NIEUWE
No. 14)64'
Deadening {(„December 1886.
tide Jaargang.
Opvoeding.
!J
élSs-S
Liefde en plicht.
HAARLIMCHÏ C0VR4IT.
ABONHEMEKTSPBIJS
Per S maanden voor Haarlemt 0,85
V»or de everige plaatsen in Nederland tr. p. p. 1,
V»or het Buitenland 1,50
Afcnnderljjke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
AGHTE MA NOU ASITATE.
PRIJS DEK ADVERTENTIÉH
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen '25 Cents per advertentie a Centant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrjjdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgeversi KUPPERS Sr LAUSII.
Vervolg en slot.)
Het is eeue meening van oaze moder
ne paedagogiek, die reeds in onderschei
dene huisgezinnen ingang heeft gevon
den, dat het kind niets van Godsdienst
begrijpt. Het is te zwak, zegt men,
om zulke hoogverheven voorstelliugeu te
kunnen bevatten; lateu we liever wachten,
tot zijne denkkracht meer ontwikkeld is,
tot het in staat is zich te verheffen tot de
hoogte van den Godsdienst en af te dalen
tot zijne diepte. Maar wanneer komt voor
den mensch de tijd, waarin hij zich tot de
hoogte der Godheid kau verheffen of in
hare diepte kan afdalen? Blijven niet ook
onze voorstellingen vau God en zijne on
eindige volmaaktheden, van wijsheid en
zaligheid evenver van de werkelijkheid ver
wijderd, als die van een kind. Meu kan
zelfs zeggen, dat vele kindereu edeler en
verhevener ideeën van God en van boven
natuurlijke dingen hebben, dan menig
volwassene. Zegt niet de Heiland zelf, dat
men de kleinen bij Hem brengen zal want
dat voor hen het hemelrijk is? Is een bid
dend kind niet een zielsverrukkeud schouw
spel, als hel met zijne onschuldige oogeu,
de handen gevouwen, neerknielt en zijne
gebeden stamelt? Zal dit schouwspel, dat
voor onze harten zoo machtig veel aan
trekkelijks heeft, Gode niet aangenaam zijn?
Moet men eerst de slechte kiemen lateu
ontwikkelen en het onkruid doen groeien,
alvorens men de goede tarwe zaait? Moet
het booze eerst ontwikkeld en het edele
en godedienstige nog een tijdlang sluime
ren tot zoolang het booze oppermachtig
is? Wie ziet niet het verkeerde in van
zulk eeue dwaze opvoeding? En toch is deze
niet zeldzaam, ja zij behoort in zekere
standen tot den» bon ton.*Hoe vroeger
het religieuze leven ontwikkeld wordt, des
te dieper wortelt het in 't harte, dat is
eene door langdurige ondervinding beproef
ds stelling.
Het voorbeeld is het tweede vereisehte
voor eene goede opvoeding. Op hunne ouders
zijn de oogen der kinderen gevestigd, aan
hen scheuken zij hun vertrouwen en hunne
liefde; op het doen en laten der ouders is
de aandacht der kinderen gevestigd. Zegt
aan uwe kinderen onophoudelijk: »God is
onze beste Vader, onze grootste weldoener,
dien wij moeten danken,* uwe woorden
zijn te vergeefs, wanneer gij niet zelf uwe
dankbaarheid toont in de wijze waarop
gij God vereert, in den eerbied waarmede
gij Zijn naam uitspreekt. Tevergeefs is het
als gij tot het kind zegt: De liefde is het
grootste gebod,het kind wil het aau u
zien, dat gij God uit geheel uw hart lief-
hebt, dat gij uwen evennaaste met liefde
behandelt en dat gjj u over den arme ont
fermt. Wat helpt het tot het kind te zeg
gen: »Onze vaste woonplaats is niet op
deze aarde, ons vaderland is in den He
mel,* als gij niet door uw eigen levens
wandel het Dewjjs levert, dat ge door een
FEUILLETON.
9.
Vervtlg).
In het huis haars vaders had Sara als eene
kleine meesteres geheerscht, geen verzoek, hoe
groot ook, werd haar geweigerd en dus had zij
nooit geleerd, hare wenschen en verlangens in
de noodzakelijkheid te onderdrukken.
Verder openbaarde zich bij Sara bijwijle eene
groote eigenzinnigheid. Zoo buigzaam en gedwee
zij anders was, gebeurde het toch dikwerf, dat
zij met ijzervastheid op haar punt stond en zich
noch door bidden, noch door vermaningen van
haar stuk liet brengen.
