BINNENLAND. Art. 194. GEMENGDE BERICHTEN. De beslissing over het veelbesproken onderwijs artikel is iu't voordeel der rechterzijde uitge vallen; er bestaat dus eenig gegrond vooruitzicht, dat Nederland in een niet al te lang tijdsverloop bevrijd zal worden van het beruchte artikel 194 der tegeuwoordige grondwet. Hebben wij bij de behaalde overwinning nu juist geen groote reden tot jubelen, toch mag niet ontkend worden, dat de hoop op eene algeheele zegepraal in de toe komst door de gevallen beslissing is versterkt. /Beden tot geestdrift, tot blijde juichtoouen, zegt De Tijd, gesft de gevallen beslissing niet. Maar zeer heugslijk als lichtpunt is hst een drachtig samengaan der gekeele rechterzijde; het welk in dit geval te meer waardsering verdient, wijl gemeenschappelijk voorafgaand overleg had ontbroken en bepaaldelijk onder de katholieke leden aanvankelijk zeer uiteenloopende gevoelens tegenover elkander hsdlen gestaan. Ook onaf hankelijk van het thans verkregen resultaat acht De Tijd derhalve de stemmingen van Maandag feiten van verblijdenden en bemoedigeuden aard. Merkwaardig zegt Het Centrum hierom trent de iiberale partij, die zich tot een al- gemeene liberale unie had verbonden, die bij de vorige verkiezingen gezuiverd voor den dag was getredsn, die in den laatsten tijd glimlachte en juichte over de //verdeeldheid" en de /Standjes' der tegenpartij, die voortdurend sprak van een //gauche" en //droite" bij katholieken en anti- revolutionuairen, heeft thans,wgar het eene quaestie gold van zuivere rechtvaardigheid, eene quaestie waarbij werd toegenaderd zonder //offerfeest van beginselen", eene jammerlijke verdeeldheid ge toond, terwijl de „100 veroordeelde" rechterzijde heeft getoond, als ééu man pal te staan, waar het hoofdbeginsel van Staatsbeleid gold. Eu wat de beslissing zelve betreft, „op zichzelve neutraal zal zij ten minste geen vasten voet geven aan eene mterpretatis, die noodzakelijk ten voordeele der //neutrale" school-oppsrmacht moet uit— loopeu." De Standaard taxeert het gewicht der ge vallen beslissing niet te hoog en niet te laag. De Kamer heeft den moed gehad, uit het //staatsrechtelijk schandaal" (oordeel van Groen over art. 194) datgene te verwijderen, wat aan elke behoorlijke oplossing der schoolquaestie in den weg stond. Niet minder dan vroeger zal de natie voor voortreffelijk onderwijs, hebben te zorgen. Maar de wetgever zal op de vraag: luie in de eerste plaat* voor onderwijs te zorgen heeft, voortaan kunnen antwoorden: wde ouders". Openbaar onderwijs regel, bisouder of particulier onderwijs uitzondering, dat is de stelling, die uit de Grondwet niet uit de gewone wet is geschrapt. Voor de üieuwe bepaling verwacht ook De Standaard in de Eerste Kamer eeue meerderheid: ook door het gezag van Elout's woord, door den steun vau Pijnappel, ook door dien van den hesr Heemskerk, die iQ de Staats commissie gestemd heeft voor een voorstel van den heer Lohman, dat nog minder bevatte dan het thans aangenomen voorstel-Sohaepman. Om een oordeel voor onze lezers gemakkelijk te maken plaatsen wij hier het oude artikel 194 en daarnaast het nieuwe ondervvijs-artikel. Het openbaar onderwijs is een voorwerp van de aan houdende zorg der regeering. De inrichting vau het open haar ouderwijs wordt met «erbiediging van ieders gods dienstige begrippon door do wet geregeld. Er wordt overal in het rijk van overheidswege vol doend openbaar leger onder wijs gegeven. Het geven van onderwijs is vrij, behoudens het toe zicht der overheid, en bo vendien, voor zoover het middelbaar en lager onder wijs betreft, behoudens het onderzoek naar de bekwaam heid en zedelijkheid des