NIEUWE
No. 963.
Zondag 20 December 1885.
10de Jaargang.
De propaganda van het Rus
sische schisma.
BUITENLAND.
Onschuldig verstooten.
lüIlilSCIÏ C01IR4ÏT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlemt 0,85
Voor de overige plaatsen iu Nederland fr. p. p. 1,
Voor het Buitenland 1,50
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
AGITE BIA NON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÉN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KÜPPESS LAUREY
Onze lezers zijn genoegzaam bekend met
de vervolgingen, waaraan onze Russische
broeders in het Geloof, Katholieken zoo
wel als geünieerde Grieken, sinds eenige
maanden zijn blootgesteld. De despotieke
kolussus heeft wel is waar siuds de regee
ring vau Nicolaas I nimmer opgehouden
den Katholieken Godsdienst te vervolgen,
zijne bedorven Staats- en popen-orthodoxie
door de lansen der Kozakken te versprei
den en de gewetens geweld aan te doen,
iu den laatsten tijd echter heeft zijn schisma
tieke haat tegen Rome zelfs eeue pyramidale
afmeting aangenomen. Wij spreken niet
van de jongste gewelddadigheden jegens
Katholieke Bisschoppen, Priesters en ge-
loovigeu tegen de arme Geunieërden en
tegen de Protestanten der Oostzee-provin-
ciëu, ook niet van het echt Russische plan
om slechts orthodoxe personen, dat wil
zeggen schismatieken, tot ambteuareu van
het laudsbestuur te benoemen, wij willen
thans slechts gewagen van de allerjongste
wandaden, die door de Russische godsdienst-
propaganda zijn gepleegd.
De Russische diplomatie dringt er op
aan en heeft zelfs op de conferentie der
diplomaten te Constautiuopel op barsche
wijze geëischt, dat de Resurrectionisten uit
Bulgarije zouden verdreven wordeuzij
schaamt zich niet den cultuurstrijd van
Von Bismarck na te apen. Wie ziju nu die
Resurrectionisten? Een nog niet laug be
staand genootschap van Priesters, hoofd
zakelijk afkomstig uit Polen, dat zich niet
het minst met de politiek bezig houdt,
doch alleen voor het heil der zielen werk
zaam is. De argwaan der regeeringstirau-
nen te St. Petersburg meeut nu, dat achter
den naam de resurrectione (van Christus' op
standing) een politiek doel ligt verscholen,
namelijk de opstand in Polen en aange
zien men aan de Newa het Poolsche spook
niet minder vreest dan aau de Spree, zoo
bromt de ijsbeer op ontzettende wijze te
gen dit dood onschuldige genootschap. De
Resurrectionisten zijn in Bulgarije zeer
werkzaam tot uitbreiding van het Katho
lieke Geloof. Rusland echter is gewend, dit
vorstendom als zijne provincie te beschou
wen eu wil dus volstrekt niet toestaan, dat
het gewest tot de Katholieke waarheid eu
eenheid terugkeert, maar eischt, dat dit
land door het schisma zijn steun zoekt bij
den Paus-Keizer van het Noorden, dat het
zjjn schismatieken haat behoude eu steeds
goed Russisch gezind zij. Want voor het
autocratische Rusland is de Godsdienst
FEUILLETON.
32
Geschiedkundige Novelle.
Vervolg.)
Het was dus van het hoigite belang zich te
haasten en nieuwe moed deed de borst der
waaghalzen zwellen; want aan gene zij le was
bijna geen post te ontdekken; de weinige
w achten, die er uitgezet waren, stonden in een
groep bijeen en schenen, mei den rug naar h-1
moeras gekeerd, hunne gansche opmerkzaam
heid aan het verloop van den strijd op en
achter de muren te vestigen.
