N I E U W E Donderdag 4 Augustus 1887. 12de Jaargang. Twee groote woorden. li U S T E i\' LAND. 1132. li. De Pastoor van St. Lyphar. ABONNEMENTSHBIJS Per 3 maanden voor Haarlemt 0,83 Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1, Voor het Buitenland 1,50 Aisnnderlflke Nummers0,06 Dit blad verschijnt Eiken WOENSDAG en ZATERDAG. BÜREAÏÏ: St. Janstraat Haarlem. 11N TIEN DRA/ AGITE MA WOB AGITATE. PBIJS DEB ADVEBTEWTIÉN Van 16 regels.30 Cents. Elke regel meer 5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant Advertentien worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag- avond voor 6 uur ingewacht. Uitgevers: KÜPPIK8 LAUEET (Slot.) Het tweede groote woord, waarop wij de aandacht willen vestigen, omdat het door de liberalen wordt misbruikt, is het recht. Men zal beseffen, dat wij, van ons stand punt, het recht wel degelijk w&ardeeren als den grondslag van Staat en maatschappij, ja ook van het huisgezin. Recht behoort aan ieder te worden gedaan, onrecht te plegen is eene groote zonde. De vraag is maar, wat men onder recht verstaat. De revolutie heeft daaromtrent de meest on gezonde deukbeeldea verkondigd. Gelijk in bijna alle opzichten, bestaat er bij de revolutiemannen de meest noodlot tige verwarring van denkbeelden. Eene nieuwe proeve wordt daarvan door een hunner meest bekwame woordvoerders ge leverd met betrekking tot de onderwijs- quaestie. Dr. Schaepman wees er op in zijn merkwaardig woordover het votum nopens artikel 194, hetwelk hij in 't licht zond naar aanleiding van de Gidsbeschou- wiug van Professor Buijs«Een lichtzinnig votum. In dat Gidsartikel werd door den Leid- scheu hoogleeraar de theorie verkondigd, dat de Grondwet van 1848 het recht erkent van het kind op eene voor hem bruikbare school, waar het datgene kan vergaren, wat het zal behoeven, om opgewassen te zijn tegen den moeilijken strijd des levens en zich te kunnen ontwikkelen tot een vrij en zelfstandig burger van den Staat. AIzoo bezit, volgens den hoogleeraar Buijshet kind een recht op ouderwijs. Dr, Schaepman teekent daarbij aan: »De uit drukking is, men kan moeilijk een hoffelijk en toch juist woord vinden, de uitdrukking is zonderling. Indien het recht van het kind in de Grondwet moet erkend worden, dus verzekerd, gehandhaafd, gewaarborgd, verwerkelijkt en verdedigd, dan kan ieder zien waar men begint, maar de gemeen zame uitdrukking dringt zich op, zelfs de hoogleeraar Buijs kan niet zeggen, waar men eindigt. Ik zal er niet op wijzen, hoe spoedig men van dit geestelijke recht van het kind tot zeer stoffelijke rechten zou besluiten. Ik weusch niet te herhalen wat men reeds zoo dikwijls over het Staats- communisme vernam. Maar op een punt moet ik toch de aandacht vestigen. De er kenning van dit recht van het kind voert onverbiddelijk tot de invoering van den leerplicht, van de schoolplichtigheid. Het was in 1863, dat de heer Farncombe San- ders zijne nota tegen de schoolplichtigheid indiende bij de Utrechtsche afdeeliug der maatschappij tot nut van 't algemeen. Heeft de leerplicht sedert dien tijd aanhangers gevonden? In 1878 heeft de Minister Kap- peyne geweigerd haar in de wet te schrij ven. Nog in 1883 hebben de heeren W. H. De Beaufort en De Pinto hunne prae- adviezen tegen den leerplicht aan de Ne- derlandsche Juristen-vereeuiging voorge- FEUILLETON. Vervolgd.) Zoo zag de Pastoor van St. Lyphar op dit dorp, waar hij zoo zeer bemind werd, de dagen zijner vervolging voorbijgaan. De tijdi n waren beter geworden? De met bloed verzadigde repu bliek stond den Franschen weder toe, den God hunner vaderen te aanbidden. De bewoners van St Lyphar hadden vernomen dal hun Pastoor door een vistcher van de Loire was gered geworden. Zij hadden hem meermalen in zijn schuiloord bezocht; thans