onderwijzers, het een en ander door de wet te re gelen. De Koning doet van den staat der hooge-, middel bare en lagere scholen jaar lijks een uitvoerig verslag aan de Staten - Generaal geven. Wat, hebbtju wij nu gewonnen? Betrekkelijk niet veel. Wij zijn eene vesting binnen getrokken, die ons slechts een puinhoop aanbiedt; maar tooh, verwonnen is het bolwork, waarachter de liberale onwil zich verschanste, (art. 194). Het ligt in puin voor den grot d en op het geslechte t rrcin zal de gewone wetgever het gebouw van reoht en billijkheid kunnen op trekken. De opeubare neutrale school, het ge biedend voorschrift, dat sij overal in den lande van overheidswege zal worden opengesteld, zijn uit art. 194 verdwenen. Als iets zeer verblijdende, zegt do N. IJssel- bode, teekenen wij op, dat alle Katholieken, alle Anti-revolutiounoireu en de heer Corver Hooft voor het voor.ztel-Vos do Wael hebben gestemd. Da minimum-eiïch van rechtsgelijkheid in de Grondwet geschreven, kwam nu allen voldoende voor. Hoe die rechtsgelijkheid zal toegepast wor den langs den weg van onthouding of langs den weg van steun aan allen gelijkelijk geschonken, zietdaar wat do toekomst moet uitmaken, indien ten minste, wat wij zeer weuschen de Grond wetsherziening tot stand komt. Zeven liberalen stemden met de rechterzijde, de heeren De Ranite, Van Houten, Gleichman, Greeve, Farncombe Sanders, Gildemteater en Hartogh. De Kamer was bij deze beslissing voltallig: 84 leden; de pleats van wijlen Bluste is open, en de heer Pallandt is buitenslands. D.' strijdvragen zegt de N. Schiedamsche Cf.,zijn uit de grondwet verwijderd en de schoolstrijd is op een meer zuiver tereiu, dat van den ge wonen wetgever overgebracht, wiun ook de eer biediging der godsdienstige begrippen zijn toe vertrouwd, de vrijheid vau het onderwijs is dui delijker geconstateerd» Is daardoor iu lange de „Het onderwijs is een to or werp van de aauhou- dende zorg der regeering. „Het geven van oud er-wijs is vrij. „Het toezicht van de overheid op het onderwijs in het algemeen, de in richting van het openhaar onderwijs en, voor zoover het lager en middelbaar onderwijs betreft, de aan den onderwijzer te stellen eischeu van bekwaamheid en zedelijkheid worden door de wet geregeld. „De Koning doet vau den staat der hooge-, mid delbare en lagere scholen jaarlijks een uitvoerig ver slag aan de Staten-Generaal geven." strijd nog niet in ons voordeel, zelfs niet in eerste instantie beslist men denke slechts aan de Eerzte Kamer en de tweede lezing met de gevorderds meerderheid van twee derden der stemmen, de hoop is verlevendigd, dat recht, waarheid en vrijheid aan het eind zullen zege pralen." De Maasbode is niet tevreden. Volgens dit blad komt er in tweede lezing van het voorstel- Schaepmsn niets tereaht, omdat maar 7 liberalen er voor hebben gestemd ea bslangrijke wijziging bij de verkiezing niet waarschijnlijk is. Sintsom dsr Grondwetsherziening tal dus zij i, dat wij veel verloren hebben (kiesrecht, eedsquaestie, militaire diensiplicht enz.) maar niets hebben gewonnen. 't Ir niet te hopeD, dat de profetiëu van de Maasbode in vervulling komen. Alle werk ware dan te vergeefs. Van d:n uitslag der aanstaande verkiezingen hangt natuurlijk alles af. Die uit slag beslist over het wel en wee van het Neder- lau ische volk. Dat de Kiezers zulks dan wel bedenken en mannen afvaardigeu, die strijden onder d; banen van vrijheid, recht en waarheid, opdat de totale zegepraal ten slotte worde vorkregen. De vergadering van B. K. Kiesverenigin gen, vastgesteld op 14 Juni, is verdaagd tot 21 Juni, om den Kamerleden, die door de Grondwetsherziening verhinderd worden, gelegen heid te geven, da vergadering tot behandeling van het reglement voor den Centralen Katho lieken Bond bij te wonen. Bij kon. besluit is, met ingang van 10 Juni: lo. aan den Minizter vau waterstaat enz., voor den tijd van eene maand, tot heistel van gezond heid, een buiteulandsch verlof verleend. 