N I E U W E
902.
Donderdag 21 Mei 1885.
lödö Jaargan?.
De school en het leven.
Een diner in Engeland.
MIME
ABONNKMESTSPKIJS
Per 3 maanden voor Haarlem t 0,85
Voor de overige plaatsen iu Nederland fr. p. p. 1,
Voor het Buitenland 1,50
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
B ÜBE AU: St. Jansstraat Haarlem.
AG-ITE MA NON AG-ITATE.
PBIJS OEB ADVEBTENTIËN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a CoDtant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KUPPERS k LA URE T.
Hulpeloos aanschouwen we het licht der
wereld, de vermogens onzer ziel sluimeren,
eerst de indrukken der buitenwereld, het
voorbeeld van anderen en de eigen ondervin
ding maken ons tot meusch. Zoo moeilijk
het ook voor heu is, die de opvoeding dei-
kinderen hebben te leiden, den geestelijken
aanleg der kleinen juist te beoordeelen, hen
op alles te wijzen wat voor hunne ont
wikkeling het heilzaamst, nuttigst eu voor-
deeligst is, zoo ziju de eerste indrukken,
die het kind ontvangt, de indrukken om
trent vlijt en luiheid, omtrent recht en on
recht, die het in zich opneemt, de blij veude
voor het gansche leven en daarom moeten
de ouders geen moeite outzieu deze be
grippen den kinderen diep in 't hart te
prenten. Vau niet minder groot belang
echter is de daarop volgende levensperiode,
het tijdperk der school en alles wat aan
haar verbonden is. De school leidt den leer
ling langzamerhand iu het maatschappelijk
leven, zij ontwikkelt ziju aanleg en zijne
talenten tol den hoogsteu bloei, zij prent
hem de leer der moraal onbewust in 't hart
en gewent hem te lijden, te ontberen, te
arbeiden eu te handelen, over zijue gees
telijke vermogens te beschikken en te deu
ken in een woord, de school is de voor
bereiding voor de school des levens.
En zjj bereikt haar doel daardoor, dat
zij ons leert onzen tijd doelmatig en nuttig
te besteden, dat zij ons verstand scherpt,
door ons in te wijden in de kennis der oude
en nieuwe talen, dat zij ons bekend maakt
met den geest der volkeren, hunne plannen,
hunne beginselen, hunne deugden eu ondeug
den met de daaraan onafscheidelijke ge
volgen eu dat zij ons aldus een voorbeeldgeeft
tot navolging of ons aanmaant, beter te
zjjn, dan zij. Zij leert ons waarnemen eu
onderscheiden, zij maakt ons bekend met
de krachten der natuur en met de wijze
waarop wij deze op de beste en meest prac-
tische manier kuuueu toepassen. Zij leert
FEUILLETON.
Mr. and Airs. X. request the pleasure of Mr.
and Airs. Z.'s company to dinner on «De
Heer en Mevrouw X. hebben het genosgeu den
Heer en Mevrouw Z., benevens gezelschap, uit te
noodigen voor het middagmaal dat den
Aldus luidt in Engeland de meer of minder
stereotiepe vorm van uituoodigiug tot een diner.
Stellen we ons in de benijdenswaardige plaats
van Mr. eu Mrs. Z. en nemen we de uitnoo-
diging aan, dan zullen we wel degelijk ondervinden,
dat men bij den Heer en Mevrouw X. even goed
eet als bij ons te huis. Toch zal er wel eenig
verschil ziju waar te nemen, dat echter de be.
koorlijkheid van het nieuwe bezit, 't Is immers
aan ons goedvinden overgelaten of wij de ge
bruiken der Engelschen navolgenswaardig of ver
werpelijk achten.
Het uur waarop iu de deftige eu voorname
klassen in Engeland de hoofdmaaltijd plaats vindt,
is 7, half 8, ook wel 8 uur des avonds. Alle
gasten verschijnen in groot toilet. Reeds hooren
we de doffe slagen der nGong" (Chinee-sch klank
bord) dat in geen deftig Engelsch huis ontbreekt.
Men gaat paarsgewijze naar de eetzaal,waar de gast
vrouw aan de tafel aan het eene, de gastheer
aan het andere einde, juist tegenover zijn echtge-
genoote, plaats neemt.
