N I E U W E
Zondag 10 Augustus 1885.
lOd". .Jnaraauii.
De vrijheid der Kerk.
BUITENLAND.
No. 027.
(Slot volgt.)
H44K1EHSGHE (III11IT.
ABOSWEMENÏSPBIJS
Per 3 maanden voor Haarlem I 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,
Voor het Buitenland 1,50
A fx niderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
B UKE A St. Jansstraat Haarlem.
AGITE MA WOW AGITATE.
PHIJS DEB ADVEBTENTIËW
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KÜPPERS LAUREY.
Wegens den feestdag van O. L. V. Hemel
vaart verschijnt dit nummer een dag vroeger.
Vervolg
Zeker, ook Christelijke heeren hieldeu in
vroegere eeuwen slaven, maar zooals reeds
Laktantius, een geschiedschrijver der derde
eeuw getuigt, was het onderscheid tussehen
slaven en vrijen slechts meer in het uiter
lijke; in geestelijken zin was de slaaf de
broeder van zijn heer en diens medeknecht
in den dienst van den Heiland. Dagelijks,*
zegt Salvian in de vijfde eeuw, werden
slaven met het Romeinsche burgerrecht be
giftigd, en zij mochten medeuemeu, wat zij
in dienst van hun heer hadden gespaard
Pausen en Conciliën veroordeelden de sla
vernij, zij kwamen allereerst op voor ver
zachting er van en vaardigden heilzame
verordeniugen omtrent behandeling, ver
koop en vrijlating der slaven uit. Eene
synode te Aken in het jaar 816 gehouden
verklaarde de slavernij als eene dochter
vau den zoudenval, als eene uitwerking der
daardoor in 't aanzijn geroepen beersch-
zucht, hebzucht en wreedheid. De Kerk
kocht de slaven vrij en schonk hun de vrij
heid, voor welk doel er afzonderlijke ge
nootschappen werden opgericht. Daarin was
het juist zichtbaar, wat de Kerk vermocht,
doordien zij haren zonen zulk eene gezind
heid wist in te prenten, dat dezen ten koste
hunner vrijheid, de vrijheid van anderen
kochten. Zoo gebeurde het, dat in de oude
wereld bij alle Christelijke volken in de
Tyftiende eeuw slavernij en slavenhandel
waren verdwenen.
Zelfs Voltaire, de verwoede vijaud der
Kerk, schrijft te dien opzichte: »Iu het jaar
1167 verklaarde Paus Alexander III in
naam van het Concilie, dat alle Christe
nen vrij zouden zijn van de slavernij.Deze
wet, zegt Voltaire, zou reeds voldoeude
zijn het aandenken van dien Paus voor alle
volken dierbaar te maken. Van Eugeuius
IV tot op Gregorius IX verheven alle Pau
sen hunne stem tegen den negerhandel.
Paus Gregorius XVI vaardigde den 3u De
cember 1839 een schrijven uit, waarin hij
alle Christenen verbood, handel in slaven
te drijven of dien handel te bevorderen of
te verdedigen. Ook de Amerikaansche Bis
schoppen verhieven hunne stemmen tegen
de mishandeling der slaven en voor de vrij
lating van dezen en ook in Amerika was
het de Katholieke Kerk, die de vrijgelate
nen ter hulp kwam, zoo ver hare krachten
FE ILL E T O N.
Het Consult.
Vervolg.)
Hij wachte geduldig, tot de beurt om toe
gelaten te worden aar. hem kwam. De genees
heer, die van zijn kostbaren tijd niets te verliezen
had, ontving hem bij zijn binnenkomen met de
korte, bondige vrsag
Wat scheelt u? Hoe lang zijt go ziek?
Siuds zeven of acht maanden, heer dokter,
heb ik ondraaglijke pijn en klopping in 't oog,
zoo dat ik bevreesd bsn voor mijn gezicht.
Abernethy onderzocht lang en opmerkzaam
het voorhoofd van den lijder.
Gij zijt man, zeide hij hierop, gevolgelijk
moet gij moed hebben en ik wil u dus d« waar
heid niet verbergen. De kwaal, waaraan gij
lijdt, zou doodelijk worden, als men u niet ope
reerde. Ik zal het doen. Kom dadelijk dezen
morgen in mijn hospitaal.
