N E U
E
mm
No. 811.
Zondag 6 Juli 1884.
9e Jaargang
Eene zaak van groot belang.
BUITENLAND.
Naamsoorsprong.
Engelands familie-budget.
Japansclie straatvermaken.
Vorst en Studenten.
lAAlLHSCl
ABONNEMENTSPHIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen iu Nederland fr. p. p.
Voor het Buitenland
Afzonderlijke Nummers
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
B IJBE AU; St. Jansstraat Haarlem.
0,85
1 -
1,50
0,06
i j&BBL
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Van 16 regels30 Cents
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Adverteutiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUREY.
Vervolg en Slot.
Dezer dagen kwam ons een boek iu han
den, geschreven door Dr. Soromer te Bruns-
wijk. In dit werk geeft do zaakkundige
auteur hoogst beachtenswaardige wenken en
leeriugen gericht tot de welgestelde, bur
gerlijke maatschappij, bij welke de kinderen
hoofdzakelijk iu 't leeren hunne bezigheid
vinden. Hij schrijft o. a.
»De studie, de arbeid moet in de middags-
tijd gestaakt worden. Het kind dat drie a
vier uren ouderwijs ontvangen heeft, moet
uitspanning hebben en deze vindt het 't
beste iu de frissche lucht.Als men de
oogeu der kindereu wil sparen, late men
de kindereu nimmer in 't schemerlicht lezen
of schrijven. Als de kindereu met schrijf
werk bezig ziju, moet men steeds zorg
dragen dat het licht vau de linkerzijde
komt, opdat de schaduw der pen het oog
niet hiudere in het zien; dat de stoelen en
tafels in afmeting met elkander overeen
komen, opdat er geen bijziendheid ontsta
doordien het bovenlijf te zeer moet bukken,
als de tafel te laag is, of verkromming van
den ruggegraat door het opheffen der rechter
schouder, als de tafel te hoog is. Afzon
derlijke lessen in de vakken, die op school
worden onderwezen, late men den kinderen
niet geveu, dan wanneer zulks hoogst nood
zakelijk blijkt. Privaat-onderwijs, dat bij het
school-ouderwijs geregeld verstrekt wordt,
werkt vermoeiend en gewent de kinderen
aan traagheid iu het deuken. Men wachtte
zich toch vooral van overspanning van den
geest en late de kinderen niet meer leeren
dan hun bevattingsvermogen verdragen kan.
Onze eeuw wordt de zenuwachtige eeuw
geheeten. Een feit is het, dat het leven in
groote steden met zijn zinnelijk genot en
vermaken de gezondheid der menschen on
dermijnt. Eu dat die ellende op het nage
slacht overgaat, is vrjj wel begrijpelijk.
Daarom zal het zaak zijn de jeugd voor
allen zenuwprikkelenden invloed te bewaren.
Dat zulks niet altijd geschiedt, dit bewijzen
de bals en danspartijen, die in de groote
steden voor de jeugd worden aangericht.
Dat ook tegen den eenvoud in de kleeding
gezondigd wordt, daarvan kan ieder be
zoeker van kinderpartijen zich overtuigen.
Yaak ziet men er de meest smakelooze
kleedij, die de zedelijkheid kwetst en voor
FEUILLETON.
Zooals men liier te lande de minder aanbe
velenswaardige gewoonte heeft, voornamelijk te
Amsterdam, een begrafenisdienaar een „kraai" te
noemen, zoo heeft men in Duitschland de manier
om een kleermaker bij een „bok" te vergelijken,
doch menigeen weet toch niet wat de oorsprong
van die zegswijze is.
Toen de Tartaren in 1741 uit Siberië en Rusland
in Polen vielen, kwamen zij ook voor de stad
Glogau. De inwoners wilden na het langdurig
beleg toch nog liever den hongerdood sterven
dan zich aan de barbaren overgeven; de vijand
echter, die voor de poorten lag, leed ook groot
gebrek. Daar komen de kleermakers op 't slimme
idee, zich iu bokkeuvellen te laten naaien en
zich zoo op den muur te vertoouen. De uitslag
kou niet beter. De belegeraais, zooveel bokken
nog dartel over den muur ziende springen en
daaruit opmakende, dat het in de stad nog in
't geheel niet aan voedsel ontbrak, besloten bet
beleg op te breken, teneinde zelf niet van hon
ger om te komen.
