NIEUWE
IV o. 1065.
Zondag 12 December 1886.
tide Jaargang.
Parlementaire ziekte-
teekenen.
BUITENLAND.
Liefde en plicht.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem r 0,85
Foor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,
Voor het Buitenland
Ais onderljjke Nummers
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem.
1,50
0,06
AGITE MA HON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIES
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Centant.
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrjjdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KÜPPERS I.AURET.
Reeds meermalen gevoelden wij ons ge-
drougeu te wijzeu op parlementaire ziekte-
teekenen. Als wij daartoe overgingen, dan
deden wij zulks altijd met de bedoeling om
te doen uitkomen, hoe aan den constitu-
tioneelen regeeringsvorm gevaren verbon
den zijn, welke alleen door het betoon van
politieke wijsheid, van zelfbedwang en zelf
verloochening bij Minister en Kamerledeu
zijn te ontgaan.
De constitutioueele Monarchie is nu een
maal de regeeringsvorm gewordeu. Wij
achten haar allerminst een ideaal, doch
wij zouden het eene onpraktische dwaas
heid achten, tegen haar den strijd te aan
vaarden. Volgens onze opvatting is het
wijzer om te helpen waken tegen ontaar
ding, of, waar deze is ingetreden, te trach
ten het kranke te doen wijken en gezon
der toestanden te doen geboren worden,
dan naar het onmogelijke te streven. Men
kan zeker met zijn hoofd tegen een muur
aanloopeu, maar men weet vooruit, dat de
muur niet zal wijken, en dat het eenige
resultaat zal zijn, het bekomen van eene
wonde aan of zwelling van het hoofd. Het
best is dus, dat men zich eenvoudig bepale
tot het aanwijzen der feilen en verschijn
selen, waaruit blijken kan, welk schrome
lijk misbruik vau de vrijheden, door de
coustitutioneele instellingen verleend eu ge
waarborgd, wordt gemaakt.
Door telkens het licht der openbaarheid
op die bedenkelijke teekenen te doen vallen,
houdt men de nationale couscieutiën wak
ker, terwijl bij de stembus met die Afge
vaardigden, door wie dikwerf op zeer licht
vaardige wijze in de volksvertegenwoordi
ging wordt geageerd, behoorlijk kan afge
rekend worden. Geschiedt dat niet, dan
ligt dat aan de betrokken kiezers, niet
aan de kieswet of het kiesstelsel, daar hei
de, hoe gebrekkig zij ook zijn, toch niet
beletten, dat de kiezers de gedragslijn der
gekozenen ernstig toetsen aan de beginse
len van orde, vrijheid en recht.
Ditmaal werden wij tot schrijven over de
parlementaire ontaarding gedrongen door
een incident,dat zich voordeed in de discussie,
in de Tweede Kamer gehouden over de
Begrooting van het Departement van Jus
titie. De zaak, welke het gold, is zoo vies
(gelijk de heer Keuchenius zich uitdrukte)
dat wij slechts aanduidend van haar kan
nen gewagen.
Door den heer Keuchenius werd name
lijk gewezen op een boekje, dat zelfs ver
spreid was onder de politie-agenten in
verschillende plaatsen, en in welk schan
delijk geschrift middelen aan de hand wor
den gedaan om te voorkomen, dat de min-
bedeeldeu gedrukt worden door de zorg
van een groot gezin. Het bewuste hoekje
is uitgegeven door den Nieuw-Malthusi-
FEUILLETON.
10.
Vervolg).
IV.
Op de vleugelen des tijds zijn weder 4 jaren
heengevloden. In de woning van Helmbusch is
nog alles bij liet oude gebleven; met de gewone
nauwgezetheid bestiert hij zijne talrijke en veel
omvattende zaken, bij is nog krachtig, alhoewel
enkele zilverdraden zich in zijn donkerkaar vertoo-
nen. Zijne gemalin Ernestina heeft in al dien tijd
niets van hare bekoorlijkheid verloren; met (1e
grootste zorgvuldigheid volbrengt zij onverdro
ten hare plichten als huisvrouw.
Eenige dagen geleden had Helmbusch, van
eene reis teruggekeerd, twee dames medegebr.ioht,
die door hare uitgelaten vroolijkheid vrij wat
leven in de stillo woning deden ontstaan. Moe
der stond verwonderd en blikte schier ongeloo-
felijk naar beiden, die met een stormacktigeu kreet
van blijdschap haar in de armen sloten en haar
aanhoudend begroetten, als haar beider innig
geliefd moedertje.
aanscken Bond, waarvan zekere heer Ger
ritsen president is en de heer Heldt, lid der
Iweede Kamer, secretaris.
