N E w E No. 808, Donderdag 26 Juni 1884 9e Jaargang. Ëen schandvlek van Europa, BUITENLAND. Krupp. Een taai leven. H\\KLEHS(HL (IIIKUT. ABONNEMENTSPRIJS Per 3 maanden voor Haarlemt 0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1, Voor het Buitenland 1,50 Afzonderlijke Nummers0,06 Dit blad verschijnt Eiken WOENSDAG en ZATERDAG. BUREAU: St. Jansstraat Haarlem. AGITE MA NON AGITATE. PRIJS DER ADVERTENTIËN Van 16 regels30 Cents. Elke regel meer5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant. Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag avond voor 6 uur ingewacht. Uitgevers KÜPPERS LAUREY. Er bestaat in Europa een Staat, waar de inwoners geen rooden cent betalen voor hunne regeering, hunne politie, hun leger, hun gemeentebestuur, of voor huune open bare gebouwen. Alies is er op zijn fraaist en prachtigst ingericht en't kost hen niemendal. Hoe is dat mogelijk? Zeer eenvoudig! 't Valt voor dien Staat en zijne individuen bijster moeilijk om van een eerlijken arbeid te leven; zij teren liever van de zonde en schande, en dat gaat er maar opperbest. Die Staat, dat luilekkerland, heetMonaco. Daar ginds, in die overheerlijke en vruchtbare streken, gelegen aan de Mid- dellandsche zee, leeft alles van het spel: de Vorst, de ambtenaren en het volk. Niet, dat zij zelf spelen, daarvoor zijn ze te ver standig. Neen, zij bezitten eene bank en de dobbelaars uit alle landen komen met volle beurs te Monaco om na verloop van eenigen tijd platzak naar huis te trekken, tenzij zij er de voorkeur aan geven de hand aan zich zeiven te slaan. Nog niet lang geleden heeft een Zwitsersch geneesheer, die alles verspeeld en wien het bestuur der speelbank het noodige geweigerd had om naar zijn land terug te keeren, zich van het leven beroofd. Dit is het 32ste slachtoffer in dit seizoen. Treurige statistiek voorwaar. Zelf moord telt men trouwens te Monaco onder de dagelijksche gebeurtenissen,die bij de abauk- affaires« bekooren, als de lijken op het slagveld. Men begraaft de ontzielde licha men en men zet zich leukweg weer aan 't spel. Onlangs werd ook nog gemeld, dat eene vreemde dame eerst haar tweejarig doch tertje vermoord en toen de hand aan zich zelve had geslagen, uit wanhoop over haar verlies bij het bankspel. De dame werd nog levend gevonden, zjj weigerde echter hardnekkig haren naam te noemen. Deu volgenden dag was deze gebeurtenis weder vergeten; men ging over tot de orde van den dag. Aan 't graf van het arme kind en der nog armere moeder, heette het Vivat sequens,leve de volgende! En men speelde rustig verder. De speelbank eischt jaarlijks ongeveer vijftig slachtoffers, en aangezien de bank twintig jaren heeft bestaan zoo heeft deze satanische industrie reeds meer dan 1000 menschenlevens gekost. De overige moor den, diefstallen, bankroeten en andere immo- reele gebeurtenissen, welker bron de speel bank te Monte Carlo direct of indirect is, zijn onmogelijk op te tellen. De volgende FEUILLETON. Een oude boom. Eene interessante herinnering uit den ouden Griekschen tijd werd onlangs door Prof. Virckow op eene vergadering te Berlijn ter tafel gebracht. Zij bestond in verschillende photographiën van een buitengewoon ouden reuzengrooten plataan boom van het eiland Kos in de Aegaeïsche zee, waarvan de legende zegt, dat onder zijn scha duw de beroemde Grieksche geneesheer Hippo crates zijne geneeskundige consulten gehouden heeft. Daar Hippocrates 377460 voor Christus' geboorte leefde moet derhalve deze plataan den eerbiedwaardigen ouderdom van ongeveer 2400 jaren bereikt hebben. Deze staat nog