NIEUWE
1117.
Zondag 12 Juni 1887.
12de Jaargang.
De Ilomeinsche quaestie
BUITENLAN D,
De Missie.
ttAARimm COMAIT.
ABONNEMENTSPRIJS
Per 3 maanden voor Haarlemt 0,85
Voor de overige plaatsen in Nederland tr. p. p. 1,
Voor het Buitenland 1,50
Affzinderljjke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. JansstraatHaarlem
QSnjyj
fcj>,ja-
AGITE MA HON AGITATE.
PRIJS DER ADVERTENTIÉN
Pan 1 6 regels .30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Gents per advertentie a Contant
Advertentie n worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag-
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KÜPPIRS 4 LAUKET.
dat is de vraag, hoe de verhouding van
Z. H. den Paus tot Italië zal worden, is
door de allocutie van den 23steu Mei op
nieuw op het tapijt gebracht. De wensch
daarin door Leo XIII geuit, dat de onza
lige strijd tegen het Pausdom eiudeljjk
m icht ophouden, heeft in Italië en vooral
te Rome eene buitengewone sensatie teweeg
gebracht. Van de onhoudbaarheid van den
tegenwoordigeu toestand is men algemeen
overtuigd en reeds langen tijd stellen uit
stekende Italiaansche staatslieden pogingen
in het werk om eene zoo zeer gewenschte
verzoeuing tot stand te brengen. Velen
meeueu in de allocutie te lezen, dat de
Paus zijnerzijds geneigd is concessiën te
doen, en dat dus de mogelijkheid van eene
oplossing der Romeinsche quaestie als zeer
aanstaande mag gerekend worden. Men ge
looft zelfs, dat het door Leo XIII uitge
drukt verlangen naar den vrede, eene uit-
noodiging is, tot de Italiaan sche Regeeriug
gericht, om met vredes-voorstellen voor den
dag te komen. Het verlangen naar vrede
tusscheu de kerkelijke en wereldlijke macht
neemt in Italië in hooge mate toe; daar
om vielen 's Pausen woorden op gunstigen
bodem.
Men verhaalt reeds, dat er in den Ita-
liaanscheu Ministerraad over de allocutie
werd gesproken en dat Deprelis, de Minis
ter-President er op aandrong den Paus
vredes-voorstellen te doen, terwjjl Crispi,
Minister van Biuneulandsche Zaken, als
vertegenwoordiger der loge, tegen elke ver
zoening was gekant. Ook zegt men, dat
de Afgevaardigde Pazzari reeds 300 Gede
puteerden voor zijn verzoenings-program
heeft gewonnen.
De officieuze bladen zwegen in de eerste
dagen na de verschijning der allocutie.
Eindelijk verklaarde de Populo Romano
het orgaau vau Depretis: >De allocutie
heeft eene buitengewone beteekeuis. De ver
klaringen van den Paus moeten door onze
staatslieden ad notam genomen worden en
aangezien het Hoofd der Kerk de vraag
van de verhouding tusschen den Italiaan-
schen Staat en den Heiligen Stoel met
verheven gedachten in duidelijke woorden
opwerpt, kunnen wjj ons moeilijk aan een
onderzoek van hef moeilijke probleem ont
trekken.* Een ander officieus blad, de
Opinionezegt: »Wij hebben de verzoening
van Italië met den Paus steeds oprecht
geweuscht. Deze allocutie, die voor de eerste
maal na vele jaren op bezadigden toon de
mogelijkheid betuigt, dat dit werk der
verzoeuing mettertijd kan tot stand komen,
is ons daarom ten zeerste welkom. Het is
in aller belang,dat er aan den strijd een einde
kome. En wat men er ook van zegge, wij ge-
looven, dat de groote meerderheid van het Ita
liaansche volk den vrede wil tusschen Kerk
en Staat. Wel is waar bevat de allocutie
slechts algemeeue termen. De Paus verlangt
volle en ware vrjjheid. Wij hebben steeds
gemeend, dat de waarborgen-wet daarvoor
zorg draagt. Het is echter buiten kijf, dat
zoo er eene overeenkomst tusscheu twee
FEUILLETON.
11.)
Vervolg.)
De Ginsterboer verzuimde geene enkele preek.
Waren dat die zedelooze en staatsgevaarlijke
pogingen der Jeiuïeten, die tot de dmgd aan
spoorden en geboden God te geven, wat Gode
toekomt en den Keizer, wat den Keizer behoort?
