NIEUWE
\'o, 1109.
Zondag 15 Mel 1887.
12de Jaargang.
Gezegend?
BUITENLAMP.
i.
De Missie.
HAARLEMl (IIIHUT.
ABOKMNEMEHTSFBUS
Per 3 maanden voor Haarlem 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,
Voor het Buitenland 1,50
Afzonder! jjke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Jansstraat Haarlem
J&JSBr"
■IgjpnZ»*
AGITE MA NOKT AG-ITATE.
PBIJS DIE ADVERTENTIÈK
Van 16 regels .30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KUPPERS& LAUREY.
Aan inbeelding ontbreekt het onze eeuw
niet. Zij behartigt allerminst de Aposto
lische les, welke luidt: uwe bescheidenheid
worde allen menschen openbaar. Met groo-
ten ophef wordt telkens verkondigd, dat
wij leven in een tijd van eene verlichting
en beschaving, gelijk er nog nooit is ge
weest.
Als er gesproken of geschreven wordt
van vroegere geslachten, dan geschiedt dat
op eene wijze, waarin zich diep medelij
den uitspreekt over de gebrekkige ont
wikkeling, met welke men zich in vroegere
eeuwen moest behelpen. Allermeest op de
middeleeuwen wordt met minachting bijna,
door de hoogverlichte kinderen dezer eeuw
neergezien. De eeuwvergoders plegen zelfs
afgoderij met de wijsheid onzer dagen. Zij
kunnen niet dulden, dat men in haar niet
gelooft. Nauwelijks doet iemand zijne stem
hooren, om te getuigen: uwe wijsheid is
dwaasheid bij God, of de kreet der woede
weerklinkt: Groot is de wijsheid onzer
eeuw!« Die houding doet denkeu aan de
handwerkers te Efeze, die zich wijdden aan
de vervaardiging van afgodsbeelden in de
dagen toen de Apostel Paulus, op zijne
zendiugsreizen, ook die stad bezocht. Toen
Paulus, door de leer, die hij verkondigde
en de wouderen, welke hij verrichtte, ge
tuigenis gaf van de Goddelijke kracht des
Evangelies, dat het heidendom zou over
winnen, toen liepen de vereerders van de
godin Diana te zameu en hieven den kreet
aan: »Groot is de Diana der Efezen!«
Groot is de Diana, de godin der rede
van de negentiende eeuw! Die stem des lofs
kan men telken dage vernemen. Onder de
zen boom der moderne wijsheid wordt, als
eenmaal onder den vrijheidsboom der om
wenteling, door duizenden bij duizenden
gedanst.
Zou hij die vereering waardig zijn? Be
staat er reden om de vruchten van dien
boom, als gezegeude te prijzen?
Boven dit opstel plaatsen wij achter het
woord gezegendeen vraagteekeu. Daar
uit bleek reeds, dat wij het minstens twij
felachtig rekenden. Eu zoo is het ook.
Wij staan in het groote Efeze onzer
dagen niet aan de zijde der Diana-vereer-
ders; wij vergoden de rede niet; wij aar
zelen niet de smaadheid te dragen, ver
bonden aan het geloof in de eeuwige waar
heid des heils, wij willen, om alles in één
woord te zeggen) liever »dom« zijn met
den Apostel Paulus, dan »wijs« met de
afgodendienaars.
Of wij recht hebben voor ons standpunt?
Bij de beantwoording dier vraag weten
wij niet beter te doen, dan te letten op
hetgeen wij rondom ons waarnemen. Het
veld der dagelijksche ervaring is grenzen-
loos. Onmogelijk is het alles op eenmaal
te overzien. Nu en dan wierpen wij daarom
op afzouderlijke deeleu van het reusachtig
wereldgebied een blik. Allerlei ziektetee-
kenen zagen wij zich openbaren; de betui-
F E U ILL E TO N.
3.)
Vervolg.)
Sprakeloos was de pachter een slap achter
waarts getreden, de handen in de zijde zet
tende; zoo iets was hem nog nooit overko
men, zulk een verzet van een meisje, dat
hem veeleer dank verschuldigd was! /Zwijg!"
bulderde bij, „of..." Hij wees met den lin
ker wijsvinger gebiedend naar de deur. „Gij kunt
mij dreigen, oom, maar het heet zooveel als de
Ginsterhof is een goddeloos huis, dat godsdienst
noch geloof btzit, dat zich moet schamen voor
ieder braven Christen!"
„Wilt gij mij nog de wetten voorschrijven?
