N I E U W E 902. Donderdag 21 Mei 1885. lödö Jaargan?. De school en het leven. Een diner in Engeland. MIME ABONNKMESTSPKIJS Per 3 maanden voor Haarlem t 0,85 Voor de overige plaatsen iu Nederland fr. p. p. 1, Voor het Buitenland 1,50 Afzonderlijke Nummers0,06 Dit blad verschijnt Eiken WOENSDAG en ZATERDAG. B ÜBE AU: St. Jansstraat Haarlem. AG-ITE MA NON AG-ITATE. PBIJS OEB ADVEBTENTIËN Van 16 regels30 Cents. Elke regel meer5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a CoDtant. Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag avond voor 6 uur ingewacht. Uitgevers KUPPERS k LA URE T. Hulpeloos aanschouwen we het licht der wereld, de vermogens onzer ziel sluimeren, eerst de indrukken der buitenwereld, het voorbeeld van anderen en de eigen ondervin ding maken ons tot meusch. Zoo moeilijk het ook voor heu is, die de opvoeding dei- kinderen hebben te leiden, den geestelijken aanleg der kleinen juist te beoordeelen, hen op alles te wijzen wat voor hunne ont wikkeling het heilzaamst, nuttigst eu voor- deeligst is, zoo ziju de eerste indrukken, die het kind ontvangt, de indrukken om trent vlijt en luiheid, omtrent recht en on recht, die het in zich opneemt, de blij veude voor het gansche leven en daarom moeten de ouders geen moeite outzieu deze be grippen den kinderen diep in 't hart te prenten. Vau niet minder groot belang echter is de daarop volgende levensperiode, het tijdperk der school en alles wat aan haar verbonden is. De school leidt den leer ling langzamerhand iu het maatschappelijk leven, zij ontwikkelt ziju aanleg en zijne talenten tol den hoogsteu bloei, zij prent hem de leer der moraal onbewust in 't hart en gewent hem te lijden, te ontberen, te arbeiden eu te handelen, over zijue gees telijke vermogens te beschikken en te deu ken in een woord, de school is de voor bereiding voor de school des levens. En zjj bereikt haar doel daardoor, dat zij ons leert onzen tijd doelmatig en nuttig te besteden, dat zij ons verstand scherpt, door ons in te wijden in de kennis der oude en nieuwe talen, dat zij ons bekend maakt met den geest der volkeren, hunne plannen, hunne beginselen, hunne deugden eu ondeug den met de daaraan onafscheidelijke ge volgen eu dat zij ons aldus een voorbeeldgeeft tot navolging of ons aanmaant, beter te zjjn, dan zij. Zij leert ons waarnemen eu onderscheiden, zij maakt ons bekend met de krachten der natuur en met de wijze waarop wij deze op de beste en meest prac- tische manier kuuueu toepassen. Zij leert FEUILLETON. Mr. and Airs. X. request the pleasure of Mr. and Airs. Z.'s company to dinner on «De Heer en Mevrouw X. hebben het genosgeu den Heer en Mevrouw Z., benevens gezelschap, uit te noodigen voor het middagmaal dat den Aldus luidt in Engeland de meer of minder stereotiepe vorm van uituoodigiug tot een diner. Stellen we ons in de benijdenswaardige plaats van Mr. eu Mrs. Z. en nemen we de uitnoo- diging aan, dan zullen we wel degelijk ondervinden, dat men bij den Heer en Mevrouw X. even goed eet als bij ons te huis. Toch zal er wel eenig verschil ziju waar te nemen, dat echter de be. koorlijkheid van het nieuwe bezit, 't Is immers aan ons goedvinden overgelaten of wij de ge bruiken der Engelschen navolgenswaardig of ver werpelijk achten. Het uur waarop iu de deftige eu voorname klassen in Engeland de hoofdmaaltijd plaats vindt, is 7, half 8, ook wel 8 uur des avonds. Alle gasten verschijnen in groot toilet. Reeds hooren we de doffe slagen der nGong" (Chinee-sch klank bord) dat in geen deftig Engelsch huis ontbreekt. Men gaat paarsgewijze naar de eetzaal,waar de gast vrouw aan de tafel aan het eene, de gastheer aan het andere einde, juist tegenover zijn echtge- genoote, plaats neemt. Even als bij de kleeding, zoo heerscht ook hij de