Laatstgenoemde heer stond, nadat de
heer Keuchenius de medewerking van den
Minister van Justitie had ingeroepen, om
althans het propaganda-makeu voor zulke
begiuseleu ouder de politie-agenten te voor
komen, op, ten einde het bewuste boekje
te verdedigen.
Dat een lid der Nederlaudsche Tweede
Kamer zich kan geroepen achten het op
te nemen voor eeu geschrift, welks strek
king in strijd is met de Goddelijk wet en
zelfs met de teederkeid van's meuschen zede-
gevoel, daarin zien wij een bedenkelijk tee-
keu des tijds. Het feit verraadt dan ook
de afwijking van het algemeeue zedelijk
heidsbegrip, in de Christenwereld gehuldigd,
en het werpt eeu schitterend licht over de
samenleving, de maatschappij,aan den avond
van de 19e eeuw.
De Minister van Justitie schonk, geluk
kig, voldoening aau de veroutwaardigiug
vau den heer Keuchenius. Het pleidooi vau
den heer Heldt eenvoudig ignoreerende, be
loofde hij den Minister vau Binnenland-
sche Zaken in kennis te zullen stellen met
het door den heer Keucheuius medegedeelde.
Die Minister was de aangewezen persoon
om den Burgemeester vau die Gemeente,
waarin de verspreiding onder de politie
agenten had plaats gehad, daarover te
schrijven en zijn oordeel te zeggen. De
heer Keuchenius verklaarde zich voldaan
met de toezeggiug van den Minister.
Trouwens van den heer Du Tour Van
Bellinchave was niet anders te wachten,
dan dat hij alles zou doen, wat de hand
having der beginselen van zedelijkheid kan
in de hand werken. Niet alleen de Minis
ter vau Justitie, ook de President der Ka
mer hield zich ferm in deze zaak. Toen de
heer Heldt het boekje in bizonderheden
wilde gaan bespreken, merkte hjj dien Af
gevaardigde op, dat de theorie van den
Nieuw-Maltkusiaauschen Bond niet aau de
orde was en toen de heer Heldt toch zijn
gevoelen over de tendenz van het boekje
wilde ontvouwen, verklaarde de President
zoo beslist mogelijk, dat hij niet kou toe
staan, dat over den inhoud van het ge
schrift in quaestie eene uitvoerige discus
sie werd gehouden.
Dat afworend optreden van den Voor
zitter der Tweede Kamer dient te worden
geprezen.
De heer Keuchenius had zich niet dau
met eeu zeer enkel woord uitgelaten over
de brochure (alleen hare verspreiding onder
de politie-ambtenaren had hij aangeroerd)
terwijl bij later erkende, dat zij te onrein
moest geacht worden om, ongeroepen, ken
nis met haar te maken.
Het feit, dat een der Afgevaardigden des
volks de verdediging van het onzedelijk
geschrijf vau den Nieuw-Malthusiaanschen
Bond op zich durfde nemen, noemden wij
Maar hoe was het mogelijk, dat de twee
kinderen in eeu tijdsverloop van vier jaren zoo
zeer veranderd waren De twee dames waren
niemand anders, dan Garola en Sara, die als
zeer ontwikkelde meisjes, den ouden huiselijken
kring kwamen verlevendigen.
Carola had in al hare fijne trekken de ge-
heele bekoorlijkheid van een kind bewaard en
voegde daarbij de waardigheid der vrouw. Op ge
heel haar wezen lag de blos der lieftalligheid.
Hare schoonheid kon men het best vergelijken
bij een schoonen lentedag, waarop geur van
bloesems en zonneschijn u tegenlacht.
Was Carola schoon en minzaam, Sara verscheen
als eene tooverprinses. Was dit nu het anders
zoo bleeke kind, met het mager uitzicht op de
kantige trekken, zooals wij haar hebben leeren
kennen? Is deze slanke, bekoorlijke meisjes
gestalte met de voortreffelijke houding en het
marmerblanke, klassiek sekoone gelaat dan wer
kelijk onze Sara?
Het lijdt geen twijfel of zij is het, ja zij is
het in eigen persoon, want al is zij ook
zeer veel veranderd, hare fonkelende oogeu
staren droomend on nadenkend, als voorheen
het schijnt, als wilde zij de vlucht harer ge
dachte tot in de breede, oneindige ruimte volgen.
zoo straks reeds een parlementair ziekte-
teeken van den dag.
