NIEUWE
N*. 1081.
Zondag 6 Februari 1887.
12de Jaargang.
Een eiseli en een gevaar ties
tijds.
BUITENLAND.
i.t
HAULERS! lil O l'R A IT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlem1 0,83
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,—
Voor het Buitenland 1,50
Afzmderljjke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem'
AlNUENDRd?
tefFZ»
AQITE MA NON AGUTATE.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Van 16 regels.30 Cents.
Elke regel meer
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: K P P ER S LAUREY.
De toestand van Europa wordt terecht
voor bedenkelijk gehouden. Meermalen heb
ben wij daarop gewezen. Wij deden dat
telkens als de legerquaestie hier aan de
orde kwam. Aan welke oorzaak dat onze
kere, dat beangstigende van de positie in
ons werelddeel moet worden toegeschreven,
daarover hebben wij ons al dikwerf uitge
laten. De nieuwe denkbeelden hebben de
verwarring der geesten doen ontstaan.
Of wij dan tegen al het nieuwe zijn ge
kant? Volstrekt niet. Een absoluut tegen
stander van het nieuwe kan, naar ouze be
scheiden meeuiug, een verstandig mensch
moeilijk zijn. Stilstand wordt nergens in de
schepping Gods waargenomen; uit de kiem
wordt de vrucht geboreu; groeien is eene
natuurwet. Als men dan ook aan de tegen
standers der revolutie verwijt, dat zij man
nen van den teruggang zijn, dan verkon
digt men dood eenvoudig eene dwaas
heid.
Wat is het geval? De omwenteling was
werkelijk niet een stap op deu goeden weg.
Zjj was, op haar gunstigst beschouwd, een
wanhoopskreet, welke werd aangeheven
over onmiskenbare misbruiken. Dat was zij
voor de groote menigte; de leiders der be
weging hadden oogmerken, die niets hadden
uit te staan met de billijke grieven der
natie. De volksmenners wilden treden in
de machtpositie waaruit zij den Koning
verdreven. Het programma der revolutie
was dan ook maar eene leus, geen begin
sel. Vrijheid, gelijkheid, broederschap, dat
zou aller deel worden. Wel verre, dat dit
plaats greep, ziju de ongelijkheid, de on
vrijheid, de haat in kracht ontzettend toe
genomen.
Dat kou ook wel niet anders, daar (en
dat is het hoofdgebrek der omwenteling
geweest) de beteekenis van den godsdienst
werd miskend. De godsdienst nu is, ten
slotte, de eenige kracht, welke tot het
goede en groote in staat stelt, bekwaam
maakt.
Niet dus, omdat men zegt vooruit te
willen, zijn wij tegen de nieuwe ideeën,
ook op politiek gebied gekant, maar om
dat men niet avanceert in de ware richting.
Zoodra men den mensch isoleert van zijn
oorsprong, van God, vervreemdt men hem
van zijne oorspronkelijke levensfeer; de3
meuscken zedelijken aanleg kan dan niet
tot zijn recht komen. De gevolgen van de
dwaling der revolutie bleven niet uit. Ge
lijk wij reeds aanstipten gaf de omwente
ling niet wat zij beloofde. Hare vruchten
waren vergiftigd.
Dat bleek ook met betrekking tot de
verhouding der volken. Toen Napoleon I
gevallen was, wilde men ook breken met
de revolutie, welker werktuig en beul
hij was geweest. Had hij Europa uiteenge
rukt, men zou het weer iueeuzetteu. Het
congres van Weeuen verrichtte dien ar-
F E U1LLE TON.
Angelika.
Vervolg.)
III.
Een onverwacht bezoek.
Verscheidene weken verliepen voor hem tus-
schou In.op u i vrees, doch langzamerhand kwam
er verbetering in zijn toestand, en nu was hij
weldra in laat zijnen verplegers met hartelijke
woorden dank' te zeggen.
Tijdens de zieke Bewusteloos in de koorts lag,
had Angelika vele uren van den dag aan zijne
legtrsponde doorgebracht, hem meermalen koude
compressen op 'i hoofd gelegd, doch toen hij
begon te genezen, liet zij zich niet meer zien.
Op zekeren dag was de zeke in zooverre her
steld, dat hij eenige uren in deu leuningstoel
kou doorbrengen en nu ondervroeg hij den Graaf
omtrent zijne dochter, terwijl hij den wensch uit
drukte kennis met haar te mogen maken. De
bedienden van den Graaf hadden met zooveel
beid. De oude Statenlijnen werden weder
getrokken, terwijl slechts zeer eukele nieu
we Rijken werden gevormd.