2o aan deu Minister vau Marine tijdelijk de waarneming opgedragen van de fuuctiëa van Minister van Waterstaat enz. De Tweede Kamer heeft Woensdag de discussie voortgezet over de Kiesrecht-bepalin gen iu ds Additioneel/) Artikelen. Do Begeering stelt voor hst kiesrecht te geven aan hen, die de volle huurwaarde in het perso neel, dis f 10 grondnelasting betalen, en aau de bewouers van kamers. Het amendement-Van der Eeltz wenscht den aanslag der personeels belasting in de groote gemeenten lager te stellen, om de gezeten werklieden op te nemenen voorts tot kiezers la verklaren do kamerbewoners, alleu die ƒ10 in 's Rijks directe belastingen betalen, hen, die examen hebben afgelegd bij de wet of bij Kon. besluit geregeld eu de bedienaars van den godsdienst. De hser lioottboom stelt als sub-amend, voor niet toe te laten de geëxamiueerdeu beueden den rang van officier bij de zee- en landmacht. De heer Rutgers bestreed den tweeden maat staf der Begeoring en stond gelijke behandeling van alleu voor, niet eens splitsing met de leuze: voor dun gezeten werkman. De heer Buys bestreed het amendement en het artikel, eu waarschuwde nogmaals, voor het te laat is niet over te gaan tot eene uitbreiding van het kiesrecht, welke de knoeierijen zou be stendigen en vergrooten. De heer Heldt bestreed eveneens net amend, en het artikel, vooral het amendement, dat hoogst onbillijk zou werken tegenover de werk lieden, terwijl beide tot knoeierijen aanleiding zullen geven. In de zitting van jl. Donderdag heeft de heer Hartogh verlof verkregen tot eene interpellatie aan den Minister van Justitie, op een nader te bepalen dag, naar aanleiding vau het feit, dat eenige personen, door het gerechtshof te Am sterdam veroordeeld ter zake van de Juli-.-nlus- teu, die straffen nog ondergaan, niettegenstaan de anderen, die in geheel gelijke omstandighedsu verkeerden, door den Hoogen Baad zijn ontslagen van rechtsvervolging, op grond dat het hun ten laste gelegde niet strafbaar was. Ingekomen is een wetsontwerp lot wijziging van art. 385 vau Strafvordering. De discussie is voortgezet ovsr het kiesrecht- artikel. De hteren Gleichman en Borgesius hebben de billijkheid eu het practische vau het liberale amendement nader aangetoond, alsmede ds on gegrondheid der bestrijding door de Begeering. In de zitting van gisteren werd na eenig debat eu na verwerping met 50 tegen 8 stemmen van een amendemeut-Keucheuius om in afwach ting van nadere opnemingen de richting nog niet bepaaldelijk vast te stellen met algemeoue stemmen aangenomen het wetsontwerp tot ver- hooging van de Indische Begrooting, voor den aauhg van een spoorweg ter Sumatra's Westkust (richting over Padang-Padjang). De heer Rutgers bracht rapport uit in zake het adres van Amslelland. De meerderheid con cludeert, dat vooralsnog nist gebleken is van aandrang op onredelijke eischen of absoluten tegenstand, waaruit hei oponthoud in den aanleg van het Merwede-Kanaal moest voorvloeien. De conclusie in zake Salomon, tot aanneming van de inlichtingen der Begeering voor kennis geving, is goedgekeurd, nadat de heer Willink d« commissie van administratie van den Kruisberg tegsnover deu heer Salomon had verdedigd. Vervolgens is zonder discussie met 30 tegen 20 stemmen verworpen bet ontworp tot bekrachtiging van de overeenkomst met de Maatschappij tot landaanwinning op