NIEUWE No. 836. Donderdag 2 October 1884 9e Jaargang Uit Noord-Amerika. BUITENLAND. «HP® HA Mil MS CHE ABONNEMENTSPBIJ8 Per 3 maanden voor Haarlem T Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. Voor het Buitenland Afzonderlijke Nummers Dit blad verschijnt Eiken WOENSDAG en ZATERDAG. BUREAU: St. Jansstraa t Haarlem. 0.85 1,- 1,50 0,06 AlNTJEN'Ci;': AGITE MA NON AGITATE. PRIJS DER ADVERTENTIÉN Van 16 regels30 Cents. Elke regel meer 5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant. Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag avond voor 6 uur ingewacht. Uitgevers KÜPPES8 LAUREY. Vervolg en slot.) De liefdevolle zorg der Kerk strekt zich met alleen uit over de lagere scholen, ook de hoog ere wetenschappelijke vorming wordt door haar gesteund en verpleegd. Wie be weert dat de Katholieke Kerk het volk dom wil houden, is een nabouwer van laffe phrasen, of er zijn kolossale leemten in zijne kennis van de Kerk, al voert hij ook den titel van professor, of hij maakt zich aan eeu groote leugen en aan laster schuldig. Al hebben ook de vooroor- deelen en ophitsingen der sectepredikers nog dikwijls het gewensehte gevolg, zoo belet dit echter niet, dat verstandige Pro testanten hunne zonen en dochters aau de bloeiende Katholieke academiën en colleges toevertrouwen. Zij ziju er van overtuigd dat er in deze inrichtingen geen proselie tenmakerij bedreven wordt, maar dat de leerlingen met een schat van degelijke kundigheden en met religieuzen zin naar hun huis wederkeeren. En er zijn inderdaad onder de kweekelingen der hoogere scholen vele Protestanten. Deze inrichtingen zijn meestal naar het voorbeeld onzer pensio naten ingericht en staan gedeeltelijk on der geestelijk en gedeeltelijk onder wereld lijk toezicht. De mannelijke orden besturen 65, de vrouwelijke 161 hoogere onderwijs inrichtingen. Zooals wij reeds hebben opgemerkt, moeten de Katholieken even goed school- beiasting betalen als de overige burgers, ofschoon zij volgens hun geweten onmo gelijk hunne kinderen naar de openbare school kunnen zenden. Zij verlangen dus met recht dat er van de opbrengst der be lasting een gedeelte voor hunne scholen wordt gerestitueerd. Tot dusver zijn echter al hunne pogingen daartoe aangewend, zonder gevolg gebleven. De vrees voor den toeuemenden invloed der Katholieken en de ophitsingen der dweepzieke sectepredi kers, geven voorloopig weinig hoop, dat den Katholieken datgene ten deel zal vallen, wat hun als een heilig recht toekomt. Deze dubbele last drukt zwaar, en het zou niet mogelijk zijn, zulke grootsche inrich tingen in 't leven te roepen, als er geen welgestelde Katholieken waren, die dikwijls groote sommen ter beschikking stellen. Slechts een voorbeeld van bewonderens waardige weldadigheid willen we hier aan halen. Voor den bouw van het Seminarie Mount St. Mary's of the West bij Cincin nati, gaven Patrick Oonfidine een groot terrein met tuin en landerijen, S. Boyle FEUILL E TON. Ontsnapt. (Vervolg.) Wij hadden stilgehouden voor een klein een zaam landstation, midden in een dicht begroeid dennenbosch. „Is dat Exmouth?" vroeg het meisje aan mijne overzijde. „Neenik weet niet welke plaats het is, een klein station geloof ik." „Houdt deze trein bij al zulke stations stil?" „In den regel niet; men moet hier expres geseind hebben om stil te houden. Maar gij zijt koud, mijn kind; uwe stem beeft." „De kou is van nacht dan ook heel erg," zeide zij nauw hoorbaar, terwijl zij zich dichter in haar shawl wikkelde. „Ach, ik wou dat we weer voort gingen." „Daar gaan we weder," zeide ik, toen de trein weêr in beweging kwam. „Waarom moesten we bij dat kleine station stilhouden?" vroeg ik den conducteur, die juist weder ons rijtuig binnentrad. 