NIEUWE
No. 1053.
Zondag 31 October 1886.
11de Jaargang.
Vrijheid?
B UI TE NL A Ni)"
Zijn er zoo?
IÜ1LEIHCIE COERm.
ABOirarEMEIÏTS PK IJ S
Per 8 maanden voor Haarlemj 0,85
Voor de «verige plaatsen in Nederlaud fr. p. p. 1,—
Voor het Buitenlaud 1,50
Afzinderljjke Nummers 0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUKEATT: St. Jansstraat Haarlem.
AGITE MA HOK AGITATE.
PKIJS DEK ADVEKTEBTTIÉH
Van 16 regels30 Gents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie h Contant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrjjdsg
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgever*: KÜPPERS fc LAUBET.
De republiek is de vrijheid.
Dat was de leus, welke nu voor bijna
eene eeuw iu Frankrijk weerklonk. Er
werd niets meer of minder dan een paradijs
van geluk, vrede en voorspoed aan de
Franscke Natie, doch aan haar niet alleen,
aan geheel de wereld beloofd. Eu de meer
derheid des volks liep in de val, door de
valsche vrijheidsliefde voor haar uitgezet.
Buiten Frankrijk zelfs maakten de nieuwe
ideeën grooteu opgang. Ook iu ons lieve
vaderland danste men om deu vrijheidsboom.
Wij zijn nu eene eeuw verder. De vraag
is nu gerechtigd: wat is er vau al die
fraaie beloften geworden? Raadplegen wij
de historie, dan ziet het er somber met
de vrijheid uit. Spoedig na de omwente
ling, toen men het wettig bestuur had
verjaagd en deu gezalfden Koning, met
zijne gemalin, had vermoord, zegevierde de
guillotine-politiek; al wat niet knielde voor
den afgod van den dag, werd onthalsd. De
slachtbank was een middel van regeereu
geworden. Dat was een der eerste liefe
lijke vruchten, welke de revolutie schonk.
Zoo ging het voort, totdat zelfs den
republikeinen de toestand onhoudbaar voor
kwam. De moordenaars werden op hunue
beurt vermoord. Aau de ware vrijheid
werd toch het leveu nog niet geschonken.
Napoleon I werd de tuchtmeester der
revolutie vauFrankrijk en tevens eeu wraak
engel Gods, ook voor andere volken, die
moesten gestralt worden voor het boelee
ren met de wanbegrippen der omwente
ling. Het wettig koningschap werd in
Frankrijk hersteld en ook in het overige
Europa kwamen er weder legale toe
standen.
Toch bleef het beginsel der revolutie
voortwerkeu; geheel vrij van de inwerking
der valsche vrijheidsbegrippen bleven de
meeste Natiën niet. De uitkomst is bekend.
Iu Frankrijk werden de Bourbons verdre
ven en kwamen de Orleansen op deu Troon.
Misschien zou Koning Louis Philippe er
iu geslaagd zijn aan zijn volk duurzaam
heid van instellingen te verzekeren, doch
nieuwe omwentelingen drukten hem en hij
zelf hinkte op twee gedachten. Daar kwam
de Februari-revolutie; de Koning werd we
der van den Troon gestooteu. Hij viel door
dezelfde kracht, welke hem op deu zetel
had verheven.
De republiek werd opnieuw uitgeroepeu,
maar lij was welhaast weder onmogelijk
geworden. Napoleon III greep de teugels
van het bewind eu het scheen werkelijk,
dat hij de orde en de rust zou kunnen
handhaven. Hij werd echter spoedig het
werktuig der revolutie, welke hem tot
haar doel gebruikte. Toen moest hij als
Keizer te ouder gaan, vermits op revolutie
bodem geen Troon kan staud houden.
FEUILLETON.
Vervolg).
Maar dergelijke beuzelingen schrikten onzen
Handspaak niet af. Hij vertrouwde op zijn eigen
talent van te regeeren; hij zag gaarne die kleine
uitbarstingen van ongeduld, en verheugde zich
als hij dacht, hoe onder zijn bewind, een
enkele gestrenge blik olie op de golven zou
uitstorten: en boe bij hare opvliegendheid even
zeer zou wegnemen, als hare liefde aaukweeken.
