NIEUWE
No. 819.
Zondag 3 Augustus 1884,
9e Jaargang
De onafhankelijkheid der
Tiare.
Parfumerieën.
Merkwaardige drinkbekers.
Uit de geneeskundige praktijk.
HiARlMSCHE (III1 HUT.
ABONBUMENTSPB IJS
Per 3 maanden voor Haarlem t 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,
Voor het Buitenland 1,50
Afz 3nderlgke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
AGHTE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIE»
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag-
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUKEY.
(Vervolg.)
Eeue volkomen onafhankelijkheid en vrij
heid is voor den Paus eeue noodzakelijkheid
opdat zijne Regeering het vertrouwen der
volkeren, zjjn gezag hunne gehoorzaamheid
en daarmede de menschheid zijn invloed en
zegen ontvange. De geestige Napoleon I
was rechtvaardig en waarheidslievend ge
noeg, om deze gedachte openlijk te verkon
digen, zooals wij reeds aanstipten. »Meent
ge, zoo vraagt hg, dat Oostenrijkers en
Spanjaards 's Pausen decreten zouden aan
nemen, als hij in Parjjs resideerde?« Waarom
anders nam dezelfde Napoleon een Pius
VI en VII gevangen en dwong hij hen een
Fransch kasteel te bewonen,in plaats van het
Vaticaan? Omdat hg er aan twijfelde hen in
het net zijner plannen te kunnen verwarren,
zoolang zij te Rome bleven, terwgl hg de
hoop koesterde hen voor zijne plannen te
winnen, als zg zich op Franschen bodem en
onder den invloed zijuer diplomaten be
vonden. Met Franscü brood, dacht hij,
zouden zij ook wel Fransch particularisme,
Fransche politiek eten.
Heeft niet de Christenheid de smartelijke
ondervinding opgedaanhoe groot het onheil
is, als de Paus de gast, om niet te zeggen
de onderdaan is van een Souverein, van
een Staat? Is niet de 70-jarige gevangen
schap der Pausen te Avignon in Frankrijk
een der treurigste tijdperken van de ge
schiedenis der Christelijke Kerk De gansche
wereld had slechts één verlangen, êén harte-
wensch dat de Paus namelijk naar
Rome mocht wederkeereu. Een afhankelijk
Paus is te allen tijde als een ramp voor
de Kerk Gods beschouwd. In het diepst
bewustzijn van het Christelijke volk ligt
de overtuiging, dat vrijheid en onaf han-
kelijkheid even goed een wezenlijk kenteeken
der ware Kerk Gods is als eenheid en heilig
heid, en dat Gods stedehouder de vrijheid
en onaf hankelijkheid Gods zelf vertegen
woordigt. Onpartijdigheid en gerechtigheid
van een Vorst zijn de eerste voorwaarden
van het vertrouwen, dat de onderdanen
hem schenken en van de gehoorzaamheid,
die zij hem bewijzen. Onpartijdigheid en
gerechtigheid worden slechts door vrjj-
heid en onafhankelijkheid verkregen. Nie
mand zal het gelooven dat een Paus, als
onderdaan van een Koning, zoo onafhan-
FEUILLETON.
't Is verbazend hoeveel bloemen en vruchten
er jaarlijks voor parfumerieën gebruikt worden.
In de drie Fransche steden Grasse, Cannes en
Nizza alleen, maken omstreeks 12000 monschen,
voornamelijk vrouwen en kinderen, er hun werk
van om de bloesems te plukken enz. Gemiddeld
worden daar jaarlijks 2,000,000 kilogram oranje
bloesems verzameld, eene waarde van ƒ900,000;
500,000 kilogr. rozeblaadjes, een waarde van
ƒ240,000; 80,000 kilogr. jasmijnbloesems, eene
waarde van 96,000; 80,000 kilogr. viooltjes,
eene waarde van 192,000; 40,000 kilogr. acacia
bloesems, eene waarde van 7 8,000; 20,000
kilogr. tuberozebloesems (Polyanthus tuberosa),
eene waarde van f 38,400. Dat zijn 2,720,000
kilogr. bloesems, ter gezamenlijke waarde van
1,544,400. Bovendien leveren de landlieden uit
den omtrek eene groote menigte bloesems van
in 't wild groeiende planten, waarvan geen be
paalde opgave te doen is.
