m. 962.
Donderdag 17 December 1885.
10de Jaargang.
De Katholieke Kerk en de
een wen.
BUITENLAND.
XT
TT
iRT- X
'T X
Onschuldig verstooten.
ABONNEMENTSPBIJS
Per 3 maanden voor Haarlem t 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,
Voor het Buitenland 1,50
Afzmderljjke Nummers 0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
1^;%
1 V'-'
ik3~£l
AGTTE MA HON AGITATE.
PRIJS DEB ADVERTENTIES
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KÜPPEES k I.AUREÏ
Niet zonder gewichtige redenen heeft
onze h. Vader de studie der geschiedenis
iu zijn bekend schrijven aan de Kardina
len Pitra, Horgenröther en De Luca zoo
warm aaubevoleu en door openstelling der
Vaticaausche archieven zoo bij uitstek be
vorderd en begunstigd. Paus Leo heeft de
rechtmatige overtuiging, dat niets de ken
nis van personen en inrichtingen zoo zeer
bevordert, dan een terugblik op hun ver
leden. Geldt dit reeds voor den enkelen
persoon of Staat, des te meer voor de
Kerk. De geschiedenis der Kerk biedt zoo
veel glansrijke voorbeelden vau deugd
zooveel merkwaardige schikkingen Gods
en is zoo veelzijdig en zoo volko
men ingeweven iu de geschiedenis der
inenschheid vau de laatste achttienhonderd
jaren, dat een meuscheuleven nauwelijks
geuoeg is, haar in alle deelen te begrij
pen. Wij wenschen heden slechts op een
punt de aandacht te vestigen, en iu ver
band met dit punt de achttien eeuwen dei-
Katholieke Kerk vluchtig te döorloopeu.
Om de weldaden der Verlossing voor
alle meuschen toegankelijk te maken, sticht
te Gods Zoon Zijne Kerk, welke hij op eeue
rots vestigde, op Petrus namelijk, dien H ij
tot zichtbaar Opperhoofd der Kerk benoem
de. Deze eerste, door den Heiland zelf be
noemde Opperherder der Kerk leeft voort
iu zijne opvolgers, de Roomsche Pausen,
tot op den huidigen dag en zal blijven
voortleven tot liet einde der wereld.
't Is waar, met deze uitspraak wordt in
ouzeu zeer verlichten(?), ongeloovigeu tijd
gelachen en gespot. Wie kan, zoo bazelt
men, wie kan zulk eeue uitspraak doen
voor de toekomst? Wie kan zeggen, dat
eene inrichting ouder de menscheu altijd
zal blijven bestaan? Zijn niet de mach
tigste rijken in deu loop des tijds vau de
aarde verdwenen? Is het aanschijn dei-
aarde niet veranderd? Ziju niet reeds vele
Godsdiensten onder de menscheu vergaan?
Zijn niet taal en zeden, zijn niet de ver
schillende levenswijzen der meuschen iu den
loop der tijden veranderd? Hoe kan men
dan zeggen, dat de uit meuschen bestaande
instelling der Katholieke Kerk met haar
zichtbaar Opperhoofd »tot het einde
der wereldzal blijven voortduren? En
toch houden we die uitspra ik vol, gesteund
door de woorden van den Heiland: ik blijf
bij U, alle dagen tot het einde dei-
wereld.Met deze woorden heeft de Ver
losser aan zijne Kerk den waarborg harer
onverdelgbaarheid gegeven en dat de Hei-
F E U ILL ET O N.
31
Geschiedkundige Novelle.
Vervolg.)
De eenzame ster, welke ia de ure dei-
diepste neerslachtigheid boven liet hoofd van
deu Dertigste gefonkeld had, als een vertroos
ting uit iioogere sferen, had zich reeds weder
lang als schuchter verborgen, en de donkere on
weerswolken waren daarover heengetrokken ge
lijk reusachtige kinderen van den nacht. Onder
hare bedekking sloop thans de kleine, moedige
schaar, die het oog des veldheers uitverkoren
had, voort. Slechts duisterend werd er een woord
gewisseld, opdat het geringste gedruisch hare
nadering niet mocht verraden.
