NIEUWE
1085
Zondag 20 Februari 1887.
12de Jaargang.
Leve de Koning!
Provinciale Staten.
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland tr. p. p.
Voor het Buitenland
Afionderlflke Nummers
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BtTREA.tr: St. Jansstraat Haarlem*
r 0,85
li—
1,50
0,06
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag-
avond voor 6 uur ingewacht.
Angelika.
so
(Wordt vervolgd.)
ttiAMMSCEI OOVR4IT.
ABONNEMENTSPRIJS
NTLENDRAf
AGITE MA WOW AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIE»
Uitgevers: K PP ER S LAUEET.
De dag van 19 Februari is een gewich
tige bij uitnemendheid. Z. M. onze geëer
biedigde Koning mag zijn 70ste jaar vol
tooid zien. Door geheel het Nederlandsche
volk werd die dag met buitengewone be
langstelling verbeid. God zij dank, nog al
tijd is de liefde voor het doorluchtig Hoofd
van den Staat diep geworteld in het ge
moed van het Nederlandsche volk. Alge
meen wordt begrepen, dat bet behoud van
den monarchaleu regeeringsvovm, een der
waarborgen is voor het behoud van
Nederlands vrijheid en zelfstandigheid.
De revolutionnaire geest dezer eeuw werpt
overal omver, al wat goed eu heilzaam is tot
handhaving van hetgeen elke natie als het
hoogste, op stoffelijk gebied, waardeert, do
onschendbaarheid van het grondgebied, de
nationale regeering, de Troon.
Wij leggen nadruk op dat laatste woord.
Een Troou is toch geheel wat auders dan
een presidialen zetel. Zulk een regeerstoel
wordt afwisselend, dan door dezen, dan
door geuen bezet. Eene Presideutskeuze
geeft altijd de zegepraal van de eeue partij
over de andere. Dat ziet meu b. v. iu de
Vereenigde Stateu. Daar gaat alles overi
gens nog al wel. De vorm van het Ge-
meenebest heeft daar van den aanvang der
grondvesting van den Staat bestaan. Toch
levert de Noord-Amerikaausche Unie tel
kens een schouwspel, dat niet zeer vereereud
voor de bevolking is.
Te New-York is geconstateerd, dat de
stadsregeering iu handen was van eene be
paalde club, die er op uit was om het
gemeentelijk gezag dood eenvoudig te ex-
ploiteeren'teu bate van persoonlijk stoffe
lijk voordeel. Millioeneu zijn op die wijze
verdiend en dus letterlijk aan de ingezete
nen ontstoleu. Nog erger is het, dat zelfs
bij de verkiezing van dén President het
geld eene groote rol speelt. De partij, welke
het meest kan betalen, heeft ook de beste
kans om iu den strijd overwinnaar te
blijven.
Zulke toestanden zijn nu niet precies
geschikt om de ingenomenheid met de re
publiek te voeden.
Frankrijk toout ons nog andere gruwe
len. Daar woeden de republikeinen tegen
den Godsdienst; om hem te treffen doodt
men de vrijheid.
De republikeinsche is de duurste eu de
slechtste van alle bestuursvormen. Ook bij
ons te lande heeft hij bestaan. De Repu
bliek der Vereenigde Nederlanden, gegrond
op de Unie van Utrecht, was meer dan
twee eeuwen hier gevestigd. Welke jam
merlijke uitkomsten heeft zij ten slotte op
geleverd! In 't begin, toen de omstandig
heden alle gunstig waren, toeu het volk
zich gemakkelijk oudeisckikte aan den in
vloed der Oranjes, ging alles wel. Ouder
Frederik Hendrik bereikte ons land zelfs
het gouden tijdperk van zijn bloei. Doch
dat was niet doormaar ondanks den re-
publikeinscheu regeeringsvorin. Nauw week
FEUILLETON.
Vervolg.)
VI.
Het peest.
Brigitta zat in liaar zwart zijden kleed aan
den ingang der zaal en blikte met voldoening
neder op alle eerbewijzingen, die hare jeugdige
meesteres van alle zijden ten deel vielen, doch
toen zij zag, hoe Angelika aan 't verzoek om
aan de danspartij deel te nemen, niet kon vol
doen, zat zij schier ademloos, en verliet wan
hopig de zaal. Het arme kind! Niemand dacht
aan haar." Hoe moet ik mij schamen! Wat zal
de heer Graaf wel zeggen, als hij zulks ver-
ineemt, zeide zij iu zich zelve."
