N I E IJ W E
Zondag 10 Augustus 1884
Jaargang
Vrijheid of bescherming.
BUITENLAND.
i\o. 821.
mm&J
m
Volkomen gelukt!
a mir
ABOBTNEMESTSPBIJS
Per 3 maanden voor Haarlem t 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,
Voor het Buitenland 1,50
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
MNIiENDP.Ir:
AGITE MA NOR AGITATE.
PRIJS DER ADVERTEHTIÉR
Van 16 regels30 Cents
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewaeht-
Uitgevers KÜPPERS LAUREY.
Onder de groote woorden van ouzen tijd
behoort ook de uitdrukking: vrije handel.
Vrijheid is steeds een voorrecht, haar lief
te hebben een plicht, haar te bewonderen
een heilige roeping. Het komt er evenwel
natuurlijk maar op aan te bepalen wat men
onder vrijheid verstaat. Dat geldt ook op
economisch gebied. Handel en nijverheid
moet men niet binden in hunne bewegin
gen, dat zou noodlottig kunnen worden
voor hun groei.
Tegen d:e stelling op zich zelve valt
zeker niets in te brengen. De handelsvrij
heid gaat dus, als theorie, wel op. De
staathuishoudkundigen van de oude school
hebbeu geleerd, dat de handel door de
absolute vrijheid wordt gebaat. Die leer
werd vooral door de Eugelschen verdedigd
en aangeprezen. Zij deden dat echter niet
enkel uit platonische liefde voor de vrijheid.
Hun belaug werd door die vrijheid gebaat.
Door hare toepassing kwamen de Britten
uit; hun eilanden-toestand van isolement.
Men moet hierbij wel in 't oog houden,
wat men onder vrjjheid van handel ver
staat. De uitdrukking heeft betrekking niet
op den binnenlandscheu toestand, maar op
de verhouding der volkeu ouderling.
De freetraders ('t woord is reeds vau En-
gelsclieu oorsprong) willen niet slechts vrij
heid van handel en nijverheid binnen eigen
landpalen, doch de grenzen, welke de landen
van een scheiden, moeten feitelijk verdwijnen.
Dat kan geschieden door het afschaffen der
tarieven van invoer.
Nu geven wij al dadelijk toe, dat het een
idealistische toestand zou wezen, als de
broederschap onder de volken zoo ver was
gevorderd, dat alle slagboomen niet alleen
konden vervallen, doch dat het verdwijnen
van die hinderpalen een gewetenseisch werd.
Het Christendom is in zijn hoogste spanning
en ontwikkeling zelfs aan het begrip der
handelsvrijheid gunstig. Wij voegen er
echter onmiddellijk bijspeciale aandui
dingen omtrent economische vraagstukken
worden in de Gewijde Bladen niet gevonden.
Toch zal de eind-triumf der Kerk de ver
broedering der natiën, ook in staatkundig
opzicht, tengevolge hebben. Dat zal het
slotaccoord van het overwinningslied van
den Gekruiste ziju. Zoo ver zijn wij nu nog
geenszins. Alles gaat in de zedelijke wereld-
FEUILLETON.
Vervolg en slot).
De heer Robertson, die zijn verlies en het
verdwijnen van zijn kassier onmiddellijk ontdekte,
wilde de zaak, in uw eigen belang, niet aan de
groote klok hangen. Daar men wist dat gij uw
weg over Dover zoudt nemen, werd ik eerst per
telegraaf en daarna in een eigenhandig schrijven
van uw vroegeren patroon verzocht, u in alle
stilte de papieren van waarde afhandig te maken.
Dat deed ik; en nu, mijnheer kunt gij gaan, gij
zijt vrij!" Bij deze woorden opende C. de deur.
Blackhurst wilde als een betrapte zondaar
naar buiten sluipen, toen de bankier hem terug
riep.
„Wat denkt gij nu te beginnen?" vroeg deze
laatste.
„Door een pistoolschot een einde maken aan
mijn ellendig, eerloos leven!" antwoordde Black
hurst op den toon der diepste vertwijfeling.
„En uwe vrouw en kinderen?"
„Zij zullen zich den dood van een misdadiger
niet zoo zeer aantrekken."
