N I E IJ W E Zondag 10 Augustus 1884 Jaargang Vrijheid of bescherming. BUITENLAND. i\o. 821. mm&J m Volkomen gelukt! a mir ABOBTNEMESTSPBIJS Per 3 maanden voor Haarlem t 0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1, Voor het Buitenland 1,50 Afzonderlijke Nummers0,06 Dit blad verschijnt Eiken WOENSDAG en ZATERDAG. BUREAU: St. Jansstraat Haarlem. MNIiENDP.Ir: AGITE MA NOR AGITATE. PRIJS DER ADVERTEHTIÉR Van 16 regels30 Cents Elke regel meer Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag avond voor 6 uur ingewaeht- Uitgevers KÜPPERS LAUREY. Onder de groote woorden van ouzen tijd behoort ook de uitdrukking: vrije handel. Vrijheid is steeds een voorrecht, haar lief te hebben een plicht, haar te bewonderen een heilige roeping. Het komt er evenwel natuurlijk maar op aan te bepalen wat men onder vrijheid verstaat. Dat geldt ook op economisch gebied. Handel en nijverheid moet men niet binden in hunne bewegin gen, dat zou noodlottig kunnen worden voor hun groei. Tegen d:e stelling op zich zelve valt zeker niets in te brengen. De handelsvrij heid gaat dus, als theorie, wel op. De staathuishoudkundigen van de oude school hebbeu geleerd, dat de handel door de absolute vrijheid wordt gebaat. Die leer werd vooral door de Eugelschen verdedigd en aangeprezen. Zij deden dat echter niet enkel uit platonische liefde voor de vrijheid. Hun belaug werd door die vrijheid gebaat. Door hare toepassing kwamen de Britten uit; hun eilanden-toestand van isolement. Men moet hierbij wel in 't oog houden, wat men onder vrjjheid van handel ver staat. De uitdrukking heeft betrekking niet op den binnenlandscheu toestand, maar op de verhouding der volkeu ouderling. De freetraders ('t woord is reeds vau En- gelsclieu oorsprong) willen niet slechts vrij heid van handel en nijverheid binnen eigen landpalen, doch de grenzen, welke de landen van een scheiden, moeten feitelijk verdwijnen. Dat kan geschieden door het afschaffen der tarieven van invoer. Nu geven wij al dadelijk toe, dat het een idealistische toestand zou wezen, als de broederschap onder de volken zoo ver was gevorderd, dat alle slagboomen niet alleen konden vervallen, doch dat het verdwijnen van die hinderpalen een gewetenseisch werd. Het Christendom is in zijn hoogste spanning en ontwikkeling zelfs aan het begrip der handelsvrijheid gunstig. Wij voegen er echter onmiddellijk bijspeciale aandui dingen omtrent economische vraagstukken worden in de Gewijde Bladen niet gevonden. Toch zal de eind-triumf der Kerk de ver broedering der natiën, ook in staatkundig opzicht, tengevolge hebben. Dat zal het slotaccoord van het overwinningslied van den Gekruiste ziju. Zoo ver zijn wij nu nog geenszins. Alles gaat in de zedelijke wereld- FEUILLETON. Vervolg en slot). De heer Robertson, die zijn verlies en het verdwijnen van zijn kassier onmiddellijk ontdekte, wilde de zaak, in uw eigen belang, niet aan de groote klok hangen. Daar men wist dat gij uw weg over Dover zoudt nemen, werd ik eerst per telegraaf en daarna in een eigenhandig schrijven van uw vroegeren patroon verzocht, u in alle stilte de papieren van waarde afhandig te maken. Dat deed ik; en nu, mijnheer kunt gij gaan, gij zijt vrij!" Bij deze woorden opende C. de deur. Blackhurst wilde als een betrapte zondaar naar buiten sluipen, toen de bankier hem terug riep. „Wat denkt gij nu te beginnen?" vroeg deze laatste. „Door een pistoolschot een einde maken aan mijn ellendig, eerloos leven!" antwoordde Black hurst op den toon der diepste vertwijfeling. „En uwe vrouw en kinderen?" „Zij