Uit dit ontzaglijk aantal bloesems, een gewicht
van bijna 3,000,000 kilogr., verkrijgt men
ongeveer 500,000 kilogr. pommades en welrie-
riekende olieën, 1,000,000 liter oranjebloesem
water, 100,000 liter rozenwater en 1200 kilogr.
kelijk, zoo vrij van elkeu iuvloed is, als
ieder Christen het voor Christus' plaats
vervanger mag en moet verlangen.
De verheven waardigheid van den Paus
eischt vrijheid door het bezit van een wereld
lijk grondgebied, 't Is eene ongerijmdheid
een vader ouder voogdij of controle van
zijn eigen zoon te stellen. Even onwaardig
en ongerijmd is het den Paus tot onder
daan van een zijner zonen te degradeeren.
Ook de Vorsten zijn aan de Apostolische
macht onderworpen, omdat ook zij schep
selen Gods en zondige menschen zijn, die
gelijk allen, voor Gods rechterstoel zullen
moeten verschijnen. Zij allen hebben, evenals
de gewone stervelingen, de geestelijke macht
van Petrus noodigzij allen moeten in den
Paus hun geestelijken, hun door God ge
schonken Vader vereeren en beminnen, naar
zijn woorden luisteren, aan zijne beslis
singen en wetten consciëntieus gehoorzamen.
Want gelijk de Heiland door den Vader
is gezonden, zoo heeft Hij wederom zijn
stedehouder gezonden en met zijne eigen
volmacht bekleed. Er bestaat dus op aarde
geen hoogere macht, geen verhevener waar
digheid dan die van den Paus; de glansrijkste
Keizers- en Koningskronen verbleeken voor
het schitterende licht der Tiare. Zoo hoog
het Rijk van Christus verheven is boven
alle wereldsche Rijken, zoo hoog en ver
heven staat de troon van den Paus boveu
alle tronen van wereldlijke vorsten. En even
hoog de Hemelsche en Goddelijke dingen
verheven zgn boven de aardsche en mate-
riëele belangen, even hoog stijgt de waardig
heid van een Regent, die de sleutelen van
het Hemelrijk in handen houdt, boven het
ambt en de eer van die gebieders, welke
slechts aardsche dingen besturen en de
materiëele belangen der menschheid te dienen
hebben. Uit het hier gezegde spreekt van
zelf, hoe onwaardig het is, als de algemeene
en hoogste Souverein aan een anderen veel
geringeren machthebber schatting moet be
talen. 't Is een volkomen omkeer der gewone
orde, een ongerijmde minachting der hoogste
waardigheid op aarde.
Om die hoogste waardigheid op te houden,
daartoe is ook eene waardige vertegen
woordiging in het buitenland noodig, mits
gaders een Vorstelijk hof en een Koninklijke
troon. Het past geenszins dat de h. Vader
burgerlijk woont, terwijl zijne kindereu op
tronen gezeten zgn. Dat wereldlijke Konin
gen zich in alle pracht bewegen, terwijl de
oranjebloesemolie. De oranjebloesemolie of neroli
(neroliozwarte of donkere olie) het voornaamste
bestanddeel van Eau de Cologne, is eene essence,
die door distilleering uit de bloesems der bittere
oranjeappels getrokken wordt. In Calabrië en
Sicilië maakt men essences uit de nog niet ge
heel rijpe vruchten der oranje-appels, citroenen,
bergamotten, enz. Deze beide provinciën leveren
gemiddeld jaarlijks ongeveer 100,000 kilogr.
bergamot,- 200,000 kilogr. citroen- en 180,000
kilogr. oranje-essence. Voor een kilogr. essence
gebruikt men over de 3000 vruchten. Voor het
essence-fabrikaat van die beide provinciën alleen
worden dus jaarlijks over de 1500 millioen
vruchten gebruikt. Uit de vrucht van den bitteren
oranjeappel wordt de bekende curat;ao bereid, en
de overblijfsels der citroenen en bergamotten
dienen tot voeder voor het vee. Bovendien wor
den er duizenden centenaars versche bloemen
naar het buitenland gezonden. Engeland koopt
inzonderheid gaarne gele reuklooze rozen, en naar
Duitschland gaan voor den geboortedag van den
Keizer heele wagenvrachten blauwe korenbloemen.
