NIEUWE
No. 1035.
Zondag 2!) Augustus 1886.
11de Jaargang.
Engeland en Ierland.
BUITENLAND.
Loon naar werk.
7)
MARLMSt
ABONWEMEHTSPBIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p, p.
Voor het Buitenland
Afz jnderlpke Nummers
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG
BÏÏEE AU: St. Jansstraat Haarlem.
1 0,85
1,—
1,50
0,06
INTIINDRAT
AG-ITE MA NON AGITATE.
PBIJS DEB ADVEBTENTIÉN
Van 16 regels30 Gents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrjjdag'
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: K UPPERS LAUK1Y.
Vervolg en slot.)
Nadat de Engelschen hun voet op den
Ierschen bodem hadden gezet, nam het
tirauniseeren een aanvaug. De Ier kon
door deu Engelschmau straffeloos worden
gedood. Slechts de Engelsche baronnen, die
met hun gevolg in 't land getrokken wareu,
kouden, volgens Engelsch begrip, op rech-
teu aanspraak maken. Voor de Ieren werd
de bescherming volgens het Engelsche recht
en volgens de Engelsche wetten geweigerd.
De maat der dwinglandij werd volgemeten
door het onzalig fanatisme van die En
gelschen, welke door Hendrik VIII tot het
Protestantisme waren overgehaald. Zoo ver
zijne macht strekte, werden door Hen
drik VIII hervormingenin Ierland in
gevoerd, d. w. z. de Katholieke Kerk werd
van hare goederen en inkomsten beroofd,
de godshuizen ontwijd en verwoest. Hen
driks dochter, Elizabethzette het begonnen
werk der vernietiging van de Iersche Natie
op gruwelijke wijze voort. Verbeurdver
klaringen en verbanningen waren aan de
orde van den dag. Wat het zwaard spaarde,
kwam om door den honger of door de pest.
De volgende Regeeringen, 't zjj er een
Stuart op Eugelauds troon zat, 't zij dat
de dictator Cromwellals zoon der revolu
tie het Staatsschip leidde, brachten geene
verbetering in deu toestand; zij vererger
den dien veeleer. Het werk der verdruk
king werd onder Willem van Oranjedie
zijn schoonvader Jakob II in 1691 van
den troon stiet, gekroond door het uit
vaardigen van zoogenaamde strafwetten,
die eene eeuw lang op het ongelukkige
Ierland loodzwaar hebben gedrukt. Het
was den Katholiek verboden aan zijne doch
ter een uitzet te geven of een testament
te maken; ging de zoon van een Katho
liek tot het Protestantisme over, dan werd
hij eigenaar van het gansche vermogen
zijns vaders. Verkreeg een Katholiek een
stuk grond door koop of schenking, dan
kon ieder Protestant het hem ontnemen.
Geen Katholiek mocht lauderijen langer
dan 31 jaren pachten en zoodra het hem
gelukte, de opbrengst zoo te doen toene
men, dat zij de pachtsom een derde deel
te boven ging, kon ieder Protestant hem
van het land verjagen. Geen Katho
liek mocht een paard bezitten dat meer
dan 5 (60 gulden) kostte; een paard
dat meer waarde had, kon ieder Protes-
FEU1LLETON.
{Vervolg)
Nauwelijks was David in den „Adelaar" ge
komen, zoo verhaalde Hannes, of de wel niet
zoo kwaad gemeende, maar toch lastige plage
rijen waren dadelijk begonnen. Hij had ze goed
verdragen, tot dat J akob ï'rosch, de brutaalste
jongen van het dorp, dezelfde, dien Geertrui
gisteren had afgewezen, er zich ook meê had
bemoeid.
David was de danszaal ingegaan, en had
Geertrui, die tegelijkertijd met hem binnenkwam,
gevraagd om te dansen, toen Jakob, juist op
het oogenblik, dat men zou beginnen, de dan
seres als de zijne begeerde. Daar vielen harde
woorden, en bij David, die al in een eenigszins
opgewonden stemming het huis had verlaten,
was elk woord van Jakob als olie in het vuur.
