NIEUWE No. 948. Donderdag 29 October 1885. 10de Jaargang. Gezag en Vrijheid. BUITENLAND. Onschuldig verstooten. HAARLEMS® COERAfï. ABONNEMENTSPRIJS Per 3 maanden voor Haarlemt 0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1, Voor het Buitenland 1,50 Afzjnderljjke Nummers0,06 Dit blad verschijnt Eiken WOENSDAG en ZATERDAG. BUBS AU: St. Janastraat Haarlem. AGITE BIA NON AGITATE. PBIJS DEB ADVEBTENTIÊN Van 16 regels30 Cents. Elke regel meer5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant, Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrjjdag avond voor 6 uur ingewacht. Uitgevers: KÜPPERS l.AUKEY. Iu elk genootschap, in elke vereenigiug, groot of klein, moet, wil er bloei en wel vaart heerschen, gezag zijn. De wil van enkelen moet aan één wil worden onder worpen. Hoe volmaakter in eene maat schappij de oudergeschiktheid is, des te ze kerder is zij van haar bestaan, des te gewis ser kan zij op vooruitgang rekenen. Waar echter de onderwerping ontbreekt, daar is verval gausch onvermijdelijk. In de groote maatschappijen, die wij Staten noemen, is sinds het midden der vorige eeuw eene beweging begonnen, al lereerst in de verklaring, later in de uit voering, welke vjjaudig optreedt tegen het beginsel van 't gezag. Deze agitatie leidde in 't eind der vorige eeuw tot meer dau een bloedigen strijd en tot eene dikwijls herhaalde omverwerping van de bestaande orde, en deze beweging, kwam nimmer, ook niet na 't herstel der gestoorde orde, tot volkomen rust. Ook thaus staat in alle .beschaafde* landen het beginsel der individueele vrij heid op den voorgrond en in de meeste Staten durft zich het individu verheffen boven de dragers van het gezag. Zelfzucht en ontkenning zjjn overal waar te nemen, met het beginsel van gezag wordt gebro ken, niet slechts in politieke vereeuigiugen, maar helaas! ook iu het huisgezin. Sinds eene reeks van jaren wordt de Staatsschool, die enorme geldsommen ver slindt, als een radicaal geneesmiddel voor alles geroemd; zij behoorde ook de zoo noodige achtiug voor het gezag eu de on derwerping aan hoogeren wil in te boeze men. Deed zjj dit, dan zouden wij de enorme kapitalen, die zij verslindt, niet verspild rekenen. Doch, helaas! zulks is geenszins het geval. De Staatsschool levert, als gevolg van de veelheid der vakken van onder was, niets dau lapwerk, 't Beheerschen der hartstochten, eerbied voor het gezag, liefde en offervaardigheid voor den even naaste, christelijke ontwikkeling van het karakter leveren de Staatsscholen niet, in onze dagen nog minder dan vroeger, toen zjj niet ?ulke fabelachtige sommen ver slonden. Tucht en goede voorbeelden, doch geens zins veelweterij leiden tot deugd en zede lijkheid. De slechte driften in den jongen meusch worden niet door een veelzjjdig FEUILLETON. 17. Geschiedkundige Novelle. Vervolg.) Door twee soldaten ondersteund, keerde hij in de herberg terug. Maar hij scheen jaren verouderd; toen hij de kamer betrad, waarin de waardige magistraatspersonen der «tad nog even radeloos zaten, als toen hij haar verliet. Alleen Nardory, die zich een weinig van den on verwachten aanval hersteld had, maakte aanstalten om weg te sluipeu want de gedachte, niet aan zijne hulpbehoevende dochter, maar aan het gevaar, dat zijn voorraad koopmans goederen bedreigde, trad hem voor den geest. Doch de soldaten, die Ridder Engelbrecht tot bewaking medegegeven waren, donderden hem zoo'n