NIEUWE
\o. 848.
Donderdag 13 November 1884.
9e Jaargang
HM
m
De Katholieke Missiën der
!9de eeuw.
BUITENLAND,
In een schrijven uit Abyssinië aan
La Républ. frangaise wordt volgehouden,
dat Gordon, door den Mahdi gevangen is
genomen. De correspondent van dat blad
te Massowah verzekert, dat de voornaamste
Muzelmansche stammen, die tusschen Kas-
sala en de Roode Zee ziju gelegerd, zich
voor den Mahdi hebben verklaard, die
daardoor den weg van Khartoem naar de
zee in handen heeft. Genoemde stammen
zijn in massa naar het grondgebied ge
trokken, dat door Egypte en Abyssinië zou
worden afgestaanzij hebben daar alles
in brand gestoken en verwoest en tot zelfs
de Katholieke Fransche Kerk te Keren ge
plunderd.
HAiRLMMHE (DIILllï.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem r 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,
Yoor het Buitenland 1,50
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÉN
Van 16 regelst 30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KÜPPEK8 k L A U B, E Y.
De buitenlandscbe Missiën der Katholieke
Kerk hebben in de negentiende eeuw een
groote uitbreiding ondergaan. Pius IX vooral
heeft, gedurende zijne lange en glorierijke
Regeering, dit heilige werk met de grootste
zorgvuldigheid en met den rijksten zegen
bevordert en meo kan niet een der oorza
ken noemen, die tot den bloei van de Ka
tholieke Missiën hebben bijgedragen, zonder
niet ook den lof en de verdiensten van
dezen grooten Paus te verkondigen. Hij
toch zond boden des Geloofs naar alle
landen en vermeerderde de Bisdommen,
de Apostolische Vicariaten eu de Prefecturen
in alle deelen der wereld. De Kerk had onder
zijne leiding ook in Engeland eu Noord-
Amerika een onverwacht succès. De Missiën
in Afrika en Oost-Azië werden door Pius
beschermd en krachtig gesteund. Zelfs de
Poollanden ontvingen onder Pius IX 8ene
Prefectuur. En als we dan van tijd tot
tijd zulke troostrijke berichten lezen over
de uitbreiding van het Geloof, dan gevoelen
we in ons hart eene dankbare herinnering
aan het Pontificaat van een Paus, die
tot zooveel goeds de fundamenten legde.
Wat Pius IX heeft gezaaid zal nog na
verloop van eeuwen vruchten dragen en
zegen verspreiden.
In den graad, waarin de kerkelijke zin
der Katholieken zuiverder, levendiger en
krachtiger werd, nam ook de zorg voor
de buiteulandsche Missiën toe. In den aan
vang onzer eeuw hadden de verwoestingen
en ongelukkeu, door veeljarige oorlogen
en door de stormen der revolutie ontstaan,
in alle edele geesten de liefde voor de
Kerk, de eenige redster der maatschappe
lijke orde, opnieuw ontvlamd.Juist in Frank
rijk, dat verreweg't meest de bitterheid van
den revolutietijd had gesmaakt, sloten zich,
nadat de zinsverbijstering voorbij was, de be
tere elementen met innige toewijding aan de
Kerk. Frankrijk gaf voor het werk der
Missiën de meeste arbeiders en hetgeen
deze onversaagde en offervaardige boden
des heils gedaan en geleden hebben, kan
door geen pen beschreven worden. Dezelfde
natie, die zoo vaak eene leermeesteres van
dwalingen en dwaasheden was, heeft een
rechtvaardig oordeel moet zulks erkennen
in hare besten zonen de heerlijkste voor-
FEUILLETON.
Een avontuur in Britsch-Indië.
Vervolg en slot).
Het was een zeer merkwaardig schouwspel voor
de officieren, die zich in de haudah, zoo als men
de op den rug van den olifant bevestigde open
tent noemt, bevonden, en de arem-mahaut of
olifantdrijver moest zich, wilde hij niet op den
grond gesmeten worden, stevig aan de haudah
vasthouden. De officieren konden geen gebruik
maken van hunne buksen, zonder gevaar te loo-
pen, dan olifant tegelijkertijd te treffen.