Iu 't algemeen kweet het cougres zich
met succes vaa ziju last. Het resultaat van
die diplomatieke bemoeiiugeu hadeveuwel
dau alleen waarlijk bevredigend ktiuuen
zijn, als de Regeeringen metterdaad aau de
volken het voorbeeld hadden gegeven om
aau de begiuselen der otnweuteliug deu rug
toe te keereu. Meu trachtte echter wel de
producten der revolutie, voor zooveel de
Stateu-formatie betrof, te vernietigen, maar
het zaad, waaruit zij waren opgeschoten,
werd niet onschadelijk gemaakt.
Zoo werkte het gif der omwenteling
voort. De treurige gevolgen daarvan ble
ven niet uit. De tractaten werden niet
geëerbiedigd, maar verscheurd. De samen
stelling van geheel Europa werd totaal
gewijzigd.
Meer dau eenmaal deden wij uitkomeu,
hoe alles in ons werelddeel op losse schroe
ven werd gezet. Wij zullen daarom bi] die
gewelddadige uiteenrukking van Staten uiet
stilstaan. Slechts willen we nadruk leggen
op de gevolgen, welke de permanente toe
stand van revolutie voor een kleinen Staat
moet hebben.
Nog dezer dagen werd het terecht in
een bevriend orgaan erkend en ontwikkeld,
dat elk klein Rijk, 't welk prijs stelt op
het behoud van zijne zelfstandigheid, op
het versterkeu zijuei weerbaarheid moet
bedacht ziju en steeds meer wordeu. Waar
begiuselen niet meer geldeu, daar wordt
zelfverdediging meer dau ooit de eenige
weg tot zelfbehoud.
Teu volle kunnen wij ons dus vinden in
deu aaudraug tot het letten iu verhoogde
mate op de eischen der defensie. Neder
land moet zijne onzijdigheid kunnen hand
haven. De groote mogendheden, welk elkaar
bestrijden, moeten eik voor zich en ten
volle er vau overtuigd zijn, dat wij onze
neutraliteit, te midden vau de reuzeuworste-
liug, kunnen verdedigen. België en Zwit
serland geven ons het voorbeeld. Trouwens
reeds sedert jaren was ouze Regeeriug in
deu aangeduideu zin werkzaam. Allerminst
is het dus onze bedoeling om de beteeke
nis der defensie-quaestie te verkleinen. Ook
wij steunen de vervulling van elkeu bil
lijken militairen eisch, als een eisch des
tijds. Toch moeten wij opmerkzaam ma
ken op een gevaar, dat daarbij dreigt.
Gebruik makende van de beerschende
spanning en onrust, zoeken sommigen ook
ons vaderland te voeren op den weg van
ultra-militarisrae. Daartegen komen wij op.
Evenzeer als tegen auti-militarisme, zijn
wij tegen overdreven militarisme gekaut.
Reeds vroeger hebben wij onze denk
beelden over de defensie-vraag, met be
trekking tot ons eigen land, ontwikkeld.
Wij weuschen, dat niets worde verzuimd,
wat geschieden kan en moet om de weer
baarheid van Nederland te verhoogen. Niets
ligt verder van onze bedoeling dan dat
kleingeestig beknibbelen van de uitgaven
lof over liare goedaardigheid en beminnenswaar
digheid gesproken, dat hij met ongeduld hare
komst verbeidde. De Graaf willigde zijn verzoek
in en trok aan de schelkoord. Een bediende
verscheen en ontving het bevel de jeugdige
Gravin te roepen. Zij verscheen en bij haar bin
nenkomen reikte de vader haar de hand toe
en stelde haar als zijne eenige dochter deu ouden
edelman voor.
Minzaam neeg zij zich tot den zieke en
wenschte hem in ongekunstelde woorden hartelijk
geluk met zijne spoedige genezing.
Met vaderlijko teederheid, met aandoening
zelfs, aanschouwde de zwakke grijsaard het be
koorlijke meisje, terwijl hij eerbiedig hare hand
aan zijne lippen bracht.
De Graaf streelde de wangen zijner dochter
en sprak: „Kind, nu komt het er op aan, onzen
gastvriend het leven te veraangenamen en den
tijd te dooden Samen rekenen we op u!"
„O, vader, als het daarop aankomt zal de
heer Markies volstrekt niet over verveling te
klagen te hebben", was haar vriendelijk ant
woord.