Iutusschen was Angelika toch zoo ontsteld
iniet, als Brigitta het zich wel verbeeldde. Zij
ihad zich ia c0ne vensternis teruggetrokken, ea
dan ook de groote welvaart, of daar begon
de oppositie zich te vertoonen.
Iu de 18e eeuw bereikte het begeven
van ambten aan bepaalde familiëu en het
guustbetoon iu 't algemeen, een droevig
hoogtepunt. Zoo werd de republiek in dis-
crediet gebracht. Meu begon naar iets an
ders te verlangen. Wat meu eigenlijk
wilde, daarover waren de gevoelens ver
deeld. De Unie stortte inmiddels ineeu.
De jareu vau druk eu beproeving, welke
nu volgden, bleven niet zonder uitwerking.
Juist de groote oneenigheid, die bleef heer-
sckeii, ouder de natie, deed het verlangen
Daar een beslist monarchaal hoofd met alle
kracht ontwaken. Onder de verwezenlijking
van het z. g. politiek ideaal, van de wijzen
in 't laatst der 18e eeuw, dat der Repu
bliek, werd de behoefte vau het eeuhoofdig
Gouvernement geboren. De bekeering der
patriotteu, die eerst onder den vrijheids
boom hadden gedanst, was volkomen. Toeu
Koning Willem I als souvereine Vorst den
Troon beklom, was het alsof een cente-
naarslast der natie was van het hart ge
vallen.
En het koningschap bleek een zegen.
Niet dadelijk werkten de beginselen der
vrijheid door, maar er was een bodem ver
kregen, waarop met vrucht kon worden
voortgebouwd. Het werk door den beproef
den Koning Willem I begonnen, werd door
Koning Willem II voortgezet eu de te
genwoordige Koning bleef zich in de rich
ting zijns vaders bewegen.
De Koningen uit het Oranjehuis maken
geeu onderscheid tusschen burgers en bur
gers. Nederlanders, zonen van hetzelfde
vaderland zien zij in al hunne onderda
nen. De trouwe zoon der katholieke Kerk,
de aanhangers der hervorming, ook de zoon
van Israël, zij allen worden door de wet
gelijk beschouwt. De Grondwet schrijft zelfs
uitdrukkelijk voor, dat alle Staatsburgers
voor het bekomen van ambten gelijk
staan.
Zulk een toestand is alleen slechts mo
gelijk in eene monarchie. De republiek zou
meu kuuuen noemen de partij-kliek. De
helft eeuer wetgevende vergadering plus een
regeert altijd. Eu hoe worden de parle
mentaire meerderhedeu dikwerf verkregen!
Het is onloochenbaar, dat de parlemen
taire invloed in de constitutioueele monar
chie wordt getemperd eu beheerscht door het
koninklijk gezag. De uitnemendheid van
dat gezag ligt daarin, dat het de over-
heersching eener partij kan beletteu. Zoo
dra toch de Kouiug meent, dat eene partij,
welke tijdelijk de meerderheid in de volks
vertegenwoordiging bezit, misbruik maakt
van hare macht, kan hij aan de wetten,
welke zij mocht doordrijven, zijne goed
keuring onthouden eu een beroep op de
kiezers doen. De Natie heeft het dan weer
in hare hand, om de meerderheid der par
ty, welke het heft in handen had, al dan
niet te bestendigeu.
PaDij-overheersching is dus in eene con-
stitutioneele monarchie slechts zeer voor-
sloeg;, half verscholen achter (le gordijnen, de
dansende paren met innige zelfvoldoening gade.
Zij voelde volstrekt geeu lusl, er deel aan le
nemen. Toen zij echter bemerkte, hoe ouders
en verwanten na den dans, zich om de verhitte
danseressen schaarden, voelde zij zich plotseling
alleen en verlaten: niemand bekommerde zich
om haar. Hoe verlangde zij thans naar haar
vader!
Uit deze droevige stemming werd zij weldra
gewekt door eene vriendelijke stem, die haar
toefluisterde: „Waarom zit ge hier zoo eenzaam en
alleen, jonge juffer?" Het was William, die haar
had ontwaard en thans met zijn doordrin
genden blik voor haar stond.
Angelika schrikte bij het hooren dezer woor
den, eu liet het hoofd zakken, zonder een
wederwoord te geven; hij wilde hare hand vat
ten, doch aanstonds trok zij deze terug.
Op hetzelfde oogenblik trad haar een heer
tegemoet, wiens deftig en edel voorkomen haar
aanstonds voor hem innam. Zijn gang en
zijne houding kenmerkten den voornamen edel
man. Hij maakte eene lichte buiging, waarna hij
bijgaande mogelijk; in het stelsel zelf ligt
de weg besloten om er aan te ontkomen.