Zij waren ter plaatse gekomen. Over de
zwarte diepte lagen reeds twee lange planken,
nauwelijks breed genoeg voor één man en schier
onafzienbaar breidde zich voor hen in nacht en
nevel het moeras uit, dat nog nimmer door een
land aau zijue beloften is getrouw geble
ven, dat toont ons de geschiedenis der Kerk
zoo helder en duidelijk, dat slechts onbe
kendheid met de historie of gebrek aan
oordeel, of booze wil zulks kan trachten te
loochenen.
Volgens menschelijk begrip is de Katho
lieke Kerk op zeer bekrompen wijze begou-
uen; het werk van twaalf arme Gallileesche
visschers, een geestelijk rijk Gods onder
de menscheu en voor alle menscheu te
stichten, moest wel, naar 't menschelijk
oordeel, zonder succes blijven. De Aposte
len echter stoorden zich niet aan het men
schelijk oordeel, zij lieten zich door het
schijnbaar min gunstig vooruitzicht, van
hun arbeid niet afschrikken, maar vervul
den de opdracht van den Heiland, niette
genstaande alle hindernissen, die zich aan
hen voordeden. Ook na den dood der Apos
telen vervolgde de Katholieke Kerk haren
weg, onder de menschlieid zegen versprei
dende; en zij verminderde niet, zij verdween
niet, zij veranderde niet in haar wezen,
maar wel iu hare uitbreiding, want steeds
greoter werd het aantal barer aanhangers
en vereerders en thans, na achttienhonderd
jaren, is zij alleen een ondeelbaar rijk,
verspreid over de gausche aarde, iu alle
deelen der wereld en zij wordt geregeerd
door den Opvolger van den Apostel-vorst
Petrus, die nog op den huidigen dag aan
het graf van zijn voorganger in de eeuwige
stad gezeteld is. Wel heeft men in deu
loop der tijden der Katholieke Kerk ver
kondigd, dat haar laatste uur geslagen had,
maar de verkondigers van die uitspraak
bleken steeds leugenprofeten te zijn en de
woorden de3 Heilauds »tot het einde
dor wereld,zijn tot heden nog steeds be
waarheid geworden. Millioeuen meuschen
zijn gestorven, machtige rijkeu zijn ver-
gaau, eeuwen ziju verloopen, maar de Ka
tholieke Kerk is niet gestorven, zij staat
nog lieden zoo machtig en krachtig als
steeds en zoo zal zii tot het einde dei-
wereld blijven bestaan.
Doorloopen we vluchtig de eeuwen. On
telbare vijanden zoowel in eigen boezem
als daar buiten, hebben de Kerk aange
vallen met alle macht, met alle list, met
alle gruwelijkheid, waartoe het menschdom
iu staat is; maar alle aanvallen heeft zij
weerstaan. In de eerste drie eeuweti woed
den de verschrikkelijke vervolgingen tegen
de Katholieke Kerk bijna zonder ophouden.
Duizenden menscheu stierven onder de
vreeselijkste smarten voor de belijdenis van
het Katholieke Geloof, maar de eeuwen
der vervolging gingen voorbij en de Ka
tholieke Kerk stond in de wereld vaster,
menschelijkeu voet betreden was, een uitge
strekt., huiveringwekkend graf. Ieder hunner
bedacht dat dit het zijne kon wordenen in ieders
borst klopte het in bang voorgevoel, in het
bewustzijn der nabijheid van een ontzettenden
dood, wanneer het onderzoek, waarvan Prins
Eugenius gesproken had, niet goed was geweest
wanneer de smalle plank met haar last wegzonk
of de voet afgleed van 't glibberige hout, wan
neer de vijand te vroeg onraad bespeurde en
de koene heldenschaar met een goed gericht
schot wegvaagde.
