NIEUWE
No. 905.
Zondag 31 Mei 1885.
10de Jaargans.
De eerbied voor liet gezag.
Een goed geheugen.
RAARLMStlI
ABONNEMBNTSPBIJS
Per 3 maanden voor Haarlemt 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,
Voor het Buitenland 1,50
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUK E-A USt. Jansstraat Haarlem.
SSbii
AGITE MA NON AGITATE.
PHIJS DEK ADVERTENTIËN
Van' 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers KUPPEES LAUREY.
Men boort in den tegenwoordigen tijd
veel klagen over het verminderen van den
eerbied voor het gezag. Het verschijnsel
op zich zelf kan zeker niet worden geloo
chend en het moet werkelijk worden be
treurd.
Tot verklaring van het ontrustende tee-
ken, zou op zeer diep liggende oorzaken
kunnen eu moeten gewezen worden, wilde
men de quaestie in haar vollen omvang be
handelen. Deden wij dat, dan zouden wij
zeker in de allereerste plaats moeten wij
zen op de ondermijning van het Godsdien
stig Geloof, waaraan de moderne wijzen
zich, steeds schaamteloozer, schuldig ma
ken. Een volk nu, dat afweek van de Gods
dienstige waarheid, ziet als natuurlijk gevolg
daarvan, in de dragers van het gezag niet
langer de vertegenwoordigers van den God
van orde en regel, Die wil, dat recht en
gerechtigheid op aarde zullen heerschen.
In dat verlaten van den weg des Geloofs
moet (wij herhalen het) de grond worden
gezocht van het feit, dat de groote menigte
niet langer met eerbied staart op de leden
der overheid. Maar bij die hoofdoorzaak
voegen zich vele medewerkende oorzaken.
Naar onze overtuiging kan het zijn groote
nut hebben, ook op die bijkomende redenen
acht te geven. En dan dient, nu in onzen
tijd de wetgevende lichamen zulk een ge
wichtige rol vervullen, de vraag met ernst
te worden overwogen: van welke gehalte
zjjn onze wetgevers?
Treden wij buiten onze grenzen, dan ont
moeten wij in bijna alle landen, in dat op
zicht, zeer treurige toestanden. Door de
zonden der revolutie is de ordening Gods
omgekeerd, volgens welke alle gezag niet
van beneden oprijst, maar van boven af
daalt. De macht komt in onze eeuw uit het
volk voort. De stembus is het gezagaorakel.
Die volksstem spreekt vooral in die Staten,
waar de democratie volkomen zegevierde,
dikwerf een zeer bedenkeljjke taal.
In meer dan een land, zelfs in het hoog
beschaafde Frankrijk, wordt van de
meerderheid der volksvertegenwoordiging
getuigd, dat zij voor alles te koop is. Van
de Italiaansche Tweede Kamer in 't bizon
der worden al zeer vreemde dingen open
baar. Hoe kan nu, vragen wijbij het volk
eerbied bestaan voor vertegenwoordigers,
die den eerbied voor hun eigen waardig-
FEU1LLE TON.
Door een niet overmatig gebruik wint elke
kracht aan sterkte, zoo ook het geheugen en zelfs
bij hen, die hierin door de natuur stief
moederlijk zijn bedeeld, kan door kunst, dat wil
zeggen door eene geregelde oefening, met uitste
kend gevolg, veel verbeterd worden. Men heeft
een stelsel uitgedacht, volgens hetwelk het ge-
geheugen moet ontwikkeld worden. De regels van
dit systeem zijn zeker gansch voortreffelijk, doch
er behoort reeds een zeer goed geheugen toe, om
ze te begrijpen en te onthouden.
Te allen tijde zijn er menschen geweest, die
zulk een oefening niet noodig hadden om op dit
gebied bewonderswaardige proeven van intelli
gentie te geven. Niet zelden echter gaat zulk
eene buitengewone ontwikkeling van het geheu
gen gepaard met eene verzwakking der andere
geesteskrachten, doch het is geenszins regel,
zooals uit de volgende voorbeelden van menschen
met uitstekende geheugens, zal blijken.
