NIEUWE
No, 859.
Zondag 21 December 1884.
9e Jaargang
Katholieke Corporation.
B i 1 I I, Li A It.
Vorst Kaunitz.
aangeboden.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem r 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,
Voor het Buitenland 1,50
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. J'ansstraat Haarlem.
p fSSS§|§^
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÉN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant,
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers K ÏT P P E R S LAUREY.
(Vervolg.)
Ook in de gemeenten zei ven drong de
geest van vereeniging door; de sporen
daarvan vinden we zelfs in de heilige
boekeu van het Nieuwe Testament. Al
spoedig zien we ijverige en Godminuende
zielen in de verschillende gemeenten, die
met de algemeene plichten en oefeningen
van alle geloovigeu niet tevreden, nog op
bizondere wijze den Heer wenschten te
dienen. Als de eerste vereeniging begroeten
we het Instituut der Diakouessen. Het ge
ven van ouderwijs aan vrouwen en kinderen,
het verplegen van armen en gebrekkigen,
het versieren van tempels en altaren, waren
de vrijwillig gekozen bezigheden dezer voor
gangsters der latere Nonneu en Liefdezus
ters. Buitendien vinden we sporen van
kleinere vereenigingen van welgestelde
Christelijke familiëu,die het doel hadden aan
geestelijken, martelaars en belijders, armen
en verlateuen ondersteuning te verleeuen.
De bloedige vervolging der Christenen ver
oorloofde oogeuschijulijk slechts geheime
en private vereenigingen van dezen aard.
Dat zij echter bestonden en zegenrijk
werkten, zulks zien wij uit de levensge
schiedenissen eener h. Cecilia, Lucretia en
anderen.
Men begrijpt dat in tijden, waarin geen
Christen als zoodanig zich ergens mocht
vertoonen, zonder op de folterbank gelegd
of door 't vuur en 't zwaard ter dood te
worden gebracht, de vereeuigiugeu niet
voorkwamen in den hedendaagschen vorm.
Even gemakkelijk kan men begrijpen, dat
in tijden, waarin alle leden eener Chris
tengemeente elkauder als broeders en zusters
beschouwden en liefhadden, eeue bizondere
vereeniging, naar den aard der hedendaag-
sche te nauwernood een behoefte was. Elke
gemeente was als eeue familie en vormde
alzoo niet alleen eene parochie, maar ook
eene vereeniging, die wij in onzen tijd eene
broederschap* zouden noemen. Desniette
genstaande zien we gedurende de bloedigste
christenvervolging het grootste vereeuigiugs-
instituut ontstaan, dat namelijk van de
kloosters. MerkwaardigGedeeltelijk ter
zake van de vervolgingen des Christen-
doms door den Staat, deels uit religieuzen
aaudrang naar eenzaamheid en naar een
ongestoorde werkdadigheid ter eere Gods,
waren een h. Paulus, Pachomius, Hilarion
en vele anderen naar de woestijn getrokken
om in eeue nederige grot of hut, oubekeud
FE U1LLE TON.
De Morgue.
Eertijds sloot men te Parijs en in sommige
provinciesteden is dit nog gebruik de nieuwe
misdadigers ir. eene bizondere zaal der gevange
nis op, waar de cipiers hen op hun gemak kon
den bekijken om hen, als 't noodig was, te her
kennen. In het oude Fransch beteekende het
woord morgue hetzelfde als visagevandaar de
uitdrukking: Quelle morgueom te kennen
te geven, dat iemand een leelijk gezicht heeft.
l)eze zaal was uitsluitend voor het nauwkeurig
opnemen van het gezicht of de morgueen zoo
is die naam er aan gegeven. Later werden er
lijkeu geschouwd.
In vroegeren tijd werden de onbekende lijken
uaar de Gr and-Chatelet gebracht. In een ge
schrift van het jaartal 1604 wordt vermeld
dat men de lijken door een venstertje in de deur
kwam beschouwen.
