, tegen neervallen
behoed. In dezen toestand trok hij de aandacht
van eene Oosteurijksche commissie, die voor eenige
regels zulleu het gevaarvolle van den
toestand, die te Monaco voor gansch Europa
heerscht, duidelijk voor oogen stellen.
Wanneer op zekeren dag de een of andere
courant het bericht vermeldde, dat er eene
door den Staat goedgekeurde maatschappij
van spitsboeven, die geen rooden duit be
zitten, met vreemd kapitaal, b. v. met 200
miilioen franks, werd opgericht en dat de
jaarlijksche inkomsten der maatschappij
juist het verlies der door die spitsboeven
bestolen menschen vertegenwoordigen, dan
zouden de lezers dit ongetwijfeld voor een
aardigheid houden. Goed, doch hetgeen
hier als eene aardigheid verschijnt, bestaat
in werkelijkheiden deze maatschappij, ge
grondvest met het geld van anderen, deze
maatschappij, die belangrijke inkomsten
geniet, niet door arbeid, maar door genot,
deze maatschappij, die van den ondergang
van anderen leeft, is de vzeebal-maat-
schappijv van Monte Carlo, anders genaamd
de speelhel van Morte Carlo.
Men wint daar, zooals de Beaulieu be
rekent, jaarljjks minstens twaalf miilioen
franks. Alle volken dragen tot die winst
hun aandeel bij, voornamelijk de Fran-
scheu. De stad is een verzamelplaats vau
avonturiers en zwendelaars geworden, die
den »badgast< uitplunderen. Nizza en de
omstreken geraken in verval, omdat de
beste familiëu de nabijheid schuwen van
zulk een onheilvolle plaats. Eu niettegen
staande de badgasten beroofd en geplun
derd worden, wordt het aantal spelers steeds
grooter, zooals uit het jaarverslag der
zeebadmaatschappij ten duidelijkste blijkt.
De zoogenaamde »kleine spelers*, die ieder
eenige honderden of duizenden franks in-
zetten en natuurlijk in den regel verliezen,
vormen de meerderheid der dobbelaars. Deze
lieden zijn onervaren, zij kunnen zich zel-
veu niet beheerschen, en geraken derhalve in
hartstochtelijke opgewondenheid. Winnen zij,
dan weten zij van geen ophouden, zij zet
ten steeds hooger en hooger, tot eindelijk
in één trek hun gansche winst niet alleen,
maar ook hun inzet verdwijnt. Dan is de
kleine speler au bout de son latinhij is
geruïneerd, hij bezit niets meer, hij kan
dus niet meer inzetten. Slechts de groote
speler, d. w. z. de ervaren, kalme, koud
bloedige speler, die minstens 50.000 franks
wagen kan, heeft ten minste eenige kans
van te winnen, omdat hij zijn verlies met
gelatenheid verdragen kan. Maar ook hij
ondergaat het welverdiende lot, daar ook
hij onbewaakte oogeublikken heeft, in welke
zijne kalmte zich begeeft. Meestal verlie-
jareu een onderzoekiugsreis in die streken maakte,
en er photographiën van nam. Een medelid
dezer commissie schonk de in zijn bezit zijnde
photographiën aan Prof. Virchow.
Een artikel in de Neue Freie Presse, waarin
ee.ne vergelijking wordt gemaakt tusschen het
vroegere rijkversierde onpraktische geschut en de
tegenwoordige Krupp-kanonnen, wijst op den
toepasselijken klank van den naam Krupp.
„Krupp!" zoo luidt het. „Zou men niet
meenen dat er gepredestineerde namen zijn, en
dat die naam niemand anders dan een groot
geschutgieter kan ioebehooreu. De naam var. zijn
Engels,chen vakgenoot, Armstrong, duidt ook zoo
iets krachtigs, reusachtigs, kanonachtigs aan,
maar in den naam Krupp komt dat toch nog
veel sterker uit. Krupp! Die naam
staat daar als een mortier van het zwaarste ka
liber, en het dreunt alsof een batterij vuur geeft
wanneer hij uitgesproken wordt. Maar neen, de
naam wordt eigenlijk niet uitgesproken hij bul
dert: Krupp!!