Eu thans eene piuze was in het rumoer
van den aanval, in den tegenweer ingetreden
het was alsof men aan beide zijden adem schep
te thans werd de grootste voorz:chtigheid,
de diepste stilte gevorderd, zoo niet in het
laatste oogenblik de koene onderneming zou
mislukken. In niemands hart was deze overtui
ging levendiger, dan in dat van den Dertigste;
slechts een geschikt middel ter bevrediging
van ziju heersch- en veroveringszucht. Ze
ker heeft de Noordsche lompheid eu onbe
schoftheid siuds den 18 September van dit
jaar den Bulgareu veel leed veroorzaakt,
waardoor zij een afschuw krijgen van het
rijk der Czaren eu Rome meer eu meer
naderen. Maar des te meer moeten de Re
surrectionisten, nu Rusland spreekt, uit
Bulgarije wordeu verdreven.
Gaan we iets noordelijker, naar Oosteu-
rijksch Gallicië, dan ontmoeten we weder
om de Russische propaganda bij de daar wo
nende Rutheuen. Deze stam maakt 47,7
pet., de Polen 40,9 pet. der bevolking
uit; tusscbeu beide nationaliteiten heerschte
vroeger de felste haat; iu de laatste jaren
is echter de jong-Rutheensche partij tot de
Polen genaderd, terwijl de zwakkere oud-
Rutheeusche den ouden haat tegen Polen
heeft behouden eu met Rusland coquetteert.
Juist bij deze verbeten oud-Rutbenen heeft
Ruslauds schisma ziju hefboom geplaatst.
En dat deze hefboom niet van ijzer, maar
van zilver is, weet bijna de gausche we
reld.
De oud-Ruthenen Rada russka< in te
genstelling met de joug-Ruthenen of uRada
narodnae) zijn thans aau 't woelen, zonder
twijfel daartoe aangezet door bet fanatieke
Russische schisma. De leden van de Rada
russka hielden den 18 November eeue ver
gadering te Lemberg, die wel is waar slechts
door 200 personen werd bijgewoond doch
waar zoo veel hatelijkheid tegen Polen eu
tegen de Oosteurijksche Regeering werd
verkondigd, dat het orgaan der Oud-Ru-
theneu, *Slowo,« 't welk het verslag dei-
gehouden bijeenkomst bevatte, iu beslag
werd genomon.
Men liet het niet bij de politieke en
nationale aangelegenheden blijven, men
tastte ook, ofschoon de Rutheneu van Gal
licië geuniëerdeGrieken zijn, iu het kerkelijk
gebied en daardoor nu werd het doel der
Russische propaganda duidelijk. De verga
dering werd namelijk met een votum van
vertrouwen aan den bekenden Iwan Nau-
mowitsch gesloten, dat onmiddellijk naar
Kiew, de tegenwoordige verblijfplaats van
dezen nieuwen en getrouwen aanhanger
der Russische Kerk« werd getelegrapheerd.
Dit i i dezelfde Naumowitsch, die vroeger
als Pastoor der geünieerde Grieken in Gal
licië, zoo ijverig in het belang van het
schisma werkzaam was en later, toen de
Oosteurijksche Regeeriug hem wegens po
litieke agitatiën voor de rechtbank daagde,
en Z. H. de Paus hem wegens schisma
tieke handelingen ter verantwoording naar
Rome riep, van de Kerkelijke eenheid af
maai- hoe meer hij het gewe .schte doel naderde,
des te helderder straalde zijn oog; „God, laat
mij leven,"klonk het in zijn binnenste „on morgen
zal Engelbreclit Von Zarnitz zijn zoon waardig
vinden
Wat was dat geluid, dat zich krakend onder
zijne voeten deed horren? Het joeg hem on
willekeurig eeae kille huivering door de leden
en deed hem zich dichter tegen zijn voorman
dringen, die zelf gedrongen en bijna het
evenwicht verliezende, hem misnoegd terugduwde.
Onder hem boog en brak de plankeen
onervaren lnnd had, om het hout te verlengen,
er een suk aan toegevoegd, het welk tengevolge
van den bovenmatigen last, thans plotseling los
liet. Hij tuimelde ter zijde zijn voet verloor
het steunpunt, eene weeke kleverige massa om
ving hem, en hij verzonk langzaam, duim voor
duim. Tevergeefs deed hij eene wanhopige poging
om er zich weder uit te werken, maar slechts
te vaster hield de taaie brei hein vast.