heden ten dage op de marktplaats der stad Kos op het oostelijke deel van het eiland, en overwelft met zijn reusachtige takken bijna het geheele plein, dat dan ook daarom den naam van plataanplein draagt. De reuzenboom is door marmerzuilen, die den takken tot steun dienen, tegen neervallen behoed. In dezen toestand trok hij de aandacht van eene Oosteurijksche commissie, die voor eenige regels zulleu het gevaarvolle van den toestand, die te Monaco voor gansch Europa heerscht, duidelijk voor oogen stellen. Wanneer op zekeren dag de een of andere courant het bericht vermeldde, dat er eene door den Staat goedgekeurde maatschappij van spitsboeven, die geen rooden duit be zitten, met vreemd kapitaal, b. v. met 200 miilioen franks, werd opgericht en dat de jaarlijksche inkomsten der maatschappij juist het verlies der door die spitsboeven bestolen menschen vertegenwoordigen, dan zouden de lezers dit ongetwijfeld voor een aardigheid houden. Goed, doch hetgeen hier als eene aardigheid verschijnt, bestaat in werkelijkheiden deze maatschappij, ge grondvest met het geld van anderen, deze maatschappij, die belangrijke inkomsten geniet, niet door arbeid, maar door genot, deze maatschappij, die van den ondergang van anderen leeft, is de vzeebal-maat- schappijv van Monte Carlo, anders genaamd de speelhel van Morte Carlo. Men wint daar, zooals de Beaulieu be rekent, jaarljjks minstens twaalf miilioen franks. Alle volken dragen tot die winst hun aandeel bij, voornamelijk de Fran- scheu. De stad is een verzamelplaats vau avonturiers en zwendelaars geworden, die den »badgast< uitplunderen. Nizza en de omstreken geraken in verval, omdat de beste familiëu de nabijheid schuwen van zulk een onheilvolle plaats. Eu niettegen staande de badgasten beroofd en geplun derd worden, wordt het aantal spelers steeds grooter, zooals uit het jaarverslag der zeebadmaatschappij ten duidelijkste blijkt. De zoogenaamde »kleine spelers*, die ieder eenige honderden of duizenden franks in- zetten en natuurlijk in den regel verliezen, vormen de meerderheid der dobbelaars. Deze lieden zijn onervaren, zij kunnen zich zel- veu niet beheerschen, en geraken derhalve in hartstochtelijke opgewondenheid. Winnen zij, dan weten zij van geen ophouden, zij zet ten steeds hooger en hooger, tot eindelijk in één trek hun gansche winst niet alleen, maar ook hun inzet verdwijnt. Dan is de kleine speler au bout de son latinhij is geruïneerd, hij bezit niets meer, hij kan dus niet meer inzetten. Slechts de groote speler, d. w. z. de ervaren, kalme, koud bloedige speler, die minstens 50.000 franks wagen kan, heeft ten minste eenige kans van te winnen, omdat hij zijn verlies met gelatenheid verdragen kan. Maar ook hij ondergaat het welverdiende lot, daar ook hij onbewaakte oogeublikken heeft, in welke zijne kalmte zich begeeft. Meestal verlie- jareu een onderzoekiugsreis in die streken maakte, en er photographiën van nam. Een medelid dezer commissie schonk de in zijn bezit zijnde photographiën aan Prof. Virchow. Een artikel in de Neue Freie Presse, waarin ee.ne vergelijking wordt gemaakt tusschen het vroegere rijkversierde onpraktische geschut en de tegenwoordige Krupp-kanonnen, wijst op den toepasselijken klank van den naam Krupp. „Krupp!" zoo luidt het. „Zou men niet meenen dat er gepredestineerde namen zijn, en dat die naam niemand anders dan een groot geschutgieter kan ioebehooreu. De naam var. zijn Engels,chen vakgenoot, Armstrong, duidt ook zoo iets krachtigs, reusachtigs, kanonachtigs aan, maar in den naam Krupp komt dat toch nog veel sterker uit. Krupp! Die naam staat daar als een mortier van het zwaarste ka liber, en het dreunt alsof een batterij vuur geeft wanneer hij uitgesproken wordt. Maar neen, de naam wordt eigenlijk niet uitgesproken hij bul dert: Krupp!! Van een man met zulk een naam kan men geen renaissance-sieraden en krullen verwachten; zen de spelers, die in deu aanvang geluk kig speleD, hunne winst weder aau de bank, die als onpersoonlijk, bestendig wezen nooit in opgewonden toestand geraakt en daar door steeds de baas blijft over hare spelers. 