barsch «terug" in het oor en twee kromsabels strekten zich zoo dreigend naar hem uit, dat de anders zoo overmoedige koopman verschrikt terug deinsde. «Ridder Zarnitz zonder zwaard 1 Ridder Zar- nitz gevangen 1" jammerde de burgemeester, «Wij zijn allen verloren 1 Wee onze arme vrouwen, onze arme kinderen 1 «Moge God hun genadig zijn sprak de Rid- onderwijs, maar door de werking van het zedelijk gevoel zelf uitgevoerd en door het gewennen aan gehoorzaamheid, door het inboezemen van achting voor de wetten, de plicht en het gezag, waarvan de gebo den uitgaan. Daarvoor kan de grond eigen lijk slechts in het huisgezin worden ge legd. In den huiseljjken kring moet het kind leeren, de geboden te vervullen ter- wille van het gebod, de geboden der ouders te volbrengen, omdat zij het geboden heb ben en als het uoodig is moet het gezag der gebieders bij het kind door straffen worden gehandhaafd. Helaas! het staat in onze dagen met het familieleven treurig geschapen, de huisgezinnen, waar aan het kind de achting voor het gezag wordt in geprent, mag men inderdaad tot de zeld zaamheden rekenen. Wjj vragen thans: wie moet, nu het huisgezin in dit opzicht zoo vaak zijne plicht verzaakt, aan de menschheid den eerbied voor het gezag inscherpen? Voor de beantwoording dezer vraag geven wij het woord aan een Protestantsch afgevaardigde in Pruisen, de heer Von Kirchmaun, eertijds lid van de Fortschritts- partij, die onlangs omtrent de handhaving van het gezag aan zjjue denkbeelden op de volgende wijze uitdrukking gaf: »Voor het groote beginsel der autoriteit bljjft, nu het huisgezin niet meer aan zjjne plichten voldoet, slechts nog eene groote instelling over, en dat is de Christelijke Kerk, voornamelijk de Katholieke. De Evangelische Kerk is reeds door de hervor ming met het beginsel van eigen onder zoek zoo vervuld geworden, dat zrj als verzorgster en kweekster van het gezag, van den eerbied voor het gebod, niet dat gene kan verrichten, wat de hedendaagsche maatschappij noodig heeft. Dit geldt ook voor alle andere niet-katholieke partijen, zelfs voor die der oud-Katholieken. Alleen de Katholieke Kerk is de ware kweekster vau den eerbied voor het gezag. Bij haar is eigen beslissing van het individu in za. ken van Geloof uitgesloten; in haar is het wezen van den Godsdienst, die zijne bron slechts in Gods geboden vindt, volkomen verwezenlijkt. Iu de Bisschoppen, iu de Conciliën, iu den Paus, zijn aan het indi vidu de autoriteiten gegeveu, die, onder Gods leiding, de zuivere waarheid verkon digen. .Daarom moest de Staat in de Katho- der ernstig, «wij zijn door een ellendig, vloek waardig verraad aan den vijand overgeleverd; alleen mannelijke standvastigheid en geestkracht kunnen ons van algehetlen ondergang redden!" Wapens kletterden, stemmen werden in het voorvertrek hoorbaar, en vergezeld door de Turk- sche hoofdlieden, trad Selim Kapudan, de afval lige het vertrek binnen Spottend liet hij zijne blikken over de aan wezigen weiden. Op Nardory bleven zij met eene uitdrukking ran haat rusten. «Daar zijn wij, mijneheereu," begon hij na eene wijl, nadat hij zich genoeg aan der angst der magistraatspersonen verlustigd had. «Wij hebben het ous gemakkelijk gemaakt, nadat gij ons onlangs eenigszins ontgast/rij afge wezen hebt, en ik hoop, dat gij het u tot een# eer zult rekenen de zonen van den profeet als gasten in uwe stad te begroeten. De Burgemeester viel