De officieren, die op den anderen olifant zaten,
konden evenmin hulp verleenen, want het zou
voor hen zeer gevaarlijk zijn geweest vuur te
geven, daar de olifant, die met de tijgerin vocht,
geen oogenblik in dezelfde houding bleef staan.
Gedurende dit gevecht maakte de mannelijke
tijger, die zwaar gewond was, rechtsomkeert en
nam, zoo schielijk als zijne wonden het hem toe
lieten, de vlucht.
Nadat men hem eenigen tijd had achtervolgd,
vond men hem in een ontoegankelijk hol. Toen
hij daar was uitgedreven door naar binnen ge
worpen zwermen, deed hij een geweldigen sprong
en viel op een der inlanders aan. Gelukkig hield
deze den tijger nog bij tijds zijn schild voor en
ofschoon hij door de zwaarte van het dier on
middellijk op der. grond werd geworpen, ont
beelden vau onbaatzuchtigheid, van offer
vaardigheid eu vau heiligen ijver aan de
Kerk geschonken.
Behalve een nieuw ontwaakt geloofsle
ven hebben nog vele nuttige inrichtingen
vau den laatsten tijd het verheven Missie
werk ondersteund. Daartoe droeg vooral
bij de betere organisatie van de Congre-
gratie der Propagande, aan welke de op
perste leiding der Missiën is toevertrouwd.
Pius IX z. g. splitste deze in 1802 iu twee
afdeeliugen, waarvan de eene de zaken van
den Latijnschen Ritus, de andere die van
den Oosterschen Ritus behartigde. Voor de
opleiding van uitmuntend ontwikkelde en
offervaardige boden des Geloofs werden een
aantal seminariëu gesticht, zooals de door
Pius IX in 't aanzijn geroepen colleges
voor Noord- eu Zuid-Amerika (1858) en
voor Poleu (1866).Voor Oost-Iudië eu China
stichtte Augelo Ramazotti (in 1862 als
Patriarch van Venetië gestorven) een Mis
siehuis te Milaaneveneens voor China
stichtte de abbé Verbiest in 1863 het se
minarie te Brussel en tegelijkertijd richtte
de Bisschop vau Salford, Vaughan, een se
minarie op voor de bekeering der negers,
hoofdzakelijk in Amerika. Voorts hebben
wij ook nog te gewagen van het zeer in
bloei toenemende Missiehuis te Steijl bij Tege-
len, dat ten doel heeft de opleiding van Mis
sionarissen voor de heidensche provincie
Zuid-Schantong in China,*) en van het door
Alberich de Foresta in 't leven geroepen
»werk der Apostolische scholen,* waarmede
in 1865 te Avignon een begin werd ge
maakt. Dergelijke Scholen vindt men ook
te Poitiers en Amiens in Frankrijk en te
Grand Coteau in Louisiana.
Ook de Missionarissen van de Sociëteit
van Jezus hebben aan het Missiewerk der
19de eeuw een krachtige impulsie gegeven,
zooals wij uit de geschiedenis der laatste
60 jaren kunnen gewaar worden.
De vereenigingeu voor intellectueele en
materiëele ondersteuning der Missiën heb
ben zich in de laatste tientallen jaren uit
muntend ontwikkeld. De vereeuiging te
Lyon, de grootste en beste van alle, werd
in 1822 gesticht. In dat jaar kwam de
Dit district heeft tegenwoordig reeds 8 Missiona
rissen en 2 leekebroeders uit Steijl. in den loop van
het vorige jaar werden 1234 heidenkinderen in doodsge
vaar gedoopt en 43 volwassen heidenen, terwijl het aantal
der Kateshumenen tot 192S is gestegen.
ving hij toch slechts eenige lichte kneuzingen.
De man die naast hem stond zooals wij reeds
vroeger zeiden hadden zij zich paarsgewijze te
weêr gesteld stiet den tijger zijn piek in
het lijf', en liet er dien in steken, waarna hij snel
de vlucht nam.
Nadat de tijger met de grootste gemakkelijk
heid het einde van den piek had afgebroken,
liet hij van zijn ter aarde liggenden vijand af,
en vervolgde den vluchteling.
