NIEUWE
No. 948.
Donderdag 29 October 1885.
10de Jaargang.
Gezag en Vrijheid.
BUITENLAND.
Onschuldig verstooten.
HAARLEMS® COERAfï.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlemt 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,
Voor het Buitenland 1,50
Afzjnderljjke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUBS AU: St. Janastraat Haarlem.
AGITE BIA NON AGITATE.
PBIJS DEB ADVEBTENTIÊN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant,
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrjjdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KÜPPERS l.AUKEY.
Iu elk genootschap, in elke vereenigiug,
groot of klein, moet, wil er bloei en wel
vaart heerschen, gezag zijn. De wil van
enkelen moet aan één wil worden onder
worpen. Hoe volmaakter in eene maat
schappij de oudergeschiktheid is, des te ze
kerder is zij van haar bestaan, des te gewis
ser kan zij op vooruitgang rekenen. Waar
echter de onderwerping ontbreekt, daar is
verval gausch onvermijdelijk.
In de groote maatschappijen, die wij
Staten noemen, is sinds het midden der
vorige eeuw eene beweging begonnen, al
lereerst in de verklaring, later in de uit
voering, welke vjjaudig optreedt tegen het
beginsel van 't gezag. Deze agitatie leidde
in 't eind der vorige eeuw tot meer dau
een bloedigen strijd en tot eene dikwijls
herhaalde omverwerping van de bestaande
orde, en deze beweging, kwam nimmer,
ook niet na 't herstel der gestoorde orde,
tot volkomen rust.
Ook thaus staat in alle .beschaafde*
landen het beginsel der individueele vrij
heid op den voorgrond en in de meeste
Staten durft zich het individu verheffen
boven de dragers van het gezag. Zelfzucht
en ontkenning zjjn overal waar te nemen,
met het beginsel van gezag wordt gebro
ken, niet slechts in politieke vereeuigiugen,
maar helaas! ook iu het huisgezin.
Sinds eene reeks van jaren wordt de
Staatsschool, die enorme geldsommen ver
slindt, als een radicaal geneesmiddel voor
alles geroemd; zij behoorde ook de zoo
noodige achtiug voor het gezag eu de on
derwerping aan hoogeren wil in te boeze
men. Deed zjj dit, dan zouden wij de enorme
kapitalen, die zij verslindt, niet verspild
rekenen. Doch, helaas! zulks is geenszins het
geval. De Staatsschool levert, als gevolg
van de veelheid der vakken van onder
was, niets dau lapwerk, 't Beheerschen
der hartstochten, eerbied voor het gezag,
liefde en offervaardigheid voor den even
naaste, christelijke ontwikkeling van het
karakter leveren de Staatsscholen niet, in
onze dagen nog minder dan vroeger, toen
zjj niet ?ulke fabelachtige sommen ver
slonden.
Tucht en goede voorbeelden, doch geens
zins veelweterij leiden tot deugd en zede
lijkheid. De slechte driften in den jongen
meusch worden niet door een veelzjjdig
FEUILLETON.
17.
Geschiedkundige Novelle.
Vervolg.)
Door twee soldaten ondersteund, keerde hij
in de herberg terug. Maar hij scheen jaren
verouderd; toen hij de kamer betrad, waarin de
waardige magistraatspersonen der «tad nog even
radeloos zaten, als toen hij haar verliet.
Alleen Nardory, die zich een weinig van den
on verwachten aanval hersteld had, maakte
aanstalten om weg te sluipeu want de gedachte,
niet aan zijne hulpbehoevende dochter, maar
aan het gevaar, dat zijn voorraad koopmans
goederen bedreigde, trad hem voor den geest. Doch
de soldaten, die Ridder Engelbrecht tot bewaking
medegegeven waren, donderden hem zoo'n barsch
«terug" in het oor en twee kromsabels strekten
zich zoo dreigend naar hem uit, dat de anders
zoo overmoedige koopman verschrikt terug
deinsde.
