NIEUWE
No. 1034.
Donderdag 26 Augustus 1886.
11 de Jaargang.
Engeland en Ierland.
BUITENLAND.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het Buitenland
Afzonderlijke Nummers
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG
B UBE A IT: St. Jansstraat Haarlem.
T 0,85
1.—
1,50
0,06
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrjjdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: K UPPERS LAUEEY.
Den 6den Augustus jl. vierde het Ka
tholieke Ierland den lilden geboortedag
van zijn grootsten zoon, den wereldberoem-
den en meest voortreffelijken Staats- en
volksman Daniel O'Connell (geboren den
6den Augustus 1775, gestorven den 15den
Mei 1847). In dit jaar heeft het volk van het
groene eiland meer dan ooit reden, de herin
nering aan zijn bevrijder op te wekken, nu de
voortzetting van het door hem begonnen
work in het Britsche Rijk de quaestie
7an den dag is, door welke onlangs een
Engelsch Ministerie ten valeen ander
aan het roer kwam.
Toen O1 Connell het politieke schouwtoo-
neel betrad, had hij op zijn programma
twee zaken geschreven: de godsdienstige
en de politieke bevrijding van zijn volk.
Het eerste doel heeft hij bereikt; in het
jaar 1829 werd de emancipatie der Ka
tholieken in het Britsche Rijk wettelijk
hersteld. De politieke bevrijding is hem
slechts gedeeltelijk gelukt, ofschoon zij op
zijn programma eigenljjk boven aan stond,
en de eerste politieke redevoering, die de
nog niet 25 jarige O'Connell den 13den
Januari 1800 op eene vergadering van
Katholieken te Dublin uitsprak, geen
protest was tegen de verdrukking van het
Iersche volk op godsdienstig terrein, maar
een protest tegen de afschaffing van het
Iersche Parlement, welke in dit jaar had
plaats gehad en tegen het herstel van de
legislatieve unie tusschen Ierland en En
geland. Repeal (dat wil zeggen herroeping
der unie) was naast emancipatie der Ka
tholieken het wachtwoord, dat de groote
volksmau, gedurende de eerste helft zijner
politieke loopbaan bezigde tot, nadat de
emancipatie was verkregen, repeal de eenige
eisch der Ieren bleef. Als O'Connell de po
litieke quaestie op den voorgrond stelde,
moet men niet denken,jdat hem de godsdien
stige vrijheid van zijn volk minder ter harte
ging. Hoe zou men zulks trouwens bij een
man vermoeden, die tijdens eene bedevaart
naarRome het tijdelijke met het eeuwige ver
wisselde en in zijn testament uitdrukkelijk
verklaarde, dat zijn lichaam in Ierland,
doch zijn hart in dè hoofdstad der Chris
tenheid zou moeten rusten? Neen O'Con
nell was overtuigd, dat door het herstel van
Ierlands zelfstandigheid op het gebied van
bestuur en wetgeving, de bevrijding der
Katholieke Kerk van den last, die haar
sinds de .hervorming* drukte, zou verze
kerd zijn. God echter, die het lot der Sta
ten niet minder dan dat der individuen in
Zjjne hand heeft, had anders besloten; Hij
gaf aan het Iersche volk allereerst de gods
dienstige vrijheid, als belooning voor zijn
FEUILLETON.
Loon naar werk.
{Vervolg.)
De moeder was uit eene oude baptistenfamilie.
Zij had nooit gedanst, en er ook nooit bizonder
naar verlangd: maar zij was de moeder, en hij
was haar eenig kind, zou zij hem het genot
vergallen, waarnaar hij verlangde?
„David, als je gaat, doe mij dan het genoe
gen kom niet te laat te huis?"
Darid beloofde dat, en zijne moeder, die het
niet zoo heel erg meer scheen te vinden, dat
hij eens zou dansen, vroeg: //heb je een meisje?
Daar had David nog niet aan gedacht Wel,"
zei hij, nadat hij er een poosje over had gedacht,
//dat kan Geertrui wel zijn."
