N I E IJ W E
No. 900.
Donderdag 14 Mei 1885.
10de Jaargang.
Volhssympatliie.
BUITENLAND.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlemt 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p, p. 1,
Voor liet Buitenland 1,50
Afzinderljjke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Adverteutiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers K UPPERS k ],AUS1Y.
't Is duidelijk gebleken bij het thans,
zij het ook voorloopig, geëindigd conflict
tusschen Groot-Brittannië en Rusland, dat
het eerstgenoemde Rijk op de meeste sym
pathie kan rekenen van schier alle volken
en natiën en dat het vrij algemeen zou wor
den betreurd, als de Noordsche kolossus
eene besliste overwiuuiug zou behalen.
't Komt ons belangrijk geuoeg voor de
oorzaak dezer sympathie aan een nader
onderzoek te onderwerpen. Daartoe dieue
het volgende:
De wereld kent het Eugelsclie egoïsme,
iedereen is overtuigd van de zelfzuchtige
beweeggronden der politieke daden van het
Britsehe Rijk; men weet, dat achter de
humanitaire phraseu derEugelsche staats
lieden maar al te dikwijls een belang ver
borgen is, dat weiuig strookt met de alge-
meene menschlieveudheid. Ook weet men
dat de humaniteit bij het Britsehe koloni
satiewerk eene zeer ondergeschikte rol speelt.
De nationale gebreken vau Engeland zjju
dus van algemeene bekendheid, doch men
weet ook dat er grenzen bestaan voor de
Britsehe willekeur en dat eene overmaat
van moedwil in Engeland zelfs niet door het
Britsehe volk zou worden geduld. Groot-
Brittaunië kau zich niet oatrekken aan de
pressie der openbare meeniug; Europa be
zit eene macht tegen welke Engeland niets
vermag. In één woord, het brutaal geweld
loopt parallel met de macht der publieke
opiuie. De wetten van het volkenrecht zijn
in Londen zoo goed als in Weeuen, Parijs
of Berliju vau kracht.
Groot-Brittannië heeft slechts over eene
beperkte macht te beschikken. Het is mach
tig maar niet almachtig ter zee, doch
naar verhouding zwak te land. Al wil men
het niet erkennen, toch is men in Downiug-
Street van dit feit bewust. Engeland heeft
nimmer vau eene uuiverseele heerschappij
gedroomd en kou, aangezien elk motief
FEUILLETON.
De talisman.
De gouden stralen der herfstzon vielen door
het geopende venster, aan 't welk Mevrouw
Ehrenstein zat te borduren. Hoe eenzaam, dacht
zij, is het toch op het land, sinds mijne lieve
nicht Dora gehuwd is. Ik heb mij nimmer
kunnen voorstellen, dat haar gemis mij zoo
zwaar zoude vallen. Slechts zes maanden zijn
er siuds haar huwelijk verloopen, maar het
komt mij voor dat het zes jaren zijn
Plotseling werd de deur geopend en Dora
Wilhelmi lag in de armen van hare tante.
„Hoe is 't mogelijk, beste Dora, vanwaar
komt gij, er is immers geen ougeluk geschied?"
„Ach neen, lieve tante, zuchtte de jonge
vrouw, maar ik had zoo 'n iuuig verlangen u
te zien. Ik nam, toen Herbert heden-morgen
naar zijn bureau ging, plaats op den sneltrein
en uu ben ik hier om den ganschen dag bij
u door to brengen,"
„Maar wat scheelt er aan, lieveling, waarom
weent ge zoo? Zijt ge niet gelukkig?"
„Neen, o neen, ik ben zulks niet," antwoord
de Dora.
Maar waarom niet, om 's hemels wil Hij
beminde u toch en gij hem, en mij dunkt gij
waart het gelukkigste paar, dat ik ooit heb
gezien."
„Dat was eenmaal zoo, maar Herbert bemint
mij niet meer zooals vroeger."
„Welnu, en wiens schuld is dit?"
„De mijne zeker niet, lieve tante, niemand
kan van mij verlangen, dat ik altijd vroolijk
en geduldig ben. Als 't hem niet bevalt, dat
ik driftig beu, dan behoeft hij mij zulks niet
altijd te zeggen."