voor den spreker op de knieën. «Het is eene groote eer voor ons," stamelde bij«wij zullen doen, wat in ons vermogen ligt 1 Spaar slechts onze vrouwen en kinderen 1" «Schaam u man!" voegde de heer Engelbrecht hem vermanend toe, «voor een ongeloovige te knielen, neen, niet alleen voor een ongeloovige het woord afvallige klonk straks in mijn oor lieka Kerk die verheven instelling waar- deeren, die door hare organisatie in staat is, tegen de gevaren van het beginsel van valsche vrijheid op te treden. Daartoe is echter de Katholieke Kerk slechts in staat, als zij niet gekneveld wordt, als zij vrij heid heeft tot het uitvoeren van hare wet ten, als zij niet door den Staat wordt ge dwarsboomdYoor de macht der Katholieke Kerk behoeft de Staat niet bezorgd te zjju; te veel macht is in casu niet zoo gevaarlijk, dan te weiuig.* Aldus spreekt een Protestant, die vroe ger nog wel tot de Portschrittspaitjj be hoorde. Een beter bewijs van den zegeurijken en heilvollen invloed der Katholieke Kerk, kan dunkt ons, moeilijk worden geleverd. De ex-fortschrittler verdient iu hooge mate de algemeene hulde voor zijue juiste denk beelden omtrent de werkdadigheid der Katholieke Kerk, en hij verdient die hulde te meer, nu hij den moed had aan zijne ideeën in het openbaar uitdrukking te geven. Moge de Almachtige hem de genade verleenen spoedig terug te keeren iu den schoot der Katholieke Kerk, in wier heil vollen werkkring hij zoo bij uitnemendheid belang stelt. Prins Albrecht vau Pruisen heeft het hem aangeboden Regentschap over het Hertogdom Brunswjjk aanvaard. De Berlijnsche politie heeft eene razzia gehouden ouder de bookmakers en de spe lers van professie, die te Berlijn, te Ba den en te Hamburg zich iu eene welgeves tigde reputatie mogen verheugen. Rusland heeft met Beieren een even streng tractaat van uitlevering gesloten als onlangs met Pruisen. Yan liberale zij de wordt er tegen geprotesteerd, dat een der Duitsehe bondsstaten als zoodanig zulk een tractaat sluit, hetwelk eigenlijk eene zaak van het rijk is en thaus alleen ge sloten wordt omdat de Rijksdag zulke trac- taten zou verwerpen. De Frausche republikeinen,ofschoon zij over ongeveer twee derden der zetels in de nieuwe Kamer beschikken (380 tegen 204 conservatieven), gevoelen zich niet op hun gemak; zij zoeken het middel om zich niet te verdeeleu; want dan zouden zij aan de genade der monarchalen zijn overgeleverd. gij kunt mij dooden, maar gij kunt niet beletten dat ik n veracht 1" Selims aangezicht werd aschgrauw.Wij reke nen af,"antwoordde hij scherp,zich tot Eng-lbrecht wendende; «men kan zonder vergift en dolk dengenen treffen, die iemand tot in het binnen ste zijner ziel verwondt! AU ik mijn geloof afzwoer, dan heeft deze zijue hand wees op Nardory mij daarto- gedreven. Herkent gij mij vrorg hij; zoo dicht voor den koopman tredende dat deze achteruitdeinsde. «Zoo lang hadt gij als voogd van Walli Werbna eu beheer der barer bezittingen, vuigen laster op mijn hoofd gestapeld, dat de jonkvrouw mij smade lijk afwees; nu echter komt het uur der ver gelding! R:eds plunderen de soldaten uwe wo ning, waaruit uwe dochter nog te rechter tijd gevlucht is; nog weinige minuten en de vlam men verteren uw huis en wat mijne dapperen daarin achterlieten!" Nardory slaakte een kreet, zoo wanhopig, dat zelfs de Ridder medelijden met hem gevoel de en toch voerde niet de bekommering over het lot zijner dochter