Toen in 1804 de Grand-Chatelet werd ge-
gesloopt, werden bij een wetsbesluit de zalen
van de Morgue daarvan uitgezonderd. In 1830
werd de lijkschouwing cp de kade van de Mar-
che'-Neuf ovtrgebracht, en eenige jaren later in
voor de wereld, eeu leven van de grootste
ontberingen, en van bijna volmaakte deugd
te leiden. Ongetwijfeld eeu grootscli ver
schijnsel! Eu toch scheen dit, het ware
nog niet te zijn. Het kluizenaarsleven was
de voorbode van het kloosterleven. De
groote Autonius, geboren omstreeks 250,
zelf kluizenaar, werd de stichter van het
eerste klooster. Midden in de woestijn ver
zamelden zich eeu aantal kluizenaars, die
zich aan zijne leiding onderwierpen en dag
aan dag aan zijne lippen hingen als hij
geestelijke voordrachten tot hen hield. Twee
duizend was het aantal zijner volgelingen,
die ieder eene afzonderlijke hut bewoonden
en als kluizenaars den tijd verdeelden tus-
schen bidden, lezen en het verrichten van
nuttige handwerken. Op bepaalde aren van
den dag echter vergaderden allen, om ge
zamenlijk de godsdienst-oefeningen bij te
wonen. Autonius bezocht de broeders in
hunne cellen, controleerde hunne werk
zaamheden, troostte en bemoedigde, waar
schuwde en strafte uaar behoefte en nood
zakelijkheid. Daardoor was het ordeleven
in 't aanzijn gebracht, waaraan de Kerk
en de gausche menschheid zoo vele en
groote diensten te danken heeft. Het feit,
dat uit het kluizenaarsleven het klooster
leven zich heeft ontwikkeld, toont ons
duidelijk genoeg, dat in zekeren zin de
woordeu »het is niet goed dat de mensch
alleen zij,« ook voor de nieuwe schepping,
voor de Kerk geldig zijn; dat niet het
kluizenaarsleven maar het gemeenschappe
lijk, het corporatieve kloosterleven in den
aard van het Christendom ligt. Uitzonde
ringen op den regel zijn natuurlijk ook
hierbij waar te nemen, maar 't blijft dan
ook bij uitzonderingen.
Het is hartverheffend een blik te slaan
op de verschillende vormen welke de ver
eenigingen in den loop der eeuwen naar
gelang der noodzakelijkheid en der behoefte
hebben aangenomen. Als een leger van
honderden regimenten van verschillende
wapens en van de veelvuldigste uniformen
verschijnt het legioen der orden, vereeni
gingen, broederschappen en corporaties, die
van 't begin der Kerk tot deu huidigeu
dag in haren dienst zijn geweest. Als een
uitgebreidon bloemgaard, waarvan het eene
bloemenbed nog fraaier nog welriekeuder
is dan het andere, vertoont zich het on
afzienbare, waarlijk onvergelijkbaar grootscli
gebied van het Katholieke corporatie wezen,
zooals dit door den geest Gods, die in de
Kerk leeft en werkt, tot aan 't eind der
een gebouw als eeu Grieksche tempel op de
oude wandelplaats achter de Notre-Dame; ein
delijk, in 1864, is hot thans bestaande gebouw
opgericht.
Uit eene statistiek over tien jaar is gebleken,
dat er te Parijs op een getal van 5,466 inwo
ners één is, die tengevolge van de eeue of andere
omstandigheid in de zalen van de Mtrgue te
recht komt.
De Parijsche prefect van politie heeft onlangs
aan kinderen beneden de H jaren den toegang
tot de zalen der Morgue doen verbieden.
Deze Oosteurijksche Staatsman onder de re
geering van Maria Tberesia had zonderlinge lui
men en gewoonten, die dikwijls, en vooral in
latere jaren, toen hij bijna doof was, deu om
gang met hem moeilijk maakten. Hij zorgde
angstvallig voor zijne gezondheid. Hij had de
Vorsten, die hij diende, er aan gewend, dat zij
in de kamer waar hij met hen moest spreken,
voor de koude of den tocht de vensters lieten
sluiten en dat hij in hunne tegenwoordigheid
zijn zijden kapje opzette. Ir. welk gezelschap hij
zich ook bevond, 's avonds te elf uur verwij
derde hij zich om ter ruste te gaan. Zelfs als
hij met den Keizer óf een Aartshertog bilja1'1
dagen, werd gevormd. Met verbazing zien
we door de ontwïkkeliugs- en groeikracht,
die in de Kerk leeft, steeds nieuwe knop
pen en bloesems te voorschijn komen, de
eene nog frisscher, voller en kleurrijker
dan de andere.
