NIEUWE
Uo. 1125.
Zondag 10 Juli 1887,
12de Jaargang.
Licht- en schaduwzijden van
den modernen tijd.
BUlTEflLAN IL
B 11\ ft L A ft i).
T&*>
Iets over zakkenrollers.
lAllIlIRCIl COIIROT
ABONNEMENT3PBIJS
r 0,85
1-
Per 3 maanden voor Haarlem
Voor de overige plaatsen in Nederland Ir. p. p
Voor het Buitenland 1,50
Vfiouderlgke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
Eiken WOENSDAG en ZATERDAG.
B URS A.U: St. Janstraat Haarlem.
AGTTE MA NON AGITATE.
PBIJS DEB ADVEBTENTIÉN
Van 1 6 regels.30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag-
avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KÜPÏEES It l.AUBEY.
Een beroemd Geestelijke, Pater Roh S. J.,
zeide eens in een zijner geestige Missie-
preeken: »De woorden omnia ad majorem
Dei gloriam, alles ter meerdere eere Gods,
bevatten niet slechts een moreel beginsel,
maar ook een dogma des geloofs; al het
kwade, zelfs hel en duivel, moet ten lan
gen leste dienen ter verheerlijking van
God.« Als dit nu geldt voor ernstige din
gen, dan geldt het ongetwijfeld nog veel
meer van zoogenaamde indifferente dingen
b. v. van de uitvindingen des nieuweren
tijds. Gods wijsheid zal niet toelaten, dat
er iets ontdekt wordt, wat niet in't open
baar of op verborgen wijze, nu of in de
toekomst, tot Zijne grootere eer en zij het
ook slechts ter openbaring Zijner gerech
tigheid, tot tuchtiging der boozen dient.
Wij kortzichtige meuschen spreken vaak
van slicht- en schaduwzijden der moderne
wereld, maar wij weten zeer goed, dat
voor den Alwetende zeer veel anders toe
schijnt, ja, dat zelfs volgende geslachten,
over vele zaken gansch anders zullen oor-
deelen dan wij.
Wij oordeelen naar de motieven en gron
den, welke zich voor ons vertoonen en
hebben van ons standpunt gelijk. De Ame
rikaan is gekant tegen de vestiging der
Chinezen in Amerika. Hij heeft daarvoor
gegronde motieven, latere geslachten zul
len er wellicht wel anders over denken, zegt
Baron Hubner in een zijner te Weeuen
gehouden redevoering over de Cbinezen-
quaestie. Dit ter inleiding. De tijd is voor-
bi], waarin men de uitvinding der spoor
wegen een vreeselijk kwaad vond, waarin
men aan den stoom eeu bijna helschen
oorsprong toeschreef, vermits spoorwegen
en fabrieken zoovele schaduwzijden hadden
op sociaal, godsdienstig en aesthetisch ge
bied. De gaven Gods, de natuurkrachten
zijn onschuldig, slechts de meusch is het,
die ze misbruiken kan; de goede zijden te
vinden, de kwade onschadelijk te maken,
dat is onze taak, die wij met al onze krach
ten moeten volbrengen.
Hoe zeer is de wereld, dat is de handel
en wandel der menschen, in de laatste hon
derd jaar verauderd! Wij willen voor heden
van de politiek, de kunst en de weten
schappen niet spreken, maar ons enkel be
wegen op het terrein van deu wereldhan
del, van de commuuicatie-middelen en dit
tot eeu ouderwerp ouzer beschouwingen
maken.
Zooals men weet bestonden er, om m6t
de telegraphie, zeker eeu der belangrijkste
uitvindingen van ouzeu tijd, te beginnen,
reeds langen tijd optische telegrapheu, hon
derd jaren geleden telegrapheerde men b.v.
van Toulou naar Parijs (800 kilometer) in
20 minuten, doch de telegraphie verkreeg
hare bliksemsnelheid eerst door de toepas
sing van electrische apparaten. De eigen
lijke verbeteraars van de telegraphie zijn
de hoogleeraren Steiuheil te Muncheu eu
Samuel Morse iu Amerika.
FEUILLETON.
Op een der muzikale bijeenkomsten, die, om
streeks vtertien jaar geleden, in St. Martins
Gkurcli werden gehouden, had men een skin
keu netten man kunnen zien in een scharlaken
rok met een gouden knoopsgat in een zwarten
kraag toen de laatste mode en die het
voorkomen had van een eclit gentleman.
Toen hij naar liet middenschip ging werd hij
uitgenoodigd in de mayorebauk te komen rn
nam plaats tusschen Miss St. John en Mr. Ashby
van Quenhy ex-lid van het Parlement.