„Maar niemand, behalve Robertson," vervolgde
C., „bezit eeue edelmoedigheid, die bijna aan het
ongeloofelijke grenst. Hier in dezen brief staat
het klaar en duidelijk, dat ik u vijfduizend pond
orde, door God gewild, als regel (de uit
zondering vormt een wonder Gods) ge
leidelijk.
Het gaat dus niet aan om de vrijheids
begrippen op elk terrein ontijdig, als met
geweld te willen doordrijven. Door dat wel
te doen, werd reeds ontzettend veel kwaad
gesticht. Als men vrijheid voor den handel
tusscheu de volken eischt, dau moet dat
verlaugeu worden getoetst aan het belang
van elk der natiën, tot wie die eiseh
wordt gebracht.
Engeland heeft het vrijhandelsbegrip als
een wereldleer aangeprezen, doch zij werd
niet door de geheele wereld aangenomen.
Daarin ligt nu het kwaad voor ons va
derland, dat zich door de Engelschen liet
iurekeuen. In 1849 hieven wij, bij de z. g.
scheepvaartwetten, alle verschil van vlag
gen op, terwijl wij sedert onze tarieven
van invoer steeds verlaagden. Ook in onze
koloniën maakteu wij niet langer ouder
scheid tusscheu eigen vlag en die van andere
O O
volkeu. In Engeland juichte men dat toe,
met ophef werd het verkondigd: Neder
land, dat kleine Rijk, staat mee aan 't hoofd
der grootste vrijheidsbeweging op tarief-
gebied.
Hoe voer nu onze handel er mede? want
daarop komt het boven alles aan voor
ons. Volstrekt niet gunstig. Onze koop
vaardijvloot is bjjua tot nul gereduceerd
tegen de laagste vrachten kau men nog
geen lading bekomenen onze industrie
kwijnt jammerlijk.
Die feiten, zijn niet maar quasi-feiten
alzoo beweringen van de tegenstanders
der vrijkaudelsbegrippen, neen, ze zijn of
ficiéél geconstateerd in eeue enquête, die
door leden van de Tweede Kamer, volgens
besluit van dat Staatslichaam, werd gehou
den. Trouwens de geschiedenis van den dag
staaft die ongunstige opvatting zoo dui
delijk en treurig mogelijk. Waar heerscht
nog welvaart Waar bloeien alle takken
van handel en nijverheid?
En nu trachten wel sommigen de schuld
van die rampzalige positie aan alle oor
zaken, behalve juist aan de door ons ge
noemde toe te schrijven, maar die tactiek
(gevolgd door hen, die profiteeren van den
vrijen handel) gaat niet op. Steeds meer
deren dringen daarom aan op bescherming.
Men oordeelt, dat wij, als klein volk, te
ver ziju gegaan. Ons doen op tariefterreiu
sterling zal uitbetalen, om verder in uwe behoef
ten te kunnen voorzien. Indien gij, naar ik
hoop, deze geenszins onaanzienlijke som goed
besteedt, zal het u bij uwe uitgebreide handels
kennis niet moeilijk vallen, u een fatsoenlijk
bestaan te verzekeren."
Het gelaat van den schuldige had eer.e plot
selinge verandering ondergaan. In plaats van de
sombere wanhoop, lag in zijne trekken een ge
mengd gevoel van aandoening, vreugde en dank
baarheid te lezen. Met bevende handen nam hij
de banknoten aan, onderteekende een dubbele kwi
tantie en vertrok onder de herhaalde verzekering
van zijn berouw en eeuwigdurende dankbaarheid.
Een uur later bevond hij zich op weg naar
Frankrijk. De vijf duizend pond sterling (f 60,000)
waren in zijn bezit. Terwijl hij nog een laatsteu
blik sloeg op de kust en van Engeland zich ver
genoegd in de handen wreef;
„Volkomen gelukt!