Om de taktiek, die onze Handspaak bij zijne
verkeeriDg in acht nam, wel te verstaan, moeten
wij het volgende gesprek mededeelen, doorhem
met zijn vriend Michaël Mits gehouden. Mijn
heer Mits wai een lang, mager, oud heer,
wiens vreemd gevormde haviksneus hem reeds
op het eerste gezicht als een man van buiten
sporige denkbeelden deed kennen, terwijl een
half geopende scheeve mond en een starend
oog, op zijn misnoegd vocrkomen duidelijk het
kenmerk van besluiteloosheid drukte. Hij had
geenszins een tegenzin in den huwelijken staat,
De oorlog met Pruisen (Duitsehland)
werd voor Frankrijk noodlottig; van Sedau
ging de Keizer in ballingschap. Weder
kwam de republiek, doch wat ook ging of
kwam: de vrijheid kwam iu Frankrijk niet.
In geheel Europa werd zij maar spaarzaam
in werkelijkheid door de volken genoten.
Tot eer van ons vaderland mag het wor
den getuigd, dat bier betrekkelijk de meeste
vrijheid werd genoten. De verklaring van
dit verschijnsel moet hierin worden ge
zocht, dat in Nederland de Godsdienst,
Goeie zij dank, nog door velen bleef geëerd.
De heillooze invloed der revolutie werd
daardoor bij niet weinigen gebroken. Maar
iu 't algemeeu leed Europa ouder de voort
durende werking der wanbegrippen van de
omwenteling. De internationale verhoudin
gen veranderden geheel en kwamen totaal
in strijd met de geschiedkundige ontwik
keling. Wettige Vorsten werden onttroond
eu over hun land naar welgevallen be
schikt.
Dat alles verder thans aan te wijzen,
ligt niet iu onze bedoeling. Wij keeren naar
Frankrijk terug.
Het liberalisme heeft daar eene eeuw
gewoeld en gewroed en nu is het zoo ver
gekomen, dat de vrijheid met de wettige
macht is onttroond. Zij bestaat niet meer.
In navolging van hetgeen de eerste revo-
lutiemauneu deden, wordt aan niemand
vrijheid gelaten dan aan de libertijnen.
Eeu nieuw eu droevig bewijs vau de
revolutionnaire opvatting der vrijheid, le
vert de onderwijswet, waarover in de Ka
mer van Afgevaardigden opnieuw werd
beraadslaagd. Het doel dier wet is iu wei-
uig woorden te formuleeren. Men wil de
godsdieustlooze school onbeperkt doeu keer-
schen. De bizoudere, Christelijke school
wordt doodeenvoudig vermoord. In afma
ken ligt trouwens de kracht van de mo
derne Jacobijneu.
Deze onzalige wet was reeds laug iu
aantocht. Tegen de Christelijke volksschool
werd elk jaar hardnekkig gestreden. De
heillooze toeleg zal nu gelukken; de Frau-
sche Natie wordt nu zoo ou beschaamd mo-
geljjk vau deu zegeu eener Christelijke
opvoeding beroofd. Al de geestelijke Broe
ders en Zusters, die het heilig werk der
opvoeding met zulk eene verheveu toewij
ding volbrachten, worden uit de scholen
verdreven. De stofvergoders zullen de plaat
sen, door het Geloof ledig gelaten, gaan
innemen.
Dat alles heeft het liberalisme gedaan.
Hoe ver die bovendrijvende partij iu hare
vervolgiugszucht durft gaan, zulks blijkt
uit eeu merkwaardig incident, 't welk zich
Dinsdag jl. voordeed. Het gebeurde verdient
wel de aandacht uit het oogpunt eener
juiste waardeeriug van het drijven der li
bertijnen. Wat geschiedde?
Bjj de discussie over de Onderwijswet
maar veeleer het beste deel zijus levens doorge
bracht om eene vrouw uit te zien. Zijne
ondervinding had hem derhalve veel geleerd,
waarmede hij anderen, die een stapje verdel
gingen dan hij ooit had durven wagen, ken
gerieven.
Iedereen, die plan heeft te huwen, wil een
vertrouweling hebben, en onze Pieter had Mits
daartoe gekozen, omdat hij wist, hoe bekwaam
deze was in raad te geven, en anderen te zeggen
hoe zij moesten handelen.
iiJa, Pieter," zeide Mits, terwijl zijn mond
en neus noch scheever trokken dan gewoonlijk,
„ja, Pieter, zoo gij besloten hebt deze persoon
te huwen, ik voor mij zie geene reden waarom
gij u zoo haast, er zijn zooveel meisjes en vrouwen
gij kunt gerust nog eens rond zien, dan is de
hoofdzaak, dat gij zorgt, zeker van haar bezit
te zijn.
I)at is onbetwistbaar.
