N I E II W E
No. 871.
Zondag 1 Februari
10de Jaargang
lluslasnl iii Azië.
B U T F N LAND.
SMsfe.
Onze goede vriend.
i 0.8ü
P^>2SSipsM ^&N'iPN*r,
raafmmm-
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor liet, Buitenland
Afa jnderlijke Nummers
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BÜKEAÜ: St. Jansstraat Haarlem.
tf
3 n,
AGITE MA HON AGITATE.
PKIJS DEB ADVEBTENTIÉN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrij dag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KÜPPEKS LAUREY.
Wanneer er twee aan 't kibbelen
zijn, wrijft een derde zich vergenoegd
de handen. Zoo gaat het tegenwoordig ook
in Oost-Azië. Cliina en Frankrijk zijn thans
slaags; men weet niet, wie tot dusver aan
de winnende baud is, maar dat weet men,
dat het Rijk der Czareu tot nu toe het
meeste voordeel van den oorlog genoten
heeft, voordeel in den handel, in politieleen
invloed eu in grondgebied.
Rnslauds handel met Oost-Azië breidde
zich tengevolge vau het bombardement
van Foe-tschoe en Formosa verbazend uit,
want onder het bulderen der kanonnen en
bij het gezicht van de Fransche schepen,
haddeu de Chineezen weinig lust om hunne
jonken eu koopvaardijschepen te bevrachten.
Ook John Buil weeklaagt, dat hij sinds
het begin van den oorlog geen zaken meer
kan doen met de zonen van bet »Heinelsche
Rijk.t De Chiueesche handel heeft zich
naar het Westen des Rijks gericht en de
oude karavaan-wegen door Middel-Azië
weder opgezocht, zeer in 't belang van
Rusland, daar dit Rijk alle eind-stations
der drie karavaan-wegen, Turkestan, Amur-
land en Kiachta in zijne macht heeft. Geen
wonder dat Rusland zijne telegrafen en
spoorwegen met koortsachtige haast door
Middel-Azië bouwt en niet rusten zal al-
voreus het daarmee den Stillen Oceaan
heeft bereikt. Men schat den Russisch-
Chiueescheu handel van 1884 op minstens
het dubbele van het jaar te voren. Terwijl
de steden Shanghai, Canton, Hongkong
bijna te niet gaan, wordt de kolossale
handel op de karavaanwegen naar Middel-
FEUILLETON.
Onze vriend Hendrik was de goedheid zeLe.
Men heette hem vrij algemeen „de goede Hen
drik", en juist omdat hij te goed was, keefi men
van zijne goedheid altijd misbruik gemaakt.
Terwijl verreweg de meesten zijner studie
makkers het tot hooge betrekkingen hadden
gebracht, was Hendrik altijd in een beschei
den werkkring gebleven. De hoogste sport op
de maatschappelijke ladder, die hij bereikte, was
de betrekking van reizend postbeambte.
Reizen! Dat was steeds zijn zielsverlangen,
zijn ideaal geweest en aangezien zijne middelen
het niet veroorloofden, om zich, onder het ge-
genot eener Havannah, rustig in een coupé eerste
klasse neer te vleien of zich op een prachtig zee
kasteel in te schepen, ten einde eene reis om
de wereld te maken, zoo nam hij zijne benoe
ming als reizend postbeambte gretig aan. Sinds
meer dan vijftien jaren reed htj dagelijks van
X. naar N. Hij kende den weg als zijne beurs.
Nu zou men meenen dat een kleine afwisseling
hem aangenaam moest zijn; geenszins. De wag
gon was hem lief geworden; hij had er zich zoo
half en half huiselijk ingericht. De afdeeling,
die als kantoor diende, had een vrij somber ui
terlijk. Men zag er de loketkast met de namen
der verschillende stations, die ouder Hendriks
ambulant kantoor ressorteerden. Op de smalle
tafel, waarop een halfsleetsoh wasdoek lag, ston
den een inktkoker, een kandelaar, peuneu, lak
en de noodige poststempels, 't Was een siga
renkoker veroorloofd de strenge eenvormigheid
eenigszins te breken. Deze sigarenkoker met zijn
bleek geworden geborduurden rand, zou eene
gausche gebeurtenis kuunen vertellen, als hij eene
indiscretie wilde begaandoch hij gaf er de
voorkeur aan te zwijgen. Slechts met groote
moeite kon men nog de letters ontcijferen, die
er op geschreven stonden„gij mijn alles."
