NIEUWE
No. 925.
Zondag 9 Augustus 1885.
10de Jaargang.
Eene les van den dag.
BUITENLAND.
MARLWHE mm.
ABONNEMENTSPB IJS
Per 3 maanden voor Haarlemt
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het Buitenland
Afzonderlijke Nummers
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
0,85
1-
1,50
0,06
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÉN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KÜPPERS&LAUREY
Als men ernstig let op de teekeuen van
den dag, dan zal men moeten toegevendat
zich allervreemdste, zeer zonderlinge ver
schijnselen voordoen. Het is niet wel mo
gelijk steeds op alles te wijzen, wat zich
in de bedoelde richting voordoet. Toch kan
het zijn nut hebben nu en dan eens op het
allermerkwaardigste het volle licht der
openbaarheid te doen vallen. Heden wen-
schen wij een karaktertrek te bespreken,
die bij de radicalen in Frankrijk moet
worden geconstateerd, doch die ook bij
hunne geestverwanten elders niet wordt ge
mist. Wij bedoelen de vrees der liber
tijnen voor de niet-revolutiouuaire par
tijen.
Gedreven door die beduchtheid hebben
zjj de kroonpretendenten zelfs onbevoegd
verklaard tot het bekleedeu van eeuig ambt,
hetwelk door volkskeuze kan worden ver
kregen. Door benoeming der Regeering zul
len zij natuurlijk wel nooit eenige waar
digheid bekomen.
Wisten de macht- (of geweld) hebbers
in Frankrijk niet, dat in den boezem der
Fransche natie nog warme liefde vooral
voor den wettigen Troonopvolger der Bour
bons gevonden werd, dau zouden zij zulk
een angst niet koesteren voor de mogelijk
heid dat een Orleans tot lid van de Kamer
of den Senaat werd gekozen.
Niet alleen echter worden de kroonpre-
tenden door den haat der republikeinen,
van alle kleur, getroffen, men gaat oneindig
verder. Ieder Franschman, die zich nog ge
hecht toont aan zijne geschiedenis en dus
niet wil geregeerd worden door lieden, welke
die historie als in 't aangezicht slaan, is
deu radicalen een gruwel.
Men bezit in Frankrijk op dit oogen-
blik geen andere vrijheid dan die van te
knielen voor de afgoden van den dag. Dat
mag men wèl doen, doch als men de
macht er maar toe had zou men zoo gaarne
verbieden om te knielen voor den levenden
God.
Al de verschijnselen en gruwelen van
het laatste der vorige eeuw dreigen te wor
den herhaald; zij zullen alleen in modernen
vorm worden te zien gegeven. De spreek-
vrijheid wordt door de liberalen feitelijk
miskend en belaagd, de stemvrijheid is het
werkelijk, want men mag niet stemmen op
wien men wil; de overheid sluit sommigen,
enkelwegens politieke redenen van de verkies
baarheid uit. De bewegingsvrijheid wordt op
FEUILLETON.
Het Consult.
Vervolg.)
Juist het tegendeel, dokter, ik heb u
immers vaak verzocht
Ik moet mij dus enkel met kale schooiers
en bedelaars afgeven? Waarvan zou ik dan die
dure huishouding goedmaken Want, mistress
Sara, als er wat meer orde en spaarzaamheid
heerschte, moest ik met vrij wat minder toekomen.
Dit onbillijk en hard verwijt deed de goede
vrouw de tranen in de oogen komen.
Nu gaat ze aan 't huilen, waarachtig!
De drommel hale die teergevoeligheid 1
Niet waar? Ge hebt een onbedacht woord
voor ernstig gemeend gehouden en ge kent mij
toch reeds zoo lange jaren. Moet ik u voor de
duizendste maal zeggen, dat ik u voor de braaf
ste huishoudster in al ouzo drie koninkrij
ken houd? Mistress Sara Sanderson, schenk
me een glas wijn in en laat ons vrede maken.
