NIEUWE No. 918. Donderdag 16 Juli 1885. 10de Jaargang. Een betreurenswaardig besluit. BUITENLAND. De kunst om van een kwartje per dag te leven. IAA1IIISCH ëOMLAIT ABONNEMENTSPRIJS Per 3 maanden voor Haarlem0,85 V oor de overige plaatsen in Nederland fr. p, p. 1, Voor het Buitenland 1,50 Afzonderlijke Nummers0,06 Dit blad verschijnt Eiken WOENSDAG en ZATERDAG. BUHEAIJ: St. Jansstraat Haarlem. AGITE MA NON AGITATE. PRIJS DER ADVERTENTIËN Van 16 regels 30 Cents. Elke regel meer5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant. Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrjjdag avond voor 6 uur ingewacht. UiVgevers KUPPERS L A U R E Y. Het besluit van den Bondsraad, die de regeering van den Hertog van Cumberland in Brunswijk niet vereenigbaar achtte met de beginselen der bondsverdragen en der Rijkswetten, is eene gebeurtenis van het hoogste gewicht. Het laat zich niet voor zien, welke diep ingrijpende gevolgen in de toekomst dit machtwoord van den Bonds raad, 't welk het regeeren van een wettig troonopvolger onmogelijk maakte, na zich zal slepen. De Bondsraad heeft met bijna algemeeue stemmen (Meckleuburg-Strelitz en Reuss, oudere linie, stemden tegen het voorstel; Mecklenburg-Schweriu en Lippe voorwaardelijk, terwijl Oldenburg en Bruns- wjjk aan de stemming geen deel namen) de stelling geformuleerd, dat het legitieme vorstenrecht zijne grens vindt aan de be ginselen van politieke doelmatigheid. Dit besluit van den Bondsraad is, zooals be kend is, niet het werk van één dag; groote moeilijkheden zijn voorafgegaan, welker aard niet openlijk bekend zijn geworden. Echter weet men dat de iukleeding van het voorstel en de uitvoerige Pruisische motiveering in den Bondsraad sterke op positie heeft ondervonden en Pruiseus voor stel voor een ander heeft moeten plaats maken. In het besluit van den Bondsraad is geen sprake van een beroep op artikel 76 der Rjjkswet, geen sprake van uitsluiting van de regeering, wat aangaat de nakomelingen van den Hertog, geen sprake van het stre ven der Welfen-partij. Het Pruisische voor stel is dus op belangrijke punten aanmer kelijk gewijzigd en verzacht, waarvoor den Bondsraad althans nog eenigen dank toekomt. Wat de pers van Cumberlands val heeft gezegd, is ongetwijfeld min of meer aan onze lezers bekend, wij wenschten echter bjj deze gelegenheid er op te wijzen, hoe in den beginne de liberale en ook de of ficieuze pers in Duitschland naar alle wind- FEUILLETON. Do philosofen kunnen uitrusten van hunne bespiegelingen en de staathuishoudkundigen va- cantie nemener is iemand, die de oplossing van de sociale quaestie heeft gevonden er. dat wel eene onfeilbare, wiskunstig zekere oplossing. Het is maar de vraag, of men er van zal willen profiteeren. Deze groote man is de heer Taimsguy I e Wogan en hij ontwikkelt zijn stelsel in eene bro chure, waarin hij de kunst onderwijst om van ten kwarlje per dag te leven. Zij, die gewoon zijn in dure restauraties te eten, zullen waar schijnlijk vinden, dat het al zeer weinig is en toch zijn er nog die vinden, dat de heer De Wogan een verkwister is. „Eeu kwartje per dag", heeft een Eugelsch schrijver gezegd, „is weelde in ïudië leven millioenen, die dagelijks veel minder vertereu en toch gezond zijn en in staat om hun werk te doen." Maar de heer De Wogan wil zijue lezers niet afschrikken en hij prijst zijn stelsel aan als ver verheven boven de gewone, voeding, die eeu gevolg is var. slechten smaak en onwetendheid. Hij wil het menschdom niet alleen veel goed- kooper doen levenhij wil het behalve van de armoede ook van een aantal andere kwalen ver lossen. Het