Men heeft de berekening gemaakt dat En
geland, met een bevolking van 35 millioen»
de gezondheid der kinderen hoogst na-
deeiig is.
Voorts is het bezoeken van den schouw
burg voor kinderen van onberekenbaar
nadeel, omdat op het tooneel stukken ver
toond worden, die noch voor de oogeu, noch
voor de ooren van kinderen passen.
Ook ten opzichte der lectuur zijn de
ouders vaak niet zoo erstig bezorgd, als
men in 't belang der kinderen wenschen
mag. Er zijn kinderen, vooral meisjes, die
door het lezen van romans lichamelijk en
intellectueel bedorven zijn. Dat ook het dansen
dikwijls de nadeeligste gevolgen voor net ze
nuwleven der kinderen oplevert, is een niet te
loochenen feit.Bedenkelijk ook wordt de zaak
als de meisjes moeten leeren, hoe zij zich
als toekomstige dames hebben te gedragen,
hoe zij volgens de regels der mode moeten
buigen, den waaier handhaven, blikken en
gebaren moeten beheerschen, kortom als zij
voor het salonleven worden voorbereid. Dan
is ontegenzeggelijk het gevaar voorhanden,
dat zij de frissche natuurlijke kinderlijkheid,
die toch het schoonste sieraad van het meisje
is, verliezen en vroegrijpe, zenuwachtig
prikkelbare, zwakke dames worden, ervaren
in de kunst der coquetterie. Voor huis en
school is het van 't grootste belang dat
de meisjes zoo lang mogelijk aanvallige
kinderen blijven. Voor een kind van be
schaafde ouders is dus een onderwijs iu de
welvoegelijkheid stellig onnoodig; iedere
moeder zal wel de uoodige tact en onder
vinding hebben, om hare volwassen dochter
te leeren, hoe deze zich in gezelschap heeft
te gedragen.
't Is in onze dagen gebruikelijk alle
storingen van de gezondheid der kinderen
op rekening van de inrichting der school
te boeken. Als nu deze handelwijze de goede
zijde heeft, dat zij de school altijd weder
aan hare plicht herinnert, namelijk de ge
zondheid der kinderen te bevorderen, dan j
ontstaat aan den andereu kant het gevaar,
dat eeue al te groote zorg voor de gezond
heid, eene angstige bezorgdheid voor de
vrouwelijke jeugd, de gedachte doet geboren
worden, dat zij voor ernstigen geestes
arbeid niet geschapen is eu dat het sschoone
en zwakkegeslacht slechts in de wereld
is om zich op te schikken, om zich te laten
aanbidden, kortom om zich te amuseereu,
niet echter om zijn geluk te zoeken iu
stillen, nuttigen arbeid iu het huisgezin.
jaarlijks 880 inilloen pond sterling behoeft voor
ziju onderhoud, dus ongeveer 300 Nederlandsche
guldens per hoofd. Eet- en drinkwaren alleen
vertegenwoordigen hierbij een geldswaarde van
ongeveer 500 millioen. De hoogstaangeslagen
artikelen zijn natuurlijk bier en alcohol, maar
de vergelijking van werkelijke voedingsmiddelen
heeft voor ons haar eigenaardige beteekenis. Dus
terwijl de consumtie van gewone groeuten op
slecUts 17 millioen ton geraamd wordt, en die
van nardappeleu wordt aangegeven als 93 m. t.,
vindt men voor vlcesch 30 m. t. en voor visch
700 m. t. Aan bier wordt gedronken duizend
millioen gallons.
Een gallon bier bestaat uit ongeveer aebt
drinkglazen van gemiddeld 6 cents in prijs; men
zou dus de jaarlijksche Engelsche bier-consumtie
in geld kunnen schatten op 48 mill. Hollandsche
guldens. De sterke drank-consumtie zou moeie-
iijker naar geldswaarde aan te geven zijn.
