N I E U W E
No. 877.
Zondag 22 Februari 1885.
10de Jaargang
Turkije.
0,06
ABONNEMENTSPRIJS
1 0,85
1
1,50
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor liet Buitenland
Afzonderlijke Nummers
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
Ml 1—
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÉN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KUPPERS k LAUREL
Wij hebben reeds meermalen gewezen
op de vreemde houding, welke tegenwoor
dig door de meeste Staten wordt aange
nomen met betrekking tot de koloniale
politiek.
Als wij het woord vreemd daar even
bezigden, deden wij eigenIjjk een misgreep,
want beweenden* kan in onze dagen ten
slotte niets meer. De meest onverdedigbare
daden worden schaamteloos, ook op het
terrein der buitenlandsche staatkunde, dooi
de onderscheiden Mogendheden gepleegd.
Men heeft ons dus aan alles gewend ge
maakt, zoodat wij maar 't best doen als
wij het orgaan voor bevreemding* ge
voelloos maken.
't Was evenwel uiet om over die kolo
niale manoeuvres der hedeudaagsche Re
geeringen bij vernieuwing iets in 't midden
te brengen, dat wij van haar gewaagden.
Er treedt bij die koloniale bewegingen, nu
zij ook op Egypte en andere lauden over
welke de Sultan heet het oppergezag te
voeren, gericht ziju, eeu andere quaestie
op deu voorgrond, welke alleszins over
weging verdient.
Sedert jaren was men er namelijk aan
gewoon geworden dat Turkije ouder de
doode Staten werd geteld. Daden van leven
gingen trouwens niet langer van Constan-
tinopel uit. Allerlei gruwelen eii akelig
heden werden van het huiselijk leven
van den Sultan verteld; nu en dan kreeg
men ook eens eene »nota« van den
Groot-Vizier aan de eeu of andere Mo
gendheid gericht, te lezen, doch dat was
dan ook alles. De ouderscheiden Mogend
heden deden juist alsof er geen Turkije
bestond.
In deze omstandigheid vonden velen een
groot voordeel, ook zij, die anders, uiteen
heilig beginsel, er voor zijn, dat aan ieder
Monarch dat grondgebied, die rechten
blijven gewaarborgd, waarop hij geschied
kundig en staatsrechtelijk aanspraak kan
doen gelden.
Maar met Turkije staan wij voor eene
exceptie. De intrede van de Turken in ons
werelddeel was een schande voor Europa
en strekt het tevens tot groote, vooral
FEUILLETON
Russische gevangenissen.
Het onlangs gesloten verdrag tusschen de Rus
sische en Pruisische Regeeringen, omtrent het
uitleveren van misdadigers, leidt onwillekeurig
onze aandacht op de rechtstoestanden van het
Rijk der Czaren. Kort geleden verscheen eeu
hoogst belangrijk boek, getiteldLes prisons
russes"welks inhoud door geen enkel Russisch
blad als onwaar weid gesignaleerd. Men ver
trouwt ternauwernood zijne oogeu, als men de
afgrijselijkheden leest, welke ons in dit werk
betreffende de Russische gevangenissen worden
verhaald.
De behandeling der politieke gevangenen in
Rusland onderscheidt zich zeer van die, welke
in de westelijke landen in gebruik is, zij is veel
harder dan die, welke de volken van het Westen
hunne grootste misdadigers doen ondergaan.
Reeds hun preventieve gevangenschap is zoo
danig ingericht, dat zij op eene lijn staat met
de vroegere pijnbanken om de aangeklaagden
tot bekentenis te brengen. „Gij bekent niet.'
Goed ik zal u in de gevangenis laten verrotten 1"
Zoo spreekt de rechter van instructie tot de
beschuldigden. En dit is geen bloote bedreiging.
In de cellen der Peter- en Paulusvesting te
St. Petersburg, waar de preventieve gevangenen
gehuisvest worden, druppelt het water van de
muren en vormt plassen in de oneffenheden van
zedelijke schade. Veilig kan men zeggen:
bet was een groote dwaling, dat men niet
ua den smadelijkeu intocht van de Turkeu
spoedig voor hun uittocht uit ons wereld
deel zorg droeg.