houding aan tafel, bij het behandelen van mes en vork in Engelsche familiën de groot ste etiquette. Wat de spijzen betreft, is er slechts quaestie of men er aan gewend is of niet. Reeds menig Engelschman lachte over onze rauwe ham, Ons het ware van het leugenachtige te on derkennen, het juiste van het valsche te onderscheiden, de goede eigenschappen van andereu te waardeeren eu datge ne, wat lofwaardig en goed is, ons zei ven eigen te maken daarentegen wat afkeurenswaardig in audereu is, uit ons eigen gemoed te verwijderen. Iu de school leeren wij oudergeschiktheid en gehoor zaamheid om daardoor de ware vrijheid te verkrijgen, die niet bestaat in het doen of laten, wat wij willen, doch iu het doen wat goed en rechtvaardig is, ook zonder te denken aan de voorschriften, die ons ge geven zijn. De school leert ons gevoelen en begrijpen, niet dat de meuseh het goede heeft te doen, maar dat hij het inderdaad ook werkelijk verricht. Daarom is de school dan ook voor iederen meusch van zoo buitengewone belangrijk heid, daarom wordt zij door iedereen be geerd. In alle deelen der wetenschap en kunst is de school de eerste voorwaarde orn iets groots tot stand te brengen. Wat is eeu door de natuur ook nog zoo rijk begaafde zanger, als hij geen »sehoolc be zit? Wat is een schilder, eeu beeldhouwer zonder schoolt? Het zal geen hunner ge lukken, wat in zijn geest ontvonkt is, ook, zooals hij het gevoelt, te vervaardi gen, als hij geeu »schoolc bezit. Zelfs het. grootste talent kan hare plaats niet ver vullen. CJit dien grond moeten wij er naar streven, ons iu de school te vormen, de kiemen te leggeu om degelijke meuschen te worden. Eu wij moeten zulks niet voor de school zelve doen, maar geheel en al voor ouzeu eigen persoon eu voor ons eigen leven. Er mag geeu wijze van opvatting bestaan, volgens welke meu alleen terwille van de school zou leeren; zelfs dan wan neer de leerling later als onderwijzer zou weuschen op te treden, kan men niet zeg gen dat hij voor de school zelve leert; neen, hjj leert ook voor zijn leven, eeu leven dat daarin bestaat om anderen voort te helpeu. Derhalve kunnen wjj met recht alle men- haringialade, onze zuurkool en andere spijzen hij walgde er van. Maar had hij die spijzen eenmaal geproi fd, dan at hij ze, even als wij, zeer gaarne. Zoo gaat het ons ook aan de Engelsche tafel. De soepen der Engelsche keuken zijn na juist niet van de lekkerste. Zij schijnen volgens Spar- taansche recepten bereid te worden en zijn alle zoo dik en krachtig) dat slechts eenige lepels vol uoodig ziju, om onzen eetlust, voor al het geen er nog volgen zal, te bederven. Speciaal Euge'sclie soepen ziju de Oxtailsoep, die van een iu stukken gesneden ossenstaart wordt gemaakt, en volgens Mr. Gladstone van Franschen oorsprong is; Alulligatawnysoep, een oorspronkelijk Indisch gerecht, dat hoofdzakelijk uit kalfskop en Ca yennepeper bestaat, en Giblet-Soup waarvan hals, kop, lever en ander afval van gevogelte de voornaamste bestanddeelen ziju. Reeds bij de soep wordt de zware X«r«s-wiju geschonken, die, even als Portwijn, meer dan rijkelijk met alcohol vermengd, voornamelijk in Liverpool wordt ge. fabriceerd, in Engeland gaarne wordt gedronken en de kiem legt voor podogra. Overigens drinkt men weinig Rijnwijn of Hongaarsche wijn, doch des te meer Champagne on Franschen roeden wijn. Fijne wijnproevers ziju de Engel-chen in 't algemeen niet.. Thans wordt de visch rondgediend, waarvan Engeland ruim voorzien is. Daarbij wordt een glas „Hoek" gedronken, zooals men in Engeland (van tfocAheimer afgeleid) ouden Rijnwijn noemt. Alle groenten eu vleeschspijzen onderscheiden zich van de Fransehe keuken voornamelijk door den eenvoud der toeboroidiug, door het ontbre ken van kruideu en van saus. De graenten wor den bijna zonder uitzondering slechts iu gezouten water afgek >okt en dan eerst bij 't genruik aan tafel door iedereen naar welgevallen met peper en zout gekruid. Bij 't koken echter van suijboo. scl'.en in hunne jeugd toeroepen: leert voor uw lev9u en niet terwille van de school. Vaak hoort men leerlingen zeggen: waar toe zal ik dit of dat leereD, 't zal mij im mers in mijn leven nooit te pas komeu?