De eer.ige vraag is maar zoo gij geen
geduid hebt, om haar karakter door en door
te loeren kennen karakterkunde iu het voor
bijgaan gezegd, i» eene schoone studie hoe
gij hieromtrent te werk zult gaan. De juffer nu
heeft niets boren u vooruit, omdat zij terug kan
werd door eeu der ledeu voorgesteld om
aau de onderwijzers op de bizoudere scho
len gelegenheid te geveu, wauueer zij mee-
nen, dat hun onrecht wordt aangedaau,
hunne bezwaren bij een onpartijdig samen
gesteld college in te brengen.
Men zou nu oordeelen, dat tegen eeu
dergelijk voorstel volstrekt geen bezwaar
kon worden ingebracht. De wet der recht
vaardigheid gebiedt toch, dat men steeds
aan iedereen gelegenheid verzekere,om recht
te bekomen. Maar de revolutionnaire theo-
ï'ieëu benevelen het gezond verstand. Zoo
dra men zich op den bodem der revolutie
bevindt, begint men de zaken met par
tijdige oogen iu te zien.
Hoogst merkwaardig was de bestrijding
van het amendement. De liberale tirannen
hadden den treurigen moed om het voor
stel te bestrijden uithet oogpunt
der vrijheid. »Wij zijn niet tegen de vrij
heid, declameerden zij,» maar tegen de over-
heersching Een der conservatieve ledeu
riep toen uit: Waartoe zouden wij nog
langer beraadslagen? De minderheid wordt
doodeenvoudig geëxecuteerd!*
Zoo is het. De guillotine staat nog altijd
te Parijs opgericht. Men moordt nu geen
menschen, maar het recht.
Het wil ons voorkomen, dat het laatste
uog erger is, dan het eerste.
Dat zelfde lid der rechterzijde, consta
teerde ook, dat de gausclie bedoeling der
onderwijswet op niets anders neerkwam,
dan op den boosaardigen toeleg otn de
Katholieken te tergen eu te grieven. Hjj
verbaasde zich daarover niet, wijl het werd
bedreven door de Jacobijneu van de meest
geduchte soort; doch waar hij zich over
verwonderen moest, dat was over de on
beschaamdheid, om die geweldenarij te ver
dedigen met eeu beroep op de vrijheid eu
den eerbied voor het Geloof.
Eerlijk bekend moeten wij ons verbazen
over de verwondering van den Graaf De
Muu (hij was de bewuste redeuaar) daar
hij, een der uitstekendste leden vau de
conservatieve partij, toeh wel weet, dat
de revolutie-beginselen leugen-beginselen
hij treurige uitnemendheid zijn. Vermoe
delijk was het dan ook slechts ironie van
uen heer De Mun. Hij zal met de geesel-
slagen van den spot de revolutionnaire
geweldenaars hebben willen tuchtigen.
't Spreekt van zelf, dat het amende
ment word verworpen. Zelfs een minimum
van vrijheid wordt aau de niet-liberaleu
geweigerd.
Er bestaat voor hot bewustziju vau den
liberaal geen erger zonde dan tegelooven.
De liberalen sidderen voor de Hoogste
Waarheid des heils als de duivel voor het
Kruis.
Hebben wij recht of niet, als wij telkens
er op wijzen, dat de revolutie de outkeu-
uing moet genoemd wordeu vau al wat
treden, en u bedanken volstrekt niet. De
ondervinding heeft mij geleerd, dat eerst dan,
wanneer men niet gemakkelijk terug kan treden,
men er ernstig aan begint te denkeu. Men zegt
wel eens van een vogel iu eene kooi, dat hij
kwijnt, omdat hij opgesloten ismaar de vogel
klaagt niet, omdat hij in een kooitje gesloten
is, maar wel omdat hij er niet uit kan, en
zoo gaat het met de menschen ook.
„Zoo, zoo", zeide Pieter Handspaak, terwijl
hij ter sluiks zijn welgemaakten persoon overzag,
doch tevens met een blik, die te kennen gaf,
dat de lessen van Mits, die hem van zijne zaak
dubbel zeker moesten maken, niet geheel voor
hem verloren gingen.
