N I E U W E 1137. Zondag 21 Augustus 1887. 12de Jaargang. De loge in Frankrijk en haar invloed op de school. BUITENLAND" B l N N E N L A N SiT 4) De Pleegzoon. liiRLIIHCHI (OllflAlT. ABONNEMENTSPRIJS Per 3 maanden voor Haarlem0,83 Voor de overige plaatsen in Nederland Ir. p. p. 1, Voor het Buitenland 1,50 Afzonderlijke Nummers0,06 Dit blad verschijnt Eiken WOENSDAG en ZATERDAG. BUREAU: St. Janstraat Haarlem. sjuENDiurr AGITE MA NOW AGITATE. PRIJS DER ADVEHTENTIÉN Van 16 regels.30 Cents. Elke regel meer 5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag- avond voor 6 uur ingewacht. Uitgevers: KUPPEES 4 LAUREÏ. In November van het jaar 1877 ver kregen de vrijmetselaars in Frankrijk de heerschappij in de Kamer en zij haastten zich hunne overwinning met beslistheid en volharding, eene betere zaak waardig, te gebruiken, om hunne werkdadigheid uit ie breiden op een gebied, welks verovering bun den machtigsten invloed in het gau- sche land verzekeren moet, namelijk op het terrein van de school. Wien de jeugd van een land toebehoort; die bezit ook de toekomst van dat land; deze oude waarheid gaf aan de hoofdman nen der vrijmetselarij in Frankrijk aanlei ding aan dertien loges te gelasten, midde len en wegen op te sporen, hoe men 't best liet beoogde doel: volkomen scheiding der openbare volksschool van eiken geestelijken invloed, verbanning van christelijk gods dienst-onderwijs uit het leerplan en daar door algeheele verweieldlijking van het on derwijs, eindelijk onderdrukking van alle vrije christelijke scholen, zou kunnen be reiken. De verhandelingen der loges, aan welker beraadslagingen, ter voldoening aan de door het >Groot-Oosteu gestelde taak, de be kwaamste ledeu eu meest ervaren redenaars van den Boud deelnamen, duurde twee maanden. Aangezien men zich op eene sterke oppositie van den kant der christe lijke en geloovige ouders had voor te be reiden, werd de strengste geheimhouding van het gansche plan en de grootst moge lijke voorzichtigheid bevolen. Daarom werd dan ook bi) de discussiëo, gevoerd in de geheime zittingen der afzonderlijke loges, op overtuigende wijze, door een der meest radicale vertegenwoordigers, zekere Can- tragél, verkondigd, dat het zeer verkeerd zou zijn op staanden voet de verwereldlij king der scholen te eischen. Dit werk moest met meer beleid aangevangen eu voltooid worden. Als eerste eu voorbereidende maat regel werd de eisch van kosteloos en ver plicht ouderwijs aanbevolen, een schijnbaar onschuldige eisch, waarhij men liet blijken, dat men, werd hij toegestaan, van verdere veranderingen in den bestaauden toestand zoude afzien. Zoo kwam dan ten slotte een program ma in 't aauziju van den volgenden in houd: 1. Invoering van kosteloos en verplicht onderwijs en langzaam voortgaan op den weg tot verwereldlijking der gemeente scholen. 2. Na de verwereldlijking dezer scho len, uitvaardiging van decreten en wetten tot onderdrukking der vrije, christelijke scholen. 3. Na de voltooide onderdrukking van laatstgenoemde inrichtingen van onderwijs, openbare invoering van het materialisme bij bet onderricht. Louis Blanc, wiens meening men vroeg aangaandeu deu tijd, welke zou noodig zijn om dit programma ten uitvoer te brengen F E UIL LE TO N. Vervolg.) „Hoe is uw naam, kind, vroeg zij. „Louis," antwoordde hij „lk ben Franschman van geboorte, doch ik ben reeds mijn geheele levsn in Holland." „En hoe zijt gij hier gekomen?" vroeg de dame haastig". „Wie zijne uwe ouders?" „Die bezit ik niet" antwoordde Louis. „Ik leef hier bij den smid, en deze is streds even goed voor mij geweest. De smidse is mijn „thuis" sedert dien nacht, dat zij mij met moeder hier heen brachteH, sedert dien nacht, waarin mijne moeder stierf, vele, vele jaren geleden! En ach! zoo onderbrak hij zijn gesprek, toen hem plotseling eene gedachte door het hoofd liep, „lieve dame, kunt gij Fransch lezen?// „Wel zeker," antwoordde de vreemdelinge, Louis aanziende als begreep zij hem niet. De knaap ten einde tot het zoo vurig geweuschte doel te geraken, antwoordde, dat daarvoor een tijdperk van dertig jaren zou vereischt worden. »Want,« zoo sprak hij, vijftien jaren zijn er noodig om het kosteloos, ver plicht onderwijs in alle gemeentescholen in te voeren en deze te verwereldlijken; voorts worden vijftien jaren vereischt, om de vrije christelijke scholen, de eene na de andere, te sluiten, hetzij langs den administratie ven weg, hetzij door wetten, welke direct tegen de onderwijs gevende Orden moeten gericht zijn, zonder den schijn te verraden, dat zij de strekking hebben de christelijke scholen te doen verdwijnen. Binnen deu tijd van dertig jaren zal dus de vrijmetselarij iu Frankrijk de scholen van dat land in hare macht hebben. Ik zal dat succes niet meer beleven. Dat was de uitspraak van dezen beruch- teu vrijmetselaar iu de log e Homrne libre geheeteu. Op een feest, dat de logebroeders den 27steu December 1877 vierden, werd het plan vastgesteld eu in de eerste zitting van het volgende jaar kozen de dertien loges uit hun midden elk een afgevaardigde, die met de ma^onnieke leden der Kamer het eerste ontwerp eeuer hervorming van het ouderwijs, dat als een wetsontwerp zou ingediend worden, in gereedheid brachten. De dertien afgevaardigden der loges waren de br.