NIEUWE
No. 920.
Donderdag 13 Augustus 1885.
10de Jaargang.
De vrijheid der Kerk.
BUITENLAND.
Het Consult.
HimmiHi mmi
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 ruaandeu voor Haarlemt 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,
Voor het Buitenland 1,50
Afzïnderljjke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
AGITE MA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÉN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KÜPPERS k LAUREY.
De vrijheid is een der edelste zaken,
waarover «ene natie zich kan verblijden.
Waar de kreet naar vrijheid wordt gehoord,
viudt hij een steeds krachtigen weerklank
in het hart der volken. De verdedigers zij
ner vrijheid eert een volk, zoo lang het
niet heeft opgehouden, deze weldaad waar
dig te zijn. Daarom bewijst Zwitserland aan
ziju Arnold von Wiukelried, den held van
den slag bij Sempach, alle eer, aangezien hij,
om voor de vrijheid de baan te doen bre
ken, de vijandelijke speer in zijue borst
ontving. Daarom eert, Tyroleu zijn vrij
heidsheld, den trouwen Andreas Hofer,
daarom eereu de onderscheiden volken de
mannen, die met het zwaard in de haud
de vrijheid bevochten tegen den despotischen
Napoleon I. Eere wieu eere toekomt. De
eer, welke de wereld aan deze maunen be
wijst, is gemotiveerd; zij behoeft hier niet
opuieuvv gerechtvaardigd te worden.
Maar hoe komt het echter, dat men het
bolwerk der ware vrijheid, de Katholieke
Kerk, in plaats van haar te eeren, verdacht
maakt en juist om den strijd voorde vrij
heid dien zij strijdt, haar beschimpt, be
spot en belastert? Hoe komt het, dat men
de Katholieke Kerk, als de verdelgster der
ware vrijheid durft te brandmerken. De
oorzaak hiervan is, dat, om niet te spreken
van de onwetendheid en de boosheid der men -
schen,de hoofdbronnen van alle vijandschap
tegen den Katholieken Godsdienst de Kerk
te allen tijde, zooals zij ook nog in onze dagen
doet, allereerst hare eigen vrijheid heeft
verdedigd. Van daar ook al dat geschreeuw
over de heerschzucht en aanmatiging der
Priesters, die, zooals men durft beweren, den
Staat trachten te onderdrukken en pogen
alles aan zich dienstbaar te maken.
Wij zullen in de volgende regelen aan-
toonen, waarom de Kerk altijd zoo bezorgd
is geweest voor hare eigen vrijheid, waarom
zij met een zekere jaloezie over dit kost
baar goed waakt en voor het bezit daarvan
menigen bitteren strijd heeft gestreden en
ontzaglijk ljjden heeft moeten verdragen.
Het is een historisch feit, waarop wij
Katholieken met recht trotsch mogen zijn,
dat de Katholieke Kerk hare vrijheid nim
mer veil heeft gehad. Nooit heeft de Kerk
aardsche of tijdelijke voordeelen voor hare
vrijheid verruild. Zij heeft Koningen en dier
rijken zien afvallen, zij heeft het met een
FEUILLETON.
Vervolg.)
De dokter zelf ging naar beneden, dreef den
koetsier tot spoed aan, sprong in liet rijtuig
voordat de paarden nog waren ingespannen, en
schold en raasde in één adem voort, tot het
in draf voorwaarts ging. Eerst in eene der
armste en ongezondste wijken van de city liet
bij stilhouden, en even haastig als hij er inge
stapt was, sprong hij uit het rijtuig. Hij hamer
de daarop ongeduldig op de deur en trad, na
't openen, in een donkeren gang, uitkomende
op een smalle trap, die hij met jeugdigen
ijver beklom. Zonder zich te doen aanmelden,
zelfs zonder aan te kloppen, opende hij een
kleine deur, en in 't vertrekje, waar hij nu
binnentrad, wachtte hem de treurigste vertooning.
Om een jong, bleek, schijnbaar stervend meisje,
dat stuiptrekkend nederlag, stonden eene oude
vrouw en een ander jong meisje, die onder beete
tranen het lijden der ongelukkige vruchteloos
zochten te verzachten. De komst van den dokter
gaf haar eenige hoop terug.