Ontwikkelden zich deze begaafdheden ten
goede, tot karaktersterkte en medelijden met
de behoeftigen, dan zouden zonder twijfel
daaruit heerlijke bloesems en vruchten voor de
toekomst ontspruiten. Doch onder de aangehaalde
omstandigheden was vetleer liet tegendeel te
duchten. Hierover spraken de echtgenooten
dikwerf met elkander, als zij vertrouwelijk alleen
deugdzaam gedrag de reis naar het eeuwige
vaderland onderneemt. Voorbeelden werken
meer uit dan vermaningen; bet voorbeeld
is de levende spiegel, dien liet kind moet
voorgehouden worden. Hoe zwaar misdoen
derhalve de ouders, die geen goed voor
beeld, maar iutegendeel aanstoot geven!
»Wee den mensch, die een dezer kleinen,
welke in mij gelooveu, ergernis geeft!*
Waakzaamheid en tucht zijn bjj eene
goede opvoeding onontbeerlijk. De zie! vau
het kind is een kostbaar kleinood en heeft
zorgvuldige bescherming en waakzaamheid
noodig. Onschuld en reinheid zijn de kost
baarste sieraden, kostbaarder dan juwee-
len en prachtige kleereu. Geloof en vertrou
wen ziju zijne metgezellen, die het kind
door liet leven leiden. En deze schatten
moeten de ouders voor het kind weten te
bewaren. Zoolang nog het ouderlijk huis
zjjne wereld is, ziet het kind met onbe
vangen blik in 't leven; het houdt de men-
schen voor goed eu heeft vau zonden en
gebreken zelfs geen begrip. Doch helaas!
er zijn zoovele ouders, die het kind uit zjjn
huiselijk paradijs rukken en het veel te
vroeg in de groote wereld brengen. Daar
ziet het dingen, die het in langen tijd nog
niet behoeft te zien, daar wordt een ge
voel wakker, dat nog vele jaren moest
sluimeren. De kinderlijke kring wordt voor
den kleine te eng, de pbautasie wordt ge
prikkeld én de te vroeg ontwaakte harts
tochten brengen het kind ten verderve.
Eu toch ziju er vele huisgezinnen, vooral
in de zoogenaamd» hoogere standen, waarin
de beginselen der moderne opvoeding ij ve-
verig worden gevolgd. Welk een bederf
voor het kinderlijk gemoed!
De opvoeding is voornamelijk de taak
der moeder: Een wjjze der oudheid zegt:
»Al kan ook een vader veel tot bevorde
ring der opvoeding doen, eene goede op
voeding hangt af van den vlijt en de zor
gen der moeder.* Wat de moeder nu aller
eerst heeft te doen, dat is, in het kind de
vreeze Gods op te wekken. Dat deed de
godvreezende moeder der beide heilige broe
ders BasiliuS en Gregorius van Naziaus;
zij voedde hare kindereu op in zulk eeue
ingetogenheid, dat dezen in de stad slechts
twee straten keuden, die welke naar de
school en die, welke naar de Kerk leidde.
Deze opvoeding droeg de heerljjkste vruch
ten; beide zonen werden groote Heiligen,
die deu glans hunner heiligheid wijd en zijd
lieteu stralen. Goede kinderen hebben eene
goede moeder. Van alle Heiligen, lezen wij
dat zij goede moeders hadden. Aau wieu
anders heeft het de b. Wauceslaus vau
Boheme te danken, dat hg een spiegel der
deugd voor al zijne onderdanen werd, dan
aan zijne grootmoeder Ludmilla, die hem
met de grootste zorg ten goede leidde.
Eu hoe kwam het, dat zijn stiefbroeder
Boleslaus een tiran en goddeloos mensch
werd? Zgne eigen moeder, Drohomira, had
hem bedorven, door woord eu voorbeeld
tot zonde geleid.
zaten en over de toekomst hunner kiud»ren
beraadslaagden.
Daar het tijdstip, waarop Sara hare pleegou
ders verlaten moest, naderde, om in het gesticht
van mevrouw Cohnfield opgenomen te worden,
was zij meer dan ooit het voorwerp dezer ge
sprekken en als de moeder dan dikwerf de
ongerustheid over Sara's toekomst niet kon
verhelen, want Sara lag haar na aan 't harte,
zeide de vader geruststellend Wees zoo bevreesd
niet, liefste, en laat deze vraag aan den lieven
God over; Hij heeft iedereen (1e vatbaarheid en
de bekwaamheden gegeven, die bij een juist ge
bruik, onfeilbaar ten goede moeten leiden."