De omstanders waren er nog ingeslaagd, om
een dreigend gevecht te verhoeden, maar het
duurde niet lang, toen Jakob, die opnieuw door
Geertrui was afgewezen, met nieuwe, altijd bitter*
tant voor 5 zich toeëigenen. Op straffe
van hoogverraad was het den Katholieken
streng verboden onderwijs te geven. Wie
zij tie kinderen door Katholieken liet onder
richten, verloor alle recht op zijn tegen
woordig en toekomstig vermogen. Zooals
van zelf spreekt waren de Katholieken van
alle politieke rechten, van alle Staats
ambten en van deu officiersstand uitge
sloten.
Van dien aard waren de wetten, door
welke Engeland het Iersche Volk op geeste
lijk eu stoffelijk gebied tot Heloten en
Paria's trachtte te maken- Het gelukte
echter niet; nog geen volle eeuw was er
sinds de uitvaardiging dezer strafwetten
penal laws) verloopen, of Ierland had een#
verdubbelde en Katholieke bevolking.
Onder den druk van den in zijne Noord-
Amerikaansche koloniën uitgebroken op
stand, bewilligde Engeland eindelijk in
1778 de eerste verzachting der penal laws.
Het werd den Katholieken toegestaan
onder zekere beperkingen grondbezit te
verkrijgen. Verdbre verzachtingen volgden
nog steeds, als Engeland iu nood verkeerde.
Aan het verleenen van politieke rechten
aan de Katholieken, dacht men echter
nog lang niet. Eene petitie inhoudende
het verzoek den Katholieken Ieren het
kiesrecht toe te «taan, werd in 1792
nog verworpen. Om de pogingen der Iersche
Katholieken, tot het bekomen van vrijheid
en recht, tegen te werken, vormde zich
in 1795 het mafonnieke verbond der
Orangisten, dat ook nog in onze dagen bij
de verkiezingen als bewerker van talrijke
oproeren en strijd veel van zich doet hooren.
In het jaar 1798 was de maat van toorn
en wanhoop volgemeten; er brak een op
stand uit, die echter binnen het jaar in het
bloed zijner bewerkers was verstikt en de
toestand van het land was ellendiger dan
voorheen. De Engelsche landlords verteer
den hunne inkomsten in Engeland, hunne
ageuten persten door de politie eu de mi
litaire macht den verhongerden boereu, den
pachtpenniug af, en joegen hen, als er
niets meer af te persen viel, van huis en
erf in de diepste ellende. De tot wanhoop
gebrachte boer nam wraak op zjjn ver
drukker en in vele Graafschappen heerschte
er tijdelijk een formeelen oorlogstoestand
tusscheu de pachters aan de eene en de
grondbezitters met hunne agenten en de
politie, aan de andere zijde. Eu zoodanig
is de toestand gebleven tot den huidigen dag
der en hatelijker plagerijen op David losging.
Ja, hij ging zoo ver, dat, toen David, door
woede en wijn buiten zich zeiven gebracht, de
gebalde vuist ophief, eene roede, die hij van een
bezem had gemaakt, vertoonda en luidkeels uit
riep: „Hier is het wapeu, dat David best kent,
en of hij vroeger of later er meê krijgt, dat
is hetzelfde, als hij thuis komt krijgt hij er toch
mee
Het laat zich gemakkelijk denken, wat daarop
volgde. David was dol van woede op Jakob
aangevallen. Geertrui had onder luid geween
getracht hem tegen te houden, de andere dan
sers hadden de vechtenden gescheiden, de kastelein
had Jakob de deur gewezen, maar David, die
buiten zich zeiven was van drilt, riep zijn be-
leediger achter na, dat hij hem wel zou vinden.
Vrouw Lustig hoorde dat alles met innige
bekommering aan, en beschuldigde zich van
zwakheid, dat zij David het dansen niet ernsti
ger had afgeraden.
Het onkruid had wortel geschoten. Wat er
van groeien zou, wist God.