Zou de meerderheid, wij zeggen niet
der opgekomen maar van al de ingeschre
ven kiezers in het district Sneek, het met
den vertegenwoordiger van Sneek, die voor
zulk eeu schandelijk geschrijf durfde te
pleiten, eens zijn?
Wij gelooveD en hopen van neen. Doch
waarom werd het mandaat van zulk een
man nog in Juni van dit jaar hernieuwd?
Moet het antwoord op die vraag niet lui
den: omdat zeer vele honderden kiezers
in het district Sneek, lauwe menschen zijn,
voor wie het eene onverschillige zaak sehijnt
te wezen, aan welke mannen de beharti
ging der groote volksbelangen wordt op
gedragen. Dat er duizenden bij duizenden
zulke kiezers in Nederland ziju, daaraau
moet het geweten worden, dat de toeken
ning vau kiesbevoegdheid aau de burgerij
vaak zulke slechte vruchteu draagt.
Waren alle kiezers mannen van begin
selen en karakter, dan zou het kiesstelsel,
waaronder wij leven een ideaal voor ons
vormen. Thans is zulks niet het geval.
Wij aanvaarden het kiessysteem dau ook
als een noodzakelijk kwaad.
Over de zedelijkheids-quaestie had in de
Tweede Kamer ook eene belangrijke ge
dachten wisseling plaats. De heer Keuchenius
had het veel besproken geschrift onzedelijk
genoemd. Daartegen kwam de heer Van
Houten op. Hij ontzegde den heer Keuche
nius het recht om te decreteeren, wat ze
delijk is. Volgens het oordeel van den heer
Van Houten kan de heer Keuchenius niet
verder gaan, dau getuigeuis te geven van
hetgeen hij, persoonlijk, voor zedelijk
houdt.
Moesten wij dus den heer Van Houten
gelooven, dau bestaat er geen objectieve
zedelijkheid meer; wij hebben dan alleen
te maken met de zoogenaamde onafhanke
lijke moraal, van welke geene betere qua-
lificatie kan gegeven worden, dan dat zij
onafhankelijk is van alle moraal.
De heer Van Houten ging nog verder.
Hij stelde het goddelooze boekje gelijk met
eeu godsdienstig traktaatje.
Wij gelooven, dat de richting, waartoe
ook de heer Van Houten behoort, zich wel
niet sterker in al hare ontzettende diepte
van miskenning van de Goddelijke wet kan
openbaren, dau in de uitspraak van dien
Afgevaardigde geschiedde.
Opmerkelijk is het, dat dit debat juist
plaats had bjj de beraadslaging over het
Departement van Justitie. Ging toch de
leer van den heer Van Houten op, dan
zouden er geen misdrijven of overtredingen
bestaan, geheel het Departement van Jus
titie, ja het pas ingevoerde nationale
strafwetboek zou kunnen opgeheven worden
of afgeschaft. Vele dieven eu moordenaars
zouden natuurlijk beweren, dat, volgens
liunne opvatting, stelen eu moorden niet
onzedelijk is, mitsdien ook niet door den
Zeker, bare schoonheid ware verblindend, indien
men bij baar niet miste, wat Carola zoo aan
trekkelijk maakte. Zij geloofde nog niet in het
teeken des Kruises.
Vroolijk gestemd was Sara, na vier jaren, in
het huis harer pleegouders teruggekeerd eu zij
gedroeg zich, als of zij het nog nooit had ver
laten, want hare ziel hing geheel en al aan de
braven, die zich harer, de verlaten wees, zoo
liefderijk hadden aangetrokken.
Hoewel Helmbusch en zijne vrouw reden had
den, om met waren hoogmoed op Sara neder
te zien, toch konden zij elkander niet verhelen,
dat zij, zoowel uiterlijk, als innerlijk, veel was
veranderd. Het verblijf in bat gesticht had haar
tot het bewustzijn gebracht, welke macht de
schoonheid eu de rijkdommen op de stervelingen
hier beneden uitoefenen.
Wijl zij nu wist, dat zij zich in 't bezit dezer
hoedanigheden bevond, was zij bij wijlen voor
hare omgeving zeer trotsch en afgepist en volgde
zij steeds haren eigen zin. Troffen haar dan de
verwijtende blikken harer pleegouders, dan maakte
zulks grooteren indruk op haar, dan urenlange
vermaningen en verwijten; dau wierp zij zich
bedroefd aau het hart der braven eu was weder
het lijdzame en goede kind van voorheen. Bij
aardschen rechter mag gestraft worden.