«Ridder Zarnitz zonder zwaard 1 Ridder Zar-
nitz gevangen 1" jammerde de burgemeester,
«Wij zijn allen verloren 1 Wee onze arme
vrouwen, onze arme kinderen 1
«Moge God hun genadig zijn sprak de Rid-
onderwijs, maar door de werking van het
zedelijk gevoel zelf uitgevoerd en door het
gewennen aan gehoorzaamheid, door het
inboezemen van achting voor de wetten,
de plicht en het gezag, waarvan de gebo
den uitgaan. Daarvoor kan de grond eigen
lijk slechts in het huisgezin worden ge
legd. In den huiseljjken kring moet het
kind leeren, de geboden te vervullen ter-
wille van het gebod, de geboden der ouders
te volbrengen, omdat zij het geboden heb
ben en als het uoodig is moet het gezag
der gebieders bij het kind door straffen
worden gehandhaafd. Helaas! het staat in
onze dagen met het familieleven treurig
geschapen, de huisgezinnen, waar aan het
kind de achting voor het gezag wordt in
geprent, mag men inderdaad tot de zeld
zaamheden rekenen.
Wjj vragen thans: wie moet, nu het
huisgezin in dit opzicht zoo vaak zijne
plicht verzaakt, aan de menschheid den
eerbied voor het gezag inscherpen?
Voor de beantwoording dezer vraag
geven wij het woord aan een Protestantsch
afgevaardigde in Pruisen, de heer Von
Kirchmaun, eertijds lid van de Fortschritts-
partij, die onlangs omtrent de handhaving
van het gezag aan zjjue denkbeelden op de
volgende wijze uitdrukking gaf:
»Voor het groote beginsel der autoriteit
bljjft, nu het huisgezin niet meer aan zjjne
plichten voldoet, slechts nog eene groote
instelling over, en dat is de Christelijke
Kerk, voornamelijk de Katholieke. De
Evangelische Kerk is reeds door de hervor
ming met het beginsel van eigen onder
zoek zoo vervuld geworden, dat zrj als
verzorgster en kweekster van het gezag,
van den eerbied voor het gebod, niet dat
gene kan verrichten, wat de hedendaagsche
maatschappij noodig heeft. Dit geldt ook
voor alle andere niet-katholieke partijen,
zelfs voor die der oud-Katholieken. Alleen
de Katholieke Kerk is de ware kweekster
vau den eerbied voor het gezag. Bij haar
is eigen beslissing van het individu in za.
ken van Geloof uitgesloten; in haar is het
wezen van den Godsdienst, die zijne bron
slechts in Gods geboden vindt, volkomen
verwezenlijkt. Iu de Bisschoppen, iu de
Conciliën, iu den Paus, zijn aan het indi
vidu de autoriteiten gegeveu, die, onder
Gods leiding, de zuivere waarheid verkon
digen.
.Daarom moest de Staat in de Katho-
der ernstig, «wij zijn door een ellendig, vloek
waardig verraad aan den vijand overgeleverd;
alleen mannelijke standvastigheid en geestkracht
kunnen ons van algehetlen ondergang redden!"
Wapens kletterden, stemmen werden in het
voorvertrek hoorbaar, en vergezeld door de Turk-
sche hoofdlieden, trad Selim Kapudan, de afval
lige het vertrek binnen
Spottend liet hij zijne blikken over de aan
wezigen weiden. Op Nardory bleven zij met
eene uitdrukking ran haat rusten.
«Daar zijn wij, mijneheereu," begon hij na
eene wijl, nadat hij zich genoeg aan der
angst der magistraatspersonen verlustigd had.
«Wij hebben het ous gemakkelijk gemaakt,
nadat gij ons onlangs eenigszins ontgast/rij afge
wezen hebt, en ik hoop, dat gij het u tot een#
eer zult rekenen de zonen van den profeet als
gasten in uwe stad te begroeten.