Ik moet u bekennen, heer dokter, dat ik
altijd een onverzettelijk opzien tegen het hos
pitaal gehad heb, antwoordde de oude beden
kelijk. Kunt ge mij niet bij mij aan huis ope
reeren
toereikend waren, otn hen, door iutellectuee-
leu en materiëelen steun, het pas ontvangen
geschenk der vrijheid nuttig te doen gebrui
ken. Zeer interessant zijn de daarop betrek
king hebbende verhandelingen op het voor
laatste Amerikaansche Concilie, waar de
Prelaten het jammerlijk betreurden dat de
ouvoorbereide vrijheid velen ten verderve
vau lijf en ziel verstrekt. De wet der vrij
lating was voor velen der vrijgelaten slaven,
een twijfelachtig geschenk.
Wat nu heeft de zoo hoog geprezen
verlichting* gedaan? Hare vertegenwoor
digers, philosoten en najjuurvorschers heb
ben getracht te bewijzen, dat de negers
tot ten aan de blanken bepaald onderge
schikt ras bebooren en voor de slavernij
zijn geboren. Voltaire zelfs, deze veelge-
prfzen »meuschenvriend« en» vrijheidsheld,*
schaamde zich niet voor 5000 livres aan
deel te nemen in een negerschip en hij
beroemde er zich later op, dat hij daarmede
zulke goede zaken had gemaakt.
Evenals de Kerk voor de persoonlijke
vrijheid tegen slavernij en lijfeigenschap
was opgekomen, zoo beeft zij ook bewezen
een toevluchtsoord te zijn voor de ware
burgerlyke vrijheid.
In de middeleeuwen stond de Kerk, om
het zoo eens uit te drukken, op het toppunt
barer macht, als wij op hare uiterlijke po
sitie liet oog wenden. In dien tijd kon een
Paus een Vorst afzetten en hij heett dat
dan ook wel gedaan. Daar hebt ge't nu!
zal deze of gene ons toeroepen; is dat geen
tirannie en priesterlijke aanmatiging; heb
ben de Regeeringen niet gelijk en recht
zich te verzetten tegen de overweldiging
door Rome eu zich door cultuurstrijd wet
ten te be chermeu. Luistert; al die ijver is
te vergeefs, waarmede men de wereld zand
in de oogen wil strooien. De Paus, zelf
onttroond en een gevangene in zijn eigen
huis, zal in onze dageu geen Vorst afzet
ten; de omstandigheden zijn ganscli veran
derd. In de middeleeuwen intusschen was
de Paus als Vader der Christenheid, ook de
scheidsrechter der Christelijke natiën. De
wetten van den Staat waren op Christelijke
en Katholieke fundamenten gebouwd. De
Pausen hebben zich dus nimmer iets aan
gematigd, wat huu niet toekwam, als zij
dit scheidsrechterlijk ambt uitoefenden, eu
zooals de geschiedenis leert, hebben zij steeds
in het belang van bet volk gehandeld, als
zij een Vorst vau den troon afzetten, die
de rechten zij oer onderdanen miskennende,
Neen. Als de kuur gelukken zal, moet
gij althans veertien dagen lang onophoudelijk
bewaakt en waargenomen worden, 't Geval
vordert eene oppassing en een toestel, dien men bij
een arm man, als gij zijt, niet zal vinden.
Ik ben zeker arm antwoordde de lijder
met een vreemd lachjemaar kan toch ver
zekeren, dat ge bij mij alles vinden zult, wat
tot eene operatie noodig is.
Verpraat mij mijn kostelijkeu tijd niet!
Wilt ge geholpen zijn ja of neen?
Zeker wil ix geholpen wezen, heer dokter.
Maak dan dadelijk, dat ge naar hot hos
pitaal komt. Alleen daar zal ik u opereeren.
