NIEUWE
:Di. J 112
Donderdag 26 Mei 1887.
12de Jaargang.
Eene merkwaardige getuigenis
B UIT E L A i\
De Missie.
DAAKllNSCBI (0I R4IT.
ABONNEMEBTSPBIJS
Per 3 maanden voor Haarlem t 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland ir. p. p. 1,
Voor het Buitenland 1,50
AfaDuderljke Nummers0,06
Dit blad verschynt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BiïREiïï: St. Jansstraat Haarlem
AGITE MA NOW AGITATE.
PBIJS DEB ADVEBTENTIÉW
Van 16 regels.30 ttenis.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag
avond voor 6 uur ingewacht.
Uiterevers: K P P E R S Sc L A U R E T.
De taak, de werkkring, de arbeid van
Priester en leek, de plechtigheden en in
stellingen van onze H. Kerk, in een woord
het Katholieke geloof wordt, helaas! door
onze tegeustauders zoo algemeen en zoo
vaak in een verkeerd daglicht geplaatst,
zoo dikwerf beschimpt en gesmaad, dat het
inderdaad een genot by uitnemendheid mag
genoemd worden, wanneer nu en dan eene
stem zich doet hooreu, welke, wars van
vooroordeeleu, openlijk getuigenis geeft van
de waarheid en recht laat wedervaren aan
hetgeen onophoudelijk wordt belasterd en
bespot. Zoo lazen wy dezer dagen in een
der vele Fransche tijdschriften een waar-
deereud opstel over het godsdienstig leven
in Rome, gevloeid uit de pen van een Pro-
testantsch auteur. Hetgeen deze schryver
mededeelt is merkwaardig in hooge mate
en het schijnt ons van onbetwistbaar be
lang, den korten inhoud daarvan onze lezers
mede te deelen.
>Toen ik, aldus verhaalt de schryver,
mjj in Rome metterwoon vestigde, had ik
ten aanzien der R. K. Kerk hetzelfde ver
keerde begrip, dezelfde onjuiste gevoelens,
welke ons Protestanten aanhoudend worden
ingeprent. Ik verwachtte allerlei verlok
kingen en pogingen tot verleiding. Hoe
verwonderd was ik echter, toen ik met
Prelaten en Priesters in aanraking kwam,
te ondervinden, dat dezen steeds hartelijk
en voorkomend waren, niet de minste zin
speling maakten op het verschil van ge
loof, dat tusschen ons bostoud en nimmer
pogingen in het werk stelden om van mij
een proseliet te maken.
Teel, oneindig veel, hoort men gewagen
van de zelfverloochening en offervaardig
heid der katholieke Priesters in tijden van
algemeenen nood. Maar deze opoffering kan
men in Rome dagelijks aanschouwen. Een
feit als illustratie. In de parochie, waar
mijn huis staat, heeft de Pastoor een salaris
van 800 lire. Daarvan moet hij echter nog
het traktement van zijn koster betalen.
De parochie telt vale armen; de Pastoor
had niet altijd de middeleu om hulp te
bieden en was dus verplicht vaak geld ter
leen vragen om aalmoezen uit te deelen;
als hij dus zijn karig salaris ontving, moest
steeds een groot deel ervan worden afgezon
derd om zijne weldadigheidsschulden te
dekken. Onlangs benoemde Z. II. de Paus
dezen Priester tot Bisschop in eene ver
verwijderde dioceze. Dit was natuurlijk eene
bevordering iu rang, eer en inkomen. Maar
de Pastoor was met zijne benoeming niet
ingenomen. Hij verzocht en verkreeg audiën
tie bij den Paus en vroeg dezen vriende
lijk en deemoedig, te mogen blijven waar
en wat hij was, vermits zijne parochianen
beminden en zijne hulp zeer noodig hadden.
De woorden van den Paus weet ik niet,
doek de zin ervan was, dat de Priester Bis
schop worden moest.
j>De godsdienstige opvoeding is te Rome
uitmuntend en geschiedt op eene wjze, die
b' E U ILL E T O A
5)
(Vervolg.)
Dat eeae Missie iets buitengewoons moest zijn,
kon men daaruit opmaken, dat de grijze Pas
toor in de preek terecht algemeene deelneming
verzocht en de hoop uitgesproken had, dat hel
geheele dorp tot eeu nieuw leven van godsvrucht
en deugd zou overgaan.
//Men wil ons trachten dom te maken", bul
derde de pachter, toen men hem zulks mede
deelde, „men zoekt ons tot werktuigen van baat
zuchtige doeleinden te makeu, zoodat wij ten
slotte weder alt in de middeleeuwer, m de hee-
rendieruten eu slavernij zullen smachten en aan
de kloosters de tienden moet betalen. Men moest
zich tegen het houden der Missie verzetten eu
de Jezuïeten het dorp uitjagen!"