Toen de nacht kwam, vond hij op de baptisten
hoeve weinigen in slaap; de oude lui waakten
den ganschen nacht, en David wierp zich slape
loos op zijn bed heen en weer. Als een gloeiend
In bet jaar 1800 werd ook nog het
Iersche Parlement ontbonden en opgeheven
en de legislatieve vereeuiging met Engeland
geproclameerd. Ofschoon in het Iersche
Parlement slechts Protestanten zaten de
Katholieken immers hadden geen kies
recht zoo werd toch op deze wijze aan
de Ieren de hoop ontnomen, na't verkrij
gen van politieke rechten, hunne aangele
genheden in een eigen Parlement te be
handelen eu hunne wetgeving zelf te kunnen
regelen.
Het jaar 1798 zag den laatsten alge-
meenen Ierschen opstand. In het jaar 1800
begon de groote, vreedzame volksman
O' Connell, zijne politieke werkzaamheid en
leerde hij zijn volk staatkunde. De wapens
van O'Connell waren de pers, de vereeui-
giugeu en de volksvergaderingen. Door deze
wapens heeft hij in het jaar 1829 de staat
kundige geljjkheid der Katholieke verkre
gen, met deze wapens heeft hij nog achttien
jaren langer voor Ierlands zelfstandigheid
op het gebied van wetgeving en bestuur
gestreden. Zijne strijd voor repeal bezorgde
hem drie jaren voor zjjn dood eene gevan
genisstraf van ééu jaar beuevens eene geld
boete van 2000. Nauwelijks echter had
hij de gevangenis betreden of het vonnis
werd vernietigd. Doch Ierlands grootsten
zoon had voor de zelfstandigheid van zijn
vaderland geleden, en dat is voldoende om
aan Ierlands zaak ten slotte de zegepraal
te voorspellen.
O'Connell is gestorven, zonder de vol
eindiging van zijn werk te aanschouwen.
Zijn geest is echter tot den huidigen
dag in het Iersche volk werkzaam gebleven.
Een van Engelands oudste en grootste
Staatslieden, Gladstone, heeft zich genood
zaakt gezien, de zaak der Ioren tot de
zijne te maken. Hij leed belaas échèc;
Parlement en volk hebben tegen hem
beslist. De leider der Tories, lord Salisbury,
heeft de teugels der Regeeriug ter hand
genomen. 316 leden van het Lagerhuis
staan hem ter zijde; voor eene zekere
meerderheid ontbreken hem minstens nog
20 stemmen, aangezien het aantal leden
van het Lagerhuis 670 bedraagt. De duur
van het conservatieve Kabinet hangt iu
deze omstandigheid geheel en al af van
den steun der liberalen (Whigs) onder
lord Hartington. Yolgt Salisbury tegenover
Ierland de twintigjarige politiek van
den dwaug« dan is het vonnis over zijn
ministerschap reeds geveld. Het zal bloedig
ijzer brandde hem de geleden boon op het hart;
onzalige plannen van wraak, door haat en toorn
aangevuurd, vormden zich in zijn binnenste. Had
Jakob voor hem gestaan, hij had hem met eigen
handen kunnen verworgen, hij had met wellust
naar zijne stervenskreten kunnen luisteren, en
hij knarste op de tanden en sloeg zich met de
vuist tegen het voorhoofd als een waanzinnige.
Wel was Jakob uit de danszaal gezet, maar
David had toch het lachen gehoord, het lachen
over de roede, en dat lachen was om hem.
Maar midden in dien toorn had hij een gevoel
van naamloozeu weemoed, zoo treurig en diep,
dat hij er geen woorden voor kon viuden
om Geertrui, om het meisje met de heldere
oogen en het open gelaat zij had niet
gelachen, zij had geschreid, en zij had Jakob
afgewezen geweigerd om met hem te dansen
tot tweemalen toe.