Mevrouw Ehrenstein zuchtte. „Ja", zeide zij,
„ik begrijp u, gij hadt eene zware beproeving
uwei lielde kunnen doorstaan, maar
„Ja, maar niet die dagelijks wederkeerende
voor zulke droomerijen in wakenden toe
stand ontbreekt, zich ook niet aan zulke
droomerijen overgeven. Er is in Europa
stellig geen enkele diplomaat, die vrees
koestert voor eene onderwerping van de
beschaafde wereld aan het grijze Albion.
Overigens kan men van dit land veel goeds
getuigen. De natie, en hare staatslieden, be
zit eene juistheid in het deuken, welke het
geloof aan het bestaan van overheerschings-
plannen totaal doet verdwijnen.
Gansch anders is het echter met Rusland
gesteld. De meeste volkereu zijn tegenover
de Russiche natie en hare regeerders hete
rogeen. De ondervinding en historische fei
ten hebben ons aangaande de oorzaken van
die tweedracht veel verklaard en geleerd.
Men heeft het immers kunnen waarnemen
hoe de spionnen van Czaar Alexander in
Italië samenzweringen organiseerden en on
rust stookten terwijl de autocraat zelf aan
't hoofd der heilige alliantie stond en voor
het behoud van den vrede arbeidde; wij
weten welk eene warme vriendschap Kei
zer Nicolaas tot 1853 voor Oostenrijk koes
terde en hoe desniettegenstaande de Rus
sische agenten niet nalieten de Oostenrijk-
sche onderdanen, die het Grieksch-orthodox
geloof belijden, tegen de Oosteurijksche
Regeering op te hitsen en tot afval van
Oostenrijk aan te sporen. Het is trouwens
algemeen bekend hoe weinig de daden vau
Ruslaud overeenstemmen met de vredes-
verzekeriugen van zijne beheersehers.
Het gevaar dat Europa dreigt, wanneer
het tot een oorlog komt tusschen Engeland
en Ruslaud, ligt niet aan den Engelscuen
kant, maar schuilt ongetwijfeld aan de Rus
sische zijde. Rusland stelt zieü niet te
vreden, goed of slecht te koloniseereu, neen,
het haakt naar onderwerping en naar eeuwig
bezit.
Men zal te St. Petersburg nooit tevreden
zijn, als Russische kooplieden ergens in een
ver verwijderd land kantoren vestigeu en
voor iuheemsche producten debiet trachten
vitterijen en plagerijen," antwoordde Dora schie
lijk. „O, tante, beste tante, wat moet ik be
ginnen?"
„Zie eens, Dora, sprak Mevrouw Ehrenstein,
na eene korte pauze, „hetgeen gij mij zegt is
niets nieuws; toen ik met uwen oom huwde,
meest ik dezelfde ondervinding doen."
„Werkelijk tante?"
„Ja, doch slechts een korten tijd, later werd
het beter."
„En op welke wijze?"
"Met behulp van een wonderdadigen talisman."
„Een talisman?"
„Ja, ja, ik bezit een kostbaren talisman, dien
ik van mijne moeder heb geërfd."
„Wat is dat lieve tante?"
„Ik zal het u onmiddellijk verhalen, ik zal
u zelfs mijn talisman schenken."
Bij deze woorden nam Mevrouw Ehrenstein
eene ketting van haren hals en gaf die aan
hare nieht.
't Waren 21 gouden parelen, waarvan de cise
leering door den tijd bijna was uitgewischt.
„Hoe, tante, uwe gouden pareleu?"
„Dat is mijn talisman. Toen ik hem noodig
had, droeg ik hem niet om den hals, doch in
den zak. Dat moet gij ook doen, opdat Herbert
er niets van bespeure. Spreekt hij op driftige
of barsche wijze tot u en hebt ge lust, hem
op dezelfde manier te antwoorden, zwijg dan
vooreerst, tel met uwe vingers drie parelen af
en geef hem dan een antwoord."
iiora lachte. „Ik spreek in vollen ernst,
lief kind, en ik verlang niet, dat ge mijne
woorden zult gelooven, alvorens ge den talisman
hebt beproefd."
„'t Komt mij inderdaad zier belachelijk voor".
„Nu, wacht den tijd af; ik ontving de parelen
van mijue moeder. Let op, gij moogt geen syl
labe spreken alvorens ge de drie parelen hebt
afgeteld, een voor het Geloof, een voor de
Hoop en een voor de Liefde. Gij zult dan zien,
mijn kir.d, dat uwe drift tot bedaren komt en
do barsche woorden ongesproken blijven."