Een der schotels voor het weldadige doel
werd door dezen heer en dame bij den ingang
gehouden. Toen hij wegging ltgde de vreem
deling zijn guinea op den schotel, werd vrien
delijk btdankt en boog daarna minzaam. De
heeren, die de verschillende schotels hadden
gehouden, gingen naar de kleeikamer om er
Volgens Veradarius was iu 1884 de
leugte der gezamenlijke telegraaflijnen op
den ganschen aardbodem 3,630,000 kilo
meter waarvan de kosten ruim 1000 mil-
lioen gulden bedragen. Niet minder dan
10 lijnen zijn door den Atlantischen Oce
aan van Europa naar Amerika gelegd. Mot
recht zegt Bollart»de 60,000 telegraaf
kantoren eu de 168 millioen depêches, die
ongestoord door de bruisende golven vau
den Oceaan, vau werelddeel tot werelddeel,
met ontzettende kracht de gedachten dra
gen, ziju een sprekend bewijs van de mach
tige ontwikkeling der menschheid.«
De telegraphie is vau groot belang voor
den groothandel, voor de Beurs, voor me-
tereologische waarnemingen eu voor de
scheepvaart. De telephonie, in 1861 door
Reiss uitgevonden en door Edison verbeterd,
is haar coucurreut geworden.
Veel ouder dan het meergemelde com
municatie-middel, zijn de posterijen.
In de oudste geschriften der Iudiërs, Egyp-
teuaren en Hebreërs vinden we gewag ge
maakt van een georganiseerden bodendienst,
hoofdzakelijk ten gerieve van de beheer-
schers der Oostersche lauden. Reeds vroeg
tijdig werd ook het paard voor deu koerier-
dienst gebezigd, ook werd, ofschoon in be
perkten zin, het vervoer van personen ge
regeld. De middeleeuwen hadden haren
bodendienst eu langzamerhand werd de
postdienst meer en meer verbeterd. Doch
het was aan de 19e eeuw voorbehouden de
grootste hervormingen van den postdienst
tot stand te brengen. De iu 1874 opge
richte wereld-postvereeniging omvat alle
beschaafde landen van den aardbol met eene
oppervlakte van 81 millioen vierkante ki
lometer eu eene bevolking van 830 millioen
zielen. Men verzendt thans een brief om
de gausche wereld voor minder porto, dan
100 jaren geleden van Amsterdam naar
Brussel.
Ontelbare postboden, ruiters, wagens,
waggons, stoombooteu, ja zelfs onderaard-
sche verzendingen door luchtdruk, postdui
ven eu briefballons worden voor den post
dienst gebezigd. In het jaar 1884 verzond
de post op de gausche aarde 6000 millioen
brieven en ongeveer 5000 millioen cou
ranten. Zeer belangrijk is ook de verzen
ding van geld eu pakketten door tusscken-
komst der post. Iu het jaar 1884 werden
op de gansche wereld 180 millioen pakket
ten per post verzonden.
Ook de nieuwsbladen hebben een ver-
bazeuden invloed uitgeoefend op de ont
wikkeling der menschheid.
Reeds de Romeinen hadden onder Cesar
eene dageljjks verschijueude, natuurlijk ge-
sohrevene Staatscourant. De uitvinding der
boekdrukkunst bracht, zooals van zelf
spreekt, eene kolossale verbetering op het
gebied der nieuwsbladen. De oudste cou-
rauten waren zoogeuaamde vliegende bla
den. Thans verschijnen op de gansche aarde
ongeveer 40,000 nieuwsbladen en tijdschrif
ten, waarvan 16,500 in de Eugelsclie, 7800
in de Duitscke, 6850 iu de Fransche, 1600
in de Spaansche taal enz. Het meest ver
spreide blad der wereld is Le petit Journal
hun eigen bijdragen aan te voegen en toen
Ashby zijn tien guinea's op den schotel wilde
leggen, zag hij tot zijne verbazing, dat zijn zak
was leeggepluniieid.
Deze omdekking veroorzaakte heel wat be
weging, die niet minder, hoewel verklaarbaar,
wetd, toen men zag, dat de zak van Miss St.
John binnenste buiten was gekeerd.
Toen werd duidelijk, dat de elegante heer,
die tusschen hen in had gezeten, zijn guinea
uit hun zakken had gehaald met nog een extra
vergoeding bovendien.
De elegante lieer was niemand anders dan
Barrington, een der handigste zakkenrollers, die
ooit geleefd hebben.