Geen klaagtoon, geen geluid kwam over zijne
lippeu. De voorman keek om, de plaats, wa
vallig werd, tot liet Keizerlijke Russische
schisma overging en thans iu het oude
Kiew nog meer roebels ontvangt dan
vroeger.
De hatelijke oud-Rutheeusche party ver
stoutte zich zelfs Keizer Frans Jozef met
hare klachten lastig te vallen, doch te
vergeefs, want men kende deze lui te Wee-
nen maar al te goed. Yan hunne ingediende
aanklacht tegen de Jezuïeten werd geen
nota genomen.
Een ander verschijnsel van de propaganda
van het Russische schisma wordt uit War
schau gemeld. Men schreef onlangs uit die
stad aan de Politische Correspondenz het
volgende:
»De gebeurtenissen iu de lauden van
den Balkau hebben een sinds laug bestaaud
verschil van gevoelen iu den schoot van
de Slavische weldadigheidsvereeuigiug te
St. Petersburg doen uitbarsten en daar
door tot eene scheiding gevoerd. De ver
tegenwoordigers der radicalere richting, die
eene panslavistische propaganda onder alle
Slaven door missiën ad hoc ten doel heeft)
behielden de bovenhand; de minderheid zal
eene nieuwe vereeniging stichten, die zich
voorloopig bepalen zal tot de aaukweeking
eu bevordering van de Slavische eenheid,
voorloopig slechts door literarische propa
gandas
Ter opheldering onzer lezers voegen we
hier bij, dat het middelpunt der schisma
tieke propaganda niet juist het meer mo
derne St. Petersburg, maar het meer oud-
Russische Moskau is, waar Kattow en Ak-
solov hun fanatisme drijven. Daar heeft
ook het Slavische weldadigheids-comité zijn
centraal-bureau, dat in zijne banier de
orthodoxie* voert, dat wil zeggen het
schisma en zijn haat tegen Rome.
Het schismatieke fanatisme van het
Russische Rijk zal eeu hernieuwden aan
val doen voornamelijk tegen de Katholie
ke Kerk, maar ook tegen de Protestanten
der Oostzee-r rovinciëu, eu wel eerst in het
rijk, later ook daar buiten. Wij kunueu
nieuwe vervolgingen der Russische Katho
lieken tegemoet zien. De Russische roebel
zal dan weder eene groote rol spelen. De
nederlaag der Serviërs eu de overwinningen
van den Battenberger hebben immers het
gevoel van eigenwaarde der Bulgaren op
gewekt en het in den steek gelaten volk
overtuigd, dat de zaken ook zonder
Rusland zeer goed gaan. In Bulgarije au
Oost-Rumelië heeft Rusland een groot ver
lies aau sympathie geleden, en daardoor
veel vau ziju politiek gewicht verloren; dit
zal nu weder op den weg van het Apostolaat
van het schisma worden goedgemaakt.
de Dertigste nog zoo ven gestaan had, was
leeg! Hij begreep wat er gebeurd was, maar hij
stak niet eins de hand uit om eene poging tot
redding te doen want zijn eigen leven zette hij
op het spel, wanneer de hand van den verzin
kende in doodangst hem zelf van de smalle
plank trok om het akelige graf te deelen eu
buitendien duidde geen geluid, geen enkele be
weging de plek aan, waar bet ongeluk was ge
schied.
Was hij dadelijk verzonken of .was hij zijn
eed indachtig, om zondar geluid den gevaarvollen
weg (e betreden en ook zonder geluid, indien
het ziju moest, te sterven?
Hij gedacht den eed; stom bleven de lippen,
terwijl een lichte kreet hem wellicht redding
had kunnen aanbrengen. Hij vernam hoe de eerst
op hem volgende de plank van hand tot hand
aau den voorman deed toekomen, hij hoorde hoe
de zachte schreden zich steeds verder van hem
verwijderden; in weinige oogeublikken moesten
zij den oever bereiken.