Hendrik hield er t.iet vanals men den koker
al te nauwkeurig beschouwde.
De tweede afdeeling van den waggon vormde
de woning van ouzen vriend. Hier trok hij zich
terug als hij geen dienst had. Het kleine vcr-
Azië, een goudstroom voor de Russische
natie.
Ook de politieke invloed vau Rusland
heeft in Peking veel gewonnen. Vroeger
haddeu Frankrijk eu Engeland daar heel
wat in de melk te brokken; maar sinds de
oorlogsverklaring heeft eerstgenoemde macht
natuurlijk al haren invloed verloren. Eu
dat Engeland in Peking ook niet veel meer
te zeggen heeft, zulks kou men reeds zien
uit het mislukken zijner pogingen tot een
vreedzame bemiddeling tusschende oorlog
voerende Rijken. De Rus speelt nu bij den
Chiueescben Keizer de eerste viool. Aan
de Oost-Aziatische kust bevindt zich thans
eeue Russische gepantserde vlootdie
zich met de Fransclie in de Chiueesche
zee zeer goed kan meten, terwijl boven
dien Rusland met Japan een verdrag heeft
gesloten;men mag dus met recht zeggen
dat de Russen in liet Noordelijk gedeelte
van deu stillen Oceaan algebieders zijn ge
worden. Daarom richten zich bij de ge
beurtenissen in Oost-Azië aller blikken naar
Rusland. Nauwelijks was onlangs het oproer
in Corea uitgebroken, of men verwachtte
dat Ruslaud toe zou grijpen. Evenwel liet
het Departement van Buitenlaudsclie zaken
te St. Petersburg door de dagbladen be
kend maken, dat slechts een gedeelte der
Russische pers er op aandringt om Corea
in bezit te nemen, eu dat men in de re-
geeringskringen er niet aan dacht aan dien
o O O
drang gevolg te geven, vermits men de
moeilijkheden van de onderneming, de ver
wikkelingen met China, Japan eu andere
machteu, voorts de ondoelmatigheid van
eene vermeerdering vau Aziatisch grond
bezit maar al te goed besefte. Boven
trek van onzen postbeambte vertegenwoordigde
in zijne bescheiden afmeting de plaats van salon,
slaapvertrek, eetzaal en leeskabinet. Als't laatst
genoemde was het trouwens niet slecht gestof
feerd.
Zooals wij reeds vermeld lmhben, was de be
trekking, die Hendrik bekleedde, niet in har
monie met de opvoeding welke hij had genoten.
Zijne ouders hadden hem voor de diplomatie
bestemd doch door een samenloop van omstan
digheden moest men van dit plan afzien. De
betrekking van reizend postbeambte was ruim
schoots voldoende voor de bescheiden eerzucht
van onzen vriend en als hij hier of daar van
schitterende ambten las, tot welke zijne vroe
gere speelgenooten werden benoemd, dan was
hij er verre af daarover nijd of afgunst te ge
voelen, integendeel hij verheugde er zich over.
Ik had in langen tijd onzen vriend niet ge
zien. Gewoonlijk kwam hij des Zondags in onze
kegelclub; thans was hij er in twee weken niet
geweest. Juist toen ik het voornemen maakte,
hem den volgenden dag te gaan bezoeken, werd
mij een brief overhandigd; hij was van Hen
drik. „Sinds veertien dagen moet ik het
bed houden schreef hij, „als ge kunt, kom mij
dan eens bezoeken."
Ik begaf mij onmiddellijk op weg naar den
zieke. Hij woonde zeer ver.
"Wat scheelt je, beste jongen?" vroeg ik, toen
ik op zijne kamer kwam.
Hij zag er zeer lijdend en vermagerd uit.
„Niets bizonders," antwoordde hij, mij de bami
reikende, „maar toch genoeg, om mij te ver
hinderen mijn dienst waar te nemen."
„Heb je een dokter?"
„Neen, 't is de moeite niet waard; niet om
dat ik vrees gevaarlijk ziek te zijn, verzocht ik
u mij te komen bezoeken, maar 't kon toch wel
eens gebeuren, dat ik op zekeren dag eene groo-
tere reis te doen had, dan mijne gewone, en in
dit geval wilde ik u iets toevertrouwen."
„Kom, kom, zet die muizenissen uit je hoofd.