19,000, Patrick Rogers 10,000, Mevrouw Anna Corr 6000 en Mevrouw Potter 5000 dollars. Bof en dank aan zulke wel doeners Het is onmogelijk de groote verdienste der religieuze orden naar hare werkelijke waarde te beschrijven. De Franciscanen waren de eersten, die in 1528 den Ame- rikaanschen bodem betraden. Zij vielen als offers van den honger en van de wreedheid der Indianen. Anderen volgden en in ver- eeuiging met de Dominicanen drongen zy spoedig van Florida in Nieuw-Mexico, Texas en Califoruië door. Engelsche Je zuïeten kozen sinds 1570 Maryland als het terrein voor hun werkkring. De Frausche Jezuïeten verspreidden zich sinds 1609 over de tegenwoordige Staten Maine, New-York, Vermout, Wisconsin, Michigan, en het Mississippi-dal. De overige thans nog in de (Jnie bloeiende orden zijn eerst in deze eeuw daar iugevoerd. Hun werkkring is voornamelijk de zielzorg, de Missiën, de school, de opvoeding der jeugd en de zie kenverpleging. Welken vruchtbaren bodem de Priesters in de Unie gevonden hebben, zulks bewijzen de groote gemeenten, die door Jezuïeten, Franciscanen, Benedictijnen Redemptoristen enz. in New-York, Balti more, Cincinnati Chicago, St. Louis, Buffalo en vele andere plaatsen van herderlijke diensten worden voorzien. Zoo telt de parochie der heilige Familie te Chicago 24,000 Katholieken, voor wier religieuze behoeften 11 Priesters van de Sociëteit van Jezus zorg dragen. Deze pa rochie is uitsluitend eene Engelsche. De grootste Duitsche gemeente van den Al lerheiligsten Verlosser te New-York staat onder de leiding van Paters Redemporisten en telt ongeveer 20,000 zielen. Hierbij moeten wij nog vermelden, dat niet alle gemeenten uitsluitend uit Engelschen, Ame rikanen, Franschen, Dnitschers of Polen bestaan, maar dat de meeste gemengd zijn, zoodat de Priesters dikwerf genood zaakt worden in 't Fransch, Engelsch en Duitsch te prediken. Dit maakt de zielzorg niet gemakkelijker, vooral omdat er ook voortdurend wrijvingen plaats vinden tus- schen de verschillende nationaliteiten. Onder de 27 verschillende mannelijke orden zijn de Jezuïeten het talrijkst vertegenwoor digd; de Sociëteit van Jezus telt ongeveer 800 leden- Verschrikkelijk! zal menige li bertijn uitroepen. En toch bloeit de Unie niettegenstaande zij 800 Jezuïeten-Priesters huisvest. Een heerlijk voorbeeld van het geen Katholieke Priesters kunnen tot staud brengen, leveren ons de Benedictijnen. „Om water in te nemen," gaf hij haastig ten antwoord. Nu wist ik zeer goed, dat dit antwoord niet de ware oplossing van de zaak was. Ons opont houd had nauwelijks eene minuut geduurd, in elk geval te kort om water in te nemen; en waar ter wereld moest het water van daan komen in dat afgelegen district van niets dan denne- bosschen Yijf minuten later trad de conducteur op nieuw binnen. Ik maakte plaats voor hem naast mij, „Ga hier zitten, conducteur" zeide ik; „voor 't oogenblik hebt ge toch niets anders te doen." Hij deed zooals ik verlangde. „Wat was toch uwe bedoeling van zoo even om mij zulk een blijkbare leugen te zeggen?" vroeg ik op gedempten toon. „Aangaande wat?" vroeg hij op denzelfden toon. „Wel, aangaande de reden waarom de trein zoo even