Eu dal laat ik mij nergens, dan onder
mijn eigen dak doen, antwoordde de eigenzin
nige oude. Ik wilde vooreerst maar uwe meening
over mijn toestand hooren, en die weet ik nu
Goddank 1 Al de eerste chirurgijns, die ik ge
vraagd heb, Bleek, Pott, Marshall, zelfs de
stoute Hunter zien tegen dat uiterst middel op.
Ik zal hen nog eens tot een consult bijeen
roepen en hun zeggen, wat uw oordeel ia.
Tot een consult? Gij arme drommel!
Ja, ik, ik zelf, voegde de kranke er
huichelachtig bij. Ze zeggen allen, dat het ge
val heel zeldzaam, heeL opmerkelijk eu voor
de persoonlijke en burgerlijke vrijheid met
voeten trad. In het belang van het alge
meen welzijn, voor de verdrukte vrijheid
is de Kerk opgekomen; inplaats van een
burgeroorlog of revolutie hebben de Pau-
o r»
sen vaak de vrijheid der volken gered.
Zoo bij voorbeeld onder de despotische Re-
geeriug vau een Hendrik IV in Duitschland.
Doordien Paus Gregorius VII, met volle
recht de Groote genoemd, tegen dien Kei
zer optrad met al het aanzien en met al
de macht, die hem krachtens zijn ambt
toebehoorde, heeft hij de stelling bestreden
geweld gaat boven recht.* Van Hen
drik IV zegt een tijdgenoot: »Hij brak
met alle meuschelijke, laat staan christe
lijke, plichten eu verzonk meer eu meer
in alle ondeugden, die zijn gemoed hem
ingaf. Alle Vorsten waren bevreesd voor
hern; niemand hunner, die het durfde wagen
den zondaar, die al wat Goddelijk en
meuschelijk is met voeten trad, ook slechts
op zachte wijze te berispen.*
De Saksers hoofdzakelijk moesten Hen
driks tirannie zwaar verduren. Zij vroegen
den Paus om hulp. Gregorius stelde alles
in 't werk, om op eene vreedzame wijze
tot het doel te komen; doch te vergeefs;
eindelijk sprak hij den kerkban over den
Keizer uit en wat, deze nooit had kunnen
droomen, gebeurde: hij werd door zijne
aanhangers verlaten eu de Rijksvorsten
kwamen te Oppenheim hijeen en verklaar
den den Keizer van den troon vervallen,
als hij niet binnen het jaar van den ban
was ontheven. Een geëxcommuniceerd Kei
zer paste niet in den christelyken Staten
bond, een zoodanige kon geen beschermheer
der Kerke zijn. Deze omstandigheid be
woog Hendrik naar Cauossa te gaan. Met
recht koesterde Gregorius wantrouwen te
gen den voornamen boeteling, en drie da
geu liet hij hem wachten, om hem op de
proef te stellen. Nadat de Keizer ten slotte
ouder eede had beloofd, op eene syuode zich
te verdedigen tegen de ingediende beschui-
dingen, eu toegaf dat deze syuode dan zoude
beslissen, of hij het Rijk kou behouden of
niet, onthief de Paus hem van den ban.
Men heeft veel geschreven en gesproken
van den smaad, dien de Paus het Keizer
dom heeft aangedaan; maar als men de
zaak in 't w ire licht beschouwt, dan had
niet Gregorius, maar Hendrik door zijne
wandaden eu teugelloosheid de Keizers
kroou onteerd en het Keizerlijk aanzien in
minachting gebracht.
de wetenschap van groot belang is. Om die
reden zullen zij doen alsof ik rijk was.
Goeden morgen, heer dokter.
Hij wilde gaan. Abernethy riep hem terug.
Daar ge zoo'u vrees voor het hospitaal
hebt, wil ik u hierin mijn huis opereeren, als
ge dat wilt. Ge zult hier de noodige oppassing
hebben, en na de genezing zal ik u bovendien
nog twee guiujes schenken.
Ei, dokter, gij zoudt dus gaarne eens
een proef op mij nemen en zien, of u eene
operatie gelukte, die de beroemdste heelmees
ters van Engeland niet aandurven Gij zult mij
editor toestaan, dat ik mij liever aan Hunter,
Marshall, Bleek eu Pott houd. Ik wil mij niet
laten opereeren.