zou, toegepast, een ware omwenteling te weegbrengen. Een kwartje per dag verdient iedereen; er zal dus geene armoede meer zijn. Men zal, zonder vrees voor de toekomst, kun nen huwen en eene huishouding oprichtende arme zal den rijke niet meer hebben te benijden, als deze ook het hooggeprezen stelsel-De Wogan streken bet uitbazuinde dat de Hertog van Cumberland de wettige troonopvolger van den overleden Hertog van Brunswijk niet was, terwijl de Katholieke pers en bovenal de Germania met juristische en staatsrech telijke gronden voor de legitimiteit van Cumberland optrad. Later veranderde men van opvatting; van eene bestrijding van het legitieme recht op zich zelf was geen sprake meer en het voorstel van Pruisen, alsmede het besluit van den Bondsraad zijn gebaseerd, op de veronderstelling, dat de Hertog van Cumberland volgens het staats recht de wettige troonopvolger in Bruns wijk is, dat er echter hinderpalen in den weg staan oiu de regeering aan Cumberland in handen te geven. De radicale en anti-monarchaal gezinde partijen hebben door hunne onbewimpelde uitingen in de per3 duidelijk te verstaan gegeven dat zij de bres, die iu het legiti- miteitsbeginsel is geschoten, met welgeval len begroeten. Nu zelfs de Vorsten door het genomen besluit in den Bondsraad zoo weinig eerbied voor de legitimiteit hebben betoond, zou h6t ons niet verwonderen als ook nog vroeg of laat den een of anderen Vorst van den Duitschen Bond het zwaard van Damocles boven het hoofd kwam te hangen, want het staat niet in de sterren geschreven, of niet ook voor Duitschland eenmaal een tijd zal komen, dat de toe passing van politieke opportuniteitsbegin selen voor de bestaande orde gevaarlijk kan worden. Men moet zich inderdaad verwonderen hoe zonderling men zich in Germanië ge draagt ook tep opzichte van hen, die het voor de legitieme rechten en voor het ge zag opnemen. Zoo heeft men dezer dagen tegen een reserve-officier in Mecklenburg, die het adres van adellijke personen ten gunste vau de Bruuswijksche troonrechten van den Hertog van Cumberland had ge- teekend, eene vervolging van wege de mi litaire autoriteiten ingesteld. Hij zal wor den beschuldigd van ongehoorzaamheid krachtens de bepalingen van het militair aanneemt, en wijl de verdiensten tegenwoordig op grooter behoefien zijn berekend, zal men een paar dagen per week vacantia kunnen nemen. Natuurlijk zal men den beer De Wogan niet dadelijk gelijk willen gevenmaar het is toch de moeite waard met zijn veelbelovend stelsel kennis te maken. Het is zooals men wellicht reeds geraden zal hebben het vegetarisme. Het uitsluitend gebruik van plantaardig voedsel moet de wereld redden. De heer De Wogan redeneert aldus „Verplaatst den mensch in zijn natuurlijken staat, ongewapend, te midden van een natuur wond. liij zal niet in snelheid kunnen wedijve ren met de dieren om ze te vangen en te ver scheuren. Hij zal doen als zijn naaste betrekkin gen in de dierenwereld: de gorilla en de orang- octanghij zal als zij de hoornen beklimmen, om de vruchten te eten, die de natuur hem in overvloed aanbiedt, en hij zal al zeer te vre den zijn als hij zelf niet verscheurd wordt. „De mensch handelde tegen zijne natuur, zegt de heer De Wogan, toen hij begon vleesch te eten, en hij voert voor die stelling een aantal bewijzen aan, ontleend aan de scheikunde de geneeskunde, die volgens hem bewijst, dat het eten van vleesch een aantal kwalen ten gevolge heeft roodvonk, rhumatiek, hartziekte, dronkenschap enz. de ontleedkunde van den mensch, de staathuishoudkunde, de psychologie, die zegt, dat het eten van vleesch de ruwheid