N I E W E
No. 822.
Donderdag 14 Augustus 1884
9c Jaargang
De macht van Home.
BUITENLAND.
PT m%.
<2^*=
Indische goochelaars.
Japansche tandartsen.
ABONJTEMElfTSPBIJS
Per 3 maanden voor Haarlem t
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het Buitenland
Afzonderlijke Nummers
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
0,8ó
1
1,50
0,06
mv
AGITE MA HON AGITATE.
mm i n.
PRIJS DEK ADVERTENTIES
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KÜPPERS LAUREY.
Rorues aantrekkingskracht in het rijk
der geesten was nimmer zoo groot als
thans. Het getal van hen, die in den schoot
der Moederkerk terugkeeren, is zeer aan
zienlijk en wordt van dag tot dag grooter.
Vooral in het land waar de cultuurstrijd
het hevigst woedt, in Duitschlaud, viudt
men een groot aantal Katholieken, die vroe
ger Protestant waren, en schier overal
ontmoet men er velen, die Katholiek gods
dienstonderwijs ontvangen en zich voor
hunnen overgang voorbereiden. Inderdaad
eene statistiek van bekeerlingen zou hoogst
verblijdende en voor de Kerk roemvolle
uitkomsten opleveren.
De in Leipzig verschijnende Attgemeine
Lutherische Kirchenzeitung, die tot de erken
ning is gekomen, »dat de toenadering tot
Rome in Protestantsche kringen grooter is,
dan men meestal vermoedt,gaf onlangs
eene verklaring van de oorzaken der talrijke
bekeeringen. Hetgeen de menscheu zoo
zeer naar Rome en de Katholieke Kerk
heenlokt, dat is, volgens genoemd blad:
lo. de consequentie van Rome te midden
van de bewegelijke Rijken der wereld, een
onbewegelijk Rijk; temidden van de woeste
golven een onwankelbare rots, langs welke
eeuwen zijn voorbij gegaan, zonder iets
aan haar te veranderen. 2o. de altijddurende
en onbuigzame kracht, waarmede de Room-
sche Kerk elke inbreuk der wereldlijke Rij
ken in haar gebied afweert. 3o. het gezag
dat zij geniet. 4o. eene rij leerstellingen,
die voor den mensch eene bizondere aan
trekkelijkheid bezitten, zooals de leer van
den val door de zonde, van de rechtvaar
diging, van de Evangelische raden, van
het vagevuur, enz. 5o. de Katholieke Gods
dienstoefeningen, die voor 't gevoel en de
fantasie veel bekoorlijks bezitten, alsmede
de grootsche dingen die op het gebied der
naastenliefde geschieden, hoofdzakelijk op
het terrein der ziekenverpleging, welke dan
ook algemeene bewondering wekken.
Dat zijn volgens de Ally. Luth. Kirchenztg.
de oorzaken, waarom zoo vele Protestanten
in den loop der jaren naar de Katholieke
Kerk zijn teruggekeerd en velen in den loop
des tijds nog tot haar zullen wederkeeren.
Wie de Katholieke Kerk kent en zonder
vooringenomenheid oordeelt, zal erkennen
dat de door het meergemelde blad aange
haalde punten, hoedanigheden zijn, door
welke de Katholieke Kerk op ernstig on
derzoekende gemoederen der Protestanten
een machtigen invloed uitoefenen moet.
FEUILLETON.
In eene reisherinnering aan Ceylon wordt in
het N. Wiener Tageblatt het volgende verhaald:
Wij hadden reeds veelgehoord van de beroemde
Indische goochelaars. Eindelijk hadden wij hier
in Gampola gelegenheid ons van de waarheid
hunner beroemdheid te overtuigen. Na den maal
tijd, die uit zeer goede visch uit de voorbij-
stroomende Maharika Ganga bestond, het gebrui
kelijke gebraden gevogelte met eene kerriesaus
en heerlijk gebraden jonge, wilde pauwen, waren
wij, in onze schommelstoelen achteroverleunende,
in de aangenaamste stemming om de voorstelling
van de jongleurs en goochelaars bij te wonen. De
goochelaar zat met zijne vrouw op den vastge-
stampten leemen vloer, en wij waren in zijne on
middellijke nabijheid. Hij nam de pit van eene
versche mango, eene lekkere sappige vrucht, zoo
groot als eene vijg, waarvan Lady Brassay in
haar boeiend werkje A voyage in the Jungbeam
zegt, dat men die vrucht met opgestroopte mouwen
moet eten, eu door niemand er bij gezien worden,
om zich geheel en al aan het onvergelijkelijk
genot van die zoete, min of meer naar terpentijn
smakende, heerlijke vrucht over te geven.