Dat bad kunnen geschieden als de geest
drift voor liet Kruis de volkereu had blij
ven bezielen.
Staatsberekeaiugen doofden, ook in de
harten van de Monarchen, van wie men
beter had mogen hopen, het vuur der liefde
voor Christendom enChristelijke beschaving.
Zoo bleef Turkije eene macht in Europa,
en natuurlijke eene, welke vloekt tegen de
Macht vau den Gekruiste.
Men spreekt tegenwoordig van een val-
schen profeet, die Soedan in beroering
brengt; maar ons werelddeel wordt reeds
sedert eeuweD door zulk een Mhadi te Con-
stautinopel geteisterd. De Sultan toch is
de vertegenwoordiger van den valschen
profeet, 't Is dus onvergeeflijk, dat men
hem reeds uiet voor lang naar Azië terug
dreef.
Met grooten weerzin lazen wij daarom
van 't voornemen om Turkije feitelijk weder
in Egypte en Soedan te halen, waaruit het
daadwerkelijk gezet is. Het heet nog Sou-
verein van Egypte, maar het heeft er in
waarheid niets in te brengen dan leege
briefjes.
De gansche Soedan-geschiedenis moet op
ieder onbevangen toeschouwer eeu pijnlij
ken indruk maken. Wat deed Engeland in
Soedan, als het vooruit wist, dat het zich
daar niet zou weten te doen gelden. Eu-
gelaud had aan Fraukrijk moeten overla
ten om zich een overwicht in Egypte en
Soedan te verzekeren. Hoogstens had dan
Groot-Brittanuië gezamenlijk met Frank
rijk aan den Nijl en Roode Zee kunnen
opereeren. Het is een historisch recht, het
welk Fraukrijk op het uitoefenen van een
machtigen invloed in Egypte bezit.
Thans verluidt het, dat aan Italië eeu
belangrijke rol zou worden toebedeeld aan
de Roode Zee, misschien wel aan den Nijl.
Daartegen moet zich Frankrijk, nu of la
ter, wel verzetten. Men zal te Parijs niet
blijven dulden, dat Italianen eeu standpunt
innemen, waarop zij in geen enkel opzicht
recht hebben. Het is de dwaasheid zelve om
den bodem. Wel zijn er kachels geplaatst en
wordt er brandstof geleverd, maar er wordt niet
alle dagen gestookt, en in den winter als de
thermometer op 25—30 graad Reaumur onder
nul pleegt te staan, is de koude zoo verschrik
kelijk, dat onderscheidene gevangenen bevrie
zen. Zij hebben geen bed; een plank waarover
een stuk vilt is gelegd en een dunne deken, is
hunne legerstede en slechts als zij ziek zijn, en
dan nog niet altijd, worden zij van kussens en
eene warmere deken voorzien. In het zachtere
jaargetijde is de vochtigheid der cellen minder
lastig, maar nog ongezonder; zij bewerkt in ver-
eeniging met de miasmen van den inoerassigon
bodem, waarop de stad is gebouwd, de ontwik
keling van boosaardige ziekten, hoofdzakelijk
longtering, en vele politieke gevangenen, die
volmaakt gezond in de preventieve gevangenis
werden gebracht, verlieten haar stervend, zoodat
zij in draagbaren moesten worden vervoerd, liet
voedsel der gevangenen is even slecht als de
behandeling. Vermits er geen goede controle
wordt uitgeoefend, wordt er volgens het bekende
systeem „gespaard". Brood van de slechtste soort,
dat niet geheel doorbakken is, om het zwaarder
te doen blijven, ransig vet, verschimmeld meel
en des Zondags een stukje vleesch, dat meestal
bedorven is, ziedaar het voedsel van den ge
vangene. De levensmiddelen worden bovendien
in zeer geringe quantiteiten verstrekt, hetgeen
echter niets te beduiden heeft, daar de gevan
genen toch in zeer korten tijd ongesteld worden.