De pachter sloeg gedurende de preek geer oog
van den begaafden Priester af. Hij had voortaan een
harden strijd in zich zeiven te kampen; hij was
bedaarder geworden, bulderde niet meer zoo
hard, vermeed de herberg en bleef soms uren
lang alleen en eenzaam in zijne kamer nadenken.
Vier dagen waren verloopen sedert de Missie
was begonnen. Het was tegen twee uren des
voormiddags, toen de Ginsterboer aan de pastorie
Banklopte. De Ginsterboer bij de pastorie.dat
moest toch heel wat bizonders te beteekenen
partijen moet gesloten wordeu, elke par
tij hare denkbeelden openbaren en hare
eischeu stellen moet. Zulks hebben we on
langs nog in eene discussie met den Mo-
niteur de Rome gezegd en wij herhalen het
ook thans. Doch de Moniteur heeft ver
klaard, dat hij ons niet kon antwoorden,
omdat de Paus alleen de noodzakelijke
voorwaarden had te stellen. Nu heeft de
Paus gesproken, maar hij is niet in bizou-
derheden getreden, die ons genoegzaam
kuuueu inlichten. Zal hij het later doen?
Wij weten het niet. Wjj geven overigens
gaarne toe, dat, wanneer de verhandelin
gen over de quaestie beginnen, deze niet
in 't openbaar kunuen gevoerd wordeu en
daarom moeten wjj geduld hebben, totdat
de verhandelingen tot een concreet voor
stel hebben geleid. Voorzeker de deelneming
der clericalen in den strijd, van het politieke
leven zou nuttig eu voordeelig ziju voor
het algemeen belang. De Minister, die de
moeilijke quaestie tot een goed einde voert,
zonder het recht der natie eu het burger-
ljjk gezag te benadeeleu, zal zich in hooge
mate verdieusteljjk maken voor land eu
volk.
Deze en nog een groot aantal liberale
bladeu gaan au fond van de veronderstel
ling uit, dat de H. Vader geneigd is af
stand te doen van den Kerkeljjkeu Staat
eu deuken dan hoogstens aan eene herzie
ning van de waarborgen-wet. Daarom zag
zich de Osservatore Romano genoopt de
strekking van de Pauseljjke allocutie voor
de ontwikkeling van de verhouding des
Pausen tot Italië nader te verklareu. »De
Paus, zegt dit blad, heeft geen anderen
maatstaf voor zijne rechten gebezigd, dan
hjj tot dusver heeft gebruikt, hij heeft zijne
volle vrijheid en onafhankeljjkheid geens
zins prijs gegeven. Als dus deze allocutie
op de liberaleu een machtigeren indruk heeft
gemaakt dan de vroegere, dan geschiedt
zulks, dat de Italianen, die tot dusver ge-
woou waren den Paus als een geboren vij
and van Italië te beschouwen, thans in hem
een oprecht vriend hebben gevonden. In
derdaad alsof het hem meer vreugde ver
oorzaakt tot zjjue vjjanden dan tot zjjne
vrienden te spreken, heeft Leo XIII, zoo
schrjjft de Osservatore, in deze allocutie zijne
gedachten in een vorm gekleed, die van
eene grenzeulooze welwillendheid voor Italië
op bizondere wjjze getuigt.
>De liberalen zien thaus in, dat de Paus
het vurig verlangen heeft, met Italië in
vrede te leven en zjj zjju verwonderd, dat
zooveel bitteren strjjd geen spoor van wrok
bjj hem heeft achtergelaten. Zulks is dan
ook het eenige wat zjj uit 's Pausen woor
den gerechtigd zijn ta verklaren. Willen
zjj aan de allocutie eene andere uitlegging
geven, dan vergissen zjj zich schromeljjk.
De gerechtigheid is en blijft dezelfde; zjj
eischt de teruggave van alles wat geno
men werd eu bet herstel der rechten, die
geschonden werden; zjj eischt het herstel
van het wereldljjke Rijk, hoofdzakeljjk de
heerschappjj over de stad Rome, waar de
Paus zijn zetel heeft, omdat zonder dit
herstel, aan eene ware en absolute vrij-
hebben. De packter verzocht Pater H. te spre
ken en werd binnengelaten.
De Priester verscheen en reikte den man vrien
delijk de hand. „O," sprak hij lachend, //wij
kennen elkander van ouds: gij komt zeker met
mij over uw geprojecteerden stoommolen spreken?"
De pachter wenkte neen, „Neen Peter
ik".... Het ontbrak den anders zoo sterken man
voor de eerste maal aan woorden, do hoed trilde
in zijne hand.
«Neem plaats, goede vriend, wat is er dan?"