Dat ontbreekt er nog aan. Als het u hier niet
bevalt en gij u niet naar mijne voorschriften
wilt gedragen, dan kunt gij gaan, van waar gij
zijt gekomen! Begrepen?"
„Ik kan niet dulden, oom, dat de menschen
ging moest wel van onze lippen vloeien:
hoe diep bedorven, hoe ontzettend ontaard
is de menschheid geworden.
Hedeu willen wij eene nieuwe bijdrage
leveren tot kenschetsing van den geest,
die onzen tijd beheerscht. Wij zullen de
eeuw, voor zoo ver zij zich stelt tegenover
den God der eeuwen, leeren kennen als
eene eeuw niet des leven, maar des doods.
De zelfmoord heeft toch een vreeselijken
omvang geuomen. Yooral in de eentraal-
punten der beschaving slaan honderden in
een jaarkring de schuldige haud aan't eigen
leven. Onze aandacht werd onwillekeurig
dezer dageu bij dat allerrampzaligst ver
schijnsel gevestigd door een bericht, hetwelk
wij aantroffen iu een blad uit Berlijn.
Daarin ook was te lezen: »Eene wezen
lijke zalfmoord-iuanie schijnt te Berlijn te
heerschen. Heden hebben wij toch weder
van niet minder dau vau vijf gevallen te
te berichten, die in de politie-rapporten
van twee dagen zijn geconstateerd. Inden
morgen van den 7den dezer heeft een
kelluer, die den nacht bij een vriend van
hem doorbracht, in diens woning aan de
deur zich opgehangen. Des voormiddags
was een lithograaf in de gracht gespron
gen. Hij werd nog levend opgehaald en
naar het gasthuis vervoerd. Den 8en werd
een arbeider iu zijne woning gevonden met
doorgesneden polsaderen. Iets later hing
een heer zich op iD zijn eigen huis. Eu
des namiddags poogde een handwerksman
zich door middel van een zeker zout te
dooden.«
Dat verhaal vormt nu de geschiedenis
van nog niet eenmaal acht en veertig uren
in de hoofdstad van Duitschland, hetwelk
zich het land der intelligentie bij uitne
mendheid noemt. Is het niet om te
beven van ontzetting? In welk eene diepte
van ellende doet zulk een toestand ons
schouwen
Al neemt de eenvoudige stand de groot
ste plaats op dit tafereel des doods in, toch
woidt de beschaafde klasse er niet op ge
mist. Naast vier mannen uit de onderste
lagen der maatschappij zien wij toch éen
»heer« tot zelfmoord overgaan.
Wat zal de ougeloovige schrijver van
die vijf treurmaren wel hebben gedacht
toeu hij, blijkbaar alleeu om aan zijn be
richt eeinge kleur te geven, gewaagde van
eene manie tot zelfmoord, welke iu Berlijn
keerscht
Eu hij overdreef niet. In het blad, waar
aan de man verbonden is, komen eiken
dag, bijna zonder uitzondering, verhalen
van zelfmoord voor. De wauhooj) heeft zich,
als eene sombere verschijning, gelegerd in
de straten en op de pleinen vau de groote
wereldstad.
Toch is er bijna geen stad iu Europa,
waar zoo veel vreugde wordt geuoteu, als
juist in datzelfde Berliju. De kuustverslageu
nemeu dikwerf kolommen vol in de dag
bladen iu. Over de tooneelen vau ellende
wanhoop en dood, wordt als 't ware een
kleed van vermaak geworpen. De nood
kreten worden gesmoord door net gejoel
mij met vingers nawijzen en zeggen, „die is
ook zoo! Ik schrijf u geene Wetten voor, doch
eer ik het verdraag, dat gij met woord en
daad met den godsdienst den spot drijft, verlaat
ik nog liever dit huis ik zal wel door de
wereld komen."
Nu was het met hare kalme houding ge
daan; zij had reeds voor lang haar oom willen
zeggen, hetgeen haar op het hart lag, thans echter
verborg zij haar gelaat harig snikkoud in dan
voorschoot.
„Goed," sprak da pachter kortaf," morgen
zullen wij afrekenen: met da familiebetrekking
is het dan ook voor eens en altijd gedaan,
dat zeg ik u!" Daarop ging hij heen. Margaretha
echter begaf zich naar haar kamertje om eens
goed uit te weenen. Met volle kracht stroom
den thans de lang verkropte tranen. Steeds had
zij het moeten aanzien, hoe haar oom in zijn
hoogmoed, verwaandheid en vermeende ver
lichting te Werk ging, hoe hij voor den gods
dienst en de Priesters slecht spot en hoon veil
had; dit lag haar als een steen op 't hart en
het besluit om de nabijheid van dezen man te
der vroolijke menigte. De woningen, waarin
de wanhoop heerscht en de vreeselijkste
plauneu worden gesmeed, grenzen aau de
tempelen der weelde en van een eindeloos
genieten.