Even als bij de kleeding, zoo heerscht ook hij
de houding aan tafel, bij het behandelen van
mes en vork in Engelsche familiën de groot
ste etiquette. Wat de spijzen betreft, is er slechts
quaestie of men er aan gewend is of niet. Reeds
menig Engelschman lachte over onze rauwe ham,
Ons het ware van het leugenachtige te on
derkennen, het juiste van het valsche te
onderscheiden, de goede eigenschappen
van andereu te waardeeren eu datge
ne, wat lofwaardig en goed is, ons zei
ven eigen te maken daarentegen wat
afkeurenswaardig in audereu is, uit ons
eigen gemoed te verwijderen. Iu de school
leeren wij oudergeschiktheid en gehoor
zaamheid om daardoor de ware vrijheid
te verkrijgen, die niet bestaat in het doen
of laten, wat wij willen, doch iu het doen
wat goed en rechtvaardig is, ook zonder
te denken aan de voorschriften, die ons ge
geven zijn. De school leert ons gevoelen en
begrijpen, niet dat de meuseh het goede
heeft te doen, maar dat hij het inderdaad
ook werkelijk verricht.
Daarom is de school dan ook voor iederen
meusch van zoo buitengewone belangrijk
heid, daarom wordt zij door iedereen be
geerd. In alle deelen der wetenschap en
kunst is de school de eerste voorwaarde
orn iets groots tot stand te brengen. Wat
is eeu door de natuur ook nog zoo rijk
begaafde zanger, als hij geen »sehoolc be
zit? Wat is een schilder, eeu beeldhouwer
zonder schoolt? Het zal geen hunner ge
lukken, wat in zijn geest ontvonkt is,
ook, zooals hij het gevoelt, te vervaardi
gen, als hij geeu »schoolc bezit. Zelfs het.
grootste talent kan hare plaats niet ver
vullen. CJit dien grond moeten wij er naar
streven, ons iu de school te vormen, de
kiemen te leggeu om degelijke meuschen te
worden. Eu wij moeten zulks niet voor de
school zelve doen, maar geheel en al voor
ouzeu eigen persoon eu voor ons eigen
leven. Er mag geeu wijze van opvatting
bestaan, volgens welke meu alleen terwille
van de school zou leeren; zelfs dan wan
neer de leerling later als onderwijzer zou
weuschen op te treden, kan men niet zeg
gen dat hij voor de school zelve leert; neen,
hjj leert ook voor zijn leven, eeu leven dat
daarin bestaat om anderen voort te helpeu.
Derhalve kunnen wjj met recht alle men-
haringialade, onze zuurkool en andere spijzen hij
walgde er van. Maar had hij die spijzen eenmaal
geproi fd, dan at hij ze, even als wij, zeer gaarne.
Zoo gaat het ons ook aan de Engelsche tafel.
De soepen der Engelsche keuken zijn na juist
niet van de lekkerste. Zij schijnen volgens Spar-
taansche recepten bereid te worden en zijn alle
zoo dik en krachtig) dat slechts eenige lepels
vol uoodig ziju, om onzen eetlust, voor al het
geen er nog volgen zal, te bederven. Speciaal
Euge'sclie soepen ziju de Oxtailsoep, die van een
iu stukken gesneden ossenstaart wordt gemaakt,
en volgens Mr. Gladstone van Franschen oorsprong
is; Alulligatawnysoep, een oorspronkelijk Indisch
gerecht, dat hoofdzakelijk uit kalfskop en Ca
yennepeper bestaat, en Giblet-Soup waarvan
hals, kop, lever en ander afval van gevogelte
de voornaamste bestanddeelen ziju. Reeds bij de
soep wordt de zware X«r«s-wiju geschonken, die,
even als Portwijn, meer dan rijkelijk met alcohol
vermengd, voornamelijk in Liverpool wordt ge.
fabriceerd, in Engeland gaarne wordt gedronken
en de kiem legt voor podogra. Overigens drinkt
men weinig Rijnwijn of Hongaarsche wijn, doch
des te meer Champagne on Franschen roeden
wijn. Fijne wijnproevers ziju de Engel-chen in
't algemeen niet..
Thans wordt de visch rondgediend, waarvan
Engeland ruim voorzien is. Daarbij wordt een
glas „Hoek" gedronken, zooals men in Engeland
(van tfocAheimer afgeleid) ouden Rijnwijn noemt.