In den anders zoo lustigen kuiselijken kring
keersckte sedert eenigen tijd eene droeve stem
ming, want de dag naderde, waarop Sara voor
eeue tijdruimte vau eenige jaren de woning
moest verlaten, di» haar een tweede „te huis"
was geworden. Max en Carola zouden eveneens
weldra voor hunne verdere vorming het ouder
lijke huis voor een tijdlang moeten vaarwel zeg
gen. Hoe stil en leeg zal het dan in de woning
zijn, die tot hiertoe zoo dikwerf van de onschuldige
vroolijkkeid en het schaterlachen der kinderen
weerklonk.
De moeder moet het kind wijzen op de
waarde der deugd, moet het kind duide
lijk maken, dat het ware geluk niet in
goud, rijkdom eu genot bestaat, maar in
christelijke deugden eu goede zeden. Zoo
haudelde de moeder van den h. Atliauasius,
zoo handelde Ethusa, de moeder van den
h. Chrysostomus, die op een leeftijd vau
20 jaren weduwe werd eu dit vrijwillig
bleef, om zicli geheel eu al aan de opvoe
ding van haar kind te wjjden. Doch waar
om zullen we slechts Christelijke vrouwen
noemen? Zien we eens naar de heidenscke
moeder Cornelia, die voor velen onzer mo
derne dames een beschamend voorbeeld is.
Op zekeren dag kreeg de heid»usche moeder-
een bezoek van eeue rijke Romeinsche vrouw.
Deze wist van niets anders tesprekeu, dau van
haren lioogen adel en vau hare rijkdommen.
Nadat zij had uitgesproken, verlangde zij
ook, dat Cornelia hare schatten zou laten
zien. Deze riep toen hare beide jongens eu
toonde de knapen met de woorden; >Dat zijn
mijne schatten, met welke ik mij voor
mijne medeburgers en de gausche wereld
mag vertoonen. »Zij wilde daarmee zeggen,
dat de grootste rijkdom der ouders, welop
gevoede kinderen zijn. Zeker de opvoeding
is eene moeilijke taak, eene taak waarbij
hooge eu zedelijke ernst noodig is.
Eeue goede opvoeding is eon werk, dat
deu Staat veel dienst kau bewijzen. Als
de grondvesten der meuschelijke maatschap
pij wankelen, dau draagt de gebrekkige en
slechte opvoediug der jeugd van dien droe-
vigeu toestand de schuld. Juist de moderne,
de van Godsdienst afkeerige paedagogiek
heeft de droevigste schipbreuk geleden; zij
heeft; in betrekkelijk korten tijd reeds be
wezen, dat haar gansclie opvoedingsstelsel
op zwakke voeten staat eu de hartstochten
der meuscheu niet vermag te breidelen. Om
meuscken te vormen en te veredelen, daar
voor zijn hoogere krachten noodig, welke
vreemd zjjn aan een onchristelijke paedoga-
giek; »als God niet bouwt, bouwen de werk
lieden tevergeefs,* zeide reeds de Psalmist.
De Duitscbe Rijksdag bssloot Zaterdag
de nieuwe zevenjarige legerbegrooting in
handen te stellen van eene, uit 28 leden
bestaande commissie vau onderzoek.
De socialisten hebben hun voorstel we
der bij den Rijksdag ingediend, om deu
normalen arbeidsdag van 10 uur in te
voeren. Voorts brachten zij opnieuw de
wetsvoorstellen ter tafel strekkende om kin
deren beueden de 14 jareu niet in fabrie
ken te doen arbeiden eu deu arbeid van
vrouwen te beperken.
De pogingen, door Frankrijk bij an
dere Mogendheden aangewend om haar te
bewegen pressie op Engeland uit te oefe
nen ter zake van Egypte, hebben
zegt de Observer geen goed onthaal ge
vonden.
Eenstemmig moet in den jongsten
De ouders durfden er in 't geheel niet aan
denken, hoe eenzaam htt dan bij heu zou zijn.
En de kinderen? Met de onbestendigheid vau
den kinderlijken leeftijd garen zij zich slechts aan
de indrukken van het oogenblik over. Nu
waren zij vol zorg over de aanstaande scheiding
en toch spiegelden zij zich in de bontste kleuren
mengeling hunne nieuwe omgeving voor met al
het schoone en nooit gekende, dat zij aldaar
zouden aantreffen.
Sara alleen, was stil en droefgeestig, liever
had zij da gemoedelijke woning barer pleegou
ders ni»t willen verlatenwant de vreemde had
voor haar geeue bekoorlijkheid, doch de laatste
wil van haar vader, was haar heilig eu voor
zeker zou het haar niet zijn ingevallen, hom
niet te gehoorzamen, zelfs al was de beker nog
zoo hitter om te drinken.