« Het eenige antwoord, dat men aan zulke wijs neuzen geven kan, is: Dwaas! zijt gij eeu profeet, kunt gij vooruit weten, wat er iu uw leveu zal gebeuren? Kunt gij weten wat heden geschiedt en wat morgen ge schieden zal, wat ge heden van uwe kun digheden hebt toe te passu en wat mor gen? Hoe kunt ge dan zeggen, dit of dat wensch ik niet te leeren, omdat bet mij nooit te pas zal komen? Geen woord van hetgeen ge leeren kimt, moet ge laten voor bijgaan, maar ge dient het u in te prenten; het zal u stellig te stade komen eu als ge werkelijk nooit iu de gelegenheid komt, het toe te passen, dan toch zal het u vele zaken gemakkelijk en duidelijk ma ken. Als we het begrip, dat de school de school der voorbereiding is voor het leven, verder ontwikkelen, dan leert ons het Ge loof met- outwijfelbare zekerheid, dat het leven op deze aarde wederom eene voorbe reiding is voor eeu ander leven iu de eeuwig heid. Men kan iu dit opzicht het leven van den mensch beschouwen als uit drie afdeeliugen te bestaan. De eerste is de school, die den meusch kuudighedeu eu vastheid van karakter verschaft, welke voor het gansche leveu op deze aarde noodza kelijk zijn, opdat de meusch als lid der maatschappij voor zich zeiven en voor ziju eveumensch tot nut verstrekke. Het leven zelf kan wederom als eene andere school worden beschouwd, eu daarom spreekt men ook van eene »school des levens* en alzoo is het leven de school voor de eeuwigheid. Aangezien nu de eerste werkelijke school, iu welke de kinderen worden onderwezen eu opgevoed, zulk eeu verbazend grooten invloed op het leveu uitoefent, zoo volgt hieruit van zelf, dat eene school, welker eenig doel is, de kindereu slechts voor dit nen, kool, erwten enz. heeft de kok of de keu kenmeid stilletjes een klein stukje soda in den pot gedaan. Dat wil nu wel niemand bekennet^ ofschoon een zeer klein stuk soda aan de groente geen schade doet, doch haar ingendeel eeu frisc.li groen ui torlijk geeft. Eenvoud hij het toebereiden van vleeschspijzen is in Engeland een hoofdvereisehte. Aan het eenvoudige braadspit voor een open vuur ge roosterd, munt het roastbeef of Old England" in smakelijkheid en voedzaamheid uit. Door dit braadproces behoudt het vleesch zijne schoone roode kleur, die men op het vasteland tracht na te bootsen door het vleesch slechts half gaar te braden. Eu dan noemt mer dat: «op zijn Engelsch gebraden 1" Eon Engelschman zal echter vleesch dat niet quite done(goed gaar) is, niet nuttigon. Wat de qualiteit aangaat kan het Schotsche vleesch inderdaad als het beste genoemd worden. Van een uitmuntenden Sirloin heeft men op het vasteland ge m begrip. Eigenlijk moest het Sir Loin genaamd worden, want het lendenstuk, als het beste gedeelte van het gansche rund, is werkelijk geadeld. Karei II, «de vroolijke monarch," sloeg iu eeu doile luim dit loin inder daad tot ridder, en sinds dien tijd heet het Sirloin Engeland importeert een enorme hoeveelheid vleesch uit andere landen, jaarlijks ongeveer een half millioen runderen en meer dan een millioen schapon en nog veel meer geslacht vee. Ook de invoer van vleesch, dat in half bevroren toestand van Australië en Nieuw-Zeeland wordt verzonden, is iu Engeland zeer gewild, hoe weinig aan lokkelijk het denkbeeld ook is, vleesch van een schaap te eten, dat twee maanden geleden reeds is geslactit. Doch keeren we