Niet alleen te Berlijn is dat het geval.
In alle groote steden kau men dezelfde
waarnemingen doen. Doch niet enkel in de
steden woedt de zonde. Satan tracht ook
de zielen der eenvoudige landbouwers onder
zijne macht te krijgen. Eu ook tegenover
hen vindt hij zijn machtigsten bondgenoot
in den geest des ougeloofs van deze eeuw.
Menige zelfmoord werd in Gods heerlijke
schepping bedreven. De wanhoop huist in
vele gemoedereu, die toch onafgebroken
staau onder den invloed vau de heerlijkheid
der natuur.
Levensmoeheid ziedaar een der vruch
ten aau den booin der hedendaagsche be
schaving gegroeid.
Hadden wij dus geeu recht om een vraag
teekeu achter het woord gezegendte
plaatsen?
Op eene donkere zijde van deze hoog
geroemde eeuw hebben wij gestaard. Het
werd ons somber te moede. De vraag moest
daarbij als van zelf rijzen: bestaat er dau
geeu geneesmiddel tegen die allesverwoes
tende kwaal?
Daarover wenschen wij in eeu volgend
nummer eeu antwoord te geven. Tegen
over de wauhoop der wereld plaatseu wij
dau de hoop des Evangelies.
Jl. Donderdag besloot de Duitsche Rijks
dag het wetsontwerp betreffende de spiri-
tus-belasting naar eene commissie van 28
leden te verzenden.
De Minister van financiën betoogde
vooraf nogmaals de noodzakelijkheid der
wet, teneinde de hoogere uitgaven des
Rijks te kunnen bestrijden en de afzon
derlijke Staten te ontlasten. Hij bestreed
de bewering van den heer Richter, dat de
wet eene nationale strijdvraag in liet leven
zou roepen en slechts de schadeloosstel
ling der groote grondeigenaars beoogde.
Zij heeft alleen ten doel, de stokerijen
voor ondergang te behoeden.
In de nieuwe suikerwet, die aau den
Bondsraad verzonden is, stelt de Regee
ring voor eene verbruiksbelasting te hef
fen van 10 Mark per 100 kilo suiker, en
daarnaast als groudstofbelastiug 1 Mark
per 100 kilo beetwortelen. Suiker voor
den uitvoer wordt vrijgesteld van de ver
bruiksbelasting en krijgt de helft der grond
belasting vergoed.
In het Lagerhuis heeft Fergusson
medegedeeld, dat de Regeering niet officiëel
zal deelnemen aan de in 1889 te Parijs
te houden tentoonstelling. Wel echter zal
zij het uitzenden van goederen daarheen
gemakkelijk maken.
De Fransche begrootings-commissie
besloot met 25 tegen 5 stemmen tot aan
neming eener motie, waarbij de bezuinigin
gen door de Regeering voorgesteld, onvol
doende worden verklaard.
ontvluchten, was nu bij haar rijp gewor
den. Heden was het gevreesde oogenblik geko
men; zij had het zoo goecl gemeend, zij wilde
niet achterblijven om het jubelfeest van haren
geliefden Herder mede te helpen vieren, hoo-
wel het voor haar nu juist geen strenge plicht
was, zij had er zich zoo kinderlijk op voorbe
reid en thans! Maar zoo moest het toch
eens gebeuren. Grietje wierp zich op den stoel
in hare kamer, waarin zij heden nacht voor
liet laatst zon slapen, want morgen De toe
komst kwam haar zoo donker en onzeker vooi!
Doch weg wilde zij, ja daartoe had zij besloten.
Haar geheele, eentonige, vroeger leven kwam
haar thans voor den geest. Zij was vroegtij
dig wees geworden. Zij bezat een zeker voor
gevoel, dat het tamelijk groote vermogen der
familie van hare grootmoeder afstamde, doch
een testament had zij nooit gevonden; oom
Mi'dLr, de Ginsterboer, had de nalatenschap
aanvaard eu haar, da wees, tot zich genomen
„uit medelijden en genade", zooals hij zeide.