God zij geloofd, dat hij komt! sprak de
moeder, hare tranen bedwingende.
bloedend hart gezien, maar zij heeft hare
vrijheid gered. Dit feit is de glansrijkste
bladzijde in de kerk- en wereldgeschiede
nis. Dat zijn de meest eervolle slagen, die
de Kerk gestreden heeft, de slagen voor
hare vrijheid. Nooit heeft de Katholieke
Kerk haren nek onder het juk van een
wereldlijk Vorst gebogen. Zij gaf den Kei
zer wat des Keizers is, zoo heeft haar
Stichter het geleerd maar nooit ten koste
vau het tweede gedeelte van Christus' uit
spraak zij gaf allereerst God, wat Go-
des is. Christus heeft de Kerk gesticht en
haar eene Goddelijke constitutie gegeven,
overeenkomstig haar verheven doel. Aau
geen enkelen Vorst o f machthebber dezer
aarde heeft de Heer eeuige macht of heer
schappij op de Kerk verleend. Reeds op
dien grond is de Kerk verplicht dezen grond-
pilaar vau haar bestaau met alle kracht te
verdedigen.
Wel zijn er tijden geweest, waarin men
der Kerk, tegen haren wil ijzeren boeien
van geweld heeft aangelegd; maar deze
boeien, die reeds de Apostel Petrus, de
eerste stadhouder vau Christus, heeft ge
dragen, verboogen nog de innerlijke le
venskracht dor Kerk. Moge ook het bloed
der Christenen de aarde drenken, dit bloed
werd het zaad voor nieuwe Christenen.
Door het aanwenden van uiterlijke macht
middelen is de Kerk niet te verwoesten. Als
echter de Kerk hare vrijheid tegen de gou
den ketenen van de Staatskerk zou ver
ruilen, dan zou hare levenskracht verkleu
men, zooals een blik in den treurigen
toestand der schismatieke Kerk ons dui
delijk toont. Daarom bewaart de Kerk hare
vrijheid, want met hare vrijheid zou zij
haar leven verkoopeu. De Kerk behoeft niet
bang te zijn voor de ijzeren ketenen, welke
de beulen met zicb voeren, wel echter heeft
zij te vreezeu voor die boeien, welke theo
logische diplomaten en diplomatische theo
logen voor haar smeden.
De Kerk heeft tot taak de bovenna
tuurlijke goederen der genade eu waarheid,
iu eeu woord het heil aan alle menscheu
mede te deelen; zij moet echter daardoor,
zooals dit feitelijk is geschied, de ware
beschaving ouder het menschdom brengen
eu alle goederen, die voor het welzijn der
maatschappij noodzakelijk zijn, verzorgen
en behoeden. Daarom is de Kerk stichteresse
van Christelijke Staten geworden, en het
sociale leven is op hare fundamenten op-
De dokter trad zwijgend aan het bed der
kranke en sloeg haar vluchtig gade. Zijn dik,
plomp gezicht nam dadelijk de uitdrukking van
pijnlijke verrassing en bezorgdheid aan. Hij
schreef ijlings een recept eu wenkte, dat men
hem met de zieke alleen moest laten. Toen (lit
geschied was, greep hij de hand van liet meisje
en zeide haar zoo zacht, als hem mogelijk was
Miss Lucy, gij zijt zeer lijdende. Gij hebt
veel verdriet niet waar Maar gij wilt toch
niet sterven
Zij bedekte haar gelaat met beide handen
en schreide bitter.
I» de dood niet boven het voortdurend
verdriet te kiezen? antwoordde het meisje, na
eenigen tijd geweend te hebben. Een jonk
man deed bij mijne moeder aanzoek om mijne
hand en ïij stond mij toe hem als bruidegom
te beschouwen. Hij had, verzekerde hij, de
volle toestemming zijner familie Gisteren
evenwel kwam de vader van Georg en deed
mijne moeder bittere verwijten wegens haar
belachelijk vertrouwen, zooals hij zich uitdruk
te. Mijn zoon zal nooit in der eeuwigheid
de man van uwe dochter worden, voegde hij
er bij. George is reeds op een schip, dat
binnen weinige dagen naarlndië onder zeil gaat.