zullen zich den dood van een misdadiger niet zoo zeer aantrekken." „Maar niemand, behalve Robertson," vervolgde C., „bezit eeue edelmoedigheid, die bijna aan het ongeloofelijke grenst. Hier in dezen brief staat het klaar en duidelijk, dat ik u vijfduizend pond orde, door God gewild, als regel (de uit zondering vormt een wonder Gods) ge leidelijk. Het gaat dus niet aan om de vrijheids begrippen op elk terrein ontijdig, als met geweld te willen doordrijven. Door dat wel te doen, werd reeds ontzettend veel kwaad gesticht. Als men vrijheid voor den handel tusscheu de volken eischt, dau moet dat verlaugeu worden getoetst aan het belang van elk der natiën, tot wie die eiseh wordt gebracht. Engeland heeft het vrijhandelsbegrip als een wereldleer aangeprezen, doch zij werd niet door de geheele wereld aangenomen. Daarin ligt nu het kwaad voor ons va derland, dat zich door de Engelschen liet iurekeuen. In 1849 hieven wij, bij de z. g. scheepvaartwetten, alle verschil van vlag gen op, terwijl wij sedert onze tarieven van invoer steeds verlaagden. Ook in onze koloniën maakteu wij niet langer ouder scheid tusscheu eigen vlag en die van andere O O volkeu. In Engeland juichte men dat toe, met ophef werd het verkondigd: Neder land, dat kleine Rijk, staat mee aan 't hoofd der grootste vrijheidsbeweging op tarief- gebied. Hoe voer nu onze handel er mede? want daarop komt het boven alles aan voor ons. Volstrekt niet gunstig. Onze koop vaardijvloot is bjjua tot nul gereduceerd tegen de laagste vrachten kau men nog geen lading bekomenen onze industrie kwijnt jammerlijk. Die feiten, zijn niet maar quasi-feiten alzoo beweringen van de tegenstanders der vrijkaudelsbegrippen, neen, ze zijn of ficiéél geconstateerd in eeue enquête, die door leden van de Tweede Kamer, volgens besluit van dat Staatslichaam, werd gehou den. Trouwens de geschiedenis van den dag staaft die ongunstige opvatting zoo dui delijk en treurig mogelijk. Waar heerscht nog welvaart Waar bloeien alle takken van handel en nijverheid? En nu trachten wel sommigen de schuld van die rampzalige positie aan alle oor zaken, behalve juist aan de door ons ge noemde toe te schrijven, maar die tactiek (gevolgd door hen, die profiteeren van den vrijen handel) gaat niet op. Steeds meer deren dringen daarom aan op bescherming. Men oordeelt, dat wij, als klein volk, te ver ziju gegaan. Ons doen op tariefterreiu sterling zal uitbetalen, om verder in uwe behoef ten te kunnen voorzien. Indien gij, naar ik hoop, deze geenszins onaanzienlijke som goed besteedt, zal het u bij uwe uitgebreide handels kennis niet moeilijk vallen, u een fatsoenlijk bestaan te verzekeren." Het gelaat van den schuldige had eer.e plot selinge verandering ondergaan. In plaats van de sombere wanhoop, lag in zijne trekken een ge mengd gevoel van aandoening, vreugde en dank baarheid te lezen. Met bevende handen nam hij de banknoten aan, onderteekende een dubbele kwi tantie en vertrok onder de herhaalde verzekering van zijn berouw en eeuwigdurende dankbaarheid. Een uur later bevond hij zich op weg naar Frankrijk. De vijf duizend pond sterling (f 60,000) waren in zijn bezit. Terwijl hij nog een laatsteu blik sloeg op de kust en van Engeland zich ver genoegd in de handen wreef; „Volkomen gelukt! „Volkomen gelukt! dit zeide ook de achtens waardige heer C. verheugd bij zich zeiven, na het vertrek van den berouwvollen zondaar. Nog denzelfden dag schreef hij den volgenden brief aan Gebroeders Robertson, te Manchester: „In antwoord op uw telegraphisch bericht en uw vereerend schrijven