„Geertrui?" antwoordde de moeder langzaam,
ijver in de uitbreiding van het Chris
tendom en voor zijue verknochtheid aan het
Katholieke Geloof betoond. Gausche scharen
Missionarissen zond het eiland der Hei
ligen,* kort na de bekeering zijner bewo
ners, naar de heidensche landen op het
vasteland. De eerste boden des Geloofs, die
in Germanië het zaad van het Christen
dom strooiden, St. Gallus, St. Fridolin, St.
Emmeran, St.Columbanus, waren Ierenen
in nog vele steden in Europa herinneren
de gebouwen van oude kloosters eraan,
dat eenmaal Iersche Monniken daarin wa
ren gehuisvest. Voor het behoud van zijn
Katholiek Geloof heeft later het Iersche
volk, sinds het vijandig gezinde Engelsche
volk tot het Protestantisme was overge
gaan, in waarheid een driehonderdjarig
martelaarschap geleden. Ierland verkreeg
zijne godsdienstige vrijheid, zijne politieke
zelfstandigheid werd aan het land door de
Voorzienigheid nog ontzegd. Zeker heeft
Zjj daarbij hare bepaalde bedoelingen. Want
bij alle voortreffelijke eigeschappen, door
welke de Ier zich onderscheidt (dapperheid,
matigheid, grootmoedigheid), ontbrak hem
die eigenschap, welke bij zijn tegenstander»
den Eugelschman, in zoo hooge mate te
vinden is, namelijk de kracht een Staat
te vormen, met vereenigde macht op een
doel aan te vallen. Het was voor den
machtigen geest van een O'Connell voor
behouden, een volk dat van eeuwen her
door burgertwisten wasberoerd geworden,
waardoor de overwinning den buitenland-
schen vijand gemakkelijk viel, te vereeni
gen en den wil van zes millioen bewoners
op één punt te brengen. De verdere strjjd,
dien het Iersche volk voor zijne zelfstan
digheid te strijden heeft, zal wel, volgens
den wil der Voorzienigheid, het doel heb
ben, het Iersche volk op te voeden, in de
bewoners van het groene Erin de kracht
tot het vormen en onderhouden van een
Staat te doen ontkiemen en tot rijpheid
te brengen, opdat het volk in staat zij
van de verkregen zelfstandigheid een goed
gebruik te maken voor het eigen welzijn
en tot heil van het gezamenlijke Brit
sche Rijk.
Om overigens de standvastigheid te
begrijpen, waarvan het Iersche volk ge
tuigt in de pogingen tot het verkrijgen
van eene legislatieve onafhankelijkheid, wijl
het geen gerechtigheid van een Engelsch
Parlement verwacht, moet men een blik
op zijne geschiedenis slaan. Na de invoe
ring van het Christendom door den h.
Patrickverheugde Ierland zich ongeveer
vier eeuwen lang in den gelukkigsten
toestand. Toen volgden er droevige dagen.
Gedureude 300 jaren was Ierland bloot
gesteld aan de aanvallen der heidensche
"de zoon des huizes kan niet met de dienstmaagd
dansen."
Wees maar niet bang, moeder, ik zal wel een
meisje vinden, zei David opgeruimd, „en als
Geertrui met mij danste, dan zou ik haar daar
eigenlijk nog voor moeten bedanken.//
„Nu, ga dan sprak zij, „ofschoon ik liever had
gehad, dat er van dat gaan niets ware gekomen.//
De oude vrouw Lustig was eene beste vrouw,
die aan iedereen van harte vreugde en genot
gunde, aan David het zijne en aan Geertrui het
hare. Maar zij had het meer gepast gevonden,
dat ieder zijn geluk afzonderlijk genoot, in plaats
dat zij zulks samen deden, en zij kon niet ont
kennen, dat die kermisgang van David haar nu
nog veel ernstiger voorkwam dan straks.