Het was nog nooit bij haar opgekomen te vra
gen, of haar pleegvader wel gerechtigd was, het
Dit besluit wordt beschouwd als een
volkomen breuk met de Regeering. In de
volgende week zal de Kamer, door eeu of
ander besluit, in dit geschil moeten beslissen.
Eene miuisteriëele crisis wordt vrij al
gemeen als zeer aanstaande beschouwd.
In het Fransche departement Cher zal
aanstaanden Zondag de verkiezing van een
seuator plaats hebben. Yoor dezen zetel
is thans eene nieuwe caudidatuur voorden
dag gekomen. Het is die van Felir Pyat. Een
socialistisch comité heeft hem die aange
boden en hij heeft verklaard haar te aan
vaarden, niet als eene eer, maar als een
plicht. Indien ik, schrijft hij o. a., gekozen
word, dau zal ik iu den Senaat komen
als een dyuamietkorrel, om, indien ik kan,
deze obstructies tegen de republiek iu
de lucht te doeu vliegen en liet Luxem
bourg weg te maken, gelijk met de Tuile-
rieëu is gedaan! Eeu veelbelovend pogen!
Uit Moskou wordt gemeld, dat bij het
jubileum van den volksdichter Slawjansi
eeu telegraphische gelukweusch van Bou-
langer ontvangen is, welke aan het publiek
voorgelezen werd en groote ojigewondenheid
teweegbracht. Hetzeltde was het geval met
een telegram van Pasteur aan Slawjansi,
hetwelk eindigde met de woorden: Vivent
JRussie el France unies e
De Keizerin van Rusland heeft 100,000
roebels geschonken aan Generaal Gessier,
om hem te beloouen voor de ontdekking
van de personen, die den Keizer naar het
leven hebben gestaan.
De Keizer heeft den Generaal eene lijfrente
van 6000 roebels toegekend, welke na
diens overlijden op zijn oudsten zoon over
gaat.
Naar de Duitsche St. Petersburger Zei-
tung meldt, zullen de ouderhandeliugen
de/ Afghaansche greuscommissi6 waar
schijnlijk weer langer gerekt worden, daar
de Engelsche gedelegeerden nieuwe in
structies moeten afwachten.
De Portugeesche Kamer van Afge
vaardigden heeft, na de onstuimige toouee-
leu der laatste dagen, die den Minister van
Marine genoopt hebben ontslag te nemen,
met groote meerderheid aau het Kabinet
eene motie van vertrouwen geschonken.
Naar men uit Constautiuopel ver
neemt, hebben de onderhandelingen tus-
schen Wolff en de Porte over Egypte eene
gunstige wending geuomen ten gevolge
van wederzijdsche concessiëu. Het spoedig
onderteekend worden van eene Anglo-Turk-
sche conventie schijnt zoo goed als zeker,
daar het Britsche Ministerie en de Sultan
beiden de hoofdpunten hebben aangenomen.
Uit Caïro verneemt men, dat Ismail
Pasha's agent Lavison ontslagen is gewor-
deu, om te warden vervaugeu door Ismail's
broeder Hussein. Toen hierop Lavison wei
gerde zijne papieren af te geven, werd hij
gevangen geuomen.
Volgens ingekomen berichten waren
de troebelen op Greta nog niet geëindigd;
doch de Sultan zou besloten zijn den eilau-
ders hun voornaamsteu eiseh te bewil
ligen, namelijk het besteden vau hetover-
gelieele vermogen als uitsluitend eigendom te
beschouwen. Hare jeugd was eentonig en zonder
vreugde voorbijgegaan; zij had veel door de
luimen van haar oom moeten verdragen, doch
zij zocht haar geheim verdriet in de zorgen van
het huiselijk leven en de vele werkzaamheden
te onderdrukken. Thans was alles door eeu slag
veranderd; doch voor de toekomst vreesde zij
niet, want zij wilde naar de stad vertrekken
en een dienst zoeken
Grietje eenigszins tot bedaren gekomen, wisclite
zich de tranen uit de oogen. Mot bevende han
den begon zij de kleine zaken, die haar eigen
dom uitmaakten, in te pakken; daarna knielde
zij ned r om den Almachtige steun en bescher
ming in hare harde beproevingen te vragen.
Den volgenden morgeu scheen de zon zoo
vriendelijk en lachend, al« wilds zij met hare
stralen al het droevige en donkere van de aarde
wegnemen. Zij kuste de dauwdruppels van de
bloemkelken en de tranen van de korenaren;
zij glinsterde door de glasruiten om te zien,
daar achter ook nog tranen te drogen waren
Wordt vervolgd.)