De Burgemeester viel voor den spreker op
de knieën. «Het is eene groote eer voor ons,"
stamelde bij«wij zullen doen, wat in ons
vermogen ligt 1 Spaar slechts onze vrouwen en
kinderen 1"
«Schaam u man!" voegde de heer Engelbrecht
hem vermanend toe, «voor een ongeloovige te
knielen, neen, niet alleen voor een ongeloovige
het woord afvallige klonk straks in mijn oor
lieka Kerk die verheven instelling waar-
deeren, die door hare organisatie in staat
is, tegen de gevaren van het beginsel van
valsche vrijheid op te treden. Daartoe is
echter de Katholieke Kerk slechts in staat,
als zij niet gekneveld wordt, als zij vrij
heid heeft tot het uitvoeren van hare wet
ten, als zij niet door den Staat wordt ge
dwarsboomdYoor de macht der
Katholieke Kerk behoeft de Staat niet
bezorgd te zjju; te veel macht is in casu
niet zoo gevaarlijk, dan te weiuig.*
Aldus spreekt een Protestant, die vroe
ger nog wel tot de Portschrittspaitjj be
hoorde.
Een beter bewijs van den zegeurijken
en heilvollen invloed der Katholieke Kerk,
kan dunkt ons, moeilijk worden geleverd.
De ex-fortschrittler verdient iu hooge mate
de algemeene hulde voor zijue juiste denk
beelden omtrent de werkdadigheid der
Katholieke Kerk, en hij verdient die hulde
te meer, nu hij den moed had aan zijne
ideeën in het openbaar uitdrukking te
geven. Moge de Almachtige hem de genade
verleenen spoedig terug te keeren iu den
schoot der Katholieke Kerk, in wier heil
vollen werkkring hij zoo bij uitnemendheid
belang stelt.
Prins Albrecht vau Pruisen heeft het
hem aangeboden Regentschap over het
Hertogdom Brunswjjk aanvaard.
De Berlijnsche politie heeft eene razzia
gehouden ouder de bookmakers en de spe
lers van professie, die te Berlijn, te Ba
den en te Hamburg zich iu eene welgeves
tigde reputatie mogen verheugen.
Rusland heeft met Beieren een even
streng tractaat van uitlevering gesloten
als onlangs met Pruisen. Yan liberale zij
de wordt er tegen geprotesteerd, dat een
der Duitsehe bondsstaten als zoodanig zulk
een tractaat sluit, hetwelk eigenlijk eene
zaak van het rijk is en thaus alleen ge
sloten wordt omdat de Rijksdag zulke trac-
taten zou verwerpen.
De Frausche republikeinen,ofschoon zij
over ongeveer twee derden der zetels in de
nieuwe Kamer beschikken (380 tegen 204
conservatieven), gevoelen zich niet op hun
gemak; zij zoeken het middel om zich niet
te verdeeleu; want dan zouden zij aan de
genade der monarchalen zijn overgeleverd.
gij kunt mij dooden, maar gij kunt niet beletten
dat ik n veracht 1"
Selims aangezicht werd aschgrauw.Wij reke
nen af,"antwoordde hij scherp,zich tot Eng-lbrecht
wendende; «men kan zonder vergift en dolk
dengenen treffen, die iemand tot in het binnen
ste zijner ziel verwondt! AU ik mijn geloof
afzwoer, dan heeft deze zijue hand wees
op Nardory mij daarto- gedreven. Herkent
gij mij vrorg hij; zoo dicht voor den koopman
tredende dat deze achteruitdeinsde. «Zoo lang
hadt gij als voogd van Walli Werbna eu beheer
der barer bezittingen, vuigen laster op mijn
hoofd gestapeld, dat de jonkvrouw mij smade
lijk afwees; nu echter komt het uur der ver
gelding! R:eds plunderen de soldaten uwe wo
ning, waaruit uwe dochter nog te rechter tijd
gevlucht is; nog weinige minuten en de vlam
men verteren uw huis en wat mijne dapperen
daarin achterlieten!"
Nardory slaakte een kreet, zoo wanhopig,
dat zelfs de Ridder medelijden met hem gevoel
de en toch voerde niet de bekommering over
het lot zijner dochter den koopman tot wan
hoop, maar slechts het verlies vaa zijn ver
mogen. «Ten gronde gericht! Een bedelaar 1"
Een bedelaar 1" kermde hij.