trokken zij er met groote scharen heen om hem te verzoeken, naar zijne oude kerk terug te keeren. De oude Pastoor wist, dat hij eenmaal aangesteld was als herder der parochie St. Lyphar, hij kon het verzoek zijner kinderen niet van de hand wijzen. De dag der terugkeerir.g werd vastgesteld. Het was een dag van vreugde voor St. Lyphar, legd. Wil nude hoogleeraar Buijs deleer- plicht iu de Grondwet vestigen? De redeneering van Dr. Schaepman is, naar het ons voorkomt, volkomen juist. Neemt men aan, dat het kind een recht heeft, tegenover den Staat, op onderwijs, dan moet ook de Staat, om dat recht te bevredigen, de kinderen dwingen om tot de Staatsschool in te gaan. De schoolplicht is de natuurlijke vrucht van dat bewuste recht. Naar onze opvatting wordt de mensch niet geboren met rechten; de zonde deed den mensch, omdat hij Gods recht vertrad, alle recht verbeuren. Eerst door het Geloof wordt de ware, de vóorzoudelijke verhou ding tusschen God en den mensch her steld. De mensch heeft van nature alleen plich ten te vervullen. Onder die plichten be hoort die van de ouders om hunne kinderen op te voedenwaaronder oneindig meer dan voeden moet verstaan worden. In die op voeding, welke overigens in de eerste plaats de voorbereiding voor de eeuwigheid moet worden verstaan, is begrepen het toerusten van het kind met de noodige kennis om zich eene positie in de samenleving te kun nen verzekeren. In dien zin kunnen wij ons vereeuigen met hetgeen Dr. Schaepman opmerkt, waar hij schrijft: «Ik mag het evenwel niet ver zwijgen, dat het recht van het kind op opvoeding en onderwijs door niemand wordt ontkend. Veeleer acht men het een zede lijk, een aangeboren recht, geheel onaf hankelijk van, en hoog verheven, boven alle erkenning door den Staat. Dat recht van het kind is een recht op de ouders, een door God gegeven en in de consciëntie geschreven recht. Het wil ons toeschijnen, dat Dr. Schaep- man hier de plicht der ouders, op welks naleving het kind, in zedelijken zin recht heeft, niet onderscheidt van een recht, als waarop de hoogleeraar doelt. Tegenover Professor Buys is het niet onbedenkelijk het bestaan van eeu recht toe te geven, daar hij dan zou beweren, dat de Staat, omdat er ouders zijndie dat recht hunner kinderen miskennen, den schoolplicht moet invoeren, als correctief tegen het wangedrag van die ontaarde ouders. Waar een man als de hoogleeraar Buys het verschil tusschen rechten en plichten voorbijziet, daar kan het geene bevreem ding wekken, dat onder de onkundigen dergelijke wanbegrippen zich voortplanten. Nu er meer wordt geknield voor den af god der wetenschap dan voor den levenden God, is niets natuurlijker dan dat de dwa lingen der wijzen gretig worden aangeno- nomeu door de minder verstandig ontwik kelden. Des te meer rekenen wij het een plicht van ons recht gebruik te maken tegen de gevaarlijke opvattingen van onzen tijd te protesteeren. een dag van droefheid voor den visscher en zijn gezin. Des morgens zag men de jongelieden in feestdos naar het dorp stroomen. Later kwamen de ouderen uit de parochie en brachten een gezadeld paard mede, dat voor den lieer Pastoor was bestemd. Alvorens de Abbé Landau het huis des vis- schers verliet, richtte hij er een kruis op. Hij knielde voor het kruis ut der, de menigte volgde zijn voorbeeld en men bad voor dit eenvoudig teeken van dankbare herinnering voor het chris telijk gezin, dat den dienaar des Heeren gered en zich zoo dikwerf aan het grootste gevaar blootgesteld had, om den vervolgden hulp te verleenen. De stoet stelt zich in beweging. Zij allen, die den Priester in ballingschap gekend hadden, waren uilgmoodigd geworden, naar St. Lyphar te komen, ten einde het feest bijtewoneu. Onder weg spraken zij over de deugden van den