Natuurlijk werd hij door den schrijver en
eenige lauwe Christenen toegejucht en onder
steund, doch men bereikte het beoogde doel
niet eu in gespannen verwachting zag man de
komst der Missionarissen te gemoet.
den ouderwijzer uiet als eeu schrikbeeld
voor deu leerling doet verschijnen. Ik heb
dikwijls in Rome en in audere plaatsen
treffende eu hartroerende voorbeelden ge
zien van aanhankelijkheid; kleine jougeus
staakten hun spel om de hand te kussen
van hun geestelijken vader, die dan steeds
eeu goed woord voor hen over had. Ge
woonlijk kennen de parochie-Herders de
kerspelkiuderen zeer goed, hoofdzakelijk de
armsteu ouder hen, zjj keuneu hun ka
rakter en behoeften eu zjn steeds met de
meeste welwillendheid bereid te gaan waar
zij geroepen worden om hunne uitmuntende
hulp te verleenen.
»Niet miuder oprecht moet de zelfver
loochening en opoffering zyu van die mau-
nen, welke tot de verschillende geestelijke
Ordea behooren. Terwjjl zij vrijwillig af
stand doen vau alle dingen, die men als
vermaak, als genot, als loon voor welaau-
gewende talenten pleegt te beschouwen,
werken zij toch met een vlijt, die den
mee9t eer- en geldzuchtige doen verbaasd
staan. Beschouwen we b. v. eens de Orde
vau de Benedictijnen, deze groote practised
onsterfelijke persoonlijkheid, iu welke liet
individu opgaat. Allen arbeiden, en als de
peu aan den eene uit de haud valt, dan
neemt een audere de peu eu het thema
wederom op, zoodat in deu loop des tjjds
door zulk eene reeks arbeiders, eeu werk tot
stand komt, dat getuigenis geeft van deu
vljt, de geleerdheid eu enoime bekwaam
heid van deze broederschap getuigenis
aflegt van de enorme ervarenheid van
geleerden, die aan de wereld slechts be
kend zju als de Monniken der Benedictij
nen. Tegenover zulke feiten is het onmo
gelijk te twjjfeleu aan de reinheid van het
doel en streven, aan deu ootmoed eu on
baatzuchtigheid dezer jjverige en vrome
mannen.
>Aau de religieuze opvoeding der kin
deren wordt de grootste zorg besteed. De
kleinen worden aangespoord hunne gods
dienst-plichten te vervullen, of zj vervul
len z© vrjjwilllig. Onlangs was ik te Au-
zio, het oude Autiuin, waar een groot ge
deelte van de bevolking, voornameljk iu
het voorjaar en iu deu zomer uit visichers
van Gaeta, Napels en audere kustplaatsen
bestaat, die daar zeer ordelijk in hunne
visschersvaartuigeu leven. Bj de godsdienst
oefeningen was de groote kerk over vol;
alle aanwezigen verrichtten hunne gebeden
met de grootste aandacht. Dikwjls hebben
dergeljjke tooueeleu mij getroffen eu kwa
men mj de tranen iu de oogen,als ik de
oprechtheid eu de aandacht dezer lieden
aanschouwde. Voor hen zju de grondwaar
heden van het Christendom, feiten, feiten
zoo tastbaar als het Pantheou, het Colis-
seum of de zegeboog van Titus.
»Als wij onze aandacht vestigen op de
Patriciërs, op het rykere gedeelte der Ro-
meiuscne bevolking, dan zal ons de eerbied
der kinderen, ook al zju ze reeds mannen
geworden, de bescheidenheid der meisjes,
de kuische gesprekken, de regelmatige ver-
De pachter had zich in 't geheim voorgeno
men, ongezien de preekeu bij te wonen, niet om
er zijn voordeel uit te trekken, veel minder om
zich te bekeereu, neen, hij wilde de //staats
gevaarlijke en zedenkwetsende voordrachten,"
als eene welkome gelegenheid bezigen om de
Jtzuïeteu bij de Regeering verdacht te ma
ken en er toe medewerken hen het land uit ie
jagen, terwijl de schrijver hem daarin wilde
ondersteunen met al zijne kracht.
Jacob stond juist gereed om zijn gewonen
arbeid te hervatten, toen de postbode hem een
brief bracht. Het schaamrood Indekte het aan
gezicht van den jongen man, want hij begreep zeer
goed van wie de brief kwam. Het was echter
tijd, dat Grietje eenig teeken van leven gaf,
want de ongerustheid, de angst en de weemoed
en het verlangen hadden hun hoogste toppunt
bereikt. De brief bevatte letterlijk het volgende:
//Lieve Jacob!