stilhield." Hij glimlachte veelbeteekenend. „Om u de waarheid te zeggen," zeide hij, „ik liet stil houden om een enkelen passagier in te nemen: een heer die van Bryswater kwam." Bonifatius Wimtner is de beroemde naam van den stichter der Benedictijuen-orde in de Unie: in 1846 kwam hij met 5 studen ten en 19 ieekebroeders te Pittsburg aan. De toenmalige Bisschop van Pittsburg wees hem St. Vincentius aan als een geschikte plaats voor den bouw van een klooster. Als woning voor zich en zijne begeleiders ontving hij een huisje, dat slechts twee kamers en een zolder bevatte. Het eene vertrek werd als keuken, eetzaal, hospitaal en verblijfplaats voor de broeders gebruikt, het andere werd door Pater Wimmer be woond, doch moest ook tevens als gehoor zaal en studeervertrek voor de studenten dienen. Langs een ladder moest men den zolder bereiken, waar de studenten en broe ders op stroozakken sliepen. Dat was het begin vau de tegenwoordige abdij St. Vin centius in Pennsylvania, die nu 59 Priesters, 16 novicen, 75 Ieekebroeders en ongeveer 100 studenten telt. Het aan 't klooster verbonden college wordt door 200 leerlin gen bezocht. Tot dusver heeft het klooster meer dan 500 Priesters gevormd. Ook op verschillende andere plaatsen stichtte de Abt Bonifatius nieuwe kloosters, die zich alleugs tot abdijen ontwikkelden en tegenwoordig meer dan 300 leden telleu. Het zou te ver leiden alle in de Unie wer kende orden op te noemenvermelding ver dienen echter bovenal nog de Christelijke broeders en de Trappisten. De eersten tellen 700 leden en besturen 23 hoogere en 63 lagere scholen. De Trappisten ziju wel is waar niet talrijk, zij bezitten slechts 2 ab dijen maar des te bewonderenswaardiger is hun stillen arbeid en bedrijf. Zoo be- hooren bij de abdij La Trappe in den Staat Kentucky 1900 acres onvruchtbaar land, dat door den vlijt der Trappisten grooten- deels in vruchtbare velden is veranderd. In het ruime schooue klooster viuden Priester en leeken, die eenigen tijd in afzondering willen doorbrengen, tegen eene niet noemens waardige vergoeding, geestelijke en licha melijke verpleging. Het eerste nonnenklooster werd in 1727 door de Ursulinen in New-Orleans gesticht. In het jaar 1790 volgden de Carmelitessen en in den loop dezer eeuw klom het aantal dezer vrouwelijke orden tot 44. De meeste leden telt de orde van de barmhartige Zusters*, die 2000, dan volgen de Zusters van den H. Jozef, die 1500, de Sisters of mercydoor den beroemden Amerikaanschen dichter Longfellow zoo heerlijk bezongen, die 1400, de Schoolzusters van Aótre Dame die 1000 leden tellende overige zijn minder talrijk. En het werk dezer Zusters „Voor het plezier om nog eens denzelfden weg te reizen „Juist; voor het pleizier om in zeker gezel schap te reizen. Maak u maar niet ongerust voor uw eigen veiligheid: het is iemand van de po litie." „Iemand van de... Ik was op weg, die woorden, vol verbazing, te herhalen, toen hij mij met een wenk het stil zwijgen oplegde. „En wie is de beschuldigde.?" Dat weet ik zelf nog niet. Hij wil geen op schudding maken voor dat het oogenblik om de arrestatie te doen gekomen is; we zijn veilig genoeg totdat we te Bayswater zijn." "Waar is hij?" „De politie-agent Hij zit ginds bij de deur met een oude pet over zijne oogen getrokken. Hebt ge wel ooit een mooier staaltje gezien van een verarmden boerenkinkel?" Onwillekeurig moest ik glimlachen. "Wat is het feit?" vroeg ik verder. „Moordeen man met zijne