„Welnu, beste tante, ik zal het probeeren,
te verkrijgen. Rusland wil, waar de Rus
sische soldaat den bodem betreedt, heerschen.
De steppen der Turkomaueu moeten een
integreerend deel van het Moskovitische Rijk
en de bewoners er van de onderdanen vau
den machtigen Czaar worden. Zoo is het
nog altijd eu overal gegaan, waar Russische
Generaals op verovering trokken. De ver
kregen resultaten spreken voor het politieke
systeem en de Moskovitische diplomatie
zal zeker den weg niet verlaten, langs wel
ken alles bereikt werd, wat men te St.
Petersburg ontwierp.
En wat al zal er nog in de stad van
Peter den Groote geprojecteerd worden? De
verovering der wereld wellicht, als de kans
o
daarvoor bestoud, maar zeker de annexatie
van Constantinopel, zoodra de omstandig
heden voor zulk eene onderneming gunstig
zijn. Aau de zucht der Russische Regeeriug
tot een onbeperkte uitbreiding der Mosko
vitische heerschappij twijfelt niemand, zelfs
niet de innigste boezemvriend van den
Noordscken kolossus, en aau de middelen,
om den wil tot eene daad te maken, kun
nen zij slechts twijfelen, die geen begrip
hebben van Ruslands macht eu van het
taaie geduld in het afwachten eeuer guu-
stige gelegenheid om een slag te kunnen
slaan. Wie de geschiedenis der Russische
machtsontwikkeling siuds 1855 bestudeerd
beeft, wieu de grove gebreken der gausclie
Europeesche politiek, ook die der Britsehe
diplomatie, niet zjjn ontgaan, wie het over
wicht der scrupuleuze eu, al naar de om
standigheden zulks eiscbeu, boffelijk-fijne
of cyniscb-ruwe staatslieden kent, die te St.
Potersburg worden gekweekt, die zal niet
zonder ernstige bezorgdheid aan de toekomst
denken. Waar deze bezorgdheid niet keu-
baar keerscht, waar men bang is voor eene
analyse van de politieke omstandigheden,
of waar de hoogmoed zulk een onderzoek
niet toelaat, overal toch wordt het gevaar
instinctmatig gevoeld. Kan bet ouder zulke
omstandigheden bevreemding baren dat
ik ben er eeliter bijna zeker van, dat ze mij
niet zullen helpen."
„En ik geloof eu hoop liet tegendeel; doch
kom, ga nu mee naar den tuin, dan kunt gij
mij helpen erwten en bessen plukken."
Dora bracht het overige van den dag bij ha
re tante door; tegen de schemering ging zij
weder naar huis.
Herbert was reeds voor zijne vrouw thuis
gekomen en liep met groote schreden in de
woonkamer op en neer.
n't Is niet bizouder aangenaam als men thuis
komt de woning donker en ledig te vinden,"
zei Herbert op scherpen toon. „Waarom hebt
gij mij niets medegedeeld vau uw voornemen,
op reis te gaan? Dan bad ik den avond in
mijue club kunnen doorbrenger.."
„Omdat ik geen vijfjarig meisje ben, dat
telkens verlof moet vragen," wilde Dora snibbig
antwoorden.. Doch zij schrikte en dacht aau den
talisman, tastte in den zak eu telde drie pirelen
af, eene voor het Geloof, eene voor de Hoop
en eane voor de Liefde.
Terwijl zij dit deed moest zij haren echtgenoot
eigenlijk gelijk geven, dat de woning er donker
en ongezellig uit zag en dat zijn aanmerking
dienaangaande zeer gegrond was.
„Ik zal onmiddellijk licht maken Herbert"
zeide zij zeker, ik had u moeten zeggen,
dat ik tante ging bezoeken."
Herberts gelronst voorhoofd werd effen. „Nu
ja, zeide hij, ,,'t is ook vervelend den ganschen
dag slechts een vogel en wat handwerk voor
tijdverdrijf te hebben, ik zal n daarom straks
iets schoons voorlezen."
Djra's hart klopte van vreugde over dit succes
van den talisman.
Toen Herbert den volgenden morgen toilet
maakte, ontbrak er een knoopje aau zijn man
chet."
„Daar ontbreekt weer een knoop riep hij
driftig en wierp het kleedingstuk in een hoek.
„Ge moest wat meer zorg dragen voor iniju
ondergoed.
