NIEUWE
1100.
Donderdag 14'April 1887.
12de Jaargang.
Nihilisme en Socialisme.
BUITENLAND.
Eene spoorweggeschiedenis.
ABONNEMENTSPBIJS
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p.
Voor het Buitenlaud
Afzonderlijke Nummers
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BüRBAII: St. Jansstraat Haarlem.
0.85
1,-
1,50
0,06
AGITE MA NON AGITATE.
VR4IÏ
PBIJS DEK ADVEBTENTIÉN
Van 16 regels30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag-
avond voor 6 uur ingewacht.
Uit ee vers: KUPPERS UAUREY.
In Europa, vooral in Frankrijk en België,
verwart men vaak de nihilisten met de
socialisten. De moderne ziekten vau het
nihilisme en socialisme echter hebben met
elkander niets gemeen, dan haar einddoel:
de sociale omwenteling. Het nihilisme is
eene intellectueels en aristocratische ziekte,
het socialisme daarentegen is meer eene
economische en democratische kwaal. De
zedelijke en sociale toestaud der Russische
bevolking is gansch onderscheiden van dien
van andere volken. De bewoners van deu
Noordschen kolossus leven onder een soort
Oostersch despotisme, voor hetwelk zij in
hunne godsdienstige ideeën geene vergoe
ding vinden. Welke vrijheid is den Russen
gewaarborgd? Immers geene. Is een Rus
door de rechtbank, om slechts een voor
beeld te noemen, vrijgesproken, dan ge
beurt het niet zelden, dat het administra
tieve bestuur zich van zijn persoon meester
maakt en hem voor zijne overige dagen
naar Siberië verbant. Deze toestand drukt
niet op hen, die niet denken en in hun
zeer ondergeschikten toestand niet zijn
blootgesteld aan de gewelddadige maatre
gelen van het bestuur. Zij hebben immers
geen gevoel van politieke vrijheid. Hun
geest is verstompt. Maar de ontwikkelde,
de meer beschaafde Rus, die eene verge
lijking weet te maken van den toestand
in het Russische Rijk met dien van audere
landen en Staten, deze ergert zich over
zijne ondergeschikte en beklagenswaardige
positie, en daardoor ontstaan bjj hem revo-
lutionuaire ideeën.
Maar om te revolteereu heeft men hulp
en ondersteuning noodig. Waar zal men
deze vinden? De fabrieksarbeiders en de
bewoners van het platte laud haten de
nihilisten. Deze lieden gelooven aan God,
aan deu Keizer en aan den heiligen Nico-
laas, den patrooii van Rusland. De nihilist
is de vijand van God en van deu Keizer, aldus
ook van beu, die tot de lagere volksklas
sen behooren. Eu dat is ook de oorzaak,
waarom geen nihilistische samenzwering
in de mindere standen plaats heeft.
De nihilist haat den toestaud der din
gen, maar hij heeft geene hoop, dat deze
door eene algemeene omwenteling zal ver
anderd worden. Derhalve treedt hij zelf
handelend op, wordt samenzweerder, revo-
lutionnair, sluip- en vorsteu-moordeiiaar.
Hij verwoest, hp slaat en doodt, om eene
voor hem onverdraaglijke orde der dingen
uit den weg te ruimen.
Het voornaamste keuteekeu van het
nihilisme is de haat, de verachting van
elk godsdienstig idee. En hoe kan het ook
anders zijn? De schismatieke godsdienst
in het Russische rijk is immers slechts een
lijk. Yau een catechetisch onderwijs wil
men er niet weten. De Pope predikt niet,
hij onderricht niet, hij bepaalt zich slechts
tot zijne liturgie. Wat het volk van gods-
FEÜ1LLET O N.
Midden op eer.e opene vlakte staat het wacht
huisje No. 84. Het ligt op eeu huif uur afstauds
van de (1 i c h te t bij zij n tie stations aau het boven-
en benedeneinde der lijn, en even ver is het
ook van het nabijgelegen dorp verwijderd. Het
ligt zeer eenzaam, dit baanwachtershuisje, maar
voor het spoorwegverkeer is het van buitenge
woon groot belang.
Het staat namelijk bij het punt, waar de zijtak
zich van de hoofdtak afscheidt, en bovendien
aan eene bocht en onder aan eene helling, zooal»
men dat slechts bij een spoorweg door eeu gebergte
kan aantreffen.
Van het hoogstgelegen station af snelt (le trein
geruime» lijd lusschen loodrecht opstijgende
rotswanden door, eene nauwe ruimte, die men
gemaakt had door den berg te doen springen;
dan slingert hij zicb, de schilderachtige kron
kelingen der spoorbaan volgend, naar het dal
om, achter het wachthuisje No. 84 heen, weder
in de vlakte te komen.