Van een man met zulk een naam kan men
geen renaissance-sieraden en krullen verwachten;
zen de spelers, die in deu aanvang geluk
kig speleD, hunne winst weder aau de bank,
die als onpersoonlijk, bestendig wezen nooit
in opgewonden toestand geraakt en daar
door steeds de baas blijft over hare spelers.
't Kan dus geen verwondering baren,
dat de bank in het laatste genootschaps-
jaav een netto winst van 17 miilioen franks
had aau te wijzen.
Ten einde het aantal belanghebbenden
in de speelbank te vermeerderen werd on
langs besloten tot het uitgeven van ge
splitste aandeelen. Vroeger waren er slechts
aandeelhouders, die minstens honderd actiëu
bezaten. Honderd actiën ter waarde van
200,000 franks vormden een zoogenaamd
»aaudeel*. Edmond Blanc, de oudste zoon
van den oprichter der speelbank, en Prins
Radziwill bezitten samen 190 aandeelen,
dus 19,000 actiëu ter waarde van 38 mii
lioen frauks. Prins Bonaparte, de andere
schoonzoon, bezit 110 aandeelen of 22 mii
lioen franks. In 't geheel zulleu ongeveer
voor 100 miilioen actiën voorhanden zijn.
Een groot gedeelte der inkomsten wor
den door de kosten van beheer verslonden.
Deze worden als volgt verdeeld
1. Het Vorstendom. De bank betaalt de
civiele lijst van den Vorst, zijn bestuur,
zijn gerechtshof, zijue politie, zijn leger,
zijne openbare werken enz.
2. Het Casino. Hoeveel geld is er niet
noodig voor de betaling der directie, der
commissarissen, der croupiers, der bedien
den, der muziek, der leden van den schouw
burg, voor het onderhoud der gebouwen
en tuinen, der meubels en voor het orga-
niseeren van feesten.
3. Exploitatie. Ontelbare advertentiën en
reclames worden in de wereld gezonden.
Het zwijgen der groote dagbladen over
voorgevallen zelfmoorden wordt gekocht.
Zoo, zegt men, ontvangt de Figaro te Parijs
jaarlijks 120,000 franks. Bovendien wordt
er veel geld uitgegeven 't zij in den vorm
van vastgestelde toelagen, 't zij in bui
tengewone gratificatiën aan de liberale
dagbladen van Nizza, Parijs en andere
wereldsteden. Daarbij moet nog gevoegd
worden het salaris van personen, die het
wild moeten opdrijven, de bijdragen voor
feesten en drinkgelagen en wat dies meer zij.
Ofschoon men alles in Europa weet, of
schoon talrijke familiën door het bankspel
in Monaco te gronde gaau, ofschoon men
van het etablissement als van een roovers-
hol spreekt, toch vinden de regeerende
machten in Europa geen aanleiding om
tegen de speelhel van Monaco handelend
zijne kunst is van eene andere soort. Hij ver
vaardigt een stoomhamer van 1000 paarde-
kracht, en bestiert dien met zijn wijsvinger; giet
kannonnen, waarvan de loop over de 100,000
kilogrammen weegt en weet het zoo in te rich
ten, dat men ze als penneschacbten hanteert.
Het geneeskundig tijdschrift Le Praticien
maakte onlangs melding van de taaie levens
kracht van den officier Francois de Civille, in Nor-
mandië geboren, die in het jaar 1562 aan de
verdediging van Rouaan deelnam.
Den 15den October werd hij door een buks-
schot gewond, waarvan de kogel hem de rechter
benedenkaak verbrijzelde en aan den nek er weer
uit kwam. Hij stortte van de borstwering in de
gracht neder er werd met nog een ander soldaat,
die dood naast hem lag, op dezelfde plaats be
graven. Dit geschiedde omstreeks den middag.