Themistocles bezat zulk een kolossaal geheugen,
dat hij de kunst van 't vergeten wenschte
heid uit het oog hebben verloren. Ten
slotte geldt iemand, voor hetgeen hij zelf
gelooft, dat hij waard is.
Als de leden een er wetgevende verga
dering hun eigen prestige te grabbelen
gooien, dan zal er wel niemand onder het
volk zijn, die het opraapt en het den ver
liezers of wegwerpers terug geeft.
Wij gewaagden zooeven van Frankrijk;
omtrent dat land bestaat het volstrekt niet
op losse gronden rustend vermoeden, dat
zijn volksvertegenwoordigers (althans hunne
meerderheid) bepaald voor gunstbetoon, voor
stoffelijke winsten, hunne stem beschikbaar
stellen ten dienste van het Bewind dat aan
't roer is. In het land van de vrijheid (ge
lijk de radicale Franschen hun Staat snor
kend noemen) ontbreekt dus politieke eer
lijkheid.
Wellicht zal men zeggen: nu ja, dat is
Frankrijk of het roof-Italië, doch zoo slecht
staat het toch niet in Nederland ge
schapen.
Wat zullen wij daarvan zeggen?
Omkoopen, dat geschiedt zeker niet te
onzent, al zouden wij niet durven beweren,
dat nimmer door het verleenen van gunst,
de oppositie vau het een of ander Kamer
lid tegen het een of ander Regeeringsvoor-
stel is bezworen.
De Nederlaudsche Natie heeft gelukkig
nog een diepen afkeer van alle besliste ge
meenheid. Werd het ooit bewezen, dat een
Kamerlid zich (in overdrachtelijken zin) de
handen had laten stoppen, dan zou zulk
•en Afgevaardigde zelf zijn paspoort heb
ben geteekend. Zoo diep als b. v. de Ka
mers in Frankrijk, zijn wij niet gezonken.
Eene geldmacht is onze staatsmacht nog
niet geworden. Toch is onze Tweede Kamer
zelve schuld, dat zij zoo diep in de achting
der Natie is gedaald.
Wij hebben eene pratende, wauwelende
volksvertegenwoordiging. Wel verre dat men
van elke richting of fractie, één of twee
leden over een aanhangig voorstel het woord
doet voeren, meent bijua ieder lid gerech
tigd te wezen, zijn gevoelen te vertolken.
Aan de debatten komt op die wijze na
tuurlijk geen einde. Het gevolg van deze
noodlottige en door niets te verdedigen ge
woonte is dan ook, dat er bitter weinig
tot stand komt en dat de Tweede Kamer
veel langer bijeen is dan het noodig moest
wezen. De langdurige wetgevende perioden
zijn er oorzaak van, dat vele mannen van
te bezitten. MithridatesKoning van Pontus, kon
iederen soldaat van zijn leger (dat 80,000 man
sterk was) bij den naam noemen. Julius Caesar
dicteerde zeven brieven tegelijk. Seneca reciteer
de twee duizend woorden in dezelfde volgorde
als hem werd voorgezegd en meer dan twee
honderd verzen in omgekeerde orde. De eerwaar
de Pater Ménestrier, vooral beroemd als heraldi
cus en historicus, was met een buitengewoon
geheugen begaafd. De Koningin van Zweden liet
in zijne tegenwoordigheid acht honderd woorden,
de moeilijkste, welke men slechts bedenken kon,
zeggen en opschrijven; Mcnestrier herhaalde ze
onmiddellijk in dezelfde volgorde. De groote Jus
tus Lipsius nam aan, den gauschen nTacitus
woord voor woord op te zeggen, al stond er
iemand naast hem gewapend met een dolk om
hem bij de minste fout het hart te doorboren.
De beroemde Hugo de Groot had zulk een uit
muntend geheugen, dat hij de voorgelezen namen
der soldaten onthield, toen hij op zekeren dag
de inspectie van eeuige regimenten krijgsknechten
bijwoonde.