Maar toen hjj wegging, met den mooien zijden
doek, waarin zij zelve een strik had gelegd, om
den hals, en een roos in het knoopsgat van het
donkerkleurige vest, toen hij daar door den hof
ging met zijne flinke houding en mannelijkeu
Denen en Noormannen. Nauwelijks waren
de indringers verdreven of de Engelschen
zetten onder hun roofzuchtigen Koning
Hendrik II, voet aan wal op het groene
eiland. En met dit feit neemt een historisch
drama een aanvang, welks laatste bedrijf
in onze dagen nog niet is afgespeeld.
De drie eerste bedrijven verhalen het
tiranniseeren van een volk, van eene ver
drukking van den Godsdienst en van een
honend triumfgejuich. In het vierde be
drijf neemt men teekeus van eene dreigende
vergelding waar. Engeland heeft het groene
eiland als een speelbal van zijne despotieke
luimen beschouwd; de bal wordt echter
een metalen kogel, die met ijzeren ketens
aan de voeten van den kolossus geklon
ken, welke intussckeu het bezit der halve
aarde in zijne handen heeft verkregen,
hem in al zjjne bewegingen stoort en
hindert. De wereldgeschiedenis is het we
reldgericht! Met bloedige hand heeft En
geland het naburige eiland aangevallen om
door zjjn bezit tot eene wereldgebiedende
positie te komen; thans is Ierland de
oorzaak van talrijke nederlagen in Enge-
lands buitenlandsche politiek. Of het pas
begonnen vijfde bedrijf van het drama
verzeenend zal eindigen, of dat het nog
bloedtooneeleu zal te zien geven, dat hangt
af van het rechts gevoel en van de po
litieke scherpzinnigheid der Engelsche Natie,
Slot volgt.)
Dertig sociaal-democraten te Barmen
hebben dezer dagen op formeele wijze te
kennen gegeven, dat zjj ophouden leden
hunner respectieve kerkgenootschappen
te zijn.
In het Lagerhuis heeft Gors verklaard
dat er thaus 17,000 man troepen in Bir
ma zjjn en dat zij met 10,000 man zullen
versterkt worden.
De Alexander van het kleine Bul
garije heeft zijn verzet tegen den Alexan
der van het groote Rusland moeten boeten
met het verlies van zijn troon en zijn vor
stendom. Een troepje trouwelooze Bulgaren,
die langer dan de aanvoerder der oppositie
Zankoö aan den invloed van den rollen
den roebel* weerstand geboden hadden,
zijn eindelijk voor de Russische verleiding
bezweken en hebben tegen hun Vorst
saamgezworen, dien zij onverwachts heb
ben doen oplichten en, naar het schijnt,
reeds hebben doen verwjjderen, waarschijn
lijk wel niet naar Turn-Severin, zooals een
bericht zegt, omdat Prins Alexander aldaar
op Rumeensch grondgebied vrjj zou zjjn
en, aldus in de nabijheid, zeer gevaarljjk
voor de samenzweerders, maar eerder, zoo
gang, toen kwam de moedertrots boven, toon
vond zij baar zoon mooier dan ieder anderen
van zijn leeftijd, en zij had een oogenblik lust,
om meê naar de herberg te gaan, en te hooren,
hoe allen zouden zeggen, dat haar David zoo'n
knappe, flinke jongen was.
Eu terwijl de moeder bezig was met zich gelukkig
te droomen in de gedachte, dat haar zoon de
held van het feest zou zijn, liep de oude Abra
ham rusteloos in zijne kamer op en neêr. Hij
dacht aan lang vervlogen tijden, toen ook hij
heel anders had geleefd, dan de kameraden zijner
jeugd. Hij dacht aan jaren, die hij had door
gebracht, vervreemd van de gemeente, waartoe
hij behoorde, ver van hare vreugde en van hare
feesten. Nooit had hij in die gemeente het avond
maal gevierd, zijne kinderen waren daar niet
gedoopt: hare feestdagen waren zonder hem voor
bij gegaan, an hij vroeg zich zeiven nu, voor
de «erste maal van zijn leven; „Is het goed,
dat het zoo is
als eeu bericht van andere zijde meldt, op
een Russisch schip, dat met den gevallen
Vorst den Douau afstoomt. Waarheen?