vrouw en twee kleine kinderen de keel afgesneden, verleden nacht en daarna het huis in brand gestoken. Geen peu is in staat, dit waardig te be schrijven. Welk eeu contrast tusschen de nieuwe en de oude wereldGinds bloeien scholen, hospitalentoevluchtsoorden en inrichtingen van liefdadigheid, in de oude wereld echter zijn er lauden, waar deze En gelen dei-Christelijke liefde verdreven worden. Ginds medewerking en ondersteuning ook van den kant der Regeering; in Duitsch- land, Frankrijk en andere Staten alle moge lijke moeilijkheden voor de weinigen, die er nog geduld worden. Als de klooster vijanden zich de moeite eens zouden willen geven om den arbeid en den invloed op de openbare zedelijkheid en het algemeene welzijn in de Unie met hunne handelwijze te vergelijken, wellicht zou dan hun haat voor 't minst in verdraagzaamheid ver anderen. Wij hebben ons in deze verhandeling tot het noodzakelijkste moeten bepalen, om eeu zeer bekuopt overzicht te geven van de ontwikkeling der Katholieke Kerk in de Yereeuigde Staten in de laatste honderd jaren. De toestand is bloeiend en verblijdend. De vrijheid, die de Kerk in de Unie geniet, laat slechts weinig te wenschen over. En toch heeft de Kerk in de nieuwe wereld het culminatie-punt barer ontwikkeling nog niet bereikt. Veel nog is voor de toe komst weggelegd, en de vooruitzichten zijn, naar het zich laat aanzien, uitmuntend. Zoo lang ginds nog de beginselen van vrijheid van Godsdienst in praktijk worden gebracht, is er voor de Katholieken niets te vreezen. Eu deze toestand zal blijven, zoo lang de Amerikaansche Unie vasthoudt aan de be paling in hare grondwet welke aan een ieder vrijheid geeft in de uitoefening van zijn Godsdienst. En voor eene verandering der Amerikaansche constitutie is inderdaad voorloopig nog niet te vreezeu. De Reichsanzeiger bevat het Keizerlijk besluit, waarbij de kleine staat van beleg wordt afgekondigd voor Berlijn en omgeving, alsmede voor enkele andere plaatsen, ook voor Altona. De Pruisische gezant bij het Yaticaan, de heer Von Schlözer, is, zeer spoedig na zijn aankomst te Rome,door Z.H.den Paus in een bizondere audiëntie ontvangen. Naar men verzekertzou de gezant van nieuwe instructiën voorzien zijn. Aan de Norddeutsche wordt uit Hamburg gemeld, dat, ingevolge eene uituoodiging van den Rijks-kanselier, de voornaamste vertegenwoordigers van die Hamburgsche „Goede God welk eeu monster Na dit gesprek, dat wij fluisterend gevoerd hadden, stond de conducteur op en ik had ge legenheid om de aangezichten mijner mederei zigers te bestudeeren, hetgeen vergezeld ging van een onwillekeurige gewaarwording van vrees en afschrik Hoe meer ik de zaak overdacht, hoe meer mijn argwaan zich vestigde op een grooten ruwen kerel met een gemeen uitzicht, die aan de overzijde zathij had een stoppeligen baard en hij droeg een mantel van ruwe wollen stof, waarvan hij de kraag tot over zijne ooren had opgeslagen. Ik gevoelde mij er van overtuigd, dat die man met zijne onbeschaamde oogen en breede dikke kin nebakken de misdadiger was, en toen ik als ter sluiks mijn blikken op hem vestigde, lette ik tevens op het meisje dat dicht bij hem zat. Aan een oogenblikkelijke aandrang gehoor ge vende, stond ik op en trad naar haar toe. „Hebt gij gehoord wat we daar met elkander spraken, mijn kind?" vroeg ik. „Ja; een moord ach hoe verschnk- kelljk:' Wordt vervolgd.)

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1884 | | pagina 1