de Friesche Wadden, tot overneming door de Staat van het aangevangen werk. Maandag te half twee hervatting van het Grondwetsdebat. In een Engelsch blad schrijft ie mand het volgende: //Mijne kleindochter hsd meer dan vijftig wratten op hare handen eu op hare armen. Wij deden al het mogelijke om ze te ver wijderen, betaalden hooge rekeningen aan doctoren, doch niets hielp. Eau heer, met wien wij in deu trein zaten, raadde mij de wratten 's morgans en 's avonds in te wrjjren met citroenen. Wij deden het. Het kind waa vijf jaar en had de eerste dagen erg pijn door het bijtende sap, doch binnen veertien dagen waren de wratten verdwenen en sedert dien tijd hoeft zij ze nooit tarug gehad. Professor Jager, strijder voor het wolrégime ragt, dat de reuk van kemelshaar, dis zoo scherp is, eene ze>-r weldadige vrerkicg heeft als slaapmiddel. Personen, die aan slapeloosheid lijden, sijn dus kussens met kemslshaar gevuld zeer aan te bevelen. De wetenschap heeft betreffende bet conserveer-systeem zulke vorderingen gemaakt, dst men thans ook in staat is om zonder hulp van versche eieren hetzelfde resultaat te verkrijgen als dat, hetwelk met verscbe eieren het geval is. Het groote voordeel, bestaat daarin, dat men do eieren verdeeld heeft in eiwit en eigeel, de eub- atantiën in gecondenseerde», reip. gekristalliseerden vorm. Het nut er van is dus, dat men bij alie voorkomende galegeuhedsn zich naar willekeur van ie beide substantiën kan bedienen en mat hetzelfde succes, hetwelk versche eieren opleveren. Een jongmensch uit den hoogen adel vau Duitschland, de 24 jarige erfgraaf Fre- deiik von Waldburg-Wolfegg- Waldsee, heoft zich iu het Jejuïoteuklooster te Blijenbeek, bij Affor- den, doen opnemen. In Engeland schrijven gekken en dwazen hun naam al even gaarne op muren en glazen als dit elders geschiedt. Men geeft daar ook gaarue blijk van speelsch vsrnuft door openbare opeohrifteu te veranderen, en het is niets ougewootn, iu een spoorwagen van de waarschu wing: Wait until the train stops, de voorlaatste t uitgewiicht te vinden. Een Franschman, die deier dagen onder eane hevige regenbui te Londen kwam, meende werkelijk, dat hij niet mocht uit stappen voordat de regan ophield en reed dus vier stations verder dan zijne bedoeling geweest was, voordat de vergissing bleek. Hij had moeite om de grap aardig te vinden. Eene nieuwe methode van schoor- steenvegeu werd dezer dagen nabij Heerle (Lim burg) toegepast. Bij iemand moest de schoorsteen worden geveegd. Ter beepariug van kosten be sloten man en vrouw dat werk zelf te verrichten. Daartoe klom manlief op het dak om het daar voor banoodigde werktuig, stevig aan een touw vastgebond n, van boven in den schoorsteen te laten. De vrouw des huizes stond binnenshuis onder den schoorsteen. Beiden hielden een touw in de hand, dat aau het reinigingswerktuig van boven eu van ondereu bevestigd was, ten einde het op en neer te kunnen trekken. Eén, twee, drie! klaar is Kees en daar begint de operatie. Vrouwlief scheen echter nogal stevig gespierd te zijn, want sij trok met zooveel krscht aan het touw, dat zij niet alleen het reiuigingswerktuig naar beueden trok, maarook haar man, die het boveneinde van het touw vasthield. Dat ons vrouwtje vreemd opkeek, toen zij haar ega, zwart als een //Pietje roet" onder uit don schoor steen zag komen laat zich begrijpen. In de schacht Hibernia te G e1s e n- kirchen heeft eene mijn-ontploffing plaats gehad. Meer dan 50 mijnwerkers hebben daarbij het leven verloren. D e Vlaamse he Bakkers- Gatet deelde mede, dat in Antwerpen eene lading kunstmeel aange komen was, inhoudende eene partij van circa 500 zakken. Bij