Men zegt, dat Barrington zijne operaties ver
richtte met expresselijk daartoe vervaardigde
instrumenten.
Eens bezocht hij een vervaardiger van chirur
gische instrumenten en bestelde eene schaar van
buitengewoncn vorm.
Eenige dager, later kwam hij deze halenvond
haar zeer goed en betaalde er den wel wat
dat te Parijs verschijnt met eene oplaag
van 800,000 exemplaren per dag. De Daily
Telegraph heeft 265,000,de Standard 250,000
abonnés. Van de Deutsche Modezeitung wor
den 344,000, van de Gartenlauhe 260,000
van Ueber Land und Meer 150,000 exem
plaren gedrukt. Laten we, alvorens onze
beschouwingen over de licht- en scha
duwzijden in dit opzicht te geveu, nog
het een en ander vermelden van de spoor
wegen en van deu stoomvaartdienst.
Georg Stephenson is, gelijk men weet,
de uitvinder vau de spoorwegen met stoom
kracht; in 1814 vervaardigde hij de eerste
locomotief. Thans vindt men op de wereld
500,000 kilometer spoorlijnen. Eeu ge
volg van deu aanleg van spoorwegen zijn
de groote tunnels, van welke die door den
St. Gotthard bijna 5 kilometer lang is.
In 1882 bedroeg het totale personen
verkeer op de geheele aarde 2400 millioen.
Het goederenvervoer 1200 millioen tou.
De aaulegkosteu der spoorwegen hebben
biiua 60 milliard gulden bedragen. Welke
reusachtige cijfers!
Ten slotte nog het voornaamste over de
scheepvaart. Dat de kunst der navigatie
overoud is, bewijzen de nieuwste opgra
vingen, door welke vaartuigen van voor-
historischen tijd aan deu dag werden ge
bracht. De zeilvaart, die haar hoogste
standpunt zeker heeft bereikt, wordt iu
onze dagen meer eu meer door de stoom
vaart verdrongen, de eerste stoomboot
werd in 1707 door Denis Papin gebouwd
en wel is waar iu Duitschland, doch eerst
veel later, in 1783 begon de eigenlijke
stoomvaart allereerst in Engeland en Frank
rijk; de eigenlijke vader ervan is de Ame
rikaan Fultou. Reeds iu 1819 voer het
eerste stoomschip over deu Atlantischen
Oceaan. Iu het jaar 1885 telde men iu de
koopvaardijvloot der geheèle wereld 11,216
zeilschepen (in 1870 nog 13,868) eu 6693
stoombooteu, die echter 72 percent inhouds
maat der gansche vloot, welke op 44 mil
lioen ton wordt geschat, uitmakeu. Enge
land heeft natuurlijk het leeuwenaaudeel;
met zijne koloniën telt het 7881 zeilsche
pen van meer dan 100 ton inhoud en 5712
stoomschepen, die te zamen een inhoud
hebben van 25 millioen ton; dan komen
de Vereenigde Staten met 3542 zeilschepen,
388 stoomschepen een inhoud vau 31/a mil
lioen ton. Duitschland heeft 1794 zeilsche
pen en 559 stoomschepen, te zamen met
2,800,000 ton inhoud.
(Slot volgt).
De Bondsraad heeft het verbod op uitvoer
van paarden iugetrokken.
De Regeering vau het Groothertogdom
Badeu heeft met het Yaticaau onderhan
delingen aangeknoopt, om de kerkelijk po
litieke wetteu te wijzigen eu den Cultur-
kampf, dien men ook daar, op voorbeeld
van Pruisen, is begonnen allengs te beslech
ten. De ouderhandelingen nemen een gere-
gelden loop.
De Palestina-vereenigiug is bezig met
buitensporigen prijs van twee pond sterling voor.
Toe» hij den winkel uit was, zei de vrouw
van den instrumentmaker:
Beste man, die meneer schijnt heel tevre
den over de schaar. Het is jammmer, dat wij
hem niet hebben gevraagd waarvoor hij haar
gebruikt, dan zou hij ons misschien nog verder
kunnen recommandeeren; loop hem even ach
terna en vraag het hem.
De instrumentmaker liep deu winkel uit,
haalde den heer in en vroeg dezen, of hij hem
niet kou zeggen, waarvoor hij de schaar gebruikte.
Och, beste vrind zei Barrington, ter
wijl hij hem bij een knoop van zijn jas vasthield
en hem recht iu zijn gezicht zag. Ik weet niet,
of ik het je wel kan zeggen, liet is eeu groot
geheim!