den koopman tot wan hoop, maar slechts het verlies vaa zijn ver mogen. «Ten gronde gericht! Een bedelaar 1" Een bedelaar 1" kermde hij. De afvallige wendde zich vau hem tot den Het is voor hen niet gemakkelijk, allen éen eu denzelfden weg te bewandelen, met het oog op de vraagstukken, welke bij de opening der nieuwe Kamer opgeworpen zullen worden en eene onmiddellijke oplos sing eischeu. Onder deze vraagstukken be- hooreu het iu staat stellen van beschuldi ging van den oud-Minister Ferry en de politiek, die op Madagaskar en Ton kin gevolgd moet wordeD. De niet minder groote quaestie der scheiding van Kerk en Staat zal men zoolang mogelijk laten rus ten. De heer Floquet zal als president der Kamer herkozen worden en het Kabiuet- Brisson zal .omgewerkt* aan het hoofd der zaken blijven tot April. Eene dépêchs vau Generaal de Courcy meldt, dat drie kolonnes, onder bevel van Jamout, den 25sten dezer Thanmai, ten noorden van Hong-hoa, genomen hebben. De vijand is, na een krachtigeu tegeustand geboden te hebben, gevlucht, met achter lating vau vele dooden. De Frauscheu had den 9 dooden en 5 man zwaar gewond. Het innemen van Thanmai zal van groote uitwerking zijn voor de pacificatie van het land. De ontbinding van het Engelsch Parlement is thaus officieel tegen 18 No vember aangekondigd eu de opgave van den datum voor de verkieziugeu zal nu wel spoedig volgen. Iu de thans geteekende Engelsch-Turk- sche Conventie is op verzoek van de Ports eene bepaling geschrapt, welke de voor naamste der voorgestelde was. Deze bs- trof nameljjk het verlof, aau Egypte toe gestaan, om troepen in Turkije aan te werven, teu einde hel Egyptisch leger te reorganiseeren. Z. H. De Paus had aan den Keize^' van Japan een brief geschreven, waarin Z. H. hem geluk weusebte met de iu zijn rijk tot staud gebrachte hervormingen eu hem verzocht de Japausche Christenen te beschermen. Die brief door den Apostoli- scheu Vicaris iu zuidelijk Japan deu Kei zer ter haud gesteld. Deze heeft deu Vica ris met veel welwillendheid ontvangen en hem beloofd aan de Japansche Christenen in zijn land dezelfde vrijheid te zullen ge ven als de overige Japanners genieten. Zaterdag en Zondag zijn er te Ma drid revolutionuaire proclamatiën ver spreid. Er hebben huiszoekingen plaats ge- Burgemeester «Verneem nu de voorwaarden, waaronder ik in naam van deu machtigen groo- ten beer de stad zal sparen en bescher men, tot het den beheerscher der geloovigen behaagt verder over haar lot te beslissen," sprak hij. «Alle wapens moeten aan ons ingeleverd worden en de dood wacht dengene, in wiens huis eenig wapen gevonden wordt." «Aangenomeu aangenomen!" stamelde de Burgemeester met moeite: «spaar slechts de on zen 1 Verder," ging de afvallige voort, «betaalt de stad eene schatting van tienduizend dukaten en onderhoudt de troepen van Zijne Majesteit den Sultan tot diens verdere bevelen ziju ontvangen." «Tienduizend dukaten!"De stem dreigde den waardigen Burgervade r haren dienst te weigeren." O mijn God, die kan de stacl nooit opbrengen 1" «Denkt gij dat?" vroeg Selim spottend. «Dan laat ik den Burgemeester daarvan zoolang by levenden lijve aau de galg ophangen, tot de stad zich haast hare goudstukken bijeen te zoeken 1" Genade! genade!" jammerde de bedreigde; „de tienduizend dukaten zullen u worden uit- betaald 1" Wordt vervolgd).

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1885 | | pagina 1