«Pater, ik beu een slecht metisch, ik heb u
veel mede te deeleu. Een traan viel uit zijn
oog, de trotscke blik was gebroken, de stijve
nek gebogen, met beide handen bedekte hij zijn
gelaatWas dat nn de rijke, trotscke boer,
voor wien de Jezuïeten zoo gevaarlijk" waren?
Na twee urer. verliet hij de pastorie en zag
stil voor zich heen; het was hem onverschillig
wat de lieden ook zeiden en mompelden, hij gaf
er niet om.
Thuis gekomen schreef hij den volgenden brief;
heïd van den Paus niet te denken valt.
Dat is de zin vau de woorden der al
locutie.*
Ziedaar eeue gewichtige verklaring, die
in staat is de hoop de liberalen, eene hoop
waartoe de feiten geen recht gaven, te doeu
verdwjjaeu. De H. VAder zegt in de allo
cutie, de gerechtigheid en de waardigheid
van den Pauseljjken Stoel moeten gewaar
borgd bljjven, daarom moet de Paus niet
aau de macht van een ander ou lerworpeu
zjjn, maar volle en werkeljjke vrjjheid ge
nieten zoo als het behoort.
Zulk eene positie is echter die van een
Souverein, die iu 't bezit is van een onaf-
hankeljjk grondgebied, 't zjj groot of klein.
De vraag nu of de meerderheid van het
Italiaausche volk vrede zou hebben met het
herstel van den Kerkeljjken Staat, kau,
dunkt ons, zonder schroom bevestigend wor
den beautwoord.
Italië komt niet tot eeue rustige ont
wikkeling, tot ook de geloovige Katholieken
aau de politieke verkiezingen deel nemen
en daardoor een krachtig, positief-religieus
eu conservatief element verschaffen kuuueu
aan het Parlement, dat thaus slechts uit
liberale, radicale en revolutionnaire partijen
bestaat. Tegeu deze onzalige partjjeu zal
de Monarchie trouwens vroeg of laat ernstig
moeten te velde trekken,wil zjj de Republiek
niet zien verrjjzen. Eu in dezen strjjd zal
de Monarchie slecht» kunnen overwinueu
als, geljjk Fazzari en met hem ontelbaar
velen erkennen, de verzoeniug met den
Paus heeft plaats gehad en de Katholieken
wederom aan het Staatsleven kunnen deel
nemen.
De oplossing der Romeinsche quaestie
is eene zaak der noodwendigheid en zoodra
de ernstige wil bestaat haar uit de we
reld te doen verdwjjneu is daarvoor ook
een weg te vindeu. Where is a will, there
is a way, zegt een Eugelsch spreekwoord,
't Komt er maar op aan, dat de macht
hebbers in Italië den wil hébhen en hem
dan den H. Vader ook toonen.
Men schrijft uit het Walenland aan het
Handelsblad van Antwerpen, dat in zekere
streken de armoede overgroot wordt. Dat
was te verwachten: wie niet werkt heeft
niet te eten, zegt het blad; iedereen moet
werken in zjju stand. Waar zjjn nu de
Defuisseaux en Faviaux? Verdwenen! Zjj
hebben den werkman de ooren volgeblazen,
eu nu zjj hem diep ongelukkig hebben ge
maakt, 'laten zjj hem in zjju lot stikken.
Overigens vele werkstakers willen niet wer
ken, zooals wij reeds zeiden; landbouwers
hebben hun werk aangeboden, doch zij
weigerden; zjj schjjueu dus liever te bede
len. Is dat nu de waardigheid van den
werkman?
De Germania bericht uit Rome, dat
Prins Paul van Mecklenburg dezer dagen
tot de katholieke Kerk is overgegaan.
De commissie voor het, bjj den Dait-
schen Rjjksdag aanhangig ontwerp tot wjj-
zigiug en verhooging der belasting op spi-
Lieve Grietje I keer zoo spoedig mogelijk
weder tot mij terug, er is iets bizonders met mij
gebeurd, dat u moet genoegen doen, ik ben de
zelfde niet meer van vroeger Ik heb u groot
onrecht aangedaan; hot vermogen is meerendeels
uw eigendomik heb u bedrogen door het tes
tament te vernietigengij zult alles terugbeko
men. Kom en vergeef mij.
Uw oom".
Hij verzegelde den brief en riep een der
knechts. «Frits wees zoo goed en bezorg aan
stonds dezen brief op de post, want er is
haast bij 1"
De knecht zag hem verbaasd aau; nog nooit
had hij den pachter zoo liooren spreken!"