„Had zij gelachen, dan De jongeling zei
niet, wat dan? Hij sidderde terug voor het
beeld, dat zich in zijn half wakenden, half sla-
penden toestand aan hem vertoonde Jakob
Frosch met een mes in de borst, een lijk, bleek,
doodelijk bleek en met bloed bemorst. Vol ont
zetting vloog hij op, bracht de handen aan
het voorhoofd en schreeuwde: „moordenaar,
zijn en van korten duur. Homerule zal
en moet Ierland verkrijgen; nog een aan
val en de schans is gewonnen.
Volgens Figaro, is het Hoofd van het
Fransche Gemeenebest in de laatste dagen
tweemaal door eene duizeling overvallen.
Zijne echtgenoote zou zich deswege niet
weinig ongerust gemaakt hebben, en hem
vau het Presidentschap wenschen ontheven
te zien. De Heer Grévy zou hieraan wel
willen voldoen, maar dan de zekerheid
willen hebben, dat zijne plaats ingenomen
wordt door zijn vriend en vertrouweling
De Freycinet. Daarom zou het wezen, dat
de Minister-President reeds sedert veertien
dagen te Mont-sous-Vaudrey de gast is
van den heer Grévy.
Er zullen, zegt Figaro, nu onderhande
lingen plaats hebben om den overgang
van het Presidentschap van den heer De
Freycinet zeker te maken. Gelukken deze
niet, dan zullen zij officieus geloochend
worden; maar de zaak is waar, en men
zal misschien reeds eerstdaags vernemen,
dat de heer Grévy zijn ontslag heeft in
gediend.
Er openbaart zich te Berlijn een sterke
omkeer ten gunste van Prins Alexander.
Van officieuze zijde wordt verklaard: De
toestand is merkelijk veranderd sedert het
gebleken is, dat Bulgarije's bevolking over
het geheel genomen de samenzwering van
Zankofi 's partij verwenscht. Nadeelig is
het voor de aanhangers van Prins Alexan
der, dat zijn verblijf en lot te eenemale
onbekend zijn. Daardoor wordt de hande
ling ter onderdrukking van de samenzwe
ring verlamd. Elke Russische of Turksche
tusschenkomst in Bulgarije is thans een
bedenkelijk gevaar; de geheele quaestie van
de Balkau-stateu kan daardoor weer voor
den dag treden. Voor Rusland staat thans,
om richtig te handelen, maar één weg
open; het moet den Prins dadelijk in vrij
heid stellen, indien hij op Russisch gebied
is, en vervolgens, krachtens het tractaat
van Berlijn, het bijeenkomen eener nieuwe
Europeesche conferentie over de Bulgaar-
sche quaestie verlangen.
Aan de Neue Freie Presse wordt van
den 24 dezer uit Kalafat het volgende
gemeld: Het nieuwe Bulgaarsclie Ministerie
is omvergeworpen. De Metropolitaan Cle
ment, de Majoor Gruew eu Zankoff zijn
moordenaar!" „Wie is daar?" riep hij, ter
wijl hem de haren te berge rezen, en het was
hem, of hij de stem van zijn vader hoorde, die op
ernstigen toon de wet las „Gij zult niet dooden
en „Mij is de wrake, Ik zal het vergelden,
spreekt de Heer."
Uitgeput viel hij achterover op de kussens,
en de medelijdende slaap ontfermde zich eindelijk
over hem.
De morgen kwam, en al was het nog donker
in het hart der bewoners, vroolijk en helder
wierp de zon haar licht op de hoeve.
De oude Lustig was al vroeg opgestaan; als naar
gewoonte had hij de ronde gemaakt door schuur
eu stal, en kwam toen, ernstig en zwijgend, aan
het ontbijt. Hij vroeg niet naar den dag van
gisteren, hij vroeg niet, waarom zijne vrouw en
Geertrui er zoo beschreid uitzagen, waarom de
moeder telkens met zoo bezorgden blik haren
zoon aanzag hij vroeg niet, maar hij wist
het; het onkruid had wortel geschoten, en daar
was iets in zijn binnenste, 't w.lk hem zeide, dat
hij niet onschuldig was.
Wordt vervolgd.)