't Kan dus geen verwondering baren, dat de bank in het laatste genootschaps- jaav een netto winst van 17 miilioen franks had aau te wijzen. Ten einde het aantal belanghebbenden in de speelbank te vermeerderen werd on langs besloten tot het uitgeven van ge splitste aandeelen. Vroeger waren er slechts aandeelhouders, die minstens honderd actiëu bezaten. Honderd actiën ter waarde van 200,000 franks vormden een zoogenaamd »aaudeel*. Edmond Blanc, de oudste zoon van den oprichter der speelbank, en Prins Radziwill bezitten samen 190 aandeelen, dus 19,000 actiëu ter waarde van 38 mii lioen frauks. Prins Bonaparte, de andere schoonzoon, bezit 110 aandeelen of 22 mii lioen franks. In 't geheel zulleu ongeveer voor 100 miilioen actiën voorhanden zijn. Een groot gedeelte der inkomsten wor den door de kosten van beheer verslonden. Deze worden als volgt verdeeld 1. Het Vorstendom. De bank betaalt de civiele lijst van den Vorst, zijn bestuur, zijn gerechtshof, zijue politie, zijn leger, zijne openbare werken enz. 2. Het Casino. Hoeveel geld is er niet noodig voor de betaling der directie, der commissarissen, der croupiers, der bedien den, der muziek, der leden van den schouw burg, voor het onderhoud der gebouwen en tuinen, der meubels en voor het orga- niseeren van feesten. 3. Exploitatie. Ontelbare advertentiën en reclames worden in de wereld gezonden. Het zwijgen der groote dagbladen over voorgevallen zelfmoorden wordt gekocht. Zoo, zegt men, ontvangt de Figaro te Parijs jaarlijks 120,000 franks. Bovendien wordt er veel geld uitgegeven 't zij in den vorm van vastgestelde toelagen, 't zij in bui tengewone gratificatiën aan de liberale dagbladen van Nizza, Parijs en andere wereldsteden. Daarbij moet nog gevoegd worden het salaris van personen, die het wild moeten opdrijven, de bijdragen voor feesten en drinkgelagen en wat dies meer zij. Ofschoon men alles in Europa weet, of schoon talrijke familiën door het bankspel in Monaco te gronde gaau, ofschoon men van het etablissement als van een roovers- hol spreekt, toch vinden de regeerende machten in Europa geen aanleiding om tegen de speelhel van Monaco handelend zijne kunst is van eene andere soort. Hij ver vaardigt een stoomhamer van 1000 paarde- kracht, en bestiert dien met zijn wijsvinger; giet kannonnen, waarvan de loop over de 100,000 kilogrammen weegt en weet het zoo in te rich ten, dat men ze als penneschacbten hanteert. Het geneeskundig tijdschrift Le Praticien maakte onlangs melding van de taaie levens kracht van den officier Francois de Civille, in Nor- mandië geboren, die in het jaar 1562 aan de verdediging van Rouaan deelnam. Den 15den October werd hij door een buks- schot gewond, waarvan de kogel hem de rechter benedenkaak verbrijzelde en aan den nek er weer uit kwam. Hij stortte van de borstwering in de gracht neder er werd met nog een ander soldaat, die dood naast hem lag, op dezelfde plaats be graven. Dit geschiedde omstreeks den middag. Laat in den avond hoorde de knecht van Civille dat zijn heer gesneuveld was, en