„Volkomen gelukt! dit zeide ook de achtens
waardige heer C. verheugd bij zich zeiven, na
het vertrek van den berouwvollen zondaar. Nog
denzelfden dag schreef hij den volgenden brief
aan Gebroeders Robertson, te Manchester:
„In antwoord op uw telegraphisch bericht en
uw vereerend schrijven van den len dezer, kan
ik u mededeelen, dat het mij gelukt is, uw ge
wezen, thans voortvluchtigen kassier de wissels
af te nemen, die ik hiernevens insluit, en heb
hem volgens uw verlangen de vijfduizend pond
had niet een voordoenmaar eee nadoen
moeten zijn. Het tegendeel geschiedde; wij
hebbeu de rol van deu grand seigneur ge
speeld, met het noodzakelijk resultaat, dat
wij (dat wil zeggen, Nederland) bedrogen
zijn uitgekomen.
Vermoedelijk zullen velen (der groote
ij veraars) ten onzent voor vrijen handel,
in 1849, toen de eerste stoot werd gegeven,
die het gebouw onzer wetgeving op het
betrokken punt al dadelijk op zijn grond
vesten deed waggelen, te goeder trouw ge
dacht hebben, dat wij, in het omhelzen
der handelsvrijheid, straks door al de groote
mogendheden zouden gevolgd worden.
Jammerlijke verblinding! Er gebeurde,
wat ieder onbevooroordeelde moest voorzien
(een Van Hall heeft het met nadruk voor
speld!): de grootste heereu namen zeer
gretig de voordeelen aan, welke onze
dwaasheid hun bood, maar zij bleven bij
hun stelsel van bescherming volharden.
De Vereeuigde Staten van Noord-Amerika
werden zelfs sedert 1849 nog protectiouis-
tischer dau vroeger. De klimmende eischen
der beschermers werden bereidwillig door
de Regeeriug en de volksvertegenwoordiging
toegestaan. Onder de democraten, die nu
kans hebben aan 't gezag te komen,
heerschte geruimeu tijd eeue neiging tot
meer onbekrompen tariefbegrippen, doch
nu het voor hen wellicht spoedig op han
delen, als Regeering, zal aankomen, kruipen
zij in de protectie-schulp.
En Frankrijk dan? Zeer beschermend
gezind. Toen Keizer Napoleou III regeerde,
woei de wind voor een tijd uit deu hoek
der tariefvrijheid maar de heereu radicalen
zijn met warmte voor de protectie gezind.
Eu Duitschland dan? Ook daar werd
jaren achtereen met deu freetrade gedweept,
tot dat Von Bismarck, ziende dat men
elders beschermend gestemd bleef en dat
de Duitsche industrie werd benadeeld, onder
den bijval van alle bedaarde lieden, een
tarief voorstelde en zag aangenomen, het
welk een sterk protectionistische kleur ver
toont.
En Oostenrijk dan En Rusland? Zoowel
te Weenen als te St. Petersburg blijft men
doof aan het vrijheidsoor op tariefgebied,
terwijl de revolutionnaire Regeeriug in
Italië evenzeer van alle tariefverlaging af-
keerig is.
Nu willen wij het gevraagd hebben: Is
sterling uitbetaald, waarvan ik u bij dezen de
kwitantie zend. Op uw verzoek heb ik u den
afloop der zaak niet per telegraaf gemeld. Van
harte wensch ik u geluk, enz., enz."
Daarna volgde er een omstandig verhaal van
de toedracht der zaak, waarbij de bankier niet
nalaten kon, de slimheid van zijne handelwijze in
het helderste daglicht te stellen.
Twee dagen daarna ontving hij, onder meer,
twee brieven. Op den eenen herkende hij den
stempel der firma Gebroeders Robertson. Haastig
verbrak hij hetzegel. Maar teleurstelling, schrik
en toorn waren op ziju gelaat te lezen toen hij
het volgeude las:
„Uw schrijven van den llen dezer hebben
wij ontvangen, en de inhoud daarvan is ons vol
komen onverklaarbaar. Wij moeten u dringend
verzoeken onzen kassier niet te beleedigen, daar
deze, een man van beproefde trouw, op dit
oogenblik op zijn post is, en zeker niet in de
verste verte aan het plegen van zulk een mis
drijf denkt. Wanneer gij voor de waardelooze
prullen, waarvan de handteekeningen allen ver-
valscht zijn, zonder onze order aan iemaiul vijf
duizend pond sterling hebt betaald, moogt gij er
zelf de schaden van lijden. Hierbij zenden
wij u de wissels terug, waarmede gij naar goed
vinden handelen kunt. Met achting, enz.