De drijver, die zich in de nabijheid bevond,
riep den vluchtende toe, snel links af te wen
den, en deze volgde dien raad op. De drijver
slingerde met vaste hand zijn speer naar den
tijger, een andere inboorling deed hetzelfde, en
beiden troffen den tijger zwaar en deze stortte
nu ter aarde.
De inlanders sneldan naar hem toe om hem
geheel af te maken, doch moesten spoedig van
hun voornemen afzien, want bij hunne komst
stond de tijger weer op, en maakte zich gereed
den strijd opnieuw te beginnen.
Nu besloot de aanvoerder den tijger zelf eens
aan te pakken. Met dit doel bleef hij onbewe
gelijk staan, totdat de tijger hem bijna bereikt
had; toen sprong hij snel op zijde, en terwijl
het dier hem zoodoende voorbijschoot, stiet hij
hem zijn mes in den nek.
Die stoot was doodelijk, want de tijger stortte
onmiddellijk levenloos neder. Men bond zijn
pooten aan elkander vast en stak daartussche n
Vicaris-Generaal van den Bisschop Duboury
vau New-Orleans in deze stad, om aalmoe
zen voor zijne arme dioceze te verzamelen.
Den 3deu Mei vereenigden zich daar ter
stede twaalf mannen en ontwierpen een
door de Bisschoppen goedgekeurd plan tot
oprichting van een groote vereeuiging tot
ondersteuning der Missiën in alle wereld-
deelen. Deze maatschappij ontving de Pau
selijke bekrachtiging en breidde zich zoo
spoedig uit, dat zij in 1845 reeds over vier
millioen franks kon beschikken. Zij vond
elders navolging; in vele landen werden
dergelijke vereenigingen gesticht, die alle
met succès werkzaam zijn.
De spoedige en heerlijke ontwikkeling
van het Missiewerk is een glansrijk bewijs
van de werking des h. Geestes in de Kerk
der negentiende eeuw. Meer dan in de acht
tiende eeuw, toen de Kerk rijker was aan
aardseke goederen, heeft de Katholieke
Christenheid van onzen tijd geofferd ten
bate der Missiën, en daarom ook grootere
genade verworven, die in het nieuw ont
waakte geloofsleven haar vruchten draagt.
Ook de in vele landeu woedende cultuur
strijd zal men gemakkelijker als een beschik
king der Goddelijke Voorzienigheid beschou
wen, als men nagaat welk groot nut de
buitenlandsche Missiën daarvan hebben ge
noten. Immers deze ontvingen veel nieuwe
en volijverige arbeiders, die het Evangelie
des Kruises in de heidensche lauden gingen
verkondigen. Velen van hen zullen, wij
koesteren dienaangaande eene gegronde
hoop, de plaatsen van hun vroegeren her
derlijken arbeid terug zien. 't Komt ons
voor dat dit tijdstip niet meer verre is. De
nood en drang des tijds zal hun terugkeer
wel gebiedend noodzakelijk maken.
Inderdaad, wanneer wij de kolossale uit
breiding van het Missiewerk in onze eeuw
aanschouwen, dan stemt ons dit verschijnsel
niet alleen tot innige dankbaarheid, maar
het geeft ons opnieuw de overtuiging dat
juist in tijden, waarin de Katholieke Kerk
het meest wordt vervolgd, haar macht en
heerlijkheid zich ook het krachtigst open
baren.
Blijkens de officiëele statistiek vau het
Duitsche Rijk zijn erin September uit Duitsch-
land over Duitsche havens en Antwerpen
een dikken stoktwee inlanders droegen hem
op deze wijze voort en daarna keerde men naar
de plaats terug, waar de overigen waren.
De pogingen der tijgerin, om den kop van
den olifant te bereiken, waren intusschen door
den moedigen tegenstand gedurig verijdeld ge
worden. Zij kroop nu langzamerhand naar de
andere zijde vau den olifant en het gelukte haar
hem op den rug te springen.