Toe meneer, zeg het maar! Misschien kan
ik er nog zaken mee doen? zei de ander
dringend.
Daarop drukte Barrington zwaar met ziju
hand op den schouder van den instrumentmaker
en fluisteide hem in.
plannen ter vestiging van katholieke Duit
scke koloniën iu het Heilige Laud. Hier
toe heeft zij nu, in afwachting van goed
keuring der Turksche Regeering, aan het
meer van Genezareth een terrein aauge-
kocht van ongeveer 100 Pruisische morgen,
zijnde de plaats, bedoeld in Luk. 5 vs.
1—11.
De Fransche Kamer heeft bij de voort
gezette beraadslaging over de legerwet,
artikel 49 daarvan, nadat het door ver
schillende amendementen aanmerkelijk was
gewijzigd, met 319 tegen 223 stemmen
verworpen, tengevolge van welk besluit
de heer Laisaut zijn ontslag nam als rap
porteur.
Het artikel bepaalde, dat de Minister
van Oorlog militairen naar huis kan zen
den, die na twee jaren dienst bewijzen
hebben gegeven, dat zij voldoende ge
oefend zijn.
De Minister van Oorlog had verklaard,
dat hij nooit gebruik maken zou van dit
artikel.
Vau het bij de Fransche Kamer aanhan
gige ontwerp tot het heffen eeuer verblijfs-
belasting van vreemdelingen, zegt de Nord-
deutsche Allgemeine. dat eene dergelijke be-
lastiug in strijd zou wezen met de eerste
beginseleu van het volkenrecht. Trouwens
alle dergelijke in Frankrijk genomene en
van vijandige gezindheid tegen de Duit-
si hers getuigende maatregelen zullen aan
stonds door Duitschland met maatregelen
van weerwraak worden beantwoord, zeer
bepaaldeljjk ia Elzas-Iotharingen.
De Ministerraad heeft besloten, dat alle
maires, die deelgenomen hebben aan de ko
ningsgezinde betooging op Jersey, zullen
afgezet worden.
De Bulgaarsche Volksvertegenwoor
diging heeft eenstemmig den Prins Van
Koburg tot Vorst van Bulgarije uitgeroepen.
Te Terragoua hebben onlusten plaats
gehad. Een dertigtal personen liepen langs
de straten en wierpen met steenen naai
de ambtenaren der accijnsen. Twaalf per
sonen zijn gevangen genomen.
Uit Caïro wordt gemeld, dat er tus
schen deu Khedive eu Mouktkar-Packa eeue
verkoeling is ontstaan, doordieu deze laatste
wordt verdacht van kuiperijen, waaronder
de waardigheid van den Khedive heeft te
lijden.
Rusland is voornemens eene nieuwe
leening van twee milliards aan te gaan.
Geheime onderhandeling met Fransche
geldmannen zijn echter voorloopig zonder
gevolg gebleven.
Een der heerlijkste lichtpunten van onzen tijd
is zekere bezorgdheid der naeergegoede standen voor
het welzijn der minder bevooriechte volksklassen,
zegt de Tijd. Daarin ligt blijkbaar eene nawerking
van de beiere tijden van voorheen, toen de geest
van bet Christendom bet lichaam der maat
schappij bezitlde; men kan er eveneens een gun
stig voorteeken in zien voor de toekomst, die
zich gelijk weleer door den weldoendeu adem
van het Christendom zal laten koesleren.
De zucht naar vooruitkomen is allen men-
Het is om zakken te rollen!
Verward vloog deze naar huis en riep zoodra
h'j in den winkel kwam.
Vrouwlief, het is niet te gelooven! Zij died
om zakken te rollen.
Groote gunst! riep de vrouw uit, maar wat
is er met je kleeren gebeurd?
De instrumentmaker keek er naar en bemerkte,
dat de schaar de twee pond sterling weer terug
had gehaald, die er voor waren betaald.
Een berucht Parijsch zakenroller was Lepreux.
Hij was heel gelukkig en wist het altoos zoo
te draaien, dat hij aan elke vervolging ontsnapte.
Vele politie-agenten keuden hem heel goed;
loerden voortdurend op hem, maar konden hem
nooit wettig overtuigen va» eeu der ontelbare
diefstallen, waaraan hij zich schuldig maakte.
Hij had een vast inkomen van f7500 per
jaar uit goederen, gekocht van de opbrengst
zijner schurkerijen.
Hij was heel vrijgevig jegengs do arme
kleine dieven, die hij in zijn dienst had.
(Slot volgtj.