ohemisch onderzoek bleek dit prachtige, fijne, witte poeder te beslaan (*oor p. m. 95 pCt.) uit kiezelzure magnesia, aluinaarde en kalk, zonder ten spoor meel te bevatten. Dit goed bshoort natuurlijk thuis iu den verfmoLn en niet in onze magen, zegt dr. Van Hamel Boos in zijn Maandblad, en daar ook hier te laude vele uiterst goedkoope meel-aanbiedingen in dril laatsten tijd van verschillende z^den geschird zijn, waarschuwt hij meelhaudelarou tegen derge lijke buiteulandeche aanvoeren. Te Vsendam zal binnenkort vau- vvege de te Veendam opgerichte afdeeling van «het Leger des Heils" eene courant worden uit gegeven. De drukkerij zal gevestigd zijn te Veendam. Naar aanleiding van de jongste schandalen, heeft de Britsche Btgeering thans bepaald, dat bare ambtenaren geene sandeeleii mogen hebben iD, of belang hebben bij maat schappijen, die coutre.cten voor leveranciën met de Begeering sluiten. 35 Proeessiën zullen dezen zomer naar Brielle trekken, om een bezoek aan de graven der H. Martelaren van Gorcum te brengen; de laatste heeft plaats den llden Augustus. Telegrammen-stijl. //De extratrein van Berlijn naar Kiel ia bij het wisselpurit der Ham- burg-Altona-liju met persoonlijke deelneming van den Minister van waterstaat Msybach ontspoord. De Minister bevond zich met verasheidciie gasten in den feesttrein." Het is, volgens dit telegram der Berlijntcke couranten, dezen deskundigen Minister dus w»l gelukt deu eersten deu besten trein op hot nieuwe vtrbindingsspoor te doen derailleeren! Concurrentie voor Duitechland. Twee groote brouwerij :n te St. Petersburg hebben eene bestelling uit Parijs gekregen van 15,800,000 liters bier. De Pisavezel is, luidons deme- dedeeling van den heer Buctiard, consul in Hon duras, eene nieuwe spinplant. Deze groeit in het wild en voorshands in onuitputtelijke hoeveelheid aau de oavers van de rivieren en lagunen van genoemd land, tot op eeue hoogte van 2000 voet boven het vlak der zee. De genoemde vezel wordt tot velerlei doeleinden gebezigd: als naai garen voor lederwerk, voor netten, als touwwerk, om er hangmatten ven te vervaardigen, enz., Kleine, ter markt gebrachte hoeveelheden fijn verwerkt tot zakdoeken, kant, valsch haar en pruiken, dus tot zeer verschillende zaken. De moeilijkheid vau de bewerking is slechts gelegen in bet verkrijgen van de zuivere, schoone vezels, zonder dat die worden beschadigd. Te Oskaloosa (lows) was de lucht- reiziger Audrews met een kleiueu bsllon, met verwarmde lucht gevuld, opgestegen; hij was 700 voet hoog gekomen tosn de ballon vlam vatte. Andrews kwam op een dak terecht en men vond zijn gruw-lijk verminkt lijk. Twee arme Goesclie jongens von- den dezer dagen te Kruioiugen een bankbiljet van 25 gulden. Zij gaven het den eigenaar terug en kregen tot beloouing vijftig centen. Een Engelsch blad verhaalt 'tvol- gende: Da Anglikaansche deken van Winchester liet verleden week het kerkgebouw zien aan eenige voorname vreemdelingen, die ham eene visite brachten. stak deu sleutel bij zich, opende en sloot de kerkdeur en deed den sleutel weer in ziju zak. Nadat men da franie kerk en vooral hst orgel, dat juist gerepareerd werd, bezichtigd had, wilde de deken aau ziju gezelschap toonen welke enorme orgelpijpen het zjjti, die dit be roemde instrument bezit. Als illustratie daarvan kroop hij door een der afgenomene, op den grond liggende pijpen heen, doch bleef halverwegs steken. Het gezohchnp deed allo moeite om hem uit zijne gevangenschap te bevrijdau, doch hunne pogiugen waren vergeefs; hij had er zich te vast ingewrongen. Daar hij deu sleutel in den zak had, kon men ook de deur niet openen en hulp iuroepen. Er moest