Alle groenten eu vleeschspijzen onderscheiden
zich van de Fransehe keuken voornamelijk door
den eenvoud der toeboroidiug, door het ontbre
ken van kruideu en van saus. De graenten wor
den bijna zonder uitzondering slechts iu gezouten
water afgek >okt en dan eerst bij 't genruik aan
tafel door iedereen naar welgevallen met peper
en zout gekruid. Bij 't koken echter van suijboo.
scl'.en in hunne jeugd toeroepen: leert voor
uw lev9u en niet terwille van de school.
Vaak hoort men leerlingen zeggen: waar
toe zal ik dit of dat leereD, 't zal mij im
mers in mijn leven nooit te pas komeu?« Het
eenige antwoord, dat men aan zulke wijs
neuzen geven kan, is: Dwaas! zijt gij eeu
profeet, kunt gij vooruit weten, wat er iu
uw leveu zal gebeuren? Kunt gij weten
wat heden geschiedt en wat morgen ge
schieden zal, wat ge heden van uwe kun
digheden hebt toe te passu en wat mor
gen? Hoe kunt ge dan zeggen, dit of dat
wensch ik niet te leeren, omdat bet mij
nooit te pas zal komen? Geen woord van
hetgeen ge leeren kimt, moet ge laten voor
bijgaan, maar ge dient het u in te prenten;
het zal u stellig te stade komen eu als ge
werkelijk nooit iu de gelegenheid komt,
het toe te passen, dan toch zal het u
vele zaken gemakkelijk en duidelijk ma
ken.
Als we het begrip, dat de school de
school der voorbereiding is voor het leven,
verder ontwikkelen, dan leert ons het Ge
loof met- outwijfelbare zekerheid, dat het
leven op deze aarde wederom eene voorbe
reiding is voor eeu ander leven iu de eeuwig
heid. Men kan iu dit opzicht het leven
van den mensch beschouwen als uit drie
afdeeliugen te bestaan. De eerste is de
school, die den meusch kuudighedeu eu
vastheid van karakter verschaft, welke voor
het gansche leveu op deze aarde noodza
kelijk zijn, opdat de meusch als lid der
maatschappij voor zich zeiven en voor ziju
eveumensch tot nut verstrekke. Het leven
zelf kan wederom als eene andere school
worden beschouwd, eu daarom spreekt men
ook van eene »school des levens* en alzoo
is het leven de school voor de eeuwigheid.
Aangezien nu de eerste werkelijke school,
iu welke de kinderen worden onderwezen
eu opgevoed, zulk eeu verbazend grooten
invloed op het leveu uitoefent, zoo volgt
hieruit van zelf, dat eene school, welker
eenig doel is, de kindereu slechts voor dit
nen, kool, erwten enz. heeft de kok of de keu
kenmeid stilletjes een klein stukje soda in den
pot gedaan. Dat wil nu wel niemand bekennet^
ofschoon een zeer klein stuk soda aan de
groente geen schade doet, doch haar ingendeel
eeu frisc.li groen ui torlijk geeft.
Eenvoud hij het toebereiden van vleeschspijzen
is in Engeland een hoofdvereisehte. Aan het
eenvoudige braadspit voor een open vuur ge
roosterd, munt het roastbeef of Old England"
in smakelijkheid en voedzaamheid uit. Door dit
braadproces behoudt het vleesch zijne schoone
roode kleur, die men op het vasteland tracht
na te bootsen door het vleesch slechts half gaar
te braden. Eu dan noemt mer dat: «op zijn
Engelsch gebraden 1" Eon Engelschman zal echter
vleesch dat niet quite done(goed gaar) is,
niet nuttigon. Wat de qualiteit aangaat kan het
Schotsche vleesch inderdaad als het beste genoemd
worden. Van een uitmuntenden Sirloin heeft men
op het vasteland ge m begrip. Eigenlijk moest het
Sir Loin genaamd worden, want het lendenstuk,
als het beste gedeelte van het gansche rund,
is werkelijk geadeld. Karei II, «de vroolijke
monarch," sloeg iu eeu doile luim dit loin inder
daad tot ridder, en sinds dien tijd heet het
Sirloin
Engeland importeert een enorme hoeveelheid
vleesch uit andere landen, jaarlijks ongeveer een
half millioen runderen en meer dan een millioen
schapon en nog veel meer geslacht vee. Ook de
invoer van vleesch, dat in half bevroren toestand
van Australië en Nieuw-Zeeland wordt verzonden,
is iu Engeland zeer gewild, hoe weinig aan
lokkelijk het denkbeeld ook is, vleesch van een
schaap te eten, dat twee maanden geleden reeds
is geslactit.