Je bent betrekkelijk jong eu zeer sterk, waarom
moet je nu al aan vriend Hein denken P"
„Men kan niet te voorzichtig zijn. Juist als
men lijdend is, houdt men het liefst zich met
dergelijke zaken bezig. Ik gevoel behoefte u mijn
geheim moe te doelen.
dien vereischte de opstand in 't Kuldscha-
gebied eene vermeerdering der Russische
strijdkrachten aldaar.
Dat was nu weer eens echt Russisch ge
huicheld en gelogen. Integendeel Ruslaud
verwacht zeer stellig een aanzienlijke uit
breiding van grondgebied als gevolg vau
deu Cbiueesch-Franscheu oorlog. Een ver
meerdering van Aziatisch grondbezit* wordt
door Rusland wel degelijk beoogd. De
opstand in 't Kuldscha-gebied, die wellicht
door Rusland zelf is geprovoceerd, biedt
juist de beste gelegenheid tot vermeerdering
der Russische strijdkrachten aan de Chi-
neesche grens. Reeds lang wilden de Zun-
gaarsche stammen, die er verblijf houden
en die het regime der Mandarijnen moe
zijn, tot de Russen overgaan, even als hunne
stambroeders, die reeds sinds driejaren aan
aan den Czaar gehoorzamen. Thaus, nude
beste troepen van China tegen de Fran-
schen moeten gebruikt worden, is er in den
Noordwestelijken hoek van het Rijk wat
lucht gekomen. De Zuugareu zijn in op
stand geraakt, de Russen hebben hunne
bezettingen vermeerderd natuurlijk moet
'er nu, om anarchie te voorkomen, in het
oproerige gebied worden binnen gedrongen.
Het overige laat zich gemakkelijk raden.
Het is in Ruslands belang dat de oor
log tusschen China en Frankrijk zoo lang
mogelijk wordt voortgezet; immers dan
lijdt Engelauds handel groote verliezen en
inmiddels kan Rusland in het Noorden aan
de oude plannen uitvoering geven. Het
Chiueesche Rijk zal nog menige provincie
in het Noorden aan het imposante nieuw-
Aziittische Rijk, dat wil zeggen aau Ruslaud,
moeten afstaan. Een on weerhoudbare drauur
O
"Welnu, bet zij zoo. Ik zag hem oplettend en
deelnemend in 't bleeke aangezicht.
„Ik heb eeno dochter," zeide hij. „Een lief
kind, dat nu reeds twaalf jaren telt, de dier
baarste nalatenschap van mijne hier staakte
hij voor eenige oogenblikkeu het gesprek, ter
wijl de tranen hem langs de wangen biggelden....
van mijne vroeg gestorven, lieve vrouw."
"En waar is de kleine?" vroeg ik.
Zij is voorloopig goed onder dak en zal zulks
nog wel eenige jaren blijven. Zij is op eene kost
school te M., waar zij hare opvoeding krijgt,
maar als deze nu voltooid is, eu als ik dan niet
meer in leven ben
i. Maar, beste jongen, wat bazelt ge toch, is
zoo'n klein beetje koorts al voldoende om uw
brein met doodsgedachten te vullen
„Ik zeide u daar straks, dat men nimmer te
voorzichtig kan zijn, en er zijn plichten, die men
geene seconde mag verzakeu. Luister dus, beste
vriend, in geval mijne dochter alleen blijft, wees
gij dan haar beschermer. Over vier jaren zal
zij de school verlaten en trachten als gouver
nante zich een bestaan te verschaffen, dan zal
het oogeublik gekomen zijn, over tiaar te waken."
„Geloof me, beste jongen, ge ijlt. Over vier
jaren zou ik uwe dochter moeten beschermen;
zou het niet tijds genoeg zijn mij uwe wenschen
na verloop van dat tijdperk te openbaren
„Ge begrijpt mij niet," zeide hij zachtjes; „voor
de komende vier jaren heb ik gezorgd. Van mijn
salaris heb ik zooveel overgelegd dat ik het
noodige bedrag bezit om hare opvoeding te kun
nen doen voltooien, voorts heb ik nog eene kleine
som, voor haar eerste uitzet, als zij in de we
reld treedt. Denk niet, dat ik haar te uwen
laste zal achterlaten."
„Bedaar, goede vriend, voor de kleine zal
gezorgd worden en gij zult de eerste zijn, die
haar weder onder uwe beschermende vleugelen
zal nemen."
„God geve het!" zuchtte rle patiënt.