Deze preventieve govangeuschap is echter nog
te kunuen gelooveu, dat het zoogenaamde
één -Italië, 't welk nog nimmer iets doen
kon, als het aan zich zelf was overgelaten,
nu heldenfeiten zou kunnen verrichten. La
ten die Süorkende revolutie-makers maar
eens werkelijk met de Soedaueezen slaags
komen en men zal eens zieu, wat er van
dien heldenmoed der Italianen terecht komt.
Tot hiertoe deden zij nog niets anders dan
onbezette steden innemen dat helden
stuk hebben zij ook bedreven toen in Italië
de poorten der steden door verraders voor
hen werden geopend. Zulk eeu moed kun
nen de tegenwoordige revolutiemannen in
Italië wel ontwikkelen, maar ten dage dat
Oostenrijk moest worden vernederd, werd
Napoleon III te hulp geroepen, die in zijn
verdwaasdheid dom genoeg was, om een der
O O
meest onrechtvaardige oorlogen te onder
nemen.
Wij keereu terug tot Turkije, en dan
zeggen wij: men boude het zorgvuldig uit
Egypte^ daar men anders te Coustautiuo-
pel werkelijk zou gaan meenen, dat de Sul
tan nog iets beteekent. Het is een vinding
der meest alledaagsche staatkunde, van on
edele berekening, welke de Mogendheden
nog doet dralen met de finale executie van
het Tursch gezag in Europa.
Men spreekt veel, vooral te Louden, van
den schok, dien de wereld zou oudervinden,
als de chef der Mohammedanen te Cou-
stantiuopel viel. Maar is de Sultan nog wel
als het hoofd der Mohammedaansclie we
reld te beschouwen? Wij gelooveu het niet.
Gesteld echter het ware zoo, sedert wan
neer moet dan de Christenwereld zich op
offeren ter wille der volgelingen van deu
valschen profeet?
Als Engeland niet geleid werd door de
politiek van het grofst egoïsme, zou het
auders oordeelen over de Turken.
Toch zal de val van deu Sultan niet zijn te
voorkomen. Aan wieu echter zal zijn na
latenschap dan vervallen? Reeds meerma
len deden wij uitkomen, dat, naar 't ons
voorkomt, liet wel 't meest weldadig en ge
zegend zou wezen, als Oostenrijk de heer-
seher werd op het schiereiland van deu
Balkan.
Rusland moet zijn heil maar zoeken in
Azië. Tegenover de ruwe volken, welke daar
mild in verhouding tot het lot van hen, die tot
langereu of levenslangen kerkerstraf zijn ver
oordeeld. Deze ongelukkigen worden gehuisvest
in een fort te Trubetzkoi-Ravelin, tegenover het
winterpaleis.
„Het leven van een vijand van den Czaar is
geen kopeke waard," zeide de Gouverneur van
deze inrichting, Generaal Gunecki, in de rede
voering, welke hij bij de aanvaarding vau zijn
ambt heeft uitgesproken; en volgens deze uit
spraak wordt er ook gehandeld. De weinige
voorwerpen, die de veroordeelde in de preven
tieve gevangenis mocht behouden: een kam, een
borstel, een stuk zeep enz. worden hem ontno
men, als hij in den diepen, nauwen en donkeren
kerker vau Trubetzkoi-Ravelin wordt gebracht.
Hij is dus niet meer in staat zich te reinigen;
de ongelukkige vergaat in 't vuilzijne nagels,
die hij dikwijls in langen tijd niet kan snijden,
groeien hem diep in 't vleesch. Niet zelden
ontwaakt de ongelukkige op ziju harde leger
stede, door de scherpe tanden eener hongerige
rat, die aan zijn voeten knaagt. Lectuur is niet
geoorloofd, zelfs geen religieuzehet totale niets
doen in bijna donkere, verblijven, werkt nadoelig
op het verstand der ongelukkige gevangenen;
velen worden krankzinnig. Dit veraudert echter
niets aan hunne behandeling. Slagen en honger
is de kuur, welke men hen doet ondergaan.