Reeds vier weken ben ik uit Eichenthal ver
trokken en zeker zult gij nieuwsgierig zijn iets
van mij te vernemen. In deu beginne had ik
bet hard te verduren; want ik viel in de handen
van een plaatsbezorger, die mij het weinige geld,
vulling der godsdienstplichten, de eerbied
voor heilige zaken iu 't oog vallen. In
deze klassen is het geven van aalmoezen
eene traditie en eene voortdurende oefe
ning. Ik ken eene dame, kleindochter vau
een Koning, wier moeder Koningin zou
geweest zijn, als zj niet mst geweld vau
haar erfrecht ware beroofd geworden, die
zich van hare juweelen ontdeed, om geld
te verkrjgeu ten einde aalmoezen te kun
nen uitdeelen. Eenige dagen geleden stierf
plotseling eeu veertigjarige Prins. Zijne
weldadigheid was in verhouding vau zjue
rjke middelen eu zjn voornaamste levens
doel was weldoen. Zijne begrafenis was
zeer bescheiden, geheel en al zonder praal
volgens de regelen eener Broederschap,
waarvan h|j lid was. Een audere Prius,
eveneens bezitter vau een groot fortuin,
die door bezigheden van allerlei aard als
't ware overstelpt is, gaat eiken dag ter
kerk, onderhoudt: eeu weeshuis, waar ze
ventig weezen van al het uoodige worden
voorzien; eene bewaarschool voor kinderen;
eene zondagsschool; eeu hospitaal; twee
geneesheeren voor de armen van zijne pa
rochie benevens eeu hospitaal voor oog-
lijders. Onlangs liet h j bovendien nog eeu
hospitaal bouwen voor arme lieden, die
chirurgische operaties moeten ondergaan.
Hij laat bedden eu linnen uitdeelen, voor
ziet onderscheidene kloosters van brood en
wjn, geeft goede boeken ten geschenke,
onderhoudt Missionarissenondersteunt
Priesters en armen uiet alleen in Italië
maar ook daarbuiten en het herstellen en
verfraaien van kerkgebouwen behoort tot
zjjnemeest geliefkoosde werken vau weldadig
heid.
vEu al deze dingen komen mij voor
vruchten van den godsdienst te zju. Aan
hunne vruchten zult gj ze kennen.* Men
moge nu van het katholieke geloof zeg
gen wat men wil, nergens heb ik het Chris
tendom zoo levendig, zoo zeer als feit, zoo
zeer als een doel des levens gezien, dan
iu het Roomsch-Katholieke Rome. Na
tuurlijk ik spreek van het clericale, of,
zoo ga wilt vau het Pauseljke Rome in
tegenstelling met het kouinkljke Rome.
Als ik de euthusiastische godsdienst der
leekeu van alle standen eu hoofdzakelijk de
zelfverloochening, den ernst der Geeste-
ljkheid beschouw en gedwongen beu te
erkennen, dat hier geeu wereldl jke motieven
iu 't spel zjn, dan kau ik de innige toewy-
ding dezer mannen aan hun ambt, den ernst
van hun geloof in geen enkel opzicht in
twjfel trekken, en het feit niet loochenen,
dat zj huu vermaak iu weldoen vin
den eu hun loon hiernamaals verwachten.
Ik gevoel dan ook eene ware behoefte, eeu
drang des harten, om aan die brave man
nen, aau die ware Herders der ejus vau
eene diepe en eerbiedvolle hoogachting te
brengen.
»Ziedaar de indrukken, welke eene aan
dachtige en langdurige beschouwing van
het Roomsch-Katholicisme te Rome in mj
heeft teweeg gebracht.
dat ik nog bezat, ontwoekerde en toch geene
betrekking bezorgde. Doch ik vertrouwde op God
en was dan ook zoo gelukkig als keukenmeid aan
genomen te worden. Het is wel goed, dat ik
op den Ginsterhof de handen niet in den schoot
gelegd heb, anders zou ik niet geweten hebben,
wat aan te vangen. Ook leed ik in do eerste
veertien dagen aan het heimwee; niemand was
vriendelijk tegen mij; overal zag ik vreemde
gezichten en de lucht in de stad is ook
niet zoo gezond, als die op het land. Ik heb
veel geweend. Vroeger had ik, wel is waar, veel
te lijden, doch wanneer oom mij iets beval of
verweet, was dat zoo erg niet en ook niet
zoo bitter, als nu mijnheer of mevrouw m'j iets
beveelt. Ach, de dienstboden zijn tocli arme
schepsels! Men vraagt niot of zij ook gevoel
bezitten; mevrouw zegt maar, dat ik ferm wer
ken moet, dan zou ook het heimwee wel over
gaan. Alles komt mij nu dubbel zwaar voor,
omdat ik vroeger zelve te bevelen had en thans
zie ik het bepaald in, hoe ik het met knecht
en meid op deu Ginsterhof beter had kunnen
stellen. De armste en geringste meid is ook
een meusch en bezit gevoel; de gedachte zelts,
Voorzeker hebben onze lezers de mede-
deeliugeu van dezen Protestant met genoe
gen vernomen. Dergeljjke getuigenissen
toch winnen aan waarde, wanneer zj ko
men van personen, vau wie men geen
katholieke sympathieën kan verwachten,
doch die door waarheidsliefde gedrongen
de toestanden schetsen, zooals zj inder
daad zju.