Weldra knoopte zij met den grijsaard een le-
voor leger en vloot van hetwelk de libe
ralen (behoudens eukele loffelijke uitzon
deringen) doorgaans blijk geven.
Bezuinigen is eeu noodzakelijk streven,
dat steeds op onze sympathie zal kuuueu
aanspraak makeu. Men moet echter weten
op welke deelen vau den Staatsdienst, zou-
der gevaar voor het Rijk, die besparing
kan toegepast wordeu. Eu nu zouden wij,
in de gegeveu omstaudigheden, het aller
laatst karig willeu zijn tegenover de ver
vulling der behoefte voor onze zee- en
landmacht.
De wijze waarop men den jongst afge
treden Minister vau Marine, tot terugtre
den noopte, deed ons daarom hartelijk leed.
Onze zeemacht moet versterkt wordeu, al
leen reeds om de noodzakelijkheid der ver-
digiug van onze kusten. Eeu buiteulandsch
blad constateerde dezer dagen, dat Neder
lands kustverdediging veel te wenscheu
overlaat. Al outzeggen wij nu den vreem
deling ook al (het was een Duitsch blad)
om zich te mengen ia onze zaken, ook iu
die der defensie, toch kunnen wij uiet an
ders dan de juistheid vau zijue opmerking
toestemmen.
Onze landmacht verkeert zeker in bete
ren staat; doch er moet nog veel geschie
den eer zij zal wezen, wat zij behoort te
zijn. Dat wordt ons verzekerd door alle
deskundigen. Alleen over de middelen,
welke nog moeten aangewend worden, be
staat verschil van zienswijze.
Terwijl velen ouze weerbaarheid op uit
stekenden voet meeneu te kunnen brengen,
zonder de invoering van deu persoonlijken
dienstplicht, verklaren auderen, dat dit niet
zal kuuueu geschieden. Zij eischen daarom,
dat de plaatsvervanging en nummerver
wisseling zulleu afgeschaft wordeu.
De laatstbedoelde redders onzer defensie
beroepen zich vooral op Duitschlaud. Der
gelijke voorbeelden echter moeten met
groote omzichtigheid worden bijgebracht.
Duitschlaud is eeu militaire Staat; alles is
daar op het begrip van de militaire tucht
gegroudvest. Zulk een regeerstelsel zou niet
iu deu smaak van ons vrijheidlievend volk
vallen. Nederland moet, ook op militair ge
bied,op specifiek Nederlaudsche wijze worden
geregeerd.
Tot hen, die van oordeel zijn, dat onze
nationale verdediging alleszins bevredigend
kan versterkt worden, zonder dat men der
Natie nieuwe militaire lasten zal behoeveu
op te leggen, behooreu de Generaals Reuther
en Van der Schrieck. Waar zulke mannen,
met eere grijs geworden iu den dienst, het
nog mogelijk rekenen, dat de plaatsver
vanging kan behouden blijven, daar durven
wij ons standpunt, tegen deu persoonlijken
dienstplicht gekant, gerust nog kaudbaven.
Daarenboven de oefeningsplichttegen wel
ker invoering wij geen bezwaar hebben,
kau zeer wel door eene verbeterde inrich
ting der schutterij worden verzekerd.
Men moet dus waken tegen het gevaar
dat de voorstanders van den persoonlijken
dienstplicht hun stelsel zouden doordrijven
vendig gesprek aan, de tijd ging ongemerkt
voorbij, tot dat Vader Erancesco het onderhoud
afbrak en bemerkte, dat de zieke rust noodig
had, en zich te bed moest begeven.
Al haren tijd bracht nu de jonge Gravin in
de kamer van den ouden Markies door en wist
hem op de aangenaamste wijze te onderhouden.
Hij was verbaasd over haar gezond oordeel en
haren rijken schat vau kennis. Het meeste ge
noegen schiep hij in de stichtende liederen, die
zij meesterlijk met de harp wist te begeleiden.
Daarentegen vertelde de markies haar van de
veelvuldige reizen, die hij gemaakt had onder
alle volkeren en in alle landen van Europa,
doch voornamelijk over die in Spanje.