van den len dezer, kan ik u mededeelen, dat het mij gelukt is, uw ge wezen, thans voortvluchtigen kassier de wissels af te nemen, die ik hiernevens insluit, en heb hem volgens uw verlangen de vijfduizend pond had niet een voordoenmaar eee nadoen moeten zijn. Het tegendeel geschiedde; wij hebbeu de rol van deu grand seigneur ge speeld, met het noodzakelijk resultaat, dat wij (dat wil zeggen, Nederland) bedrogen zijn uitgekomen. Vermoedelijk zullen velen (der groote ij veraars) ten onzent voor vrijen handel, in 1849, toen de eerste stoot werd gegeven, die het gebouw onzer wetgeving op het betrokken punt al dadelijk op zijn grond vesten deed waggelen, te goeder trouw ge dacht hebben, dat wij, in het omhelzen der handelsvrijheid, straks door al de groote mogendheden zouden gevolgd worden. Jammerlijke verblinding! Er gebeurde, wat ieder onbevooroordeelde moest voorzien (een Van Hall heeft het met nadruk voor speld!): de grootste heereu namen zeer gretig de voordeelen aan, welke onze dwaasheid hun bood, maar zij bleven bij hun stelsel van bescherming volharden. De Vereeuigde Staten van Noord-Amerika werden zelfs sedert 1849 nog protectiouis- tischer dau vroeger. De klimmende eischen der beschermers werden bereidwillig door de Regeeriug en de volksvertegenwoordiging toegestaan. Onder de democraten, die nu kans hebben aan 't gezag te komen, heerschte geruimeu tijd eeue neiging tot meer onbekrompen tariefbegrippen, doch nu het voor hen wellicht spoedig op han delen, als Regeering, zal aankomen, kruipen zij in de protectie-schulp. En Frankrijk dan? Zeer beschermend gezind. Toen Keizer Napoleou III regeerde, woei de wind voor een tijd uit deu hoek der tariefvrijheid maar de heereu radicalen zijn met warmte voor de protectie gezind. Eu Duitschland dan? Ook daar werd jaren achtereen met deu freetrade gedweept, tot dat Von Bismarck, ziende dat men elders beschermend gestemd bleef en dat de Duitsche industrie werd benadeeld, onder den bijval van alle bedaarde lieden, een tarief voorstelde en zag aangenomen, het welk een sterk protectionistische kleur ver toont. En Oostenrijk dan En Rusland? Zoowel te Weenen als te St. Petersburg blijft men doof aan het vrijheidsoor op tariefgebied, terwijl de revolutionnaire Regeeriug in Italië evenzeer van alle tariefverlaging af- keerig is. Nu willen wij het gevraagd hebben: Is sterling uitbetaald, waarvan ik u bij dezen de kwitantie zend. Op uw verzoek heb ik u den afloop der zaak niet per telegraaf gemeld. Van harte wensch ik u geluk, enz., enz." Daarna volgde er een omstandig verhaal van de toedracht der zaak, waarbij de bankier niet nalaten kon, de slimheid van zijne handelwijze in het helderste daglicht te stellen. Twee dagen daarna ontving hij, onder meer, twee brieven. Op den eenen herkende hij den stempel der firma Gebroeders Robertson. Haastig verbrak hij hetzegel. Maar teleurstelling, schrik en toorn waren op ziju gelaat te lezen toen hij het volgeude las: „Uw schrijven van den llen dezer hebben wij ontvangen, en de inhoud daarvan is ons vol komen onverklaarbaar. Wij moeten u dringend verzoeken onzen kassier niet te beleedigen, daar deze, een man van beproefde trouw, op dit oogenblik op zijn post is, en zeker niet in de verste verte aan het plegen van zulk een mis drijf denkt. Wanneer gij voor de waardelooze prullen, waarvan de handteekeningen allen ver- valscht zijn, zonder onze order aan iemaiul vijf duizend pond sterling hebt betaald, moogt gij er zelf de schaden van lijden. Hierbij zenden wij u de wissels terug, waarmede gij naar goed