„Gij kunt er op aan", vervolgde Mits- „Wees
overigens niet al te zorgeloos. Gij moogt jegens uwe
geliefde zoo innemend en zachtmoedig ziju als gjj
wilt, totdat zij uw aanzoek aangenomen heeft;
maar dan komt het tweede bedrijf, en dan moet
gij tusschenbeide eens voor blauwbaard of voor
bullebak spelen, anders mocht zij die rol eens
op zich nemen. Nu en dan wordt gij eens boos,
en laat een tooneel als van Borneo en Julia door
wat sneeuw en hagel afwisselen. Gij schuift altijd
de schuld miar op de jaloezie uwer liefde. Die
waar, heilig en dierbaar is. Daarom had
Z. H. de Paus volkomen recht, toen Hij de
beginselen van 1783 plechtig veroordeelde.
De beginselen van het Evangelie zijn ou-
vereenigbaar met die der omwenteling. Dat
is eene onomstootelijke waarheid. Zij, die
met de verderfelijke leer der revolutie wil
len transigeeren, begaau, in ons oog, eene
groote zoude. God en Satan zijn niet te
vereenigen. Men moet kiezen. De vol
ken moeteu God dienen of de beginselen
der wereld.
Welk eene zee vau ellende heeft de re
volutie niet reeds over de volken uitgestort!
Zou daarin Gods baud niet zichtbaar zijn?
Hjj laat zich niet bespotten. De wereld
moet daarom zich weder op den eenigen
en eeuwigen grondslag van recht en waar
heid plaatsen. Geen vergelijk mag met de
dwaling worden getroffen. Men moet, ia
dat opzicht, alzoo op het hoogste gebied
zich houden aau den ouverbiddelijken eisch:
alles of niets. Met betrekking tot de po
litieke dwaling geldt ook de waarheid,
dat men zich moet wachten voor den eer
sten stap. Velen rueenen, dat men wel een
eind weegs met de libertij uen kan meegaan.
Men moet zich maar wachten voor het
te ver.
Verderfelijke opvatting! Zoodra men zich
eenmaal op het verkeerde pad bevindt,
gaat men zoo gemakkelijk al verder en
verder. Nu men weder gezien heeft, tot
welke heillooze cousequentiëa de revolutie
voert, zulleu onze lezers het wel met ons
eens zijn, dat aan de dwaling geene enkele
concessie mag gedaau worden. Telkens als
men zich geneigd zou beginnen te voe
len om het oor te leenen aan de inbla
zingen der valsche vrijheidsvrienden, denke
men aan de vrijheidsmoordeu, die de re
volutie op haar geweten heeft.
De verontstelde cholera-gevalleu iu
deu omtrek van Mainz zijn bij ouderzoek
gebleken slechts verwante ziekte-verschiju-
selen eu niet die van Aziatische cholera
te zijn geweest.
In deu Franscheu Senaat is de be
raadslaging hervat over den verkoop der
kroottjuweeleu, enz. Het amendement van
den heer Boulanger, om vooreerst tot den
verkoop te besluiten en bij eene latere wet
uit te maken, waartoe de daaruit voort
komende gelden gebruikt zulleu wordeu,
werd aangenomen.
De politie der City heeft den optocht
verboden, welken de Londensche socialisten
achter dien derLord-Mayor's processie op den
9eu November willen lioadeu. De sociali
sten verklaren dat zij hun optocht
houden zullen, ondanks dit verbod, bewe-
reude dat het onwettig is.
De Times verneemt uit Sofia, dat de
verscliooning ia altijd geldig. Niets scherpt de
genegen he d meer dan nu^en dan een kijfpartijlje^
Zelfs de zon zou zoo helder niet schijnen, als
niet de nacht tusschenbeide kwam en zulke
ontroeringen houden haar gemoed in beweging,
maar tevens op u gevestigd. De ondeugendste
jougens zijn imm(y:s altijd moeders lievelingen
de kwaadste kerels hebben altijd de beste vrou
wen. Dat bewijst de waarheid van hetgeen ik zeg.
Van tijd tot tijd mag eeu eukol geval ongelukkig
fctioopen, maar dat bewijst niets geen regel zon
der uitzondering, Eene verkeering, zwakke ze
nuwen en eeu proces kunnen twintig jaren duren;
als zij maar goed behandeld worden, en dan
zullen zij nog evengoed ziju als iu den beginne.
Negenmaal van de tien moot gij overwinnen
of zelf overwonnen wordenen dan dunkt mij
is het beter het eerste te kiezen. Dit is mijne
meening, mijnheer Handspaak," zeide Mits met
groote deftigheid, ten teeken, dat zijne wijze
vermaningen geëindigd waren, terwjjl hij zijne
tanden opeensloot eu ziju mond scheever trok,
waarna hij zich omkeerde en heenging, onze
vriend Iiuudspaak met nieuwe zorgen achter
latende.
{Wordt vervolgd.)