Eindelijk was de dag, dat Sara moest afscheid
nemen, aangebroken. Snikkend lag zij in de
armen harer pleegmoeder, die haar onder bittere
tranen kuste en eeu stillen zegewonsch over het
kind, dat haar zoo dierbaar geworden was, uit
sprak. Max en Carola wilden niet van Sara
scheiden en verstikten haar schier tusschen
hunne omhelzingen eu kussen. Eindelijk maakte
Engelschen Ministerraad zijn besloten in
Ierland de wet te doen eerbiedigen, dat
wil zeggen: met het onpraelisch gebleken
stelsel vau dwang voort te gaan.
Eindelijk maakte de Porte gebruik
van haar recht van initiatief in de Bnl-
gaarsche aangelegenheden. Zij verzond aan
de Mogendheden een schrijven, vervat in
zeer verzoenende taal, naar het heet, waar
in op de noodzakelijkheid eener regeling
der Bulgaarsche toestanden wordt gewezen
welke door oud»rlinge verstandhouding der
Mogendhedeu zeer zou vergemakkelijkt
worden. Aan 't slot wordt door de Porte
en hieraan ziet men, dat door haar
mond eigenlijk Rusland spreekt de can-
didatuur van deu Prins van MingreliS
aanbevolen.
Als opening van den diplomatieken veld
tocht is dit natuurlijk hoogst belangrijk.
Aan de Mogendheden wordt nu eindelijk
de geiegeuhoid geboden eens officieel aan
het woord te komen, en haar gevoelen te
zeggen o. a. over het opdringen aan een
volk vau eeu ongeschikt en ongewenscht
Vorst.
Men meldt uit Sofia, dat Zankoff aan
Stambuloff het voorstel gedaan heeft tot
vorming van een coalitie-Ministerie op de
te Tirnova aaugeboden voorwaarden. Stam
buloff heeft hierop weigerend geantwoord,
omdat het daartoe thans te laat is.
Te Roverate, in Noord-Itali», heeft
eeue bijeenkomst plaats gehad van de on
langs tot stand gekomen vereeuigiug »Pro
Patria,» die een bond vormt tusschen Treute,
Triest, Istria en hunne Italiaansche broe
deren. De bond, die ruim drie millioen
leden telt, werd op deze bjjeenkomst door
150 afgevaardigden vertegenwoordigd.
De hoofdgedachte van de luid toege
juichte redevoeringen, welke bij deze ge
legenheid werden uitgesproken, was de leuze:
»Laat ons eensgezind zijn om sterk te
wezen.*
Deze beweging ten gunste van het Italia
irredenta wordt natuurlijk door de meeste
radicale Italiaansche dagbladen met groote
geestdrift besproken.
Volgens een officieel bericht in de Ga-
zetta Ujficiale, kan de cholera-epidemie in
Italië als volkomen geëindigd worden be
schouwd, en zijn dientengevolge alle qua
rantaine maatregelen opgeheven.
De President der Atnerikaansche Unie
heeft eene boodschap tot het Congres ge
richt, waarin gezegd wordt, dat ofschoon
de handeling vau de overheid in Canada
jegens de Atnerikaansche visschers, strekken
kou om de vriendschappelijke betrekkin
gen tusschen de beide lauden in gevaar te
brengen, de President toch hoopt dat de
onderhandelingen met Engeland weldra
tot eene bevredigende regeling der vissche-
rij-quaestie zullen leiden.
De Regeering, de bescherming van den
letterkundigen eigendom willende begunsti
gen is toegetreden tot de overeenkomst
van Bern.
Helmbusck een einde aan deze droevige afscheids
scène, door Sara in het reeds wachtende rijtuig
te helpen instappen en zijne dierbaren nog even
de hand te reiken. Daarna stapte ook hij in
het rijtuig, waar Sara haar hóófd weenend en
snikkend tegeu de kussens hield vorborgeu.
„Vergeet ons niet, Sara, en bemin ons steeds,
ook wij zullen u nooit vergeten", riepen Max
en Carola nog in het rijtuig, dat zich reeds in
beweging stelde. Nog een paar minuten eu
Sara was aan hunne blikken onttrokken.
„Dat zal een genoeglijke dag zijn, mama,
als wij ons hier, na eenige jaren scheidens,
geheel volwassen, mogen terugzien", meenden
de kinderen, toen zij met de moeder de woning
binnentraden.
In gedachten verzonken, antwoordde deze
„Ja kindoren, geve God, dat het wederzien
waarlijk genoeglijk voor ons en u zij."
Max en Carola zagou hunne moeder verwon
derd aan, want zjj begrepen geenszins de bedoe
ling dezer woorden.
{Wordt vervolgd.)