Door al deze omstandigheden heeft de baan
wachter No. 84 een zeer zwaren post, waarop
dienst weet, kent het slechts door de li
turgie, de kerkelijke gezangen uit de
Evangeliën eu door de overlevering. De
Pope ondergaat het lot van den Priester,
die de ware, de Rooinsch Katholieke Kerk
heeft verlaten. Hij zinkt iu onwetendheid
en in verachting. Hij wordt niet geëer
biedigd omdat hij geen eerbied waardig is.
Hoe kan zulk eeu Priesterdom, zulk een
godsdienst gunstig werken op het volk? Het
nihilisme openbaart zich dan ook bij voor
keur op godsdienstig gebied en Ruslaud
is een vruchtbare bodem voor alle reli
gieuze dwaasheden. Meu ziet in dat land
weder alle ketterijen der Manicheërs eu
van andere sectarissen uit vroegere eeuwen
herleven. De rnensch nu heeft godsdienst
noodig; heeft hij geen geloof, dan werpt
hij zich in de armen van de superstitie en
van het ongeloof.
De van de Kerk gescheiden Russische
ketters verdoelen zich ia twee legers, lu
het eene vindt men hen, dit in 't open
baar zich afscheiden van de door den
Keizer bestuurde Kerk; in het audere, zij,
die uiterlijk aanhangers zijn van de offi-
ciëele Kerk, doch, die haar in hun hart
verachten eu verfoeien. De uihihsteu gaan
tot het uiterste der ketterij, tot het atheïs
me eu materialisme; zij worden uitsluitend
gerecruteerd uit de zonen vau Popen, uit
de studenten aau de universiteiten eu hoo-
gere scholen, uit de gepensionueerde offi
cieren eu adellijke personen. Eu in den
laatsten tijd zijn ook de officiereu in ac-
tieveu dienst door die afgrijselijke kwaal
aangetast. Zelfs onder de Russische vrou
wen vindt men het nihilisme vertegen
woordigd. De Regeering heeft de fout be-
gaau, de studenten te emancipeeren en
de universiteiten open te stellen voor vrou
welijke leerlingen. Het officiëele onderwijs
aau de hoogescholen is rationalistisch ge
worden en schier alle studenten worden
tot opstand tegen het gezag opgevoed en
aangezet. De nihilistische vrouwen be
hooren in deu regel tot de hoogste klas
sen der maatschappij. Men vindt ouder haar
personen, die, in paleizen geboren, be
trekkingen als dienstboden in de verst ver
wijderde steden aannemen, om, als agen
tessen, het nihilisme van dienst te kunnen
zijn.
Kunnen de nihilisten tot hun doel, het
omverwerpen der bestaande orde, geraken?
vroeg men onlangs aan eeu Slavisch schrij
ver, die met de toestanden in het Rijk der
Czareu uitmuntend bekend is. Eu hij ant
woordde: >Neeu, zoo lang namelijk het
leger stand houdt. De nihilisten hebben
Alexander II vermoord, zij zullen wellicht
ook Alexander III en diens navolgers om
het leven brengen. Zij zullen banken plun
deren eu paleizen iu brand steken. Doch
daardoor vermeerdereu zij slechts deu haat
van het volk. Maar gansch anders zou de
toestand worden, als het leger door de
nihilistische ziekte werd aangetast. De
groote verantwoordelijkheid rust; een verzuim
in het seinen of eene missielling vau den wissel
zou een omzettend ongeluk kunnen teweeg
brengen, vooral voor de sneltreinen, die over
dag dikwijls met zulk een gestamp en zulk eene
vaart voorbijstoome», dat het kleine wachthuisje
op zijne grondvesten beeft.
Zooals men begrijpen kan, is er op dit ge
wichtige punt een uitmuntende beambte geplaatst,
die,na het afleggen van deu gewonen eed,bovendien
nog onder eede heeft moeten beloven, dat hij
ziju post bij den wissel onder geene voorwaarde
zal verlaten vóór men hem volgens het reglement
heeft afgelost.
Bij den :egenwoordigen wisselwachter, Mildner,
zou zulk een bizoudere eed uiet eens noodig zijn
geweest. Hij is een voorbeeld van stiptheid, die
door de zon gebruinde krachtige man, tusschen
de 30 en 40 jaren oud: getuige het ijzeren
kruis, dat hij op zijue borst, en de vergulde
epauletten.die hij op zij a uniform (lraagtjhet een eu
ander de welverdiende ouderscheiding voor 15-
jarigen onberispelijken dienst bij deu spoorweg.