Hij hield vriendelijk lachend zijn glas toe.
De oude vrouw nam de flesch, doch, in plaats
staatkuudig gebied aan niet-liberalen schier
geheel ontnomen. Erger kan het wel bijna
niet. Er ontbreekt nu nog maar aan dat
het niet-republikein zijn wordt getuchtigd
met gevaugenisstraf. Yoorloopig ziet men
nog tegen het weder in werking brengen
van de guillotine op; men schijufc te duch
ten dat de overige beschaafde wereld
dat wel wat al te beschaafd zou
vinden.
En al die maatregelen worden genomen
tegen eene richting, van welke men luide
verkondigt, dat zij overwonnen is. Ware
dat zoo, dan was niets dwazer en minder
gepast dan het telkens verscherpen van de
wettelijke bepalingen, die op de niet-libe
ralen zijn gemunt. Men moet dus wel aan
nemen dat de republikeinsche partij in
Frankrijk niet zoo gerust is, als zij voor
geeft. Zij huichelt eene verzekerdheid no
pens hare toekomst, welke vloekt tegen hare
wezenlijke overtuiging.
Staat het zoo op politiek gebied ge-
schapeu, op kerkelijk terrein gedragen de
liberalen zich niet beter. De nieuwerwet-
sche Jacobijueu zijn kerkhaters zoo fel als
hunne doorluchtige vaderen. Een Pries
ter is in hun oog wellicht het grootste
monster dat zij kennen. Toch heeft hij
niets bedreigends voor hen. Uitwendig staat
hij in, zijn eenvoud en in zijn financieel
beperkte omstandigheden, ver beneden de
priesters* van het atheïsme.
Waarin wortelt dan die haat der radi
calen? Iu de beginselen, welke de Pries
ter belijdt, iu de leer zelve, welke hij pre
dikt, schuilt de kracht voor welke de libe
ralen beven. Die leer heeft het getuigenis
der eeuwen voor zich, terwijl de liberale
theorieën juist reeds zijn gebleken eene
ellende voor de volken te zijn.
De libertijnen ontkennen alles op Gods
dienstig gebied, en nu zal ieder, bij eenig
nadenken, moeten toestemmen, dat men
niet louter van een altijd terugkeerend neen,
als geestelijk mensch, kan leven. Gaat men
dan ook na, wat door de ontkennende rich
tingen is gesticht (zoo men tegenover haar
dat woord nog kan bezigen) en, bovenal,
wat er van haar is geworden of vermoe
delijk worden zal, dan zal men tot de
overtuiging komen dat in negeeren geen
levenskracht zit.
Op staatkuudig en godsdienstig gebied
is Frankrijk tegenwoordig overgeleverd in
de macht van een reusachtig neen', de
waarachtige grond van alle waarheid wordt
doodeenvoudig geloochend; het natuurlijke
van daaruit in te schenken, zette zij die in eene
provisiekast, die zij sloot.
Ik heb een glas wijn gevraagd, zeide
Abernethy
De dokter heeft er al twee gedronken
een derde zou hem kwaad doen.
Wat, wil een oud wijf mij lessen geven?
't Gaat met mijnheer als met een weg
wijzer, die deu weg aanwijst, maar hem zelf nooit
gaat.
Ben ik dan geen baas in mijn eigen huis
meer, riep de oude grompot, daar hij zich door
zijn eigen wapens geslagen zag. Schenk mij
terstond in, of verlaat mijn huis. Ik verlang
het, ik beveel het.
Mistress Sara haalde de flesch weer te voor
schijn, zette ze op de tafel, maakte eene diepe
nijging en zei
Daar de heer dokter mij wegjaagt, ver
laat ik terstond zijn huis.