Daar donderde het eerste schot: de aanval
begon en zij moesten deu vrijwillig op zich
genomen plicht vervullen. Er had eene kor ie
beraadslaging plaats; onwillekeurig wilde iedere
voet angstvallig de eerste zijn, om zich op het
gevaarvolle pad te wagen.
Maar fluks besloten trad de Dertigste voor
en zonder een woord te verliezen, liep hij over
de beide planken van liet eeue eind tot het
andere, en daarop naar het uitgangspunt terug-
keerende sprak hij
machtiger en heerlijker dan ooit, want zij
was immers gekleurd met het purper van
het martelaarschap vau zoo vele getrouwe
belijders van haar Geloof.
In de vierde, vijfde en zesde eeuw tra
den vijanden uit eigen kring tevoorschijn
en verkregen door list en bedrog een groot
aanzien, zooals de A'ianen, Nestorianen,
Pelagianen en anderen, en de mogelijkheid,
dat de Katholieke Kerk door ketterijen
zou te gronde gaan, scheen naar men-
schelijke berekeuig zeer waarschijnlijk Maar
de Kerk overwon al deze ketterijen zij zag
ook het eenmaal zoo machtige Romeiusche
Rijk oudergaau; zij zag wilde, heidenscke
volkstammen invallen in de Christelijke
landen, maar zij overleefde al deze ellende,
al de revoluties iu Europa en daar buiten
De zevende, achtste en negende eeuw
naderden. Onheilspellende verwikkelingen
ontstonden iu hetOosten door de he rsclizucht
der Keizers. E.i nu kwam ook in Arabië
de aartsvijand der Katholieke Kerk, Mo-
kamed, te voorschijn, die eene eigen ge
maakte leer verkon ligde en zijne opvolgers
verspreidden door 't geweld der wapenen
de leer van deu bedriegerzij onderwier
pen uitgestrekte gewesten eu vonden mil
lioeuen aanhangers. Maar de Katholieke
Kerk kouden zij niet vernietigen, want
zij overleefde met hare wonderbare levens
kracht, ook dezen moeilijken en gevaar
vollen tijd.
De tiende, elfde en twaalfde eeuw, de
tijd der voortgezette verdrukking eu de
tijd der daarop volgende kruistochten, ook
deze eeuwen verliepen eu de Kerk ging
haren weg in de geschiedenis der mensck-
O O
beid.
Iu de dertiende, veertiende eu vijftiende
eeuw hadden verderfelijke oorlogen plaats
en er kwamen andere ketters: Albigenzen,
Waldenzen eu Hussieten, maar de Katho
lieke Kerk zag ook deze tijden verdwijnen
en zij bleef, alles trotseerend, bestaan.
Iu de zestiende eeuw verhief zich een
nieuwe vija id der Katholieke Kerk, Mar
ti" Luther. Ziju aanval scheen, naar men
schelijk begrip, van zulk een ingrijpenden
aard te zullen ziju, dat Luther deu volko
men ondergang der Katholieke Kerk pro-
pheteerde. 't Is echter gebleken, dat hij een
valsch profeet is geweest. De Katholieke
Kerk overleefde ook dezen aanslag; wel
verloor zj in Europa een groot aantal
harer aanhangers, doch dit verlies werd
door de bekeeriug van ontelbare heidenen
iu andere werelddeelen rijkelijk vergoed.
De zeventiende eeuw zag deu dertigja
rigen oorlog met al zijue ellende, maai
de Katholieke Kerk hield stand. De aclit-
ffGij ziet liet, kameraden, liet draagt ons.
Hoe het verder gaan zal, b God b kend Voor
waarts! Eugenius wacht op ons: laat mij echter
de laatste zijn, vertromv mij de taak toe de
verlaten plank op te nemen en, ze van hand
tot hand overgevende, aan onzen voorman te
doen toekomen, ten einde deze ze weer neder-
legge."
Niemand bracht hi r iets t gen in; want het
was de gevaarlijkste post om welken de raad
selachtige man verzocht; maar al te licht kon
de voet van den zich bukkende van de pla ik
afglijd ut.