Wij hebbeu het voornemen niet in eene
nadere verklaring der afzonderlijke punten
te treden; wij kunnen echter niet nalaten
hier op te merken, dat de kerkelijke politiek,
die Prins Von Bismarck goedvindt in den
iaatsten tijd aan te wenden, de onbuigzame
kracht heeft doeu zien, met welke de Ka
tholieke Kerk de aanvallen van wereldlijke
machten in haar gebied afweert, zoodat
de Pruisische cultuurstrijd by vele Duitsche
Protestanten het voornemen tot rijpheid
heeft gebracht, zich in de Katholieke Kerk
te laten opnemen. Wat het gezag aangaat,
hetwelk de Katholieke Kerk bij hare belij
ders geniet, dit releveert de Allg. Luth.
Kirchenztg. zelve door te verklaren, dat,
terwijl alle overige Regeeringen bij hare
onderdanen slechts op eene twijfelachtige
gehoorzaamheid kunnen rekenen, eenige,
eu nog wel zeer machtige, slechts van den
eenen dag op den anderen leven, de macht
en de autoriteit van den Paus grooter is
dan zij ooit werd beleefd. Uit menig
voorval in Rusland, Engeland, ja zelfs ook
in Duitschlaud, meent men nu en dan den
kreet te hooren»Leo, help ons, wij zijn
machteloosHoe dreigender het streven
der revolutie wordt voor staat en maat
schappij des te meer richten zich de blikken
der menschheid, zoowel der raachthebbeuden
als der onderdanen, naar de rots van Petrus,
naar het Pausschap als den redder in de
schrikbarende gevaren der sociale revolutie.
In dezen zin ook moet men de woorden
verstaan van den overleden Kardinaal Meglia,
eertijds Pauselijk Nuntius aan het Beiersche
Hof, toen hij zeide: slechts de revolutie
kan redding baren.Dat wil zeggen: in
tijden vau revolutie zal men zich tot de
Katholieke Kerk wenden, haar smeeken, de
geesten der revolutie te verbannen en tot
vergoeding daarvoor zal men haar de vrij
heid teruggeven, die men haar zeer in het
nadeel en tot schade van Vorsten en vol
keren heeft ontnomen.
Een bekend hoogleeraar der Protestant
sche theologie aan de universiteit te Halle,
die zich door een buitengewonen haat tegen
de Katholieke Kerk onderscheidt, is van
meening, dat een Protestant, die spreekt als
de redacteur der Allg. Luth. Kirchenzeitung,
zelf met de voeten in de Katholieke Kerk
staat. Hoe dit zijweten we nietuit den
mond van dien professor spreekt echter
niets dan haat en wrevel, omdat hij niet
verdragen kan dat de redacteur der Allg.
Lutlier. Kirchenzeitung de waarheid verkon
digt. Een feit is het, dat de groote lezers-
De goochelaar groef een kuiltje in den leemen
vloer, legde de pit er in en bedekte ze met de
opgekrabde aarde; daar werd een oude zak over
heen gelegd en onder een gestadig geprevel streek
de man met zijn tooverataf over den zak heen
en weer.
Na eene poos nam hij den zak weg, en tot
onze verbazing zagen wij een friscli plantje met
twee blaadjes uit het hoopje aard gegroeid; dit
jonge plantje bedekte hij weder met den zak
hernieuwd geprevel en gestrijk, na eenige oogen-
blikken nam hij den zak er af, en ziedaar, het
plantje had reeds een stammetje van 4 duim
hoog. Weder dichtdekken met dezelfde gcbaren:
na verloop van twee minuten werd de zak weder
opgelicht, en een friscli, groen, jong mango-
boomje van ongeveer 30 centimeter hoog, ver
toonde zich aan onze blikken. Dit werd drie- of
viermaal herhaald en eindelijk kwam onder uit
den zak, die nu reeds een aardig heuveltje bedekte,
een boompje met takken en bladeren, twee der
den van een meter hoog, te voorschijn. Dezelfde
manoeuvre werd voor de laatste maal herhaald,
en aan den boom hing eene frissche rijpe mango,
die wij uitgenoodigd werden af te plukken. Dit
deden wij en in een oogwenk verdween de
mangoboom weder voor onze oogen.