Gij ziet dokter, de zware arbeid, die ik dage-
gebouwd en ouder hare zorgen heeft het
zich ontwikkeld. Dit alles is echter niet
denkbaar zonder de vrijheid van het individu
en van het volk, zonder de persoonlijke
eu burgerlijke vrijheid. Daarom is de Kerk
een toeverlaat der vrjjheid geworden eu
daarom moest zjj noodwendig hare eigen
vrjjheid verdedigen; haar meest verbitterde
vjjand kan het dan ook niet ontkennen,
dat zjj steeds en overal eene verdedigster
der persoonlijke vrjjheid is geweest.
Afschaffing der slavernjj en der lijfeigen
schap was slechts mogelijk nadat de Kerk
den grond daarvoor had bewerkt. De rech
ten der meuschen,« die men in de achttiende
eeuw had geproclameerd, hebben de meu-
schen op het schavot gobraeht eu moord
en brand, gruwelen vau allerlei aard ten
gevolge gehad. De vrjjheid, geljjkheid eu
broederschap der revolutie heelt den uit
vinder der guillotine voortgebracht. De ware
persoonlijke vrjjheid heeft de Kerk gepro
clameerd door hare leer, dat alle menscheu
kinderen Gods zjjn, tot hetzelfde doel, tot
de zaligheid geschapen. Aan de machtigen
eu rjjken heeft zjj gezegd: »Voor God geldt
geen aanzien des persoons;* ieder meusch
is een eveubeeld Go Is eu door het bloed
Diens Zoons van de slavernjj der zoude ver
lost en daarom vrjj.
Op elke wjjze steeds trachtte de Kerk
overal de achting voor de persoonlijke vrij
heid te doen toenemen met alle haar ten
dienste staande middelen. De Kerk heeft
niet alleen de opheffing der slavernjj eu
der ljjfeigenschap geproclameerd, zjj heeft
allereerst de volkeren voor de moreele vrjj
heid opgevoed en hen in staat gesteld vau
dit kostbaar goed het ware gebruik te ma-
keu. Hoe wjjs de Kerk daarin heeft gehan
deld, kan ons de geschiedenis van den nieu-
wereu tijd leeren. In Rusland b. v. heeft
men de ljjfeigenschap afgeschaft zonder eeu
bemiddelenden overgang. Het gevolg daar
van was, dan dezen de vrjjheid verdron
ken in den Wutki, genen in grootere af-
handelijkheid kwamen, als zjj ooit te voren
waren geweest. In het Rijk der Czaren is
de wijze, waarop men de lijfeigene boeren
heeft vrjj gemaakt, mede-oorzaak gewor
den van het nihilisme. De Kerk en de door
deu geest der Kerk geïnspireerde wetgenng
ging echter zeer verstandig te werk. Gel jjk
eene moeder eerst haar kind bjj de hand
neemt om het te leeren loopeu, alvorens zjj
den kleine op eigen voeten plaatst, aldus
lijks moet verrichten om in ons onderhoud te
voorzien en het verdriet, hebben mijne krachten
ondermijnd, er blijft mij niets dan sterven over.
Er bleef u nog over, mij uwen nood te
kbigen en op God te hopen. Hoe heet (le vader
van uwen bruidegom?
Sir John Elwes, parlementslid.
Ha, sir John! u zal ik spoedig lot andere
gedachten brengen, sprak de dokter, terwijl hij
zich vergenoegd de handen wreef.
Siel u gerust mijn kind. Voordat we drie
maanden verder zijn, zult ge met uw verloren
geliefde getrouwd wezen.
Zij richtte het hoofd op en zag hem aan
met een blik, waarin hoop en wantrouwen beide
lagen.
Abernetky beeft nooit een belofte gedaan, die
hij niet houden kon, sprak de geneesheer op
erustigen toon. Hoop en reken veilig op mij.
Uw toestaud is, Goddank! nog niet gevaarlijk,
wat ik u voorschrijf, zal u spoelig geheel her
stellen. Morgen kom ik terug. Houd u nu
maar rustig.