Stil en tevreden, leeft Mildner hier in het
kleine huisje met vrouw en kind. Wel is waar
is zijne vrouw zwak en ziekelijk; maar baar man
is zoo liefderijk jegens haar en neemt, zoodra
despotieke macht belichaamt zich in het
leger en als dit leger zich tegen de Rus
sische Staatsorde wendt, moet zij vallen,
zegt de bedoelde auteur.
Helaas! de gebeurtenisseu vau den laat
sten tijd hebben ons getoond, dat het ni
hilisme zijn weg reeds iu het Russische
leger heeft gevouden. Eu het zal er pro
paganda maken, zonder twjjfel.
Arm Rusland, wat zal uw lot ziju, als
de ziekte vau het nihilisme blijft woekereu
als eeue vreeselijke epidemie en uwe be
stuurders weigereu de ware middelen toe
te passen voor de genezing der afschuwe
lijke kwaal!
fa zijue daukbetuigiug naar aanleiding
vau deu gelukweusch, hem door deu ge
meenteraad vau Metz toegebracht, heeft
Keizer Wilhelm verklaard te hopeu: »dat
de vredestoestand vau blij venden aard
zal zijn.
Het Ministerie heeft bepaald, dat het
besluit vau 31 December 1886, volgeus
hetwelk ieder, die tot het Frausche leger
behoort of daartoe iu betrekking staat,
verguuuiug moet vragen om iu het Rijks-
land te vertoeven, voortaan van toepas
sing is op alle Fransckeu, uitgezonderd
degenen, die reeds in het land wonen.
Aau Daily A/ews wordt uit Berliju be
richt, dat Duitschlaud eu Zweden eeu ge
heim traetaat hebben gesloten, waarbij
Zweden belooft Duitschland te helpen iu
geval van oorlog tusschen Duitschland en
Rusland.
Powderley, de voorzitter der Knights
of labourkomt, volgens berichten uit
New-York, naar Europa, ten einde in dit
werelddeel aangesloten vereeaigingeu in
het leven te roepen.
Kolonel King Harmau is benoemd tot
onder-secretaris vau het Parlement, en wel
voor de Iersche zaken.
De Frausche Minister Goblet heeft
den Aartsbisschop van Kametijk eene ken
nisgeving gezonden, meldende, dat hij voor
nemens is aau 28 Priesters zijuer diocese
de landsgeldeu te onthouden, dewijl zij iu
België ziju geboren. Nu moet meu weten,
dat de ouders dier priesters zich in Frankrijk
gevestigd hebben; iu het Aartsbisdom van
Kamerijk wonen niet minder dan 260000
Belgen. Er is hier dus geen sprake van
vreemdelingen; de Minister zoekt alleen
eeu voorwendsel om in een katholiek land
ziju haat tegen het Katholicisme te koelen.
De Siandard verneemt uit Sofia, dat de
Regeering te Constautiuopel officieel heeft
doen tegenspreken, dat zij voornemeus zou
ziju, Bulgarije's onafhankelijkheid uit te
roepen.
De Porte heeft een met buskruit ge
laden Italiaausch vaartuig den doortocht
vergund door de Dardauelleu met bestem
ming naar Odessa, nadat Rusland daarop
hij maar eenigszitis kan, haar de zwaarste bezig
heden zoozeer uit de hand, dat zij zich staande
houdt en haar werk verricht, zooveel de krach
ten haar zulks veroorloven; ja, altijd glimlacht
zij nog als de trouwe, bruine oogen van den
echtgenoot bezorgd op haar bleek gelaat rusten.
//Het zal wel beter worden!» daarmee troost
zij hem en zich zelve. De kleine vierjarige Ka-
rel, de eenige, die hun van een viertal kinderen,
waarvan drie reeds gestorven zijn, is overgeble
ven, groeit daarentegen als eene roos. Zijie speel
plaats is de kleine tuin achter het huisje, die
des zomers altijd vol groote zonnebloemen staat.
Kalei belooft nu reeds, dat hij een flinke haan
wachter zal worden. Zoo klein als hij is, kent
hij toch reeds de seinen, weet op welken tijd
ongeveer de treinen voorbij komen, eu wacht
eiken trein op; dan gaat hij achter zijn vader
staan en legt zijne kleine hand, bij wijze van
salout, heel deftig tegen zijn blonden krulle-
bol. Hij beschouwt dit als zulk eene belangrijke
taak, dat hij het voor niets ter wereld zou willen
verzuimen.