Geen Europeesch goochelaar was tot dusverre
kring, waarin het blad zich verheugt, aau
het orgaan getrouw blijft, niettegeustaaude
zulk eene oprechte erkenning van de Ka
tholieke Kerk.
Eenigeu tijd geleden heeft een docent
aan de hoogeschool te Leipzig in eenige
artikelen, welke ook in de AllgLuth.
Kirchenztg. met bijvoeging der namen, zijn
opgenomen, gewezen op het groote aantal
leden vau regeereude en audere vorstelijke
huizen, die sinds het begin dezer eeuw van
het Protestantisme tot het Katholicisme zijn
teruggekeerd. Als men nagaat, hoe juist
in de hoogere en hoogste kringen der maat
schappij het terugkeeren naar de Katho
lieke Kerk met groote moeilijkheden ge
paard gaat, dan mag het groote aantal
bekeeringen in de hoogste kringen der
maatschappij te meer als eeu bewijs be
schouwd worden, dat de Katholieke Kerk
werkelijk eene sterke aantrekkingskracht
uitoefent op het verstand en op het hart
van den mensch.
Een hernieuwd bewijs hiervoor is het
feit, dat in Duitschlaud, zelfs uit den kring
van Protestantsche predikanten, een groot
aantal bekeeriugeu tot de Katholieke Kerk
plaats hebben. En velen zouden gaarne
dien stap willen doen, als zij niet voor het
meuschelijk opzicht vreesden. Zelfs heeft
onlangs een predikant, bij gelegenheid der
Lutherfeesten, publiek zijne meening uit
gesproken, dat na verloop van eene eeuw
een Lutherfeest niet meer zou worden ge
vierd en dat hij er zeker van was, dat
velen zijner ambtsbroeders der Katholieke
Kerk zeer waren toegedaan. Illusiën mogen
we ons echter in dit opzicht niet scheppen;
de meeste Protestantsche predikanten staan
ook thans nog vijandig tegenover de Ka
tholieke Kerk. Juist het Lutherfeest heeft
ons eeu blik doen slaan in eeu ijzingwek-
kendeu afgrond van haat en laster.
Als men de jaarlijksche verslagen van
den oppersten kerkeraad te Berlijn geloof
mag schenken, dan is zeker het aantal der
personen die in Pruisen van de Katholieke
Kerk tot het Protestantisme overgaan ook
niet gering; maar het aautal bekeerlingen
van het Protestantisme tot de Katholieke
Kerk is toch veel grooter. Daarbij moet men
wel in aanmerking nemen, dat door de
gemengde huwelijken veel kinderen voor
de Katholieke Kerk verloren gaan.
Het is een onloochenbaar feit dat de
bekeeringen onder de volwassen, wettig en
geestelijk mondige personen in Pruisen meer
en meer toeneemt. In vele groote steden
in staat <lit werkelijk onbegrijpelijk kunststuk na
te bootsen.
Bij een Japanschen tandarts ziet het er zeer
eenvoudig uit. Een stoel bij het gat in het
bamboeshuis, dat venster of deur heet, is alles
wat men in de hut ziet. Men gaat zitten. Nu
begint de beredeneering welke kies het pijulijkst
is, en als men het daarover eens is, pakt de
tandarts de slechte kies tusschen zijn stevigen
duim en wijsvinger als tusschen eene tang, en
trekt ze er uit. Dat doet hij niet zonder pijn,
zooals de tegenwoordige Europeesche tandartsen
als troost voorgeven, maar wel degelijk met pijn,
doch zonder stalen breekwerktuigen, alleeu dooi
de kracht zijner vingers. Er zijn in Europa
mannen geweest, en misschien zijn er nog, die
een hoefijzer met de handen braken, of een appel
snijden met wijs- en middelvinger maar
tandartsen die eene kies met de vingers trokken,
zijn er, zoover wij weten, nooit in Europa ge
weest. Daar zijn onze tandartsen niet op geleerd.
Hunne wetenschap is nog niet zoo oud als de
Japansche. Tegen kiespijn is geen geneesmiddel.