Pas toor en over de wondervolle wegen, waarvan zich de Voorzienigheid bediend had, om hem aan zijne kudde weder te geven. Het was een prachtige lentedag, de Hemel, De Berlijnscbo Post verneemt uit War schau, dat de Russische Regeering bevolen heeft de bepalingen der ukase van 26 Maart 11. betreffende de verwijdering uit hunne betrekking van die Directeuren, Administra teuren en Gevolmachtigden bij commerciëele en industriëele iurichtingeu en landgoederen in Polen, welke buitenlanders zijn, binnen tien dagen uit te voeren. De Regeeringsgeziude Post richt, naar aanleiding dezer aanschrijving, die zij in verband brengt met andere maatregelen tegen hetDuitscbe bezit in Rusland opnieuw zeer scherpe aanvallen tegen Ruslands cre- diet eu maant de Duitscbe kapitalisten weer aan zich te ontdoen van Russische waarden. De Berl jjnselie officieuze Politische Nach- richten trokken eergisteren-avoud evenzeer te veld tegen de Russische finauciëu. Volgens eeu Londenschen correspon dent van Le Temps zou er, wat de onder handelingen tusschen Frankrijk en Enge land over de neutralisatie van het Suez- kariaal betreft, slechts een punt betwist worden: de grensregeling van de geneutra liseerde landstreek op de oevers. Op de Eogelsche voorstelleu heeft de Fransche Regeeriug tegenwerpingen gemaakt, welke thaus worden besproken. Boulauger wil bepaald vechten met Ju les Ferry. Door diens uitdrukking: «Gene raal Bouiauger is de St. Arnaud van het café-concert!acht hij de Hemel mag weten hoe hij het uitrekent het »ge- heele Fransche leger« beleedigd en daarom O O wil hij van leer trekken. Als hij een paar kogels tusschen de ribben krijgt, beweert hij mogelijk ook nog wel, dat met hem het geheele Fransche leger valt. In zake de fameuze brieven van X. X. in La France, als welker schrijver zich de Afgevaardigde Laur heeft genoemd, valt nog iets op te merken. Een feit is het (eu het postkantoor te Clermont kan het ge tuigen), dat, eeu paar dagen vóór de open baarmaking, een lijvig pak papieren dobr Boulauger aan Laur is verzonden. Overigens heeft Laur nu iu het jongste nummer van La France verklaard, dat hij al zijue beweringen handhaaft en dat hij niet alle Afgevaardigden der Rechterzijde wil noemen, die Boulanger aangezet heb ben tot een staatsgreep, maar wel een hunr.er, het gevolmachtigde hoofd. Dat is heer Delafosse (Bonapartist). Blijft af te wachten wat hierop zal ge antwoord worden. Minister Spuller onthulde jl. Maandag al weer een standbeeld (te St. Quentin, voor Henri Martin), en ofschoon hij zich iu de bij die gelegenheid gehouden rede voering er toe bepaalde den lof van Henri Martin te verkondigen, vervolgde meu hem ook daar met den dolhuis-kreet: «Leve Boulanger!en de ouziuuige Boulauger- liedjes. Iu het winter-circuste Parijs had dezer dagen eene bijeenkomst plaats, om was helder en blauw, de hagedoorns sueeuwwit en vol geurigen bloesemssleutelbloemen en viooltjes omzoomden den weg; de vogels begroetten dezen eersten sehoonen dag en het geheele landschap scheen als het ware, tot eeu feest te zijn opge smukt. Des Priesters harte was met vreugde vervuld; degenen, die hij als kinderen lief had, omringden hem, en hun geluk verhoogde het zijne. Bij eiken stap, dien hij deed, dacht, hij aan plaatsen, die hij zoo zeer betreurd had; hij zou zijn eenvou dig pastorietje wederzien, zijne oude kerk en het oude dorp, alwaar hij den behoeftige bijgestaan en van God gesproken had, kortom, alwaar hij bemind werd. De stoet bad reeds de lachende weide achter zich, hij was nu aan de groote heide en moe rassen gekomen, die St. Lyphar omgaven. Beeds kou men den grooten aardwal onderscheiden, die zich te midden der onvruchtbaarheid ver hief en waarvan doel en ontstaan onbekend wa ren. Dit land, hoe treurig het