„Nu, Herbert, ge behoeft daarom niet zoo drif-
de sympathie der volkeren van ons wereld
deel van de Kabinetten spreken wij
niet aau den kant van Engeland is?
't Is wellicht een zwak onzerzijds, doch
ook wij verklaren gaarne, dat we liever
een Schot zien in zijne ietwat bizarre uni
form, dan een Russische Kozak en dat wij
liever met een agent van de Engelsche Re
geeriug, dan met een Ru3siscken Tsehin-
nowuik te doen hebben en dat een En
gelsche verordening ons vriendelijker toe
lacht, dan eene Moskovitische ukase en
dat de Britten ons minder vreemd toe-
scliijuen, dan de zonen van het Russische
Rijk.
Die sympathie, men moge haar dau ook
een zwak noemen, is, we herbaleu het, voor
zeker gewettigd als men met aandacht let
op de resultaten van Ruslands politiek
systeem en op de onloochenbare feiten,
waarmede de historie ons in keuuis stelt.
Onze leus is derhalve zeer gedecideerd: lie
ver Brit clan Rus.
Tot bestuurder van den nieuwen Cougo-
Staat, waarvan de Koning vau België on
langs »Souvereiu« werd, moet de bekende
reiziger Stanley benoemd zijn. Als Mi
nisters zouden hem ter zijde staan de hh.
Strauch (Binnenland eu Oorlog), Vau 't
Velde (Koophandel) eu Vauuous (geldmid
delen). De zetel van dit Ministerie zal te
Brussel wezen.
In den Rijksdag heeft VonBismarck eene
verklaring voorgelezeu, volgens welke de
bepaling omtrent het invoerrecht op rogge
iu liet Spaansche haudelstractaat, hetwelk
tengevolge van de meest begunstigiugs-
clausule ook aau verscheidene andere staten
ten goede kwam, ingetrokkeu is.
Graaf Herbert von Bismarck is benoemd
tot ouderstaatssecretaris vau buiteulandsche
zaken. Daar deze benoeming geen verhoo-
giug van rang is, behoeft hij zijn mandaat
tig te zijn," sprak Dora bevende. O, die talisman,
't was alsof er eene toovermacht in die parelen zat.
„Ik zal ze heden alle nauwkeurig nazien,"
sprak zij op bedeesden toon, gij zult er u niet
meer boos over maken."
Herbert lachte. „Je weet immers. Dora, dat
zoo'n knoop ons geduld op een al te groote proef
stelt."
De thee was slap, het brood niet doorbakken.
Nijdig wierp Herbert zijn stod op zij en vroeg:
„Wat is dat voor kost
Dora werd rood. „Gij zijt eeu" doch zij
zweeg plotseling eu telde drie parelen af.
Ja werkelijk de thee was slecht en het brood
ook, 't smaakte haar zelf niet. Kalm en bedaard
zeide zij„de meid heeft geen verstand van
broodbakken, maar ik zal het haar beter leeren
doen en als ge nog een paar minuten wilt wachten,
Herbert, dan zal ik andere thee zetten."
Herbert, do driftige maar toch welgeaarde man,
was wederom goed gemutst.
„Neen, Dora, doe geen moeite, geef mij een
glas melk, later zal de meid wel beter oppassen."
Toen Herbert naar zijn bureau was gegaan,
drukte Dora don talisman aau de lippen. Na
verloop van een maand ging Dora weder naar
hare tante, ditmaal in gezelschap van Herbert.
«Welnu, Dora," ziide Mevrouw Ehrenstein,
toen zij eeu oogenblik alleen waren, „heeft de
talisman geholpen?"
„O, beste tante," antwoordde Dora, „ik kan
er u niet dankbaar genoeg voor zijn en ik wenschte
die kostbare parelen wel iu eigendom te hebben."
„Nu, gij moogt ze behouden, ofschoon wat
hare tooverkracht aangaat
„O, dat weet ik reeds," zeide Dora lachend
en blozend, „'t Zijn de drie parelen niet, die zulk
eene goede uitwerking veroorzaken, maar t is
dat ik eerst overleg wat ik zal antwoorden. -Niet
de parelen maar de zelfbeheersching heeft zul
eene garstige wending in ons leven gebiac
Ik was te driftig en Herbert ook, th.'uisheoioii wij
ons leven gebeterd en elkander beloofd nooit
meer eeu scherp of bits woord te spreken."