Uren del, geneesheer en leeraar te Göttingen,
als geleerde bekend, kon de gansche Aeneïde
van buiten, niet slechts in de oorspronkelijke maar
ook in de omgekeerde orde. Lord Karteret, een
uitstekend Staatsman en Lord-luiteuant van
bekwaamheid en vaderlandsliefde er harte
lijk voor bedankeu lid der Tweede Kamer
te worden.
Enkel aan de behandeling der begrooting
werden weken besteed, waarbij zich nog
het bedenkelijke verschijnsel voordeed, dat
men zich zóó verdiept in de kleinigheden,
dat men groote en belangrijke zaken voor
bij ziet.
Hoe geheel anders gaat men, ook ten
aanzien van het budget b. v. in Duitsch-
land te werk. De overweging, in de publieke
vergadering van den Rijksdag, van de be-
grooting, duurt ééue of hoogstens twee
weken. Yan elke party treden dan enkelen
in het strijdperk; de leiders gaan voor en
de gewone leden eener partij volgen.
De partijschap viert bovendien ook in
onze Tweede Kamer maar al te vaak
rampzalige triumfen. Terwijl men zeer
weinig geeft om de zaak, toont men zich
oneindig meer gehecht aan het persoon
lijke of aan kiezersbelang. De ware beweeg
reden wordt ('t spreekt wel van zelf) stel
selmatig eu kunstmatig verborgen gehouden.
Niettemin weet ieder ingewijde waar de
schoen eindelijk wringt, 't Is toch wel
toevallig, dat elk voorstel, ten bate van
een of and«re Gemeente of landstreek voor
gesteld en verdedigd, altijd bijval vindt
bij die leden (of het lid) in het district in
quaestie gekozen. Zeer dikwijls is de hou
ding volkomen te rechtvaardigen, omdat
de districts-belangen het best kunnen be
kend zijn bij de Afgevaardigden van het
betrokken district. Het verdachte in deze
is maar, dat steeds, zonder uitzondering,
de plaatselijke invloeden domiueeren.
Niet minder bedenkelijk noemen wij de
praatzucht van ons Parlement. Dagen bjj
dagen worden zoek gemaakt met de over
weging eu behandeling vau eigenlijk niets.
Van dat tijd-dooden hebben wij in de jong
ste zittingen droevige voorbeelden gezien.
De Indische baten vloeien niet meer. Toch
deed de heer Yan Dedem (de liberale Afge
vaardigde van dien naam) het voorstel, om
een vaste som van vier millioen 's jaars
door Indië aan Nederland te doen uitkee-
reu. Dat klonk heel fraai. Maar ten eerste
heeft Indië geen millioenen om te restitu-
eeren en ten andere zou door het aannemen
van het voorstel-Van Dedem eene finau-
ciëele tweeheid tusschen Indië en Nederland
de bestaande geldelijke eeuheid vervangen
hebben, een zeer gevaarlijk beginsel voor
Ierland, kon het gansche Nieuwe Testament,
vau 't eerste woord vau Mattheus tot aan 't laatste
van de Openbaring, op eene wijze voordragen, alsof
hij den ganschen inhoud uit een boek voorlas.
Met een gansch buitengewoon geheugen was
ook een zekere Nostis begaafd. Hij behoefde
een tooneelstuk slechts twee malen te zien, om
dan het karakter vau iederen daarin voorko
menden persoon, zonder de minste hulp, te kun
nen wedergeven. Deze vaardigheid van hel geheu
gen is op tweeërlei wijze merkwaardig, aangezien
hier phuntasie en nabootsingskracht zijn vereenigd.
Een wonder van een sterk geheugen was ook
Doctor Duchet, translaleur aan het Keurvorstelijke
Hof eu aan de nationale bibliotheek te Munchen,
die in 1804 te Leipzig eerst in het daar be
staande museum, later in de academie der weten
schappen, voor de leden van beide instellingen
in het openbaar optrad. Hij reciteerde van vier
en twintig bijbelsche boeken, die zes honderd
hoofdstukken inhieldeD, den inhoud volgens de
rubrieken der kapittels. Hij verzocht de toehoor
ders, dat men hem twintig lange of veertig korte
brieven in verschillende talen, namelijk in de
Duitsche, Latijusche, Fransche, Italiaansche, Pool-
sche, Hongaarsche, Slavonische en Russische taal
zou ter hand stellen. Twee dagen na de ont
vangst van deze brieven, zou hij deze aan twintig
de toekomst, want het zou Iudië hebben
losgescheurd van Nederland.