dus gewacht wordau totdat het werkvolk na schafttijd terugkwam, waarna eindeljjk de predikant uit de orgelpijp werd los- gehamerd. Hij kwam er «onder letsel af, weshalve alle toeschouwers de vrijheid namen iu eene har telijke lachbui los te barsten. Do zwarte rok wordt ts Psrijs in deftige kringen als feestkleed meer en meer door deu roodeu rok verdrongen. Op eene onlangs ge geven aanzienlijke danspartij waren alleen ten paar leden der Academie in bet swart gekleed. Al de oveiige heeren droegen roode rokken, iu allerlei echakeeringon. De dames hadden het haar gepoederd. Te Berlijn is verleden week eene oude waarzegster overleden, de weduwe van een ambtenaar bij d« brandweer; na don dood \au baren man in behoeftige omstandigheden ver- keerende, legde zij zich op het waarzsggen toe. Tal van dames uit de hoogere standen kwamen deae weldra beroemde kaartlegster raadplegen; de rqkste equipages hielden voor hare deur stil. Nergens is het bijgeloof zoo bloeiend als in ;,de stad der intelligentie." Bij de begrafenis was goeue familie komsu opdagen; men verwachte geen erfenis. Dit viel intusschen zeer mede. Be halve 150 Mark aan baar geld, bezat de oude waarzegsier een trommel met effecten, ter waarde van 28,000 Mark, die zij in tien jaren mat kaart- leggen had verdiend. Te Hellevoetsluis is een mari- uier ovtrltden, tengevolge van het inslikken van een stukje glas. De bekende heelkundige Prof. Esmurch te Kiel, zooals men weet, gehuwd met een Pruisische Prinses, is in den adelstand ver heven. Met 1 Juli wordau 200 smeden en ketelmakers der laudswerf te Amsterdam ont slagen eu 50 gepensioneerd. De Prins-Begent van Beieren heeft door zijne tegenwoordigheid van gi est Zon dag jl. een groot ongeluk voorkomen. Tijdens de li. Mis iu de Hofkerk vatte een gordijn van het hoofd&lioar vlam. De Prins sprong toe, rukte liet goidijn af eu smoorde het begin van brand. Gelukkig bekwam hij slechts lichte brandwonden aau de rechterhand. Te Ooststellingwerf wordt de zoogenaamde stukbotar (ook Friesche boter) ver kocht tegen 221/* ct. p0r half kilogram. Het hoofd der Sioux-In (lianen, Bood hemd, lid vau den troep van Buffalo-bill, die tegenwoordig iu de Amerikaacsche tentoon stelling te Londen episodes uit bet woeste Far West uitvoert, bezocht eergisteren in zijn krijgskes- tuum liet Parltment en baarde er niet weinig opzien. Baron Heury de Worm» vroeg hem wat hij wel vau het Parlement dacht. De eerlijke wilde antwoordde: wnict veel goeds; bij ons gaat het met de wetgeving sneller dau iu En geland". Iu Den Haag wordt eeue proef genomen met eene elect, ische rijtuiglantaarn. Een juwelier van M e t z, de hier Delaidre, is te Pagny voor deu rechter verach nen, omdat hij, zonder machtiging van deu Prefect, eeue buste vau Elzas-Lotharingen, door deu beeld houwer Francia vervaardigd, in zyne winksl- kast had tentoongesteld. Da buste waz daar reeds zeven maanden toen de verkiezingen plaats hadden. Toen echter werd rij door de politie iu beslag* geuomsn, als een oproerteeken. De heer Delaidre werd tot boete eu verbeurdverklaring vau de buste veroordeeld. Het jaarlijksche diner der Pau selijke zouaveu heeft te Parijs plaats gehad. Ge neraal Charette had 70 gasten om zich ver- eenigd. Nu reeds is bepaald dat er te Ps rijs, ter gelegenheid van de wereldtentooustel- in 1889, een schaaktournooi zal gehouden worden onder het palrouaat vau den heer Julez Gicvy, President der republiek, die, gelijk bekend is, een groot liefhebber is van het schaakspel, België moet bij de firma Krupp voor lö millioen franks nieuwe kanouuen besteld hebben,

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1887 | | pagina 2