De bekers en bokalen, die men in de 16e
eeuw gebruikte, hadden soms de eigenaardigste
vormen hoe wonderlijker hoe mooier en dus wa*
er bijna geen voorwerp, dat niet tct model voor
een drinkbeker diende. Een schrijver uit dien
Stedehouder vau deu Goddelijkeu Koning
arm en nederig zou moeten leven, is on
gerijmd en kwetst het goede gevoel van
iedereu welgeaardeu mensch. Neen, slechts
een Paus met Koningswaardigheid, met
Koniugsglaus, kau op aarde den Allerhoog-
steu Souverein waardig vertegenwoordigen.
De Paus heeft den Kerkelijken Staat
noodig, om de materiëele middelen te ver
krijgen, welke voor het bestuur der Kerk
noodig zijn. De werkkring van deu Paus
strekt zich uit over de vijf werelddeeleu.
YVelk een reusachtig bestuur, uit Rome
de gansche wereld te regeeren; de bekeering
der niet-Katholieke menschheid overal te
bevorderen; met honderden Staten en Re-
geeriugen een geregeld verkeer te onder
houden; duizenden brieven uit alle hoeken
der aarde dagelijks te ontvangen, duizenden
vragen te beantwoorden, verschillen te on
derzoeken, beslissingen te nemen! Inderdaad
de weerga van zulk een uitgebreid en daar
door zoo kostbaar bestuur, heeft de wereld
niet aan te wijzen. De inkomsten zelfs vau
een koninkrijk zijn slechts bij het zuinigst
beheer, zooals het Pauselijk hof dat voert,
ternauwernood voldoende om het gecom
pliceerde raderwerk dezer reusachtige ma
chine aan den gang te houden. Wel is het
een feit, dat nu reeds gedurende ruim
twintig jaren de Katholieken ten behoeve
van deu h. Vader hunne milde gaven offeren,
doch wij willen het gevraagd hebben, of
het met de waardigheid van den h. Vader
overeenstemt, dat hij voortdurend van de
bedelpeuningen zijner kinderen moet leven.
Het is en blijft een smaad voor onzen tijd,
dat een revolutionnaire roofstaat nu reeds
gedurende meer dan twintig jaren zich in
het bezit van het gestolene mag verblijden;
het is een smaad, dat de bezitter van den
oudsten en eerbiedwaardigsten troon onder
de oogen en onder het zwijgen van gausch
Europa schandelijk verraden, beroofd en
gevangen kon worden genomen. Een smaad
is het dat Leo XIII, evenwel als voor hem
Pius IX, van de aalmoezen der geloovigen
leven moet, terwgl de roovers het erfgoed
van den h. Petrus verbrassen. Hoe zal dit
toezienen laisser allereindigen? En
welk lot zal hem overkomen, die den roover
een wenk gegeven heeft, en zgn rooftocht
heeft ondersteund?
Paus Leo XIII zegt in zijne encycliek
van 1881: »ket welzijn en het heil der
maatschappij hangen onafscheidelijk samen
tijd zegt er van „Tegenwoordig drinken de kin
deren der wereld en de drinkebroers uit sche
pen, windmolens, lantarens, zakduiten, schrijfge
reedschap, buksen, laarzen, horens, druiventrossen,
hennen, apen, pauwen, uilen, zwanen, struisvogels,
er.z." Dat die aanmerking geenszins overdreven
is, bewijzen de volgende voorbeelden. De goudsmid
Albrecht Krausz, in Munchen, vervaardigde in
het jaar 1560 „een recht fraaien drinkbeker,"
die een pijnappel voorstelde; en de goudsmid
Johann Wilhelm Hahn in Schweinfurt maakte
zijn werk van het herstellen van bekers, die
niet minder zonderling waren. De tamelijk plompe
bokaalvorm van den beker rustte op een hoogen
voet, in welks rand zes ronde openingen waren.