bevordert etc. De heer De Wogan gaat zoover te bewe ren, dat als men den tijger met plantenkost kon voeden, hij zoo mak zou worden als een schoot hondje. Misschien zou ook wel een schaap, met vleesch gevoed, een tijger worden. Hoe jammer, dat het moeilijk gaat die belangwekkende proef te nemen 1 strafwetboek. Die aanklacht is zeker cu rieus. Deze officier is ongehoorzaam tegen het gezag, omdat hij het opneemt voor de legitieme rechten van het gezag. Is dat niet een comble van dwaasheid? Wij hebben met de Welfen niets gemeen en daarom gaat ons de quaestie Cumberland niet persoonlijk, doch slechts in beginsel aan; de persoon van Cumberland, over wien wij geen oordeel gevormd hebben, blijft bij ons natuurlijk geheel en al buiten spel. Als de Welfen (wat echter niet te vreezen is) de bestaande orde der dingen in Duitschland op gewelddadige wijze zouden willên omver werpen, dan zouden wij over zulk eene handeling onze algeheele afkeuring te ken nen geven; maar aan den anderen kant schenken wij echter aan Dr. Windthorst eeu onbegrensd vertrouwen, als hij inden Rijksdag plechtig verzekerde dat de Welfen de vervulling hunner wenschen slechts langs den wettigen weg pogen te erlangen. De wenschen dor Hauuoverauen kunnen wij zeer goed begrijpen, en als Dr. Windthorst, de vroegere Minister van den door Pruisen verjaagden Koning van Hannover, zijne monarchale gevoelens had verwisseld, dan zouden wij niet die achtiug voor zijn ka rakter hebbou, die ons thans bezielt. Wat zouden de heeren libertijnen wel denken van een Hessischen of Wurtembergschen Minister als deze mutatis mutandis niet zoo dacht en handelde als Dr. Windhorst. De liberalen zullen ons op deze vraag wel het antwoord schuldig blijven. Over dit thema zouden wij nog veel kun nen zeggen, misschien hebben wij daar voor later de gelegenheid. Yoor heden wil len wij tot slot slechts aan den oprechten wensch uitdrukking geven, dat het besluit van den Bondsraad niet het steentje moge worden, dat in 't rollen aangroeiend, voor de rechten der Vorsten ernstige gevaren zou kunnen opleveren. De Hemel beware ons voor zulke niet- bedoelde gevolgen van een met voor dacht, willens en wetens, gedauen penue- streek. Naar de dokters wil De Wogan natuurlijk niet geluisterd hebben. Want, zegt hij, zij zijn belanghebbenden. Als zijn stelsel wordt aan genomen zullen er immers geen zieken meer zijn en waar blijven dan de dokters! Hij voert te genover hen aan, dat Pythagoras en eeu aantal wijzen en kerkheiligen uilsluitend van planten- voedsel hebben geleefd en zich daarbij uitstekend bevonden, dat personen, die weinig vleesch eten, als de Russische boeren en de Ieren, toch zeer gezond en sterk zijn en dat het vegetarisme in beschaafde kringen zich uitbreidt. Van de theorie tot de praktijk overgaande, geeft De Wogan ook eeuige recepten voor spijzen. Em dat genoemd is naar den beroemden aard rijkskundige en vegetariaan Elisé Rechi9 eene soort van soep wordt aangjprezen als „bi zonder versterkend". Een werkman, Rousgeau, die vau alle vleesch afstand gedaan heeft, prijst in eeu brief aan deii schrijver de voordeelen van het vegetarisme. „Ik moet hard werken", schrijft hij,„en mijne ondervinding weerlegt volkomen het dwaze govoelen van hen, die meenen, dat dier lijk voodsel kracht geeft. Ik beu sterker en gezonder dan ooit en leef ruimer. Laat allen, die in moeilijke omstandigheden verkeeren, het eens met het vegetarisme beproeven, niet voor eene maand omdat men in 't eerst door de wijziging van de gewone voeding zich minder aangenaam gevoelt maar voor een paar maan den,, Ik wacht hun oordeel af." De werkman