Nadat de bijlen der Romeinsche staats-
tirauneu aau de rots van Petrus verstompt
waren eu het bloeddorstige canaille ver
zadigd was van het aanschouwen der ge
martelde Christenen, was men genoodzaakt
krachtig op te treden tegen de opdagende
dwaalleeringen ten einde de Christelijke
beschaving te redden. Dat was het tijdperk
der groote Kerkvaders, van Athanasius,
Gregorius, Basilius, Ckrysostoinus, Ambro-
sius, Augustinus, Hilarius, Isidorus eu an
dereu, die het tegen de ketterij opnamen
eu 's Ileilauds leer in hare reinheid voor
de volkeren deden behouden. Dat was ook
de tijd, toen een Basilius, Augustiuns eu
Benedictus hunne orden in 't leven riepen
om aan de overweging der christelijke
waarheden, de studie der h. wetenschap eu
het streven naar volmaaktheid een stille
woonplaats te bereiden en otn in de scho
len ijverige, vrome en bekwame Missiona
rissen te vormen, voor het bekeeriugswerk
onder de barbaren van Brittannië, Polen,
Denemarken en Duitschlaud. Inderdaad, de
oogst was groot, doch het aantal maaiers
te klein. Maar eerst toen uit het klooster
van een h. Benedictus een aantal aposte
len voortkwamen, verhief zich in Germa-
nië het e6ne Bisdom na het andere; eeu
aautal volksstammen traden in de Kerk
eu overal werden er abdijen eu kloosters
gesticht, om de nieuw-bekeerden om de
altaren te verzamelen, hunne kinderen te
onderrichten, hunne bossehen te rooien,
hunne naar zwaard en knods gevormde
handen aan ploeg en beitel te gewennen
en uit barbaren die weveldbcheerscheude
natie te maken, die gedurende eeue periode
van duizend jaren te water en te land
over het lot der volkeren besliste en de
roemrijkste tijd schiep, die het avondland
ooit had aanschouwd. De bewouers van
Zweden, Bohemen, Pruisen en Polen wer
den door de zonen van Benedictus tot
Christenen en beschaafde meuschen ge
vormd. Een andere tijd brak aan. Albigeu-
zen en Waldenzen verhieven in Frankrijk,
Italië eu aan de grensstaten vau Duitsch
laud de fakkel der revolutie. De Kerkelijke
eu sociale orde ving aan te waukeleu. De
bezittingen der Kerk waren voor hen een
steen des aanstootshet Priesterschap, de
speelde, legde liij midden in het spel zijn queu
neer, maakte eeue buiging en liet zijne hooge
medespelers alleen staan.
Zoodra hij zijn middageten gebruikt had, liet
hij zich door een zijner bedienden een toilet
spiegel, water, een tandenschuier en tandpoeder
brengen en schuierde zijne tanden midden in
het gezelschap. Dat deed hij ook als hij ergens
genoodigd was, zelfs al waren er de voornaamste
personen, heeren zoowel als dames, bij. Als gast
at hij met zijn eigen mes en vork, die hij zich
in het huis, waar hij was, liet brengen.
Teil opzichte van het ongepaste tandenschuie-
ren, gaf de Fransche gezant, Baron Breteuil, hem
eens een flinke les, die hem deed besluiten nooit
weder buitenshuis te eten. Toen hij zich name
lijk het benoodigde daartoe had laten brengen,
stond Breteuil op, en zeide op veelbeteekenendeo
toon tot zijne gasten„Laten wij ons verwij
deren de Vorst wil alleenzijn."