Hij legde een shilling op den schoorsteen
mantel en ging andermaal.
Ge hebt daar van een consult gesproken,
riep Abernethy; ik neem op mij u dat kosteloos
te verschaffen. Tegen twee uur morgen-middag
wil ik mijne bekwaamste collega's hier te zamen
laten komen en hun het geval voorleggen, dat
in de geschiedenis der chirurgie misschien zon
der voorbeeld is.
Bedenk, dat ik arm ben en dat consult
niet kan betalen.
Met 73 tegen 41 stemmen heeft gisteren
de Belgische Kamer de gewijzigde kieswet
in haar geheel goedgekeurd.
Er heeft zich te Parijs eene »socia-
listisch-republikeiusche vereeuigiug ge
vormd, die zich ten doel stelt vrouwen cau-
didaat te stellen bij de aanstaande ver
kiezingen. Er is reeds eene voorloopige lijst
dier caudidaten opgemaakt. Onder anderen
komen daarop voor: Louise Michel (die nog
in de gevangenis is), Hubertine Auclert,
Louise Barberousse, Pauline Miuck, eene
medewerkster vau den Cri du Peuple, de
gemalin vau Clovis Hugues eu eeuige aude-
reu. Een fijn zootje!
De Duitsehe Oost-Afrikaausche Maat
schappij heeft bekend gemaakt, dat binnen
haar gebied in Afrika het vervoer eu de
verkoop vau sterke dranken alleen mag
plaats hebben met vergunning van hare
ambtenaren, welke vergunning alleen zal
worden verleend wanneer het bewijs is ge
leverd dat die dranken uitsluitend bestemd
zijn voor geneeskundig, hygiënisch of in
dustrieel gebruik.
Voorts heeft de Maatschappij eene prijs-
vraag uitgeschreven, luidende: »Hoe kun
nen negers bet best worden opgeleid voor
arbeid op de plantages?Hierop is uitge
loofd een eerste van 1000 eu een tweede
van 500 mark.
De hmes ontving uit Caïro slechte
berichten omtrent den gezondheidstoestand
der Engelsche troepen te Soeakiu.
Uit Meshed wordt aan de Daily News
gemeld, dat de krijgstoerustingen krachtig
worden voortgezet.
Uit Teheran verneemt de Standard
dat de Afghauen eeuige dorpen nabij He
rat, die aan aanvallers beschutting zouden
kuuden hielen, vernield hebben. De eige
naars verwachten van Engeland schade
vergoeding.
Het Lagerhuis heeft bij derde leziug het
wetsontwerp betreffende den aankoop van
nachtgoederen in Ierland aangenomen.
Officieel werd aangifte gedaan van een
geval van Eugelsche cholera met uood-
lottigen afloop, nabij Ohollertou in Nor
thumberland.
De Times verneemt uit Marseille, dat
aldaar ecue paniek keerschte. Dagelijks ver-
verlaten een 2000 personen de stad.
Na de provincie Saragossa wordt
thans de prov. Grenada het meest door de
Ik zeg nog ecus, dat het u geen penning
kosten zal.
Uw woord daarop, dokter?
Mijn woord.
De oude lachte hardop.
Ik dank u, heer dokter; gij zijt slim,
maar nog niet slim genoeg, om mij bij den
neus te krijgen. Gij eisclitet vijftig pond van
sir John Elwes, om uw gevoelen over zijne
kwaal te zeggen. Hij echter beeft u simpel een
shilling daar neergelegd en morgen wilt gij
op uwe kosten te zijnen behoeve de vermaard -
ste chirurgijns vau Louden bijeenroepen
Dat wil ik, antwoordde Abernethy, vol
komen bedaard. Sir John Elwas, kom op het
bepaalde uur, en 'tcinsult, dat ik u beloofd
heb, zal plaats vinden.
Gratis, dokter?
Gratis, verzekerde Abernethy nogmaals.
Sir John EUvei stapte vroolijk op en Aber
nethy zag hem een poos peinzend achterna,
Eindelijk zeide hij
Vandaag lacht gij; mirgoa zal mijn haan
allicht victorie kraaien.
(Wordt vervolgd.)