Bij een verdere analyse van het Engelsche
familie-budget vindt men voor kleedij eu
lickaams - sieraden 148 millioen pond; voor huis
huur 72 millioen; voor meubelen 11 millioen;
voor gas en steenkolen 14 millioen; eindelijk
voor water 2 millioen pd. sterling. Men zal op
merken dat deze berekening ver van volledig is.
In Japan zijn nog straat-improvisators, die daar
een goed bestaan in vinden, niettegenstaande
Op deze dreigende gevaren de ouders te
wijzen, zegt de schrijver van het werk, hen
tot een gemeeuschappelijkeu strijd tegen
de vijanden van het geluk en de welvaart
hunner lieveliugen op te roepen, in hen
het bewustzijn op te wekken of te ver
sterken, dat zij bovenal de aangewezen
wachters der lichamelijke en geestelijke
gezondheid hunner kindereu zijn, is het doel
van mijn arbeid.
Bij die huisgeziuuen, waar de kindereu
reeds op jeugdigen leeftijd lichamelijken
arbeid moeten verrichten, is het met de zaak
eeuigszius anders gesteld. Daar is het gevaar
van overmatigen geestelijken arbeid of van
uitspattingen in vermaken niet zoo groot.
Maar ook hier gebeurt het niet zelden
dat de kinderen, die reeds tamelijk hard
moeten werken, zich iu huu vrije urea
amuseereumet het lezen van slechte
boekeu. Het lichaam komt zoodoende niet
tot ontspanning, het krijgt geen rust. Ouders
en opvoeders echter moeten hiervoor zorg
dragen.
Bij de kinderen, die helaas op zeer jeug
digen leeftijd in de fabrieken moeten werken,
is het met de gezondheid dikwerf zeer
slecht gesteld. De Staat heeft voor deze
kinderen afzonderlijke wetten gemaakt.
Maar wordt aan die wetten steeds de hand
gehouden? Eu daar moeten ouders eu op
voeders toch wel degelijk op letten. Wat
baat het den ouders als de zoon heden eenige
stuivers verdient, als de toekomst voor het
kind bedorven wordt. Iu de fabrieken ziju
reeds meer kinderen op langzame wijze
vermoord geworden, dan Herodes op zijn
geweten heeft. Moet de knaap of het meisje
absoluut iu de fabriek arbeiden, dan zorge
men er minstens voor, dat het huu na den
arbeid niet aan frissche lucht ontbreekt.
Van rijken en armen vloeien jaarlijks
millioeueu in de kassen der geneeskundigen
eu toch komt de kostbare hulp, veelal te
laat. De beste eu goedkoopste geneesmidde
len levert de goede God om niet, als wij
ze maar voor ons en onze kinderen goed
weten te gebruiken. Deze geneesmiddelen
heeten frissche lucht eu water. Als het
lichaam van deze mixtuur een aanhoudend
gebruik maakt zoo in- als uitwendig
eu als daarbij ook de ziel rein gehouden
wordt, dan kan de mensch met Gods ge
nade gezond en een nuttig lid der maat
schappij worden en blijven.
de invloed van den nieuweren tijd er veel van
die oude gebruiken heeft doen vervallen. In
Tokio alleen zijn 600 van die straat-improvisa
tors, „Koshakuskis" en „Hanusliika"," zooals zij
genoemd worden, die bun beroep uitoefenen,
voorzien van eene kleine tafel en een papieren
klopper, om aan sommige punten van huu ver
haal nadruk te geven, en even bereid om voor
de vuist geschiedenissen en verbalen van beroemde
personen uit deu tegemvoordigeu tijd op te dis-
scheu, als oude legenden.
Een ander Japansch straalvermaak, het worste
len, geraakt eenigszins uit de mode, maar er zijn
toch nog 465 worstelaars in de hoofdstad.
Keizer Alexander van Rusland bracht eens een
bezoek aan bet bof te YVeimar en gaf aan tafel
ziju wensch te kennen om de studenten van Jena
eens in corpore te zien.
Z. M. meende dat zulks zeer gemakkelijk zoude
te bewerkstelligen ziju, daar de Groothertog
Karei August slechts te bevelen had dat de
studenten „en kaie" zouden moeten geschaard
staan, wanneer de beide Vorsten door Jena
kwamen.