Hoewel die reisverhalen haren geest boeiden,
liet zij toch riiet merken, dat zij het slot nog
nooit verlaten had, want zij vreesde, dat de Mar
kies haren vader er eens mocht over spreken
iets, dat weder een nieuw verdriet zou kun
nen veroorzaken. Hoezeer echter verheugde
zij zich. er in, dat, sedert het toeval den Markies
hierheen gebracht had, alle droefgeestige gedach
ten, alle donkere wolken haren vader meer en
meer voorbijtrokken. Welke vreugde voor haar,
onder den indruk der gevaren van hef
oogeublik. Yan het Nederlaudsche volk
moet niet meer worden gevraagd, dan het
in billijkheid kan leveren. Daaraan zij men
gedachtig ook bij het vrageu van ünan-
ciëele offers. Tot karigheid mag men niet
vervallen, maar evenzeer moeten de uit
gaven voor leger en vloot niet noodeloos
worden overvoerd.
De belastingdruk onzer Natie mag niet
wordeu bezwaard. Da welvaart is niet van
dieu aard, dat laugs den weg der directe
belastiugeu, nog meer kan opgebracht wor
den. Alleeu het tarief vau iukomeude rech
ten zou nog belangrijk rnedr kunnen af
werpen.
Tot de verkoogiug vau dat tarief ga
meu over; de vaderlandsche nijverheid zal
daardoor tevens worden gebaat. Deed men
dat en bestemde men dau de opbrengst
dier meerdere rechten om de hoogere uit
gaven voor leger en vloot te bestrijden,
dan zou men een dubbel doel bereiken.
Men zou de grenzen des landsmaar ook het
terrein onzer vaderlandsche industrietegen
aanvallen van buiten hebben beschermd.
Aan België worden ook al groote wape-
niugs-eu gelduitgevens-plaunen toegeschre
ven. Niet miuder dan vijftig millioeu zou
de Regeeriug willen aanvragen voor ver
sterking van Autwerpen en tot bevestigin
gen iu het Sambre-dal en de vallei van de
Maas.
Krachtens eene wet op de vereenigin-
geu en vergaderingen heeft de Hamburg-
sche politie de openbare kiezersbijeenkom
sten verboden, welke door de Duitsche vrij
zinnige partij tegen eergisteren en gisteren
waren belegd.
Na erkend te hebben, dat de toe
stand ernstig is, bespreekt le Journal des
Débats de bewapeningen in Duitschland.
Het blad vindt de aaunemelijkste reden in
deu verkiezingstoestaud in Duitschland.
Het geldt hier voor den Keizer, voor Prins
Von Bismarck of Yon Moltke niet het ver
overen vau eene meerderheid, maar het be
treft hier den strijd om een begiusel en
het redden van een werk. De Regeeriug
wil het door haar opgetrokken gebouw door
alle mogelijke middeleu, zelfs door de tee-
derste tegeu de partijen en de bemoeizucht
der Kamer waarborgen.
Dit beproeft zij, al stelt zij daardoor het
geduld en de koelbloedigheid der naburige
volken op eeu harde proef.
Frankrijk geeft thans 39 pCt. meer voor
zijne vloot uit dau in 1876, Duitschland
43 pCt.Rusland 45 pCt., Italië 133 pCt.
Alleen Oostenrijk's uitgaven zijn dezelfde
gebleven.
Aan Ihe limes wordt uit Weenen
geschreven, dat aangezien Prins George
vau Leuchtenberg lid van de Keizerlij
ke familie van Rusland niet verkies
baar is rechtstreeks op voordracht van die
Mogendheid, het Kabinet van St. Peters
als de vader nog eens vroolijke en genoegelijke
dagen mocht beleven.
IV-
De twee vriendinnen.
Zoo verliep de tijd op de aangenaamste wijze
en weldra was de Markies zoover hersteld, dat
hij, leunende op den arm van zijn gastheer,
eene wandeling in de open lucht kon ondernemen.
Nu eerst zond hij zijne bedienden naar Aken
teneinde de familie kennis te geven van liet on
geval en zijne spoedige genezing, want, alvorens
hij in bezwijming viel, had hij op het streng
ste verboden, dat, indien hij er het leven zou
afbrengen, vooral niets aan zijne aanverwanten
mocht bericht worden,om hen niet te verontrusten.
Da Markies had voor eenigen tijd een bezoek
afgelegd bij zijne dochter, die met haar gemaal
eeu der Noordelijke kasteden, Well, bewoonde.
Om zijne familie eene kleine verrassing te ver
schaffen, liet hij van zijne komst niets weten.
Dus men waande hem nog altijd als op reis
zijnde en dacht er volstrekt niet aan, dat
hem eeuig ongeluk zou overkomen zjjn.
Wordt vervolgd,)