Waren alle schrjjvers even oprecht in
hunne geschriften, we zouden ons niet zoo
vaak behoeven te ergeren aau valsche voor
stellingen, verdraaiing van feitea, aan spot
en laster, die door eene bandelooze pers
dageljks worden verkondigd en menigeen
zou van de katholieke Kerk en haren werk
kring eeu juister begrip verkrjgeu, dan
tot dusver bj de meeste andersdenkenden
is waar te nemen. Leugen en bedrog is in
deu regel schering en inslag, wanneer niet-
Katholieken over katholieke zaken schry-
veu. Daarom verdienen de mededeelingen
van onzen Protestantschen auteur voorze
ker ook onze onverdeelde hulde.
Iu België hebben zich de gunstige ver
wachtingen, helaas! uiet bevestigd.
Uit Bergen iu Henegouwen wordt ge
meld, dat iu de Boriuage de werkstaking
thans algemeeu is. Niet miuder dan 13,000
man nemen daaraan deel.
Te Brussel wordt door de werklieden-
party druk vergaderd. Besloten werd, dat
eene algemeene werkstaking alsnog niet
wenscheljk is, maar dat men daaraan zal
mededoen, wanneer ze uitbreekt. In af
wachting zal men manifesteeren ten gunste
van algemeen stemrecht en amnestie.
Daarmede werd na afloop der vergadering
door een 600-tal personen dau ook aan
stonds eeu aanvang gemaakt.
De wet tot regeling van den handel
iu kunstboter loopt in deu Duitschen Rijks
dag groot gevaar. Tegen den uitdrukkelj-
keu wausch der Rugeering namelijk werd,
bj tweede lezing, met kleine meerderheid
een door de commissie voorgesteld amen
dement aangenomen, waarbij de handel iu
mengbote»- geheel wordt verboden. Komt
men bj de derde lezing niet op dit besluit
terug, dan neemt de Regeering de wet te
rug, want zj heeft in de meest ondubbel
zinnige bewoordingen verklaard, dat de
wet alleen bedoelt bescherming van het
publiek tegen werkelijk bedrog, maar niet
gel|jk door het verbods-voorstel der com
missie zou geschieden de onderdrukking
van eene voor het laudbouw-bedrjf on
aangename concurrentie. In den loop
van het debat noemde de conservatieve
Afgevaardigde Von Wedell Nederland het
vaderland der boter-vervalsching.«
Prius Luitpold van Beiereu is Zaterdag
naar Weenen vertrokken, waar hy, naar
men zegt, de toestemming van Oosteurjk
voor zyne proclamatie als Koning van Beie
reu zal vragen. Zyne kroning is reeds te
Berlyn goedgekeurd.
vreemde lui te moeten dienen, is hard. Doch
men leert alles; de e6ne beveelt, de andere
gehoorzaamt en ik heb mij voorgeuomen, recht
vlijtig te zijn, niet tegen te spreken en alle
wederwaardigheden aan God op te offeren. Nu
heb ik ten minste rust en hoor met deu godsdienst
geen spot drijven; eiken Zondag ga ik naar de
vroegmis, in de week heb ik geen tijd. Iu de
stad is het toch geheel anders, dan op het land;
hier is alles de ftig en grootsoh: sierlijke huizen,
lange en brcede straten, prachtige kerken, steeds
beweging en rumoer; de eene draaft tegen deu
nrdere op en zoo iets noemt men //zaken doen."
Zijn nabuur kent men niet; ieder zorgt voor
zich zeiven. De lucht is or zwart van deu rook
der schoorsteeneu, want hier staan vele fabrie-
kenl En arme menschen, lieve Jacob, ziet men
hier bij de vleet; nooit hol) ik gedacht, dat er
zooveel ellende en rampspoed op de wereld be
stond. Den geheelen dag Ioopen de bedelaars
langs de deuren, jongen en oude blinden, kreu
pelen eu verminkten en ook nog wat luie har
monica- of orgelspelers.
Wordt vervolgd.)