Abernethy begon zijn glas te vullen, doch
zette al spoedig de flesch weer neer, liet zijn
aap den wijn opslurpen en zei
Ik moet toch wel gehoorzamen. Ik trouw
de niet, om mijue vrijheid te behouden, en ben
nu de slaaf van de stijf koppigste vrouw,
gevolg daarvan blijft niet uit. Alles wag
gelt iu deu Staat; de partijen bestrijden
elkaar met eene heftigheid, eene woede,
welke nog onrustwekkender zou wezen,
als onder die hartstochtelijkheid nog niet
veel gemaakts en gekuustelds was ver
borgen.
Zoodra men geen ernst meer maakt met
de hoogste, de religieuze waarheid, ver
liest het karakter evenzeer aan waarheid
als aan waardigheid.
Welke tooneelen, van verwarring en
ontaarding levert Frankrijk thans niet op!
De woordvoerders der liberale partijen
gedragen zich als kermisvertooners, die
zich door het uitbazuinen van al de» heer
lijkheden* waarop zij de kermisvrienden zul
len vergasten, een drukken toeloop willen
verzekeren. Heeft zulk eene luidruchtigheid
op eene kermis, hars vermakelijke zijde,
dat is niet het geval als kermiskluchten
in serieuze tijden en bij zeer gewichtige en
beteekenisvolle gelegenheden worden opge
voerd. De dupe van zulke vermakelijke
scèues wordt dan de natie, welke ze te
aanschouwen krijgt.
Zijn de liberale partjjen het onderling
volstrekt niet eens, bevechten zij elkaar
met een vuur, eener betere zaak waardig,
in één punt stemmen zij hartelijk (als zij
nog een hart, in den waren zin, bezitten)
te zamen, namelijk hierin, dat de monar
chie tot eiken prijs moet worden geweerd.
Nu zou men zeggen dat die toeleg niet
moest kunnen gelukken, omdat gelijk wij
constateerden, de meerderheid des volks
nog monarchaal gezind is, maar hier komen
wij tot eene zeer pijnlijke quaestie.
Wat toch is het geval? De goelge-
ziuden in Frankrijk zijn het onderling ook
niet eens iu die mate als zulks te wenschen
ware. Sommigen houden nog vast aan de
Bouapartistische sympathieën, hoewel voor
Frankrijk geen heil van de Bonaparten is
te wachteu. Ook onder de royalisten heerscht
geen volledige overeenstemming, al zijn zjj
wel homogeen in de erkenning van de we
zenlijke basis van alle gezag.
Onder die omstandigheden staan de kan
sen der auti-republikeinen niet voordeelig.
Toch zou hunne zaak betere vooruitzichten
ook bij de aaustaaude verkiezingen hebben,
als niet de grootste en bedenkelijkste van
alle vijanden der maatschappij, zulk eene
rol ook in Fraukrijk speelde.
Wij bedoelen de onverschilligheid, de
lauwheid. Zij is een kanker, die overal aau
het waarachtig volksgeluk knaagt. De wan-
dat ik ken. We willen vrede kouden, oudje.
Hij stond op, om weder naar zijne studeer
kamer te gaan. De kond ging ackter kern, de
aap wipte vooruit, de slang, die rijkelijk van
de melk kad gedronken, kroop ackter haar keer
naar den warmen kaard, waar zij spoedig
insliep. De uil verkoos, vooreerst in de eetka
mer te blijven, en zooveel mogelijk weg te kapen.
Nu zal ik tock eindelijk eens een avond
in mijne warme kamer kunnen blijven! sprak
de dokter vergenoegd bij zickzelf, terwijl kij de
sckoenen met gouden gespen uit- en daarvoor
warme pantoffels aantrok.
Op lietzelfde oogenblik bijna kwam een be
diende binnen met de woorden
Twee dringende brieven, om dadelijk af
te geven.
Abernetky rukte het couvert I03 en lat: „Waarde
dokterik ben ernstig lijdend. De doctoren,
die Ik tot hiertoe geraadpleegd heb, begrijpen
mijne kwaal niet, eu ik wend mij dus tot u
met het verzoek, dat gij mij nog dezen avond
komt zien.