terug naar de tafel van Mrs. X.» waar de puddings reeds zijn opgedischt. W e zien leven voor te bereiden, reeds in hare theo rie verkeerd is, al ware zij anders nog zoo voortreffelijk. Eene school, die niet in aan merking neemt, dat een kind eene onsterf lijke ziel bezit, dat God den meusch op deze wereld geplaatst heeft, om voor zijne onsterflijke ziel eeu eeuwig geluk na den dood te verdienen, zulk eeu school is niet slechts eeu onrecht, gepleegd aan het kind, maar moet als hoogst schadelijk en uadee- lig voor de gansche maatschappij worden beschouwd. Het kwaad van zulke scholen ligt niet altijd in de dingen, die er worden onderwezen, maar iu de diugen, welke in zulke scholen ontbreken. Als een kind eene school bezoekt, waar de Godsdienst als con trabande beschouwd wordt, dan zal het moeilijk, zeer moeilijk zijn, zelfs onder de meest gunstige omstandigheden, zulk een kind de noodzakelijke waarheden van den Godsdienst te leeren eu het aan een godsdienstig leveu te gewonnen. Deze fei ten ziju dan ook te allen tijde door de Ka tholieke Kerk erkend en steeds werd er van Katholieke zijde er op aangedrongen, dat alle kinderen naar zulke scholen wordeu gezonden, waar zij niet alleen goed en degelijk ouderwijs ontvangen, maar ook tot godsdienstige menscheu worden opge leid. Eu zulks kan slechts geschieden in scholen, waar geloovige Katholieke onder wijzers iu Katholieken geest ouderwijzen en opvoeden. Dezen eisch kunnen wij Ka tholieken nimmer laten varen; nooit kun nen wij instemmen met de stelling ïde Gods dienst is in de school niet op zijne plaats. Even noodzakelijk als de Godsdienst voor het leveu is, even noodzakelijk is hij voor de school. De wereld Leeft boven alles meu schen noodig, in wier gemoed de eeuwige begiuselen van het goede en rechtvaardige rotsvast zijn opgebouwd eu gevestigd, meu schen, die den stroom des levens, al storten zich ook millioenen in zoude en schande, moedig weerstand bieden, menschen, die ook iu moeilijke omstandigheden hunne plichten getrouw vervullen, die steeds dat- er een groot aantal, doch alle ziju op de meest eenvoudige wijze toebereid. De overvloed, die van dit gerecht op eene Engelsche tafel heerscht, maakt dat veel or van onaangeroerd blijft. Nadat de puddings zijn opgeruimd, komen de bedienden met kleine borstels en zilveren schalen en zuive ren het tafellaken zorgvuldig van alle kruimels, die er op ziju blijven liggeu. Eerst dan wordt het desse'-t opgedragen en ieder gast ontvangt op ziju dessertbord een klein zilveien of ook porseleinen schaaltje, gevuld met rozenwater, niet, zooals onlangs eeu vreemdeling schreef, om daar mede aan tafel den mond te spoelen, maar om het uiterste tipje van het servet er mede te be vochtigen eu daarmede de vingertoppen en de lippen te zuiveren, die door het gebruik van vruchten of andere dessert-artikelen, eenigszins kleverig zijn geworden. Het diner is geëindigd. Plotseling staat de gastvrouw van tafel op en alle gasten volgen haar voorbeeld. De lieeren echter blijven op hunne plaats staan, behalve degene, die het dichtst bij de deur staat. Hij opent deze en Dadat alle dames haar zijn gepasseerd, gaan de heeren wederom zitten; hunne glazen worden opnieuw met Portwijn gevuld en zij blijven onder 't genot van wine and walnut(wijn en noten) nog cenigen tijd praten. Als de gestrenge gastvrouw het rooken in het eetsalon toestaat, wordt er ook een Weed (sigaar) gepresenteerd. Zoodra de si gaar gerookt is, zegt de gastheer„Now, gentle men, shall we join the ladies (nu, heeren, zullen wij wederom in 't gezelschap der dames gaan). De avond wordt dan verder genoeglijk doorge bracht. Ouder de amusementen speelt ook de muziek «en voorname rol.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1885 | | pagina 1