De Giusterboer trad de kamer weder binnen
en sloot zich als het ware op. In den beginne
stapte hij ijlings de kamer op en neer met
de handen op den rug en het hoofd om
laag. Hjj mompelde stil in zich zeiven en zuchtte
somt'jds hoorbaar. Zijn geheel vorig leven her
dacht hijhoe hij als knaap aan de hand eener
ritualia, heeft de extra-belasting voor allen
op 1 October a. s. in vrjj verkeer aanwe
zigen brandewjjn vastgesteld op 30 pen
ningen; het iukomeud recht voor arak,
coguac en rum iu vaten op 125 en voor
allen auderen brandewjjn op 180 Mark,
na deu dag der afkondiging. Deze rege-
liug zou dan met 1 October in werking
treden.
De Commissie heeft vervolgens het ge-
heele ontwerp met bijna algemeeue stem
men goedgekeurd.
Het gerucht, volgens hetwelk de
Frausche Minister van oorlog voornemens
is het plan te laten varen om bjj wjjze
van proefneming een legercorps te mobi-
liseereu, is geheel vau grond ontbloot. De
proefneming zal plaats hebben.
Het Ministerie van buiteulaudsche za
ken heeft aan de vreemde Regeeriugeu
keu nis gegeven, dat Fraukrjjk geen genoe
gen neemt met de Eugelsch-Egyptische
conventie. Er bestaat aanleiding om te
overwegen of de bepalingen van deze con
ventie tot grondslag kuunen dienen voor
onderhandelingen of voor het beleggen van
eene conferentie.
De Parjjsidie gemeenteraad heeft met 47
tegeu 3 stemmen eeue motie aangenomen,
waarbjj amnestie gevraagd wordt ten
gunste van alle wegens politieke feiten
veroordeelden.
De wetgevende vergadering van Guernsey
heeft eene straffe wet betreffende de but-
teiiue aangenomen, om de op dat eiland
gefabriceerde natuurboter te beschermen.
Alle ingevoerde eu ten verkoop gestelde
kunstboter en oleomargariue moeten met
de ware benaming worden gestempeld, ter-
wjj! geene natuurboter zonder deu naam vau
den maker mag verkocht worden. Alle
kleuring is verboden.
Opnieuw wordt gemeld, dat Turksche
soldaten de Servische grens geschonden
hebbeu. Twee Servische patrouilles werden
aangevallen; geweerschoten werden gewis
seld eu van de Serviërs werden een man
gedood en twee gewond.
Tusschen de Porte en Rusland moe
ten de betrekkingen in den laatsten tjjd
weer zeer gespannen wezen,
wat niet
veel belooft voor eene spoedige regeling
der Bulgaarsche aangelegenheden.
Uit St. Petersburg wordt gemeld, dat de
Staatsraad het voorstel om de paspoorten
van Russische onderdanen in het buitenland
met driehonderd roebel per jaar te belasten
verworpen, doch tevens besloten heeft,
de belasting op de paspoorten tot tien
gouden roebels per kwartaal te verhoogen.
Uit Odessa verneemt men, dat 23,000
infanteristen en driehonderd cavaleristen
het bevel hebben gekregen zich te Aska-
bad bjjeen te trekken. De Kaukasische gar
nizoenen worden versterkt. Het heet, dat
er eene troepeubeweging naar midden-Azië
aanstaande is.
Door bet Italiaansche Ministerie zal
een crediet van 25 millioeu voor Afrika
wordeu aangevraagd. Van de aanneming
of verwerping daarvan zal eene Kabinets-
quaestie worden gemaakt.
moeder ter kerke ging, hoe hij als jongeling
zich in de slechte ge.zelschappeu begaf en later
ook slecht werd, hoe hij Stijn geweten in slaap
wiegde, geene rust meer vond en al dieper en
dieper zonkhoe hij den spot dreef met God
en godsdienst, enz. enz. Dus stond het leven hem
voor den geest, en nu was hij grijs geworden.
En de Pater had hem dit gansche leven in zijne
preken geschilderd, zoo nauwkeurig als kende
hij hem sedert jaren; hij had er op gewezen, dat
de «vrijgeestige" strooming des lijds zoo meni-
gen zuiveren bloesem des geloofs vernielde, maar
ook met indrukwekkende woorden tot boete aan
gemaand eu op 's Hemels barmhartigheid gewezen.
De pachter had zijn hart voor de stralen der
genade niet gesloten; hij had met de genade
medegewerkt en zijn geweten verlicht. Een cen
tenaars-last was hem van het hart. Midden iu
de kamer bleef hij stilstaan, vouwde de han
den en sprak: «God, ik dank U
Wordt vervolgd.)