Na van Hendrik afscheid te hebben genomen
was mijn eerste werk Dr. H. te vragen deu
zieke te bezoeken. Hij braebt mij geruststel
lende berichten: gewone koorts, zonder gevaar.
Binnen eenige dagen had Hendrik zijn dienst
hervat.
naar de heerschappij over Azië is in de
Russen gevaren; zij hebben in den afgeloo-
pen zomer eeue commissie gezonden om on
derzoekingen te doen in Tibet eu in de
binnenlanden van China onder bet com
mando van den overste Prjevalsky. De on
versaagde mannen drongen duizend kilo
meters in het binnenland van China, tot aan
de bronnen der gele en tot de oevers van
de blauwe rivier; zij werden door de Chi
neezen niet lastig gevallen en moesten slechts
tweemaal aau de bronnen der gele rivier
gebruik maken van hunne wapens, niet
tegen Chiueesche beambten, noch tegen de
inboorlingen, maar tegen rooverbenden, die
bet slechts om plundering te doen was.
Iedereen weet nu, wat dergelijke geogra-
phische opnemingen van Russische zijde te
beteekeneu hebben. China is i 't oog van
het Russische Rijk afgeleefd en zijn totaal
verval nabij. Loerend zit bet Czarenrijk
bet op de schouders om bij de eerste de
beste gelegenheid een zoo groot mogelijk
stuk meester te worden. Dat is de taktiek
van Rusland in Azië.
In den Rijksdag kwam de quaestie ter
sprake van liet verkoogen der belasting op
den brandewijn. Door meer dan een spre
ker werd de wenscbelijkbeid betoogd, dat
deze belasting mocht worden verhoogd. Dr.
Bukl deed o. a. uitkomen, boe van een
vocht, door welks misbruik zooveel ellende
werd gesticht in Noord-Duitsclilaud be
draagt de comsumtie 9 liter per ziel
veel meer voordeel door den Staat kan
worden genoten dan thans bet geval is. De
Ongeveer een maand later ontving ik van den
postdirecteur een brief, waarin hij mij verzocht
hem zoo spoedig mogelijk met een bezoek te
vereeren. Ik werd door hem zelf op het bureau
ontvangen. Hij toonde mij een voorwerp, dat ik
niet aanstonds herkende. Eindelijk zag ik, dat
het een zilveren horlogekast was, waariu het
uurwerk als 't ware ineengeperst zat.
En wat heeft zulks te beteekeiien?" vroeg ik
ten hoogste verbaasd.
„'t Is een treurig aandenken," sprak de post
directeur. „Uit de papieren van Hendrik Haak
zien we dat. gij zijn beste vriend waart, daarom
verzocht ik u te mijnent te komen."
„En Hendrikp" riep ik hevig ontsteld. "Wat
is er met Hendrik geschied?"
„Daar is alles, wat van hem overbleef."
„Ik viel in zwijm, de directeur wiesch mij
het voorhoofd en gaf mij te drinken.
//Verklaar u nader," sprak ik, na een korte
pauze.
„Uw vriend heeft een menschenleven gered en
het zijne opgeofferd. Op het station te P. is het
ongeluk gebeurd. De trein was in beweging en
Hendrik stond op de trede, toen hij bemerkte
dat eene bejaarde dame, die vau iemand in een
waggon afscheid genomen had van de trede wilde
stappen. Zij viel op den grond doch rolde van
het perron af naar de rails. Haak was haar red.
der. In een oogwenk was hij aan hare zijde, gaf
haar een duw, waarvan de kracht haar buiten
gevaar braebt, maar de arme Haak viel, kwam
ouder de waggons en de verdere beschrijviug
zult gij mij wel willen sparen."
Ik weet niet hoe ik dien dag naar huis kwam.
Die arme, goede, beste Hendrik! Wat zal er in
dat vreeselijk oogeublik, in die seconde wel in
zijn brein zijn omgegaan? Zeker ook wel de ge
dachte aan zijn kind
Het duurde langen tijd voor dat ik van deu
schrik bekomen was. Thans, na jaren, neem ik
de zilveren kast voor de eerste maal uit miju
lessenaar en beschouw haar met dieps smart.
Zijn kleine, thans zijne volwassen Agnes, heeft
de kostschool verlaten. Zij behoeft geen gouver
nante te worden. De oude dame, die door Hen
drik werd gered, heeft haar als kind aange-
nomen.