Laat ons daarom, Nederlanders, ous ver-
heugeu in het feit, dat wij leven onder
de werking van de grondwettige mo
narchie.
Maar op dezen dag hebben wij nog an
dere stof tot nationale blijdschap. God
spaarde onzen beminden Koning reeds 70
jaren en van dat tijdvak regeert hij 38
jareu over ons volk. Zijne regeering mag
eeue gezegende in volleu nadruk worden
genoemd. De vrijheid der Natie werd door
hem niet alleen geërbiedigd, maar zelf, bij
meuige wet uitgebreid. De orde werd door
hem gehandhaafd en aan het gezag voort
durend kracht verleend.
Niet in elk opzicht, 't is helaas! waar,
voldeed de wetgeviug allen. Daarvoor mag
echter de Koning niet verantwoordelijk
worden gesteld. Zoolang de bovendrijvende
meerdeiheid geen daden van partijgeweld
pleegt, eu zich alleen bepaalt tot de ver
wezenlijking van bepaalde theorieën, wel
ker toepassing zij verdedigen kau door te
beweren, dat zij nuttig eu heilzaam is voor
allen, kan de Koning niet. gemakke
lijk gebruik maken van zijn recht,
om door de Kamers aangenomen wetten
niet goed te keuren. De Koning behoort
van zijn recht iu dit opzicht slechts iu een
uiterst geval gebruik te maken. Eu Koning
Willem III heeft steeds iu gematigden zin
geregeerd. Hem zij daarom op den feestdag
vau zijn 70-jarig leven eere, lof en hulde
gebracht.
De goddelijke Voorzienigheid heeft ge
waakt over dezeu Vorst. Toen hem zijn
zonen ontvielen, heeft God ziju tweeden
echt met eene dochter gezegend. Groot was
daarover de nationale vreugde.
Het betaamt den meusch niet de daden
Gods te bedillen eu daarom dringe ieder
den wensch van de lippen: ware de doch
ter een zoon geweest. Koninginnen hebben
dikwerf nog gelukkiger dau Koningen ge
regeerd. God is niet aan persouen gebon
den, als Hij de volken wil zegenen. Daar
enboven wekt eene vrouw, als Vorstin, toch
nog geestdriftvoller toewijding op.
Dat het ook zoo moge wezen! Die ver
wachting zal een licht vormen, dat den
levensavond van onzen grijzen Koning
liefelijk kleurt. Hij leeft thans in zijne doch
ter. Haar lief te hebben, is eene hulde,
welke meu hem bewijst.
Moge de Almachtige den Koning nog
vele jaren in 't leven behouden, hem be
hoeden voor smart eu pijn.
Alleu, die buigen voor het Kruis, zijn
geroepen en gehouden om den Kouing te
eereu als de wettige overheid. Voor hem
zoeke men dus den Troou der ontferming
op, voor hem smeeke men God, dat het
Nederlandsche Volk, iu dankbare vreugde,
zijn 80ste jaar moge vieren!
Die bede vinde genadige verhooring.
Leve de Koning 1
zich tot Angelika wendde met de woorden; „Edele
jonkvrouw, zoudt gij mij de eer niet willen
schenken, dat ik u op een rondgang door de
feestzaal vcrgezelle?"
Angelika zag hem dankhsar aan, er. gaf door
een vriendelijk hoofdkuikkeu hare toestemming.
Hij stelde zich aan haar voor als de Graaf
Eberhard Voii Drachentels en bood haar den
arm; William was hierover zeer outstemd en
verwijderde zich.
Aan de zijde van haren beschermer doorwandelde
Angelika de balzaal. De heer Von Drachenfels
wist haar op de alleraangenaamste wijze le on
derhouden. Hij was een groot menschenkenuer
en voelde voor den eenvoud eu de onschuld
dezer pas ontloken roos diepe bewondering.
Indien het geoorloofd ware geweest, had
hij den geheelen avond wel aan hare zijde wil
len doorbrengen.
En Angelika wie beschrijft hare gewaar
wordingen! Als een schutsengel was hij in
hare verlatenheid tot haar gekomen, aan zijne
zijde vreesde zij niets; het was haar, al hadden
zij elkaar van jongsaf gekend eu daarom sprak
Reeds onderscheiden malen hebben wij bij de
stembus voor de Provinciale Staten op het groote
gewicht dier volkskeuze gewezen. Nu a. s. Dins
dag de stembus voor de gewestelijke vertegen
woordiging zal gesteld worden, achten wij het
niet overbodig, opnieuw op de hoogst belang
rijke beteekenis vau de uiting der kiezersmeeuing
te wijzen.