Een der officieren, luitenant Mildmay, had
nauwelijks tijd genoeg om een kreet van ontzet
ting te uiten en werktuigelijk zijn buks cp te
heffee, toen het beest op hem toesprong, met de
tanden zijn buks greep en er een hevigeu ruk
aan deed, waardoor zij het evenwicht verloor,
omver tuimelde en den officier, die zijne buks
nog steeds vasthield, met zich mede van den
olifant op den grond trok. Hem daarna tusschen
de tanden te nemen, en weg te vluchten, was
het werk van een oogenblik.
De andere officieren waren door het schouw
spel, dat zij zoo even aanschouwden, om zoo te
zeggen verbijsterd en verlamd. Een van hen
echter herkreeg spoedig zijne tegenwoordigheid
van geest en besloot eene poging in het werk
te stellen, tot redding van zijn makker. Hij was
een uitmuntend schutter, ja, hij stond in het pre
sidentschap voor den bekwaamstee bekend. Nadat
hij den mahaut bevolen had, den olifant zoo stil
mogelijk te houden, en zijne makkers had ver
zocht, geheel stil te gaan liggen, legde hij op
vertrokken 11,092 landverhuizers, en in
de negen maanden van het tegenwoordige
jaar te zameu 122,345. Het cijfer over de
zelfde negen maanden in 1879 bedroeg
25,546, in het daaropvolgende jaar 79,957,
waarna het in 1881 klom tot 172,584 en
vervolgens tot nu toe is verminderd.
De Norddeutsche Allg. Zeitung maakt eene
circulaire opeubaar, den 4en dezer door den
Hertog van Cumberland aan de Duitsche
Vorsten, maar niet aan den Keizer en ook
niet aau de vrije steden, gezonden. Hij doet
daarin mededeeling van zijne briefwisse
ling met het Brunswijksche ministerie over
het contrasigneereu van besluiten enz. en
verklaart, dat al moge hem op 't oogen
blik de uitoefening der regeering over Bruus-
wijk worden verhinderd, zijn recht op den
troon toch krachtens de grondwet des lands,
zoowel als krachtens de familieregeliug
vaststaat.
De correspondent ziet in die feiten den
weerslag van gewichtige overwinningen,
welke de Mahdi, ondanks de tegenspraak
der Engelsche autoriteiten, te Khartoem
moet behaald hebben.
Aan het Journal des Débats wordt
het volgende uit Londen geseind: »Eene
schikking tusschen Frankrijk en China
schijnt zeer waarschijnlijk. China zou het
tractaat van Tientsin uitvoeren; Frankrijk
Kelung bezetten totdat de Chineesche
troepen Tongkin geheel en al ontruimd
hebben; China zou geen schadevergoeding
aan Frankrijk betalen, maar het is moge
lijk dat China bereid zal worden bevonden
om aan de betrekkingen van de Militairen
die bij Bac-lé gesneuveld zijn, zekere som
uit te keeren.«
de tijgerin aan en wachtte op een gunstige ge
legenheid om te vuren.
Gelukkig hield de tijgerin stand, toen zij haar
jong bereikt had, en bood, toen zij zich om
keerde om in het bosch te vluchten, een goed
mikpunt voor de buks van den officier. Het
schot knalde en trof de tijgerin dicht achter
het oor, zoodat zij onmiddellijk ineenzakte, eu
zich in de stuiptrekkingen van den dood heen
en weder wentelde, ofschoon zij den officier nog
steeds vast tusschen de tanden geklemd hield.
De andere officiereu klommen nu snel van den
olifant af en renden buiten adem naar de plaats
alwaar zij tot hunne vreugde de stem van hun
vriend vernamen, die tot hen zeide
„Ik bon ongedeerd, maak mij echter zoo spoe
dig als gij kunt los."
Dit geschiedde dan ook en toen de officier
gered was, werd hij zoo door zijn gevoel over
weldigd, dat hij bewusteloos nederzonk.
Toen hij weder tot zijn keanis kwam, bevon d
men, dat hij door de tanden der tijgerin niet
het minste letsel had bekomen, en dat zij hem
alleen bij de kleederen gepakt had.
Van den zoon van den armen grasmaaier vond
men ongelukkig geen enkel spoor. Zekei had
de tijgerfamilie hem reeds eenige uren te voren
verscheurd en opgegeten.