Die gaten waren de monden van kleine pistool-
loopen, die stervormig samenliepen in de zooge
naamde staartschroef. Zoodra er nu een dronk
werd ingesteld ontlaadden zich door middel van
een vernuftig uitgedacht mechanisme de zes
pistoolloopen. Even merkwaardig was de drink
beker van een Wiirzburger. In den voet
van de bokaal waren drie kleine kamrade
ren, die evenals een uurwerk opgewonden werden
en den beker voortbewogen wanneer hij op de
tafel was gezet. Maar al die drinkbekers werden
overtroffen door een bokaal, welke de Duitsche
Keizer Ferdinand Sultan Soliman ten geschenke
gaf. Deze van zuiver goud vervaardigde en met
edelgesteente rijk versierde beker was zoo zwaar
met de wereldlijke macht vau deu Paus.«
Dat is de eerste en voornaamste srond,
D
waarop de Paus onophoudelijk den Kerke
lijken Staat terug eischt, steeds tegen de
berooving protesteert en liever van de aal
moezen zijner kinderen leeft en zich als
gevangene in het Vaticaan laat opsluiten,
dan van deu roover een jaargeld aan te
nemen, en daardoor, zij het ook slechts in
schijn, den roof goed te keuren en at te
zien van het herstel der Kerkelijke goe
deren. Zoowel Pius IX als Leo XIII
weigeren het aangeboden jaargeld aan
te nemen, omdat het Judas-, zonden- en
bloedgeld zoude zijn. De Kerkelijke Staat
is noch aan den Graaf Mastaï, noch aan
Pecci geschonken, maar aan de h. Roomsche
Kerk. Evenals eenmaal Leo III, zoo moet
ook thans Leo XIII het erfdeel van Petrus
bewaren en besturen. Gevloekt zijn de
handen, die der Kerke en Godes eigendom
men aantasten. De wereldgeschiedenis is en
blijft een wereldgericht. Geen der gewel
denaars, die zich aan het erfgoed van
Petrus hebben vergrepen, is zulks goed
bekomeu. De machtige Corsicaan leverde
in het begin dezer eeuw daarvoor een nieuw
en handtastelijk bewijs. In zijn Rijk ging
de zon niet onder. Toen vergreep hij zich
aan den Gezalfden des Heeren. Maar de
historische wilgeboom op St. Helena vertelt
het dag aan dag aan de ruischende golven
der zee, hoe zwaar Bonaparte zich aan den
Paus vergrepen heeft. Niemand mag stelen
of rooven, ook Koningen en machthebbers
niet. Men vergrijpe zich nimmer aan iemands
bezittingenmen eerbiedige der vorsten
land en kroon. Maar den Stedehouder van
Christus overvallen en berooven, dat is meer
dan diefstal dat is Godsroof. En men
zal van geen Paus verwachten, dat hij zulk
een gruwel, zij het ook stilzwijgend, goed-
keuro. Het Pontificaat van Leo is in den
kerker geboren; 't is mogelijk dat de wiegen
van nog andere Pontificaten in dezen kerker
zullen staan. Maar elk Pontificaat, dat de
ketenen der gevangenschap zal dragen, zal
er ook tegen protesteeren en de vrijheid
en bezittingen der Kerk terugeischen.
Want ieder Paus draagt de verantwoorde
lijkheid om te doen, wat in zijne macht
staat, teneinde het geroofde weder iu het
bezit der Kerk te brengen. En Souverei-
nen mogen zwijgen, de een uit lafheid,
de andere uit trouweloosheid: het Katho
lieke volk zal evenmin zwijgen als de op
dat hij door twee mannen gedragen moest wor
den. Een uurwerk binnenin den beker, sloeg
de uren en wees den loop der zon en de maans-
verwisselingen aan.
Een Parijsch geneesheer schrijft in zijn mé
moires, dat hij, toen de cholera te Parijs erg
heerschte, des nachts bij een Engelschen Graaf
geroepen werd, die gezond was als een visch, alleen
niet goed slapen konde en snijdingen iu de maag
meende te voelen.
„Wat scheelt u eigenlijk," vroeg de arts.
„Och niets, zei de andere lachende, maar ik kon
niet slapen en had trekkingen in de maag."
„Maar goed warm houden," hernam de dokter
glimlachende en ging heen. In de voorkamer
vroeg de huisknecht wat deze visite koste. „200
franks" was het antwoord. De knecht stoof naar
binnen en de geneesheer werd weer bij den
patiënt geroepen, die weten wilde of hij 200
franks moest betalen voor een visite van een
dokter die maar een paar deuren ver woonde.
„En als ik dan nu eens een aanval van cholera
had gehad, wat zoudt ge dan wel geëischt heb
ben?" „Dan zon ik 't desnoods kosteloos ge
daan hebben. Ik sta in dienst van de zieken,
niet van de gezonden. Als gezonden mij in dezen
tijd van mijn nachtrust berooveu, kunnen zij
daarvoor niet te veel betalen.