Het is een heerlijke lentedag geweest. Gloeiend
stond de zon aan don wolkeuloozen hemd, de
groeikracht wekkende, die in de aarde sluimert,
nu gaat zij met gouden gloed achter de bergen
had aangedrongen; echter slechts op voor
waarde, dat eeu Turksch officier aanboord
zal gaan, om de zekerheid te hebben, dat
het buskruit niet aan de Turksehe kust
wordt gelost.
Volgens een bericht uit St.-Petersburg
is eene groote hoeveelheid dynamiet ge
stolen uit het artillerie-magaziju te Libau.
Zeer vele personen werden gevangen ge
nomen.
Uit St.-Petersburg wordt aan de Neue
Zeit. bericht, dat het Ministerie van finan
ciën voornemens is, ook de iu Rusland ge
vestigde of bij Ruesische nijverheids- of
haudels-onderuemiugeu aangestelde vreem
delingen voor reispassen naar het buiten
land belasting te laten betalen. Vrjj daar
van zullen slechts diegenen blijven, die op
reis gaan om hoogstens drie maanden op
hunne buitenlandsche bezittingen te ver
toeven.
Eene depêche uit St.-Petersburg spreekt
van het gerucht, dat Me Keizer opnieuw
dreigbrieven heeft ontvangen, waarbjj hem
gelast wordt binnen zekeren termjju eene
constitutie uit te vaardigen. Iu verscheiden
wijkeu der hoofdstad hebben weder huis
zoekingen plaats gehad, gevolgd door ar-
restatiën.
Spanje heeft de kuststreek van Afrika,
van Kaap Blauco tot Kaap Bajador, ten
Zuiden van Marokko, bij zijn gebied in
gelijfd.
Te Madrid doet men nog steeds allerlei
ongeuoegelijke ontdekkingen. Zoo werd
ouiaugs iu een particulier huis opnieuw
eeu depót van wapenen ontdekt. Ook is in
de omstreken eener provinciestad ammunitie
in deu grond bedolven gevouden. Men ge
looft, dat de ammunitie voor de Carlisten
was bestemd.
Dezer dagen weer vond deMadridsche poli
tie in een kruidenierswinkel 200 geweren
en eenige kisten dynamiet. Vele personen
zijn iu hechtenis genomen, en wel zes naar
aanleiding van de ontdekking der verborgen
wapenen. De patronen, die bij de geweren
werden gevonden, bevatten nitro-glycerine.
Het is te hopen, dat de verzamelaars
van al dat gevaarlijks spoedig iu handen
der politie vallen.
De expeditie door de Cougospoorweg-
eu Handelmaatschappij georganiseerd om
de route voor eeu spoorweg van den Opper-
uaar den Benedeu-Congo op te nemen, zal
naar een telegram uit Brussel aan de Times
meldt, tegen liet einde van April uit Ant
werpen vertrekken. De leiding der expeditie
zal worden opgedragen aan kapitein Thjjs
van den Belgischen generaleu staf.
De Frausche Regeering zal voor de lo-
terjjaaudeelen der Congo-leeuing machti
ging verleeuen voor noteeriug op de Pa-
rijsche beurs.
Water in Afghanistan tegeuwoordig
gaande is, valt nog niet met zekerheid te
zeggen, maar zonder twijfel broeit er iets
in het rijk van den Emir. Deze hee t, vol-
onder. Mildner zit op de bank naast de deur
en wacht op de electrische seinen van het station
aan het beneden einde van den spoorwegjket teeken
dat de daar gereedstaande sneltrein afrijd. Plot
seling doet een luide angstkreet uit den tuin
hem opspringen. Angstig ijlt hij er heen en wat
hij ziet doet hem ontstellen. Daar ligt zijne zieke
vrouw in onmacht op den grond en het kind
tracht haar door schreien, kussen en streelen
weer hij te brengen. Mildner neemt de be-
wustelooze echtgenoote iu zijue armen, draagt
haar iu (le kleine kamer en beproeft, zoo goed
hij kan, de levensgeesten weder op to wekken.
Eindelijk slaat de bevvustelooze de oogen op.
„Franceska, lieve vrouw!» roept Mildner, terwijl
hij zich over haar heen buigt.
De zieke komt meer en meer tot zichzelve
en beproeft te glimlachen; maar het glimlachje
sterft weg op haar gelaat, dat door een doode-
lijke bleekheid overtogou wordt; met de zwakke
rechterhand omvat zij den knaap, de linker legt
zij om den hals van haar man eu fluisterde:
z/Frederik, ik ga sterven. Reeds sedert weken
heb ik het gevoeld."
Wordt vervolgd.)