Laat in den avond hoorde de knecht van Civille
dat zijn heer gesneuveld was, en verkreeg van
den gouverneur der stad vergunning om het lijk
eene waardige begraafplaats te verschaften. De
knecht groef de beide lijken op, maar hun ge
laatstrekken waren door wonden zoo misvormd,
op te treden. In alle Europeesche landen
heeft men de speelbanken opgeheven, slechts
te Monte Carlo speelt men met een ra-
zenden ijver voort, slechts daar wordt met
de meest mogelijke sluwheid alles in het
werk gesteld, om in den mensch de meest
satanische speelwoede op te wekken en te
ontwikkelen-
't Zal, dunkt ons, tijd worden dat de
regeerende machten eindelijk optreden, om
door gemeenschappelijke samenwerking een
eiude te maken aan een toestand, die een
schandvlek is voor de zoo hoog geprezen
beschaving der negentiende eeuw en een
beschuldiging voor allen, die het lot der
volkeren in hunne handen draden.
De Rijksdag heeft de wet op de actiëu
overeenkomstig de voorstellen der Com.
missie aangenomen.
Keizer Wilhelm heeft te Ems o. a. den Bis
schop vau Fulda, Mgr. dr. Kopp, in audiën
tie ontvangen en aan zijn tafel genoodigd.
Met 401 tegen 110 stemmen heeft
Zaterdag de Frausche Kamer, na eene le
vendige woordenwisseling, de laatste arti
kelen van het ontwerp op de recruteering
aangenomen en vervolgens het geheele
ontwerp zelf.
Eene interpellatie over het verbod, door
de Regeeriug tegen de stierengevechten uit
gevaardigd, leidde tot eene flinke verdedi-
diging van den maatregel door de Regee-
ving, maar had overigens geen gevolgen.
Eene dépêche uit Toulon, maakt mel
ding van verscheidene sterfgevallen, ver
moedelijk van cholerieken aard. Donderdag
was er een geval, Vrijdag 4 gevallen,
Zaterdag reeds 13, en de staat van ge
zondheid op Zondag deed eene toeneming
van het cijfer tegemoet zien. De Sanitaire
commissie te Marseille is heden vergaderd
om de noodige voorzorgsmaatregelen te
nemen.
De Times levert eene beschouwing
over de troonopvolging in Nederland en
komt tot de slotsom dat het voor Europa
geen onverschillige zaak kan zijn, wie tot
Regent zal worden benoemd. De Staten-
Generaal zullen ongetwijfeld in het oog
houden dat hun caudidaat niet alleen een
door Nederland gewild persoon moet zijn,
maar dat hij ook een dergenen behoort te
wezen wiens verklaring geen gevoel van
wantrouwen kan opwekken bij de nabu
rige Staten. Aau de bedoelde vereischten
zou, naar het schijnt, de benoeming van
dat hij zijn heer slechts herkende aan een ju-
weelen ring, die aan zijn vinger was gebleven.
Hij voelde dat het lichaam nog warm was en
bracht hem naar den garnizoensdokter, die echter
aan een doode geen tijd kon verspillen. De
trouwe dienaar gaf de hoop niet op, bracht zijn
heer naar zijne woning en liet zijne familie roepen,
alsmede nog twee andere geueeslieeren en een
chirurgijn. Na veel moeite werd het leven in
Civille teruggebracht, maar dagen lang lag hij
in eene hevige ijlende koorts; toen hij elf dagen
na zijue begrafenis begon te herstellen, werd
Rouaan bestormd maar het rumoer op straat deed
den lijder weder instorten.
Een officier van het overwinnend Koninklijk
leger werd in Civille's woning ingekwartierd en
liet den zieke, die hem tot last was, zonder
complimenten het venster uitwerpen. De ongeluk
kige viel op een mesthoop neder waar hij bijna
geheel ontkleed drie dagen en nachten lag, tot
dat iemand van zijne familie hem vond en hem
naar een kasteel in den omtrek liet brengen.
Na verloop van slechts weinige maanden stond
hij weder gezond in de gelederen. Hij bereikte
deu ouderdom van tachtig jaar en stierf aan
eene verkoudheid.