Hij klom weder iu zijn rijtuig en reed naar
huis, waar hij, naar gewoonte, door mistress
Sara en de leden zijner diergaarde vriendelijk
werd verwelkomd.
Dokter Abernetky placht eiken morgen van
handelde de Kerk bij de vrjjmakiug der
slaven en bjj de algeheele opheffing der
slavernjj. Allereerst werd het lot der slaven
verzacht, voor hunne vrijlating propaganda
gemaakt, eu deze begunstigd en geregeld.
Ziedaar het groote onderscheid tusscheu
de werkdadigheid der Kerk en die van
het valsche humanisme, dat ljjurecht iu
strijd is met deu geest der Kerk. De Kerk
werkt genezend en versterkend; zij giet
nieuw leven in de harten van het volk
en dit nieuwe leven ontwikkelt zich dan,
het brengt bloesems voort en vruchten, die
eveneens alleugskens' groeieu, bloeien en
rjjpen. Het valsche humanisme kan slechts
wouden bedekken, die dan te gevaarljjker
zjjn; de revolutie brengt slechts puinlioopen
voort. De beschavende werkdadigheid echter
der Kerk was immer verstandig en ratio
neel en slechts haat en domheid kunnen
de Kerk er een verwijt van maken, dat zjj
bjj hare stichting niet oumiddelljjk heeft
geoogst eu eerst dan gezaaid.
Wordt vervolgd.)
Maandag werd het internationale tele-
graphie-congres te Berlijn doordr. Stephau
geopend. 33 Staten eu 17 telegraafmaat-
schappjjeu waren vertegenwoordigd door 72
afgevaardigden. Op voorstel van Engeland
werden dr. Stephan tot voorzitter eu Hake,
directeur-generaal der telegraphie, tot onder
voorzitter benoemd. Voor de behandeling
der zaken werd dezelfde regeling aangeno
men, als gegolden heeft op het Cougres te
Londen. Twee commissies, voor de tarieven
en voor het bedrijf en de techniek, werden
benoemd, welke dadelijk met haar werk zjjn
begonnen.
Het plan tot het houden van een nationale
tentoonstelling van nijverheid te Berljju,
voor hetwelk veel bladen bizouder ijveren,
vormt nog al tijd het onderwerp van een
warme, dikwerf hatelijke discussie. De stem
men er tegen vermenigvuldigen zich. Men
beweert, dat er tegenwoordig zooveel ten
toonstellingen worden gehouden, dat men
er moede van wordt.
De Norddeutsche bepleit nogmaals het
denkbeeld van het toekennen van subsidie
aan de groote visscherjj. Tot eiken prjjs
zegt het officieuze blad, moet worden voor
komen, dat Dnitschlaud langer op de visch-
markten afhaukeljjk is van den vreemden
aanvoer.
vier uur af tot aan deu tijd, dat hij naar het
koninklijke hospitaal rau St. Bartholomeus ging,
zieken aan zijn huis te ontvangen. Rijken eu
armen werden tot dit ochtend-consult tosge
laten. Men stelde iederen lijder bij zijne komst
een genummerd kaartje ter hand, om naar de
rij af den dokter te spreken.
Ouder de eersten, die zich daags na zijn avond
bezoek bij miss Lucy Griffith bij hem aanmeld
den, was eeu man van hij de zeventig jaar. De
kleeding van dien grijsaard verried diepe ar
moede, en ofschoon hij zeer veel pijn scheen
te lijden, kivam hij te voet eu zonder m mtel zelfs.
Des dokters bediende herkende op het hoofd
van (lezen man eene oude pruik zijns meesters,
die hij zelf den vorigm avond op straat had
geworpen. De grijsaard had geen zwarigheid ge
maakt, die op te zitten, schoon zij hem veel
te wijd en te kort was en op zijn hoofd stond,
als het dak van eeue prgode. Zijue plunje be
stond iu een kalen, op vele plaatsen, met name
aan de ellebogen, gelapten rok van 't grofste
laken, in eeu vest van geruit Schotsch doek,
korte pantalon van bruin fluweel, blauwe wollen
kousen eu verbazend groote en lompe schoenen.
Wordt vervolgd