De afvallige wendde zich vau hem tot den
Het is voor hen niet gemakkelijk, allen
éen eu denzelfden weg te bewandelen, met
het oog op de vraagstukken, welke bij de
opening der nieuwe Kamer opgeworpen
zullen worden en eene onmiddellijke oplos
sing eischeu. Onder deze vraagstukken be-
hooreu het iu staat stellen van beschuldi
ging van den oud-Minister Ferry en
de politiek, die op Madagaskar en Ton
kin gevolgd moet wordeD. De niet minder
groote quaestie der scheiding van Kerk en
Staat zal men zoolang mogelijk laten rus
ten.
De heer Floquet zal als president der
Kamer herkozen worden en het Kabiuet-
Brisson zal .omgewerkt* aan het hoofd
der zaken blijven tot April.
Eene dépêchs vau Generaal de Courcy
meldt, dat drie kolonnes, onder bevel van
Jamout, den 25sten dezer Thanmai, ten
noorden van Hong-hoa, genomen hebben.
De vijand is, na een krachtigeu tegeustand
geboden te hebben, gevlucht, met achter
lating vau vele dooden. De Frauscheu had
den 9 dooden en 5 man zwaar gewond.
Het innemen van Thanmai zal van groote
uitwerking zijn voor de pacificatie van
het land.
De ontbinding van het Engelsch
Parlement is thaus officieel tegen 18 No
vember aangekondigd eu de opgave van
den datum voor de verkieziugeu zal nu wel
spoedig volgen.
Iu de thans geteekende Engelsch-Turk-
sche Conventie is op verzoek van de Ports
eene bepaling geschrapt, welke de voor
naamste der voorgestelde was. Deze bs-
trof nameljjk het verlof, aau Egypte toe
gestaan, om troepen in Turkije aan te
werven, teu einde hel Egyptisch leger te
reorganiseeren.
Z. H. De Paus had aan den Keize^'
van Japan een brief geschreven, waarin
Z. H. hem geluk weusebte met de iu zijn
rijk tot staud gebrachte hervormingen eu
hem verzocht de Japausche Christenen te
beschermen. Die brief door den Apostoli-
scheu Vicaris iu zuidelijk Japan deu Kei
zer ter haud gesteld. Deze heeft deu Vica
ris met veel welwillendheid ontvangen en
hem beloofd aan de Japansche Christenen
in zijn land dezelfde vrijheid te zullen ge
ven als de overige Japanners genieten.
Zaterdag en Zondag zijn er te Ma
drid revolutionuaire proclamatiën ver
spreid. Er hebben huiszoekingen plaats ge-
Burgemeester «Verneem nu de voorwaarden,
waaronder ik in naam van deu machtigen groo-
ten beer de stad zal sparen en bescher
men, tot het den beheerscher der geloovigen
behaagt verder over haar lot te beslissen," sprak
hij. «Alle wapens moeten aan ons ingeleverd
worden en de dood wacht dengene, in wiens
huis eenig wapen gevonden wordt."
«Aangenomeu aangenomen!" stamelde de
Burgemeester met moeite: «spaar slechts de on
zen 1
Verder," ging de afvallige voort, «betaalt de
stad eene schatting van tienduizend dukaten en
onderhoudt de troepen van Zijne Majesteit den
Sultan tot diens verdere bevelen ziju ontvangen."
«Tienduizend dukaten!"De stem dreigde
den waardigen Burgervade r haren dienst te
weigeren." O mijn God, die kan de stacl nooit
opbrengen 1"
«Denkt gij dat?" vroeg Selim spottend. «Dan
laat ik den Burgemeester daarvan zoolang by
levenden lijve aau de galg ophangen, tot de
stad zich haast hare goudstukken bijeen te
zoeken 1"
Genade! genade!" jammerde de bedreigde;
„de tienduizend dukaten zullen u worden uit-
betaald 1"
Wordt vervolgd).