verkreeg van den gouverneur der stad vergunning om het lijk eene waardige begraafplaats te verschaften. De knecht groef de beide lijken op, maar hun ge laatstrekken waren door wonden zoo misvormd, op te treden. In alle Europeesche landen heeft men de speelbanken opgeheven, slechts te Monte Carlo speelt men met een ra- zenden ijver voort, slechts daar wordt met de meest mogelijke sluwheid alles in het werk gesteld, om in den mensch de meest satanische speelwoede op te wekken en te ontwikkelen- 't Zal, dunkt ons, tijd worden dat de regeerende machten eindelijk optreden, om door gemeenschappelijke samenwerking een eiude te maken aan een toestand, die een schandvlek is voor de zoo hoog geprezen beschaving der negentiende eeuw en een beschuldiging voor allen, die het lot der volkeren in hunne handen draden. De Rijksdag heeft de wet op de actiëu overeenkomstig de voorstellen der Com. missie aangenomen. Keizer Wilhelm heeft te Ems o. a. den Bis schop vau Fulda, Mgr. dr. Kopp, in audiën tie ontvangen en aan zijn tafel genoodigd. Met 401 tegen 110 stemmen heeft Zaterdag de Frausche Kamer, na eene le vendige woordenwisseling, de laatste arti kelen van het ontwerp op de recruteering aangenomen en vervolgens het geheele ontwerp zelf. Eene interpellatie over het verbod, door de Regeeriug tegen de stierengevechten uit gevaardigd, leidde tot eene flinke verdedi- diging van den maatregel door de Regee- ving, maar had overigens geen gevolgen. Eene dépêche uit Toulon, maakt mel ding van verscheidene sterfgevallen, ver moedelijk van cholerieken aard. Donderdag was er een geval, Vrijdag 4 gevallen, Zaterdag reeds 13, en de staat van ge zondheid op Zondag deed eene toeneming van het cijfer tegemoet zien. De Sanitaire commissie te Marseille is heden vergaderd om de noodige voorzorgsmaatregelen te nemen. De Times levert eene beschouwing over de troonopvolging in Nederland en komt tot de slotsom dat het voor Europa geen onverschillige zaak kan zijn, wie tot Regent zal worden benoemd. De Staten- Generaal zullen ongetwijfeld in het oog houden dat hun caudidaat niet alleen een door Nederland gewild persoon moet zijn, maar dat hij ook een dergenen behoort te wezen wiens verklaring geen gevoel van wantrouwen kan opwekken bij de nabu rige Staten. Aau de bedoelde vereischten zou, naar het schijnt, de benoeming van dat hij zijn heer slechts herkende aan een ju- weelen ring, die aan zijn vinger was gebleven. Hij voelde dat het lichaam nog warm was en bracht hem naar den garnizoensdokter, die echter aan een doode geen tijd kon verspillen. De trouwe dienaar gaf de hoop niet op, bracht zijn heer naar zijne woning en liet zijne familie roepen, alsmede nog twee andere geueeslieeren en een chirurgijn. Na veel moeite werd het leven in Civille teruggebracht, maar dagen lang lag hij in eene hevige ijlende koorts; toen hij elf dagen na zijue begrafenis begon te herstellen, werd Rouaan bestormd maar het rumoer op straat deed den lijder weder instorten. Een officier van het overwinnend Koninklijk leger werd in Civille's woning ingekwartierd en liet den zieke, die hem tot last was, zonder complimenten het venster uitwerpen. De ongeluk kige viel op een mesthoop neder waar hij bijna geheel ontkleed drie dagen en nachten lag, tot dat iemand van zijne familie hem vond en hem naar een kasteel in den omtrek liet brengen. Na verloop van slechts weinige maanden stond hij weder gezond in de gelederen. Hij bereikte deu ouderdom van tachtig jaar en stierf aan eene verkoudheid.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1884 | | pagina 1