Dj tocht begon. Heviger klonk van Belgra
de's wallen de donder van het geschut, maar
de richting van den wind verdoofde den glans
naar die zijde en de grootste voorzichtigheid
werd gevorderd om de koene heldenschaar voor
de aandacht der uitgezette Turksche posten te
verbergen.
Voorwaartp, voorwaarts, het geldt uw leven!" De
plank wankelde en trilde onder de voelen maar zij
droeg toch den last van de mannen, die als naclit-
tiende eeuw zag liet helsebe plau, den
Godsdienst geheel eu al af te schaffen, de
wereld werd met een vloed van onzalige
geschriften overstroomd, waarin het heilige
werd bespot eu verguisd en aan het einde
dezer eeuw brak de Frausche revolutie uit,
met al hare gruwelen en verschrikkingen.
Maar de Katholieke Kerk ging niet te
gronde; zj zag ook deze eeuw verdwjnen
eu overleefde haar, iu glaus en glorie.
Thans zij u wj iu de negentiende eeuw,
die binnen betrekkelijk weinige jaren zal
worden afgesloten. Bj het begin dezer eeuw
was de Paus^ iu gevangenschap, maar door
Gods beschikking kreeg lij zijue vrjheid
terug. Voortdurend bedreigen vjauden
van allerlei aard de Katholieke Kerk, maar
ook deze eeuw brengt haar niet ten val,
zj overleeft haar met de heerlijke frisch-
heid der jeugd.
Ook de twintigste en wellicht de der
tigste eeuw zal komen ea verdwijnen, maar
de Katholieke Kerk zal onveranderljk blij
ven, want zj alleen heeft van alle op deze
aarde bestaaude instellingen de Goddelijke
belofte van haar voortbestaan tot het
einde der wereld. Dj poorten der hel zul
len haar niet overwinnen.
De begrafenisplechtigheid van Kouing
Alfonso heeft Zaterdag te Madrid plaats
gehad. Zj begon om 10 uren iu tegen
woordigheid van zooveel genoodigden, dat
de meesten uiet iu de kerk kouden komen.
De indruk was zeer grootsch. Acht-eu-
dertig Prelaten waren bij deu dienst te
genwoordig.
Eene menigte kransen bedekten het lijk
kleed.
De plechtigheid is in goede orde af-
1 geloopen. Door den Aarsbisschop van Val-
ladolid werden, in eene lijkrede, de deug
den des overledenen zeer geprezen.
Uit gezaghebbende bron wordt uit
Londen gemeldt dat de vrede tusschen Bul
garije ea Servië thans is verzekerd, ten
gevolge van tie tusschenkomst der Mogend
heden. Eene commissie zal onverwijld
worden gevormd met de militaire atta
chés vau Weenen, ter bepaling van
eeue demarcatielijn. De bizon derheden en
de voorwaarden vau deu vrede zullen la
ter worden bepaald; middelerwjl zal men
trachten, bet eens te worden over de ver-
eeniging van Ruinelië met Bulgarje. De
toestand van vroeger zal, niet worden
hersteld, maar men zal onder zekere voor
waarden, streven naar de bevrediging van
spoken voortslopeu. Meer dan een voet was
bijna uitgegleden, maar nog te rechter tijd had
hij het evenwicht weten te herstellen en verder
ging li t, rechts en links het gapende graf,
verder op deu oever aau, tern ijl de aanval op
de vesting steeds verwoeder werd.
Heeds tweemaal had ils Dertigste zijn gevaar
volle taak volbracht, tweemaal had hij zich
gebogen om de zware juist verlaten plank op
te heffen, teil einde zj aan den voorman te
doen toekomen. Ze waren nu in het midden
van het moeras gekomenin vage omtrekken
vertoonde zich aau hen de torens en wallen
der vesting, af en toe door het opflikkeren van
een raket of eau springende bom verlicht.
Maar hoe zelden dit schijnsel ook in drze
richting viel, die vlak tegenover de aangevallen
zijde gelegen was het kon toch hun nade
ring- aan den vijand verraden.
(Wordt vervolgd.)