In het stelsel van den heer Van Houten
gaat de zedelijkheid, maar ook de maat
schappelijke orde en veiligheid, volkomen
te loor.
De «amenleviug daalt, in 't systeem
van deu Groning3chen Afgevaardigde zelfs
beueden het peil der dierlijke samenwoning,
wijl daarin nog dikwerf sporen van zekere
wetten en ordeningen te bespeuren zijn.
De leer van den heer Van Houten is de
bandeloosheid tot stelsel verheven.
Ieder Nederlander, die zich nog niet los
gevoelt van de meest eenvoudige beginselen
van Godsdienst au zedelijkheid, weet nu
wat hij vau de democratische richting, tot
welke de heereu Heldt eu Van Houten be
lmoren, heeft te wachten. En die democra
tische begrippen vloeien noodwendig uit
de liberale denkbeelden voort.
Ook aau die waarheid zij men gedachtig.
Zoo dikwerf wordt toch vergoêlijkend ge
zegd, als er sprake is vau een liberaal,
»nu ja, maar hij is niet gevaarlijk.*
Wij zeggenhij is wel gevaarlijk, als
gevolg van de beginselen, welke hij belijdt.
De parlemeutaire ziekte-teekenen, bij
welke wjj stil stondeu, bewijzen alzoo nog
maar te zeer, de noodzakelijkheid om den
strijd tegen het liberalisme, op elk gebied,
met kracht te blijven voeren. Alle geloo-
vigen inzonderheid moeten zich diep door
dringen vau het besef, dat de wereld- eu
levensbeschouwing van deu liberaal, lijn
recht staat tegenover die van den Christen.
Het Kruis van Golgotha is ook den liber
tijn eeue ergeruis en eene dwaasheid.
In de Belgische Kamer hebben, bij het
onderzoek in de afdeeliugen, van het wets
voorstel d'Oultrement, 52 stemmen zich
vóór en 43 stemmen tegen het beginsel
van deu persoonlijken dienstplicht verklaard.
Het wetsvoorstel zelf is echter in de af
deeliugen met groote meerderheid ver
worpen.
De geheele Berlijnsche pers beweert,
dat het aanblijven van Generaal Boulan-
ger als Minister van oorlog bij de miuis-
teriëele crisis in Frankrijk eene bedreiging
voor Duitschland is.
Men verzekert te Parijs dat het mee-
rendeel der tegenwoordige Ministers zou
overgaan in het Kabinet-Goblet. Slechts
voor de portefeuilles van biuneulaudsche
zaken, financiën, buitenlandsche zaken en
justitie zouden nieuwe titularissen op
treden.
Uit St. Petersburg verneemt de Stan
dard dat de Russische Regeeriug weigert
de Bulgaarsche deputatie te ontvangen.
De Nationale Zeitung bevat eeu schrij
ven uit Coustantiuopel, naar luid waarvau
bij den Sultan verschijnselen van krenking
van geestvermogens waargenomen zijn van
dezelfde soort als zich voordeden bij wijlen
de eerste gelegenheid verviel zij eehter weder in
hetzelfde euvel.
Volgens de laatste wilsbeschikkingen van haren
vader, beschikte Sara tot hare meerderjarigheid
over een aanzienlijk zakgeld, waarmede zij vroe
ger, gehoor gevende aan de inspraken van haar
medelijdend hart, dikwerf, al v,as het dau ook
niet met overleg, den nood harer medemenschen
had gelenigd. Do jarenlange verkeeriug met
kameraden van haren leeftijd en der meest ver
schillende geestesontwikkeling, had bij haar de
zucht naar voorwerpen en benoodigdheden doen
ontstaan, welke zij vroeger niet had gekend
Het rijkelijke zakgeld werd schier aan nutte-
looze dingen verkwist en 't was op verre na niet
toereikend om hare zucht naar verkwisting te
voldoen. Wel was Sara de erfgename van een
groot vermogen, zoodat eenige buitensporig
heden niet veel gewicht in de weegschaal legden,
doch wie kon weten, welk raadsel de toekomst
voor haar verborg: want kleine, oubeduideude
oorzaken hebben dikwerf de grootste gevolgen
(Wordt vervolgd.)