Nu hoorde hij niets meer. Hij was alleen.
Om het eigenlijke doel van elke religie,
den dienst van God, de heiliging en het
eeuwige heil der meuschen, bemoeit de
Russische popenkerk zich even weinig als
Pontius Pilatus om de waarheid. Het schis
ma is voor baar een politiek middel, niet
meer en niet minder.
Oudanks alle schismatieke listen zal het
Slavische Comité teu Zuiden van den
Donau weinig succes oudervinden. Rusland
vindt daar, wegens zijne tirannie, geen sym
pathie meer. Wie weet of niet bij de Bul
garen, wellicht bij de Serviërs, de berin
nering oprijst, dat hunne voorouders een
maal er dicht bij waren zich bij Rome aan
te sluiten!
De verdrijving van Russen en Oostenrij
kers uit Pruisen zal thans bij den Rijks
dag andermaal ter sprake komen. De vrij
zinnige partij heeft namelijk een voorstel
ingediend, luidende: De Rijksdag verklaart,
dat de verdrijving van Russische en Oosteu
rijksche ouderdauen, zoo als die op last
der Pruisische Regeeriug plaats heeft, naar
haren omvang en aard niet door het na
tionale belang gerechtvaardigd is, geen
inachtneming van humaniteit doet blij
ken, en voor de materiëele belangen van
de onderdaueu des rijks nadeelig is.
De nieuwe Aartsbisschop van Keulen
heeft jl. Maandag zijn intocht iu Keulen
gedaan. Z. D. H. werd met veel hartelijk
heid ontvangen. Hij gaf, in antwoord op
eene tot hem gerichte toespraak, te kennen,
dat hij het als zijne roeping beschouwde
om te leven en te werken voor den Gods
dienst, voor de Christelijke charitas en
eu voor het heil der gemeeute.
Dinsdag jl. had in den Dom de inthro-
nisatie van den Aartsbisschop plaats. Die
plechtigheid geschiedde met den grootsteu
luister, waarna zich Mgr. dr. Krementz iu op
tocht naar het Aartsbisschoppelijk paleis
begaf.
De Berliner BörsenJcurier, welke aanzieu-
lijke voorstanders van beschermende rech
ter. vertegenwoordigt, valt zeer heftig
de keus van Antwerpen als aanleghaven
aau. Daardoor zullen zegt het blad
de Duitsche booten eigenlijk slechts voor
de Belgische en de Engelsche nijverheid
gesubsidieëerd wordeu, terwijl de geheele
nijverheid van Oostenrijk eu Duitschland
(b. v. Silezië) van de voordeelen der subsidie
uitgesloten is, te meer omdat de tariefpo
litiek van Pruiseu's Minister voor spoor
wegen, tot dusver weigerde een uitzonde
ringstarief voor goederen, welke uit die
den dood prijsgegeven, alleen in bet uitgestrekte
moeras en steeds dreigender ontsloot zich onder
hem de diepte. Hij hief de oogen ten hemel en
sloot met hem het leven af. Hij dacht aan zijn
vader en bad voor hem. Nu, wist hij, zou de
onverdiende veroordeeling opgeheven worden,
waarmede de Zurnitzer den zoen 'oeladeu had.
De dood verbrak het zegel zijner tong en voor
de morgen grauwde had de vader de waarheid
vernomen. Hij wist dat er tranen vloeien zouden
bij zijn onmetelijk graf, de tranen des vaders, de
tranen van een held Eugenius van Savoie.
Eene zonderlinge blijmoedigheid maakte zich
van hem meester; wat bekommerde hij er zich
over, dat elke seconde eene nieuwe laag onder
zijne voeten bezweek? Hij begeerde niet meer
te leven, hij verlangde naar rust en vrede.
Slechts een aardschen wensch voedde hij nog:
te vernemen of de kameraden de overzijde on
verlet hadden bereikt.
Wordt vervolgd.)