Joku Elwes."
Ha, wat meent die oude vrek, dat ik
voor hem een voet zou verzetten! mompelde
hoopsvraag, wat zal het baten? zweeft op
de lippen vau duizenden en leeft iu veler
hart. Eu die neigiug tot niets-doen wordt
niet onder de slechte, juist alleen onder de
welgezinden gevonden.
De mannen der revolutie zijn altijd wak
ker, maar de gerusten op Sion bederven de
goede zaak. Lagen niet zoo velen in Frank
rijk in den sluimer der traagheid verzon
ken, dau zou de mogelijkheid werkelijk
bestaan, dat aau het wroeten en drijven
der vijanden van Kerk en Staat vrucht
baren weerstand kon worden geboden.
De vrees der liberalen voor die betere
overtuiging iu het gemoed des volks, op
welke wij de aandacht vestigden, is een
onderpand voor de bestaanbaarheid der
monarchie. Haar ongeluk is, dat hare vrien
den even teruggetrokken zijn,als hare te
genstanders woelig en vermetel.
Dat moet wel diep worden betreurd, want
er gaat door die zwakheid en besluiteloos
heid der monarchalen ontzettend veel voor
Fraukrijk verloren.
Men spiegele zich ook in ons vaderland
aan hetgeen iu Fraukrijk gebeurt. Ook ten
onzent zijn velen van handelen afkeerig.
Men getuigt nog wel eens door een woord
tegen de verderfelijke richtingen, maar als
het op daden aankomt, trekt men zich te
rug. Nu en dan scheen het alsof beterschap
zichtbaar werd, doch op tijdperken van ver
heffing van krachtsbetoon, volgde weder
eene periode van terugzinken eu moedelooze
berusting.
Zullen wij in ons tot hiertoe nog zoo ge-
zegeud vaderland blijven aan de ellende
ontkomenwelke buiten onze grenzen
heerscht, dan moeten alle weldenkende Ne
derlanders zich vereenigen in den edelen
strijd voor de vrijheid op Godsdieustig en
zedelijk gebied en voor de waarheid, welke
eeuwig is, omdat zij iu den Eeuwige ha
ren wortel heeft.
De Beiersche Regeering heeft het voor
beeld gevolgd van de Pruisische eu een
onderzoek gelast met betrekking tot de
quaestie vau de Zondagsrust. Ook door de
Beiersche autoriteiten zullen arbeiders wor
den gehoord.
Volgens het voorstel, door Duitschland bij
de Intern. Telegraafconferentie iugediend)
zou een buiteulan Isch telegram voortaan
kosteu 50 centimes vast recht en 20 cen
times voor elk woord, bij verzending langs
de oude heer. Denkt hij, dat ik niet weet, hoe
hij mijn waardigen vriend Hunter heeft betaald
Ik zal hem den lust doei veigaau, mij tot dok
ter te nemen.
Hij schreef hierop aan den voet van het
biljet
„Dr. Aberuethy kan den heer E'we» niet
anders dan tegen 50 pond st. per visite bezoeken."
Geef dit aau den knecht, die h;t briefje
heeft gebracht.
Het was gem k lecht, die het heeft bezorgd,
maar eene arme haveloozo vrouw, antwoordde
de wachtende bediende.
De dokter had inmiddels ook den tweeden
brief geopend en de inhoud scheen hem zeer
te treffen.
Terstond! beval hijterstond ingespannen
ik moet dadelijk weg.
Hij wierp pantoffels en chambercloack af, en
trok haastig schoenen en rok aan.
De drommel hale dat luie bediendeuvolk
met hunne onverdraaglijke langzaamheidriep
hij met zijn gewoon ongeduld.
Ik kou reids lang hij de arm3 patiënte
zijn.
Wordt vervolgd.)