Gebr. Robertson."
Nu werd het den ontstelden bankier eerst
duidelijk, dat men hem had bedrogen. De wijze
j het geen krankzinnigen-werk voor een
kleine Staat als de onze, om zijn nijverheid
onbeschermd te laten, terwijl al de groote
lauden, die ons omringen, aan hun handel
en nijverheid wel protectie verleenen
Men moet of verbliud zij u door de theorie-
vergodiug, of behooren tot de weinigen,
die docr de tariefvrijheid worden gebaat,
om ons voorgaan op het terrein der han
delswetgeving te kunnen verdedigen. Vol
gen dat was de tactiek, welke ons had
gepast; hadden wij dat gedaan, dan stonden
wij nog in volle glorie op beschermend
standpunt.
Tot beter standpunt moeten wij komen.
Wij moeten doen, wat thans zeer velen in
Engeland (nota bene het laud van deu
freetradewillen, namelijk het toepassen op
tariefgebied van het stelsel van wederkee-
righeid, deu fairlrade. Dat systeem is even
eenvoudig als billijk. Wil men ons guusteu
toestaan, dau moeten wij gunsteu verleenen;
gunt men ons geen voordeelen, dau moeten
wij die ook niet aan den betrokken Staat
verzekeren.
De vrijheid is schoon en edel, maar men
mag van haar geen wapen maken, dat op
eigen borst wordt gericht.
Wij hopen, op grond van het aange
roerde, dat het nieuwe tarief, dat ons door
deu Minister van financiën werd beloofd,
een geleidelijken overgang tot den fairtrade
zal vormen.
Eeue luidruchtige menigte stond Woens
dag 11. te Brussel opeengepakt op de toe
gangswegen tot de Kamer, maar werd dooi
de politie, de gendarmerie en de garde
civique op grooten afstand gehouden. De
pompiers wierpen waterstralen op de me
nigte. Een aantal personen zijn in hech
tenis genomen.
Dergelijke mauifestatiën duren voort. De
Katholieke leden der Kamer worden uit
gejouwd en de Ministers dermate lastig ge
vallen, dat de politie hen naar huis moest
begeleiden.
Krachtige maatregelen zullen waarschijn
lijk noodig wezenom het Brusselsch ge
peupel op zijn plaats te zetten.
In de Belgische Kamer stelde Bara de vol
gende orde van den dag voor: Overwegende dat
het gemeentebestuur van Brussel zijn plicht
waarop hij bedrogen was zou hem ook niet lang
raadselachtig blijven. Hij opende den tweeden
brief. Wie beschrijft zijn woede, toen hij las, dat
het Lewis-Blackhurst zelf was geweest, die hem
in naam van Gebroeders Robertson, uit Man
chester den vermeenden diefstal had medege
deeld, en dat hij zelf hem had opgedragen, hem
het geld uit te betalen. Lewis-Blackhurst
schreef hem het volgende:
„Met de wissels kunt gij gerust uw sigaar
opsteken; maar de les die gij er uit trekt, is
onder mannen van het vak wel vijf duizend pd.
st. waard. Gij zult zeker vragen, waarom ik juist
u uitgekozen heb om tot mijn doel te geraken.
Daarvoor had ik zeer gegronde redenen. Langen
tijd geleden had mijn jcngere broeder, die nu in
Amerika goede zaken maakt, de eer, door u aan
tafel aangesproken te worden. Bij die gelegenheid
liet gij u met onbescheiden minachting uit over
het moeilijke beroep der zoogenaamde industrie
ridders, waarbij gij een honeuden twijfel aan den
dag legdet over de scherpzinnigheid dier ridders.
Nu echter koester ik de hoop, dat gij beter over
mij en mijn stand zult denken. Niet waar: de
onderneming was vernuftig bedacht en de uit
voering is volkomen gelukt!"
De bedrogene wist geen woorden te vinden
voor zulk een ongehoorde onbeschaamdheid.
Nadat hij het slot van den brief nog eens had
gelezen, mompelde liij zachtjes:
„Volkomen golu kt["