vinden handelen kunt. Met achting, enz. Gebr. Robertson." Nu werd het den ontstelden bankier eerst duidelijk, dat men hem had bedrogen. De wijze j het geen krankzinnigen-werk voor een kleine Staat als de onze, om zijn nijverheid onbeschermd te laten, terwijl al de groote lauden, die ons omringen, aan hun handel en nijverheid wel protectie verleenen Men moet of verbliud zij u door de theorie- vergodiug, of behooren tot de weinigen, die docr de tariefvrijheid worden gebaat, om ons voorgaan op het terrein der han delswetgeving te kunnen verdedigen. Vol gen dat was de tactiek, welke ons had gepast; hadden wij dat gedaan, dan stonden wij nog in volle glorie op beschermend standpunt. Tot beter standpunt moeten wij komen. Wij moeten doen, wat thans zeer velen in Engeland (nota bene het laud van deu freetradewillen, namelijk het toepassen op tariefgebied van het stelsel van wederkee- righeid, deu fairlrade. Dat systeem is even eenvoudig als billijk. Wil men ons guusteu toestaan, dau moeten wij gunsteu verleenen; gunt men ons geen voordeelen, dau moeten wij die ook niet aan den betrokken Staat verzekeren. De vrijheid is schoon en edel, maar men mag van haar geen wapen maken, dat op eigen borst wordt gericht. Wij hopen, op grond van het aange roerde, dat het nieuwe tarief, dat ons door deu Minister van financiën werd beloofd, een geleidelijken overgang tot den fairtrade zal vormen. Eeue luidruchtige menigte stond Woens dag 11. te Brussel opeengepakt op de toe gangswegen tot de Kamer, maar werd dooi de politie, de gendarmerie en de garde civique op grooten afstand gehouden. De pompiers wierpen waterstralen op de me nigte. Een aantal personen zijn in hech tenis genomen. Dergelijke mauifestatiën duren voort. De Katholieke leden der Kamer worden uit gejouwd en de Ministers dermate lastig ge vallen, dat de politie hen naar huis moest begeleiden. Krachtige maatregelen zullen waarschijn lijk noodig wezenom het Brusselsch ge peupel op zijn plaats te zetten. In de Belgische Kamer stelde Bara de vol gende orde van den dag voor: Overwegende dat het gemeentebestuur van Brussel zijn plicht waarop hij bedrogen was zou hem ook niet lang raadselachtig blijven. Hij opende den tweeden brief. Wie beschrijft zijn woede, toen hij las, dat het Lewis-Blackhurst zelf was geweest, die hem in naam van Gebroeders Robertson, uit Man chester den vermeenden diefstal had medege deeld, en dat hij zelf hem had opgedragen, hem het geld uit te betalen. Lewis-Blackhurst schreef hem het volgende: „Met de wissels kunt gij gerust uw sigaar opsteken; maar de les die gij er uit trekt, is onder mannen van het vak wel vijf duizend pd. st. waard. Gij zult zeker vragen, waarom ik juist u uitgekozen heb om tot mijn doel te geraken. Daarvoor had ik zeer gegronde redenen. Langen tijd geleden had mijn jcngere broeder, die nu in Amerika goede zaken maakt, de eer, door u aan tafel aangesproken te worden. Bij die gelegenheid liet gij u met onbescheiden minachting uit over het moeilijke beroep der zoogenaamde industrie ridders, waarbij gij een honeuden twijfel aan den dag legdet over de scherpzinnigheid dier ridders. Nu echter koester ik de hoop, dat gij beter over mij en mijn stand zult denken. Niet waar: de onderneming was vernuftig bedacht en de uit voering is volkomen gelukt!" De bedrogene wist geen woorden te vinden voor zulk een ongehoorde onbeschaamdheid. Nadat hij het slot van den brief nog eens had gelezen, mompelde liij zachtjes: „Volkomen golu kt["

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1884 | | pagina 1