er ook uitzag, bezat voor den ouden Pastoor, die na zulk eene langdurige ballingschap terugkeerde, toch veel verzet aan te teekenen tegen het uitstellen, door de Kamer, van het ontwerp betref fende een stedelijken spoorweg. Een aan tal aanwezige «anarchisten,evenwel, aan hunne leus vau onordelijkheid getrouw, wisteu den geregelden gang van werkzaam heden te verhinderen eu de bijeenkomst in eene vechtpartij te doen ontaarden, welke onderscheidene gekwetsten opleverde. Onveranderd heeft Zaterdag het En- gelsch Lagerhuis weêr een aantal artikelen der nieuwe Iersche landwet goedgekeurd. Meu is daarmede nu tot artikel 20 ge vorderd. Gladstone hield Zaterdag voor de London Liberal and Radical Union eene redevoering in tie Memorial Hall, waarin hij o. a. ver klaarde dat, naar zijne meeniug, «de meer derheid van de ware bevolking der hoofd stad* voor zijue Iersche plannen is gewon nen. Van zijne verdere hervormingsplannen sprekende, noemde hij allereerst de her nieuwing van de wijze van gemeentebe- bestuur iu de hoofdstad noodzakelijk. Gladstone betoogde vervolgens dat door, overeenkomstig zijn wensch, zelfbestuur aan Ierland te geven, geenerlei inbreuk zou worden gemaakt op de ondeelbaarheid des Rijks eu dat hij bereid was voor het Protestantsche gedeelte vau Ierlaud andere bepalingen te doen gelden dan voor het Katholieke. Hoezeer hij ook hoopte op eene her- eeuiging der thaus gescheiden liberalen dus verklaarde Gladstone ten slotte moest men reeds nu zelfstandig en gere geld de eenmaal aangevangen taak voort zetten. Nog niets nieuws van Prins Ferdinand van Saksen-Coburg, maar iu de Bulgaarsche hoofdstad blijft men vasten zeker op zijue komst rekeneo. Alle toebereidselen zijn gemaakt voor de ontvangst; de beambten zijn iu nieuwe uniformen gestoken en de konak paleis) te Sofia wordt nieuw ge meubeld. Zonder eenige zekerheid zou men zeker niet al die kosten maken. Zonder twijfel evenwel zal de Coburger zijne voorwaarden gesteld hebben, en aller waarschijnlijkst is ook door hem mede- deeling gedaan van wat hij denkt te doen om Rusland te winnen, hetzij dan door de ontbinding der Sobranja of op andere wijze. Er heerscht in Bulgarije, inzonderheid in Oost-Rumelië, eeue groote opgewon denheid. De Italiaausche bladen deelen den tekst mede van eeu schrijven van Pater Fosti, den schrijver van eeu door den H. Stoel gewraakte brochure over de verzoening tus schen Z.H. den Paus eu Italië. Deeerw. heer Fosti onderwerpt zich geheel aan de be slissing van den H. Vader en herroept al wat bij in strijd met de aanspraken des Pausen heeft geschreven. In den jongsten Italiaanschen Minister raad, welke door Crispi werd voorgezeten, is besloten, dat de leden van het Kabinet, wegens het overlijden van Depretis, geza menlijk hun ontslag zullen indienen. aantrekkelijkheid. Hij ontwaarde den kerktoren; bier hield hij zijn paard staande, maakte het kruisteeken en riep uit: „O God, verwijder mij niet meer uit dit dorp! Laat mij daar, te mid den dezer brave meuschen, in vrede stervenl" „Vivat!" riepen de landlieden, die ia in zijne nabijheid waren eu het gebed hadder. gehoord. „Dat gij nog vele jaren moogt leven heer Pas toor, om de kinderen te leeren, die tijdens uwe afwezigheid zijn geboren! Zie hier onze vrouwen, die met hare kinderen tot u komen! Zegen hen, evenals onze Heiland, die ook de kleinen tot Zich liet komen!" „O, mijne lieve kinderen," sprak de grijsaard „Ik zegen u. Eiken dag mijns levens zal ik u, zegenen Hij wilde er nog meer bijvoegen, doch hij kon niets dan weenen; hij kou slechts den Heer loven, Die hem uit den afgrond des waters gered had, ten einde hem zulk eeue onuitspre kelijk vreugde te verschaffen. (Slot volgtJ.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1887 | | pagina 1