vegetariaan voegt bij zijn brief eene berekening, waaruit blijkt, dat hij in den slapsten tijd nog altijd zich behoorlijk beeft kunnen voeden en kleeden en dan nog geld overhield. Het boekje van den heer De Wogan geeft aan een medewerker van de Temps, die vroeger Aan de Standard wordt uit Shanghai be richt, dat de Chineezen hunne wapeningen aan de grenzen van Korea voortzetten we gens de dreigende houding der Russennaar het heet, zijn China en Japan tot overeen stemming gekomen omtrent hunne politiek ten aanzien van Korea. Aan de Times wordt uit Meshed gemeld» dat de verdedigingswerken van Herat goed vorderen, en dat de Russen, indien zij met den herfst zouden willen avauceeren, 20,000 verdedigers, met achterladers gewapend, en zwaar geschut aldaar zullen aantreffen. Aan de Standard wordt uit Meshed bericht, dat voortdurend Russische versterkingen aan komen, en dat de ontevredenheid wegens de agressieve neigingen der Russen toe neemt. De Raad van Bremerhaveu heeft, we gens de tot stand gekomen stoomvaartlijnen aan Prins Von Bismarck, de Staatssecreta rissen Von Bötticher en dr. Stephan, het lid van den Rijksdag, tevens lid van het Lloyd-Bestuur, Meier, het eereburgerschap verleend. In de officieuze kringen van Berliju wordt beweerd, dat er werkelijk tusschen Duitsch land en Oostenrijk onderhandelingen wor den gevoerd over een nieuw handels- tractaat. In de Fransche Kamer verklaarde Zaterdag de Heer Pelletan, dat de radica len de aaneensluiting niet kunnen aanne men, welke hun door de gelegenheids mannen (opportunisten) is voorgesteld. Im mers, daartoe loopen d9 staatkundige inzich ten vau beide partijen te zeer uiteen. De correctiouneele Rechtbank de Seine heeft la Francele Journal des Débats en le Cridu Peuple tot 100 fr. boete veroordeeld, wegens het openbaarmaken van de akte van beschuldiging van Pel, vóór deze in de zitting was voorgelezen. Dr. Ferran wordt te Parijs verwacht. Hij komt er om den hoogleeraar Pasteur iu 't Oosten reisde, aanleiding tot de volgende beschouwing. Zijn deze denkbeelden hersenschimmen Ja en neen. Ja, want ik geloof, dat Europa niet spoe dig het vleesch zal laten varen. Neen, want ik heb deze beginselen zien toepassen door eene natie van 36 millioen zielen. Ik heb Japan bezocht en als ik aan mijne vrienden hier vertel, dat ik daar het vroolijkste en minst geldgierige volk heb gevonden, dat ieder 's avonds een warm bad neemt, dat men er nooit zwaar werkt, dat de koopliedenals het warm wordt of als zij een partijtje willen maken, een voudig hun winkel sluiten, dat men te Tokio dagelijks feesten geeftdat de Japanners tweemaal per jaar, tusschen oogst- en zaaitijd bij troepen het land doorreizen om de schoonheden van het landschap te bewonderen, als ik dat alles vertel, dan meent men, dat ik maar wat praat. Want hoe zou zoo iets mogelijk zijn Het boek van den heer De Wogan geelt het antwoord. "Men heeft berekend" zegt hij, „dat de jaarlijksche opbrengst van 21/3 hectare grond in den vorm van schapen vleesch ternauwer nood een man voedt, terwijl dezelfde grond, met koren bezaaid, voedsel genoeg levert voor zestien menschen." De Japanner gebruikt veel plantaar dig voedsel en slechts nu en dan visch. Niet alleen eet hij geen vleesch, maar hij gevoelt een afkeer van hen, die bet eten en daarom ziet men niet gaarae in de herbergen in 't bin nenland eeu Europeaan. Hij is als vleescheter onrein. De Japanner behoeft veel minder ts werken en heeft meer tijd voor zijne vermaken. Daarom is hij goed gehumeurd en keut geene sociale quaestie.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1885 | | pagina 1