„Dikwijls hoort men", zoo luidt de brief van
iemand, die zijne straftijd overleefd heeft, „uit
eene naburige cel weenen en jammeren, hetgeen
hartverscheurend is. Het zijn da ongelukkige
wonen, kan het nog eenigszins als bescha-
ver optreden. In Europeesch Turkije moet
eeu werkelijk gecultiveerde macht optreden
en dat is Oostenrijk. Daarenboven is het
een dure plicht en roeping van Europa om
de Banier van het Kruis weder te Constau-
tinopel te plaatsen. En dit toch kan niet
door Ruslaud worden vervuld. De Noord-
sclie kolossus bezit daartoe niet de macht.
Groote dingen staan der wereld in het
Oosten te wachten. Men kan de uitbarstin
gen wel vertragen, doch men zal aan de
logica der geschiedenis niet ontkomen. Moge
spoedig het Turksche Rijk van ons we
relddeel verdwijuen, en eindelijk geheel
Europa wordeu teruggegeveu aau dat Chris
tendom, voor hetwelk het reeds achttien
eeuwen geleden, iu zijn machtigste cen-
traalpunten van die dageu, door den H. Pau-
lus werd gewonnen!
Zooals wij reeds deden uitkomen belette
wereldsch overleg aau den Sultan het von
nis te voltrekkeu, dat het Christelijk be
wustzijn over hem moest vellen.'t Is echter
eene ramp, van ontzettenden omvang voor
de wereld te achten, dat de edelste begin
selen, ook de machthebbers, door allerlei
lage berekingen en inzichten worden ver
stokt. Heeft men het niet moeten beleven,
dat het zich Christelijk noemend Engeland
bepaald het hof maakte aan deu Moham
medaan, die te Coustautiuopel zetelt Der
gelijk eeu schouwspel was afschuwelijk en
wordt niet gerechtvaardigd door de bewe
ring, dat het onkel geschiedde om Rus-
lands overwicht te fnuiken. Bij de uitkomst
is gebleken dat de toeleg toch uiet gelukte.
Rusland is eeu macht gebleven, waartegen
Engeland niet is opgewassen. Men kan
dat nu betreuren, zooveel men wil, maar
het feit wordt daardoor niet weggenomen.
Ook wij dwepen allerminst met het Rijk
der Czaren, doch wij koesteren altijd nog
meer sympathie voor Rusland, dan voor
den Mohaininedaauschen Sultan.
Die vroegere gezaghebber heeft volstrekt
geen aanspraak op de sympathie van
eenig Christelijk Europeaan. Dat hij zich
nog te Constantiuopel bevindt, noemen
wij (uit volle overtuiging) eene oneer voor,
ja, eene bespotting van ons naar Christus
zich noemend werelddeel. Het einddoel der
krankzinnige", welke men aan hun bed heeft
vastgebonden en dan slaat, tot zij stil zijn." Het
slaan is overigens het gewone middel om de
gevangenen te straffen. Voor geringe vergrijpen
kan het bestuur de gevangenen tot opsluiting
in de strafcellen, op water en brood, van een
tot zes dagen, of tot lijlstraffen veroordeelen,d. w. z.
tot niet meer dan twintig slagen met den knoet of
honderd mot de zweep. Voor grootere misdaden
(poging tot ontvluchting,gewelddadigen tegenstand,
samenzwering enz.) vergadert de krijgsraad, die
de gevangenen tot honderd knoet- of vierhon
derd zweepslagen, of achthonderd stokslagen
kan veroordeelen.
Slechts eenige weken ziju er noorlig om aan
den meest krachtigen gevangene het uiterlijk
van eeu afgeleefden grijsaard te geven; zijn
lichaam, dat een lijklucht van zich afgeeft, wordt
aan een skelet gelijk. Men laat den gevangene,
die te zwak is, om van zijn legerstede op te
staan in het vuil vergaan, 't Is immers slechts
te doen om van de gevangenen te wordeu ont
slagen. Deze behandeling verklaart ons, waarom
de veroordeelden de doodstraf verkiezen boven
de gevangenis; zij verklaart de tooneelen van
toorn en wanhoop, die men meermalen kan
waarnemen, als de Czaar de tot de doodstraf
Veroordeelden „genade" scheukt en hunne straf
in levenslange gevangenschap, dat wil zeggen
in levenslange marteling, doet veranderen.