Toen de Veldmaarschalk Vorst Sulkowki eens
aan tafel van den Minister een knecht, die een
gunsteling van hem was, bij het ronddienen van
een gerecht onzacht terug stiet, riep Kaunitz,
die dit bemerkte, hem toe: „Prins, als gij mijn
knecht stompen geeft, zal ik hem bevelen ze u
terug te geven." Sulkowki verlangde van do
zoons van Kaunitz voor dezo beleediging vol-
h. Sacramenten en de kerken verwierpen zij;
het huwelijk en liet huisgezin werd door
hen ontheiligd. Moordend eu plunderend
doorkruisten zij stad eu land. Nieuwe bar
baren, erger dan Turken en heideuen,
bedreigden Europa's beschaving eu welvaart.
Toen deden de h. Domiuicus en de h. Frau-
ciscus hunne volgelingen het boetekleed aan
nemen, zij zelf deden afstand van alle bezit,
schreven de vrijwillige armoede op hunne
banier eu leerden de volkereu den Rozen
krans. Door de boetpleging eu het goede
voorbeeld, door de armoede en de opoffering
door 't gebed en de prediking dezer Orden
werd voor Europa het Geloof eu voor dei
gausche wereld de christelijke beschaving
gered.
(Slot volgt.)
De Kamer van Koophandel te Frankfort
heeft besloten bij den Rijksdag te protes-
teereu tegen het voorstel-Wedell tot in
voering van een Beursbelastiug.
Het voorstel-Ackerman is thans in
Duitschland tot wet verheven en als zoo
danig afgekondigd. Patroons eu werbazen
mogen dus, wanneer zij geen lid van eeue
vakvereeniging zijn, na verloop van een
bepaalden termijn voortaan geen werk-
leerlingen meer aannemen.
Le Moniteur Universel wijst op het
ziekelijk verschijnsel in de Fransche maat
schappij, die naar afschaffing van de dood
straf verlangt eu medelijden toont voor de
afschuwelijkste boeven, omdat bloedvergie
ten in strijd is met de meuschelijkheid,
maar aau den anderen kant dweept met
hem of haar, die zich tot eigen rechter
opwerpt en, zooals mevrouw Hugues, een
man doodschiet, door wien zij zich belee-
digd acht.
Deze terechtstelling* werd zeer een
voudig gevonden en zelfs roemrijk genoemd.
De republikeiusche comité's te Marseille
richtten zelfs eeu adres vau gelukwensching
aau de moordenares, die als de »dappere«
geprezen werd. De »Ligue de la protection
des femines* bood haar het eere-presidi-
uin aau.
En nu loopt nog het praatje, dat de
vrouw van Morin mevrouw Hugues met den
dood bedreigt heeft. Dit is eeu vendetta
en Frankrijk zal een land worden, waar
men van afstand tot afstand palen zal zien,
waarop geschreven staat: Hier is de per
soonlijke wraak geoorloofd. Meu kan er
doodeu zooveel men wil.c
doening, welke Kaunitz zelf hem door eene ver
ontschuldiging gaf.
Aau tafel bij de Keizerin gebeurde het ook
wel dat Kaunitz zijne tanden schuierde, zijn
snuifdoos opwreef, brieven las en beantwoordde,
een brandende kaars verlangde om ze te ver
zegelen, enz. Hij werd door zijn souvereine zoo
ontzien, dat bijvoorbeeld Jozef II, toen deze
aan de regeering kwam, hem het eerst een be
zoek bracht, en Leopold II met de Keizerin hem
in zijn tuin opzocht om hem aan den Koning
en de Koningin van Napels voor te stellen.
Geheel in strijd mot het mannelijk karakter,
was Kaunitz ten opzichte van zijne gezondheid
zoo kleingeestig, dat hij niet vergunde in zijne
tegenwoordigheid over dood en begraven te spre
ken of van zijn verjaardag gewag te maken,
omdat hij niet aan het klimmen van zijne jaren
herinnerd wilde worden. Zelfs toen zijn lieve-
lingszoon gestorven was, vernam hij dit niet
anders dan doordat hem eeue rouwkleeding werd
Aan pluimstrijkers, die hem in zulke kim er-
achtigheden sterkten, ontbrak het hem niet, en
zal het allen, die in hoogheid zijn gezeten, ook
wel nooit ontbreken.