Misschien wel naar eeue Russische haven
om door zjjn machtigen neef, den Czaar,
hier of daar geïnterneerd en op die wijze
onschadelijk te worden gemaakt.
In eene proclamatie van de Bulgaarscbe
Voorloopige Regeering wordt de afzetting
van den Vorst aldus toegelicht:
»De Vorst bewees aan Bulgarije op het
slagveld groote diensten, sloeg echter in de
politiek te weinig acht op Bulgarije's stel
ling als Slavische Staat en op eeue ge-
wenschte goede verstandhouding met Rus
land. Zjjn afzetting werd derhalve onver
mijdelijk.*
Den 29sten April 1879 werd Prins
Alexander van Battenberg door de natio
nale vergadering te Tirnova, met alge
meens stemmen en natuurlijk onder den
invloed van Rusland tot Vorst van Bul-
garjje gekozen, en nu zeven jaar wordt
hij door dienzelfden invloed van den troon
gestooten, omdat hij^ heeft kunnen vergeten,
dat hjj niet voor het welzijn van de Bul
garen en hun land, maar voor de bevor
dering van Ruslauds plannen op het schier
eiland van den Balkan op den Bulgaar-
schen troon werd geplaatst. Ten overvloede
blijkt het uit de nuchtere wijze, waarop
toongevende bladen als de Post en de
Kölnische Zeitung de onttroning van Prins
Alexander opvatten, dat Duitsehland en
Oostenrijk in dezen aan Rusland vrjje
hand gelaten hebben en zeer waarschjju-
lijk is het dit geweest, wat onlangs te
Gastein tusschen de Regeeringen der kei
zerrijken is behandeld. De beide genoemde
bladen betuigen sympathie voor den geval
len Vorst in min of meer gezwollen taal,
maar achten het toch maar eene gerust
stelling voor den Europeeschen vrede, dat
hij van de baan is. Zoolang hjj toch op
den Bulgaarschen troon zat, was het ge
vaar groot voor eene gewapende bezetting
van Bulgarije door Rusland en voor eene
wraakoefening van Servië. Voor het oogen
blik zijn door de onttroning van Prins
Alexander de kansen voor het behoud
des vredes stellig vermeerderd, maar of
de oppermachtige invloed van Rusland
in Bulgarjje nu juist voor de toekomst
groote waarborgen oplevert voor den Euro
peeschen vrede, mag ernstig worden be
twijfeld.
Volgens art. 3 van het tractaat van
Berlijn zal nu opnieuw door de Bulgaar
scbe vertegenwoordiging een Vorst»in vrij
heid* moeten gekozen worden, en deze
vrjje keuze zal natuurlijk vallen op een
gunsteling van Rusland. Het moet een be
nijdenswaardig lot zijn om, na hetgeen
En hij wrong de handen, eu riep„h.b ik
dan gedwaald, mijn heele leven lang, toen ik
dacht goed te doen? Ren ik te hoogmoedig ge
weest, toen ik alleen wilde staan, als eene ge
meente?"
De dag nam af en da schemering brak aan,
en het was nog altijd duister in de ziel van
den ouden man, die zich zeiven op zijne vragen
niet kon antwoorden.
Toen het geheel donker was kwam Davi'l
t'huis. Maar zonder naar zijne moeder te gaan
liep hij door naar zijne kamer, en viel hijgend
op oed. En Geertrui kwam schreiende op de
hofstee terug, maar gaf aan vrouw Lustig geen
uitsluitsel van hare smart. Eindelijk keerde ook
Hannes terug en de verschrikte vrouw vernam
uit zijn verward verhaal, dat er bij het dansen
was gevochten.
(Wordt vervolgd.)
HUM
ABONNEMENTSPB IJ S
AGITE MA NON AGITATE.
PBIJS DEB ADVEBTENTIÉN