„Ik zal zien wat er aan te doen is" zeide
Karei August lachende en zond onmiddellijk een
koerier met een eigenhandig schrijven naar de
universiteitsstad af.
Den volgenden dag vertrokken de beide groote
De Bondsraad heeft zijne goedkeuring ge
hecht aan het ontwerp der werkliedenver
zekering, zooals het onlangs door den
Rijksdag is vastgesteld.
De Paris zegt, dat de schadeloos
stelling, welke de Fransclie Regeering
aan China val vragen wegens de schending
van het tractaat van Tien Tsiu, aanval
bij Lang Sou, 500 millioen bedraagt.
In het Lagerhuis beantwoordde lord Fitz-
maurice de heeren Storey en Brogden. Het
bericht van deu bevelhebber der Pegasus
aangaande de gevangen schepelingen der
Nisero is gedagteekend van 20 Mei, eu zegt
dat men in het midden van die maand met
de gevangenen in verbinding kwam. Verder
wordt gezegd dat pogingen in het werk
werden gesteld om hunne vrijlating te ver-
krjjgeu en huu voor S maanden levens
middelen te doen geworden, maar te vergeefs.
Het bericht beschrijft ookwat er gedaan wordt
van de zijde der Nederlaudsche autoriteiten
De Pegasus zeilde den 26sten Juni weder
naar Teuom, om de bevrijding der gevan
genen te bewerken. Op de vraag hoe 't nu
met de zaak gesteld is, zijn mededeeliugen
onmogelijk, omdat dit het onderwerp is
van dringende, bijna dagelijksche mede-
deelingen tusschen de regeering en den
Nederlandscken gezant. De Radjah vau
Teuom weet dat hij verantwoordelijk is voor
het leven der bemanning. Bij deze zaak ziju
ernstige, internationale vragen betrokken.
De heer Storey was door dit antwoord
niet bevredigd, eu stelde voor de zitting te
verdagen om de houding der regeering iu
het Nisero-vraagstuk hevig aan te vallen,
vooral hare werkeloosheid. Hij beweert dat
Nederland zich niet bekommert om de ge
vangenen, en slechts er voor zorgt den
oorlog met den Radja van het district aan
den gang te houden.
De heer Brogden betreurt het getreuzel
der Engelsche regeering en dat deze niet
de verantwoordelijkheid heeft overgenomen
om Nederland te kunnen dwingen tot sneller
eu beslissender handelen. De heer Balfour
beweert dat het de gruwelijkste en onver
standigste daad van een liberaal bewind
is geweest om de straat vau Malacca aan
de Nederlanders over te geven. Luide toe
juichingen der oppositie.)
heeren naar Jena en zagen, toen zij de stad na
derden, de studenten langs den weg staan; allen
waren in groot tenue, hadden driekleurige
linten om den hals, bonte mutsjes op het hoofd
en lange pijpen in den mond.
De Keizer was ten zeerste verbaasd; „dat zoude
ik nooit gedacht hebben", zeide hij, „er wordt
zoo vaak over den slechten geest gesproken, die
de jongelieden aan de academiën bezielt en toch
was een enkel bevel uwerzijds genoeg om hen
onmiddellijk te doen gehoorzamen; dat zoude ik
zelfs iu Rusland niet gedaan krijgen."
Karei August glimlachte: „lees dit papier eens>
Sire", sprak hij, „het is het bevel dat ik gisteren
naar Jena zond met de bepaalde lastgeving om
het onmiddellijk openbaar te maken."
l)e beheerscher aller Russen zette een vreemd
gezicht toen bij las: „Aangezien Zijne Koninklijke
Hoogheid de Groothertog morgen met Hoogst-
deszelfs doorluchtigen gast in den namiddag door
Jena zal rijden, wordt hierbij op uitdrukkelijk
bevel vau Zijne Koninklijke Hoogheid, deu stu
denten ten strengste verboden zich op den
weg te bevinden, dien de Vorsten zullen be
rijden."
„Ja, ja," zeide Karei August lachende, toen
hij het lange gezicht van ziju gast aanschouwde
„ich kenne meine Pappenheimer."