Voor de Tweede Kamer is in de laatste jaren
veel gedaan. De anti-liberale kiezers zijn, voor
eeu goed deel teu minste, (niet allen deden de
oogen open) wakker geschud en den liberalen
zijn voor eu na op verschillende punten gevoelige
slagen toegebracht. De aanvankelijk groote meer
derheid der liberalen in de Tweede Kamer is als
sneeuw voor de zou weggesmolten. Doch in de
Eerste Kamer ziju zij oppermachtig. Daarom moet
vooral op het karakter van de Staten als kies
college voor de Eerste Kamer, nadruk worden
gelegd.
Over geheel ons land zijn er 600 leden der
Provinciale Staten. Van dat getal komen er 109
voor de twee zuidelijke provinciën, Limburg en
Noord-Brabant. Daar missen de liberalen allen
invloed. Beide provinciën vaardigen anti-liberalen
ter Eirste Kamer af. Maar de negen provinciën
ten Noorden van den Moerdijk kiezen misschien
een honderdtal leden der Provinciale Staten, die
niet liberaal zijn. Schier overal hebben daar de
liberalen in de Provinciale Staten eene aanzien
lijke meerderheid.
De ongehoorde sterkte der liberalen in de
E-rste Kamer kan men ongetwijfeld wijten aan
de lauwheid, aan de achteloosheid der anti-libe
rale kiezers.
Dikwijls, belaas! zijn het ook een zeer mis
plaatste eerbied en ontzag voor de eene of andere
notabiliteil, die den anti-liberalen kiezer verleiden
om zijne stem verkeerd uit te brengen.
Bedenke men toch, dat het meer geldt, dan de
zorg voot waterschappen en buurtwegen; dat de
leden der Provinciale Staten de koorden der pro
vinciale beurs in handen hebben, welke de
ervaring heeft het geleerd zoo gemakkelijk
door liberale vingers glippen; maar vooral, dat de
leden der Provinciale Staten de kiezers zijn van
de leden der Eerste Kamer!
Aan de wanverhouding iD dit Staatslichaam
ziju de kiezers zelf de schuld. Zij laten zich in
den staatkundigen Btrijd maar al te goedmoedig
één hand op den rug binden, om daarna met
nauwelijks halve kracht aan den strijd d eel te
nemen.
In de groote onevenredigheid tusschen liberale
en niet-liberale leden der Provinciale Sinten moet
verandering worden gebracht.Wilt gij, Katholieke
en andere anti-liberale kiezers, daartoe medewer
ken, komt dan Dinsdag a. s. getrouw ter stem
bus. Men bedenke welke gewichtige belangen op
het spel staan, en hoe die grootelijks bevorderd
of benadeeld worden door de deelneming of lus
teloosheid zelfs van een enkelen kiezer. Het spel
der verkiezingen maakt deze ongerijmdheid nu
eenmaal mogelijk. Geeft in geen geval eene enkele
stem aan een Gandidant voor de Provinciale Sta
ten, die als liberaal bekend staat, of ook maar
aan een, dien men op het punt van gelijk recht
voor allen in de schoolvraag geeu vertrouwen kau
schenken, doch schenkt nwe stemmen aan hem,
waarvan ge de zekerheid hebt, dat hij uw ver
trouwen ten volle verdiend.
Katholieke en andere anti-liberale kiezers, denkt
er aan, dat bij de verkiezing van Dinsdag a. s.
hooge belangen op het spel slaan. Laat u niet
door onze tegenstanders misleiden, doch kiest
zij met hem over haar vader, van het oude slot
en van alles wat haar lief en dierbaar was.
Na haren rondgang bracht de Graaf haar
weder bij hare vrienden en nam hij op de minzaam
ste wijze afscheid.
Hot feeet liep verder in de vroolijkste en aan
genaamste stemming af.
Den volgenden morgen, toen Angelika met
Brigitta als naar gewoonte, eene naburige kerk
bezocht, bemerkte zij ook der. Graaf Von Dra
chenfels, die in de nabijheid van het altaar
nederknielde eu aandachtig bad. De overige
gasten zouden nog wel in diepen slaap verzon
ken liggen. Toen Angelika hem bemerkte,
stroomde eeue heilige en innige vreugde door
haar gemoed.
En toen later al de genoodigdon aan 't ontbijt
zaten, fluisterde Eleonora hare vriendin toe: „Ik
wensch u geluk met de vorloviug, die er gisteren
met u heeft plaats gehad.,,
Angelika zag haar verwonderd aan en zeide;
Wat bedoelt gij daarmee?"