Doch keeren we terug naar de tafel van Mrs. X.»
waar de puddings reeds zijn opgedischt. W e zien
leven voor te bereiden, reeds in hare theo
rie verkeerd is, al ware zij anders nog zoo
voortreffelijk. Eene school, die niet in aan
merking neemt, dat een kind eene onsterf
lijke ziel bezit, dat God den meusch op
deze wereld geplaatst heeft, om voor zijne
onsterflijke ziel eeu eeuwig geluk na den
dood te verdienen, zulk eeu school is niet
slechts eeu onrecht, gepleegd aan het kind,
maar moet als hoogst schadelijk en uadee-
lig voor de gansche maatschappij worden
beschouwd. Het kwaad van zulke scholen
ligt niet altijd in de dingen, die er worden
onderwezen, maar iu de diugen, welke in
zulke scholen ontbreken. Als een kind eene
school bezoekt, waar de Godsdienst als con
trabande beschouwd wordt, dan zal het
moeilijk, zeer moeilijk zijn, zelfs onder de
meest gunstige omstandigheden, zulk een
kind de noodzakelijke waarheden van
den Godsdienst te leeren eu het aan een
godsdienstig leveu te gewonnen. Deze fei
ten ziju dan ook te allen tijde door de Ka
tholieke Kerk erkend en steeds werd er
van Katholieke zijde er op aangedrongen,
dat alle kinderen naar zulke scholen wordeu
gezonden, waar zij niet alleen goed en
degelijk ouderwijs ontvangen, maar ook
tot godsdienstige menscheu worden opge
leid. Eu zulks kan slechts geschieden in
scholen, waar geloovige Katholieke onder
wijzers iu Katholieken geest ouderwijzen
en opvoeden. Dezen eisch kunnen wij Ka
tholieken nimmer laten varen; nooit kun
nen wij instemmen met de stelling ïde Gods
dienst is in de school niet op zijne plaats.
Even noodzakelijk als de Godsdienst voor
het leveu is, even noodzakelijk is hij voor
de school. De wereld Leeft boven alles meu
schen noodig, in wier gemoed de eeuwige
begiuselen van het goede en rechtvaardige
rotsvast zijn opgebouwd eu gevestigd, meu
schen, die den stroom des levens, al storten
zich ook millioenen in zoude en schande,
moedig weerstand bieden, menschen, die
ook iu moeilijke omstandigheden hunne
plichten getrouw vervullen, die steeds dat-
er een groot aantal, doch alle ziju op de meest
eenvoudige wijze toebereid. De overvloed, die
van dit gerecht op eene Engelsche tafel heerscht,
maakt dat veel or van onaangeroerd blijft. Nadat
de puddings zijn opgeruimd, komen de bedienden
met kleine borstels en zilveren schalen en zuive
ren het tafellaken zorgvuldig van alle kruimels,
die er op ziju blijven liggeu. Eerst dan wordt
het desse'-t opgedragen en ieder gast ontvangt
op ziju dessertbord een klein zilveien of ook
porseleinen schaaltje, gevuld met rozenwater, niet,
zooals onlangs eeu vreemdeling schreef, om daar
mede aan tafel den mond te spoelen, maar om
het uiterste tipje van het servet er mede te be
vochtigen eu daarmede de vingertoppen en de
lippen te zuiveren, die door het gebruik van
vruchten of andere dessert-artikelen, eenigszins
kleverig zijn geworden.
Het diner is geëindigd. Plotseling staat de
gastvrouw van tafel op en alle gasten volgen
haar voorbeeld. De lieeren echter blijven op
hunne plaats staan, behalve degene, die het
dichtst bij de deur staat. Hij opent deze en Dadat
alle dames haar zijn gepasseerd, gaan de heeren
wederom zitten; hunne glazen worden opnieuw
met Portwijn gevuld en zij blijven onder 't genot
van wine and walnut(wijn en noten) nog
cenigen tijd praten. Als de gestrenge gastvrouw
het rooken in het eetsalon toestaat, wordt er ook
een Weed (sigaar) gepresenteerd. Zoodra de si
gaar gerookt is, zegt de gastheer„Now, gentle
men, shall we join the ladies (nu, heeren, zullen
wij wederom in 't gezelschap der dames gaan).
De avond wordt dan verder genoeglijk doorge
bracht. Ouder de amusementen speelt ook de
muziek «en voorname rol.