Het voorstel-Yan Dedem bevat voor 't
oogenblik geen praktische waarde; eenige
dagen werd er over gedisputeerd en eindelijk
werd het geëseamoteerd. Al de tijd, aan de
debatten over dat voorstel besteed was dus
verloren. Toen kwam aan de orde een
voorstel van deu heer Schepel, strekkende
om onze defeusie-greus tot de stelling-Am
sterdam te beperken.
Ook daarover werd ontzettend veel ge
sproken en getwist. Nadat vele redenaars
het woord hadden gevoerd, trok de voor
steller het ontwerp in. De berg had niet
eenmaal nog een muis gebaard en dat noemt
men dan parlementaire werkzaamheid. Wij
echter keeteu dat onparlementaire tijd-
dooding.
Door de Tweede Kamer wordt dus zoo
stellig mogelijk tegen den eisch van het
nationaal belang gezondigd. Wij vragen:
hoe kan de natie nog ingenomen zijn met
zulk een debatteerende, maar niet prakti-
seereade volksvertegenwoordiging? En zóó
de Kamer, zóó dikwerf ook de Regeering.
Ook zij laat zich maar al te vaak leiden
door invloeden, boven welke zij verheven
wezen moest. De partijbelangen worden
meestal door de opvolgeude Ministeriën be
ter gediend dan de waarachtige nationale
belangen. Kan het bevreemding wekken,
dat waar dat alles zoo is, de eerbied voor
de Regeeriug evenzeer verzwakt als die
voor de Kamers? Die toestand kan echter
zoo niet blijven; er moet een gezegende
reactie komen. Hoe daartoe te geraken?
Door terug te keeren tot de beginselen
eu de praktijk van vroegereu tijd. Geen na
bootsing, geen nadoen echter, maar zelf
standig navolgeu. Aan de beproefde waar
heid der eeuwen moet worden vastgehou
den, ook op het gebied vao wetgevingen
bestuur; maar in de wijze vau toepassing
moet men rekening houden met de ont
wikkeling der tijdeu. Hetzelfde laken (om
een eeuvoudige beeldspraak te bezigen) moet
worden gebruikt, doch het fatsoen van het
kleed moet worden gewijzigd.
Doet men dit, dau zal ook de eerbiel
voor het gezag weder terugkeeren. Eene
overheid, welke zich zelve eerbiedigt, zal ge
ëerbiedigd worden.
of veertig personen tegelijkertijd, regel voor regelj
dicleeren en dit nogmaals horhalen, nadat de
genoemde peisonen zich in eene geheel andere
volgorde hadden geplaatst.
Hartenbach verhaalt in zijn boek x „Die Kunst
ein vorzüglichcs Gedachtniss zu erlangen," het
volgende:'t Meest bewonderens waardig is het voor"
beeld van Thomas Fuller, een negerslaaf in Virgi-
nië, wiens geheugen op zeventigjarigen ouderdom
nog uitstekend was. Twee lieden stelden hem
de vraaghoeveel seconden hebben anderhalf
jaar; binnen twee minuten volgde het antwoord.
47,304,000.Toen vroeg men hem: hoeveel seconden
iemand had geleefd, die 70 jaren, 17 dagen eu
12 uren oud was geworden Binnen vier minuten
antwoordde hij: 2,210,500,800. Een der vragers
had de som met de pen na gerekend en meende
in Fullers uitkomst eene fout te hebben ontdekt;
het abuis was echter door den berisper zelf ge
maakt, want de neger maakte er hem op aan
dachtig, dat hij waarschijnlijk geen rekening had
gehouden met de schrikkeljaren en inderdaad
de som was juist, nadat de schrikkeljaren me
hunne dagen er bij waren geteld.