Dit axioma is in Japan zoo oud als onze beschaving
er nieuw is. De Japanners weten dat een lid
door het niet te gebruiken verzwakt eu dat liet
is zelfs het aantal Protestauteu, die Ka
tholiek weuscheu te worden, zoo groot, dat
er geregeld cursussen voor godsdienston
derwijs voor die personen moesten geopend
worden
De toenadering tot de Katholieke Kerk,
zegt de Allg. Luth. Kirchenztg. met recht,
is in Protestantsche kringen grooter dan
men meestal vermoedt. Zij zou nog grooter
zijn, als er onder de Protestanten niet zoo'n
tal van vooroordeelen betreffende de leer
en de geschiedenis der Katholieke Kerk
bestoud. Als men aan beproefde Missiona
rissen in Protestantsche steden eu dorpen
vrijheid van prediking wilde toestaan, dan
zou er, evenals in Engeland, ook in Duitsch
laud, al zeer spoedig eene groote, alge
meene beweging op 't gebied der bekeering
plaats hebben. Thans kennen, helaas!
vele menscheu de Katholieke Kerk, hare
leer en haren Godsdienst niet. Van hen
kan men dus moeilijk bekeering verwachten.
Zij wisten dus zeer goed, wat zij deden
de Pruisisch-Protestautsche Propagandisten,
toen zij, in strijd met de vrijheid en met
het menschelijk, zoowel als met het Godde
lijk recht, door de wetten van den cultuur
strijd, duizenden hinderpalen stelden, om
de werkdadigheid, de beweging en de uit
breiding der Katholieke Kerk te verhinderen,
zoo niet totaal onmogelijk te maken.
Wij herinneren ons hier in dezen schijn
baar droevigen tijd de gulden woorden
waardoor Montesquieu de grootheid van
Rome gekenschetst heeft: Het weizijn van
den Godsdienst is gansch onderscheiden van
het wereldlijke Rijk; de vernedering der
Kerk, hare verstrooiing, de verwoesting
barer tempels, het lijden barer martelaren,
zijn tijden van hare heerlijkheid, en als de
wereld meent dat de Kerk zegevierend is,
dan is dat gewoonlijk het tijdstip van
haren achteruitgang.
Na de oproerige manifestatiën voor de
Kamer en de vergadering, door de liberale
raadsleden op 't stadhuis te Brussel gehou
den, was het Zondag de dag van de grrrroote
liberale manifestatie en van de daardoor
uitgelokte contra-demonstratie. Misschien
tot veler teleurstelling zijn beide manifes
tatiën afgeloopen zonder eenig belangrijk
incident of rustverstoring. Bedaard en als
gold het een optocht van eeu gezelschap
scherpschutters of zangers, trok ieder langs
den hem door de gemeentelijke overheid
door het gebruik sterker wordt. Ieder die den
innerlijken aandrang in zich gevoelt om het kies-
pijulijdeude Japansche raenschdom te helpen, en
zichzelven ook, gaat bij een beroemd tandarts
ter school. Deze beziet de handen van den can-
didaat, en als hij hem voor het beroep geschikt
acht neemt liij hem in zijne school op. Waarin
bestaat die? Op de mat van den vloer ligt eene
plank van eclit pijnboomenhout en daar zijn
gaten in geboord. In elk gat steekt een korte
stop van hetzelfde weeke hout. Die stop moet
hij er met duim en wijsvinger recht zonder te
schudden, leeren uittrekken. Als hij dit kan,
gaat hij naar het eiken blok, waarin eikenhouten
stoppen siekeu, en als hij dit kan, gaat hij naar
de met tanden van dennenhout bestoken plank
van ahornbout, en daarna naar eene dergelijke
plank, in welker gaten kleine stukjes eiken- of
ahornhout steken, die er met den hamer zijn
ingeslagen. Kan hij die met de vingers er uit
halen, dan is hij tandarts, eu geen tandof kies
kan hem weerstaan. Hij is een man van de
wetenschap, eu de wetenschap leert den Japanners
de ervaring dat uittrekken het eenige middel
tegen kiespijn is. De Japansche tandartsen zijn
tand-athleten. De werking is schier dezelfde in
Japan als in Europa. Alleen de grond vau be
schaving is eenigszius verschillend.