\ Louis BlancDupstal, Germain CasseBarodetCantagrelLeconte, Clémen- ceau, Jules Maigne, VietteMadier Mont- jauNadandBouchelte en lalandier. Deu 23sten Januari werd het ontwerp bij de Kamer ingediend en aan eene commissie van onderzoek overhandigd, welke met uit zondering van slechts een lid, Briceuit de logebroeders Paul BertLockroy, Blanc AoirotLacretelle, Chalamet, Barodet, Bous- quet, ConstansAllamand, SpulierDethon Allegre, Passy, Cantagrel, Floquet, Drumel, Armer, Dechanel, Douvaux en Boysset be stond. De bevelen van het Groot Oosten* eu van den »Grooteu Raad« werden op de stip8te wijze uitgevoerd. Reeds iu het jaar 1880 nam de Kamer eene wet aan, welke het verplichte lager- onderwijs vaststelde eu eene tweede, welke bepaalde, dat het onderwijs kosteloos moest verstiekt worden. Sedert zijn nog geene zeven jaren verloopen en reeds is het tweede gedeelte van het eerste artikel van 't onzalig vrijmetselaarsprogramma een feit geworden; eene in dit jaar uitgevaardigde wet gebiedt de verwereldlijking der open bare inrichtingen vau onderwijs. Het tweede artikel van het programma, de onderdruk king der vrije, christelijke scholen, is aan de orde van den dag; reeds houdt men zich onledig een wetsontwerp te bewerken, dat tegen de onderwijzers dier scholen is ge richt. Ook dit wetsontwerp zal door de Kamer gunstig worden ontvangen en er blijft dan nog slechts over om het ontzet tende voorstel van Paul Bert ten uitvoer te brengen 't welk luidt als volgt: »Aan eene openbare school mag geen ouderwijzer worden benoemd, die tot een christelijk ge nootschap behoort, hetzij dit door den Staat ijlde naar eene belendende kamer, alwaar in een klein koffer de kleeding lag, die zijne moeder iu dien vreeselijken nacht op het wrak had ge dragen. Met bevende vingers nam hij het kleine kerkboekje er uit en bracht het de dame, die steeds nog in dezelfde houding zat en het gelaat in beide handen verborgen hield, terwijl dui zenden herinneringen door haar hoofd woelden. Zij nam het boek uit de hand van den knaap, doch toen zij de daarin geschreven letters las, week plotseling alle kleur van haar gelaat eu nauwe- lqks bezat ze nog de kracht om te vragen; Hoe zijt gij aan dit boek gekomen? Wie gaf bet u?" „Och," antwoordde Louis bevende, hij wist zelf niet waarom, „dat boek behoorde mijne moeder, zij droeg het in haren zak in dien nacht toen zij en ik van het wrak Fleur de Lis wer den gered//. „Fleur-de-List" riep de dame „Lieve Hemel, allen die aan boord waren kwamen toch om, toen het sehip Fleur-de-Lis vóór twaalf jaren verging.". „Neen, dat is zoo niet; moeder en ik werden geautoriseerd is of niet. Onderwijzers van christelijke genootschappen mogen ook geeue bizondere scholen openen, dan onder gausch bizondere voorwaarden en dan slechts, wanneer zij tot erkende corporatiën be- hooreu.« Frankrijk is op den weg, het programma der loge voor de openbare scholen, met al geheele uitsluiting der christelijke school, ten uitvoer te brengen. In eene veel kortere periode, dan de vrijmetselaars zeiven in 1877 hebben verwacht, binnen den tijd van tien jaren, kunnen zij op een succes wijzen, 't welk het uitzicht opent, dat ook het laatste decreet kan worden uitgevaar digd, dat de openbare invoering van het anti-christelijk, materialistisch onderwijs in de Staatsscholen verplichtend stelt. De ont zettend treurige gevolgen daarvan heeft Frankrijk zich zelveu te wijten. Maar ook in andere landen tracht de loge hetzelfde doel te bereiken: de afschaffing der christelijke, der coufessioueele volks school. Zij past de middelen toe eu slaat den weg tot bereiking van dit doel in naar de omstandigheden, welke zij iu die lauden vindt eu weet die middelen overal op de juiste wijze voor haar doel aan te wenden. In Italië wijkt, de door de loge betreden weg van dien, welke in Fraukrijk werd ingeslagen, slechts in enkele bizonderhedeu af; in an dere Staten is het programma naar om standigheden veranderd. Mogen de Staten, welke bun christelijk karakter wenschen te behouden, zich bijtijds in acht nemen en op tegenweer bedacht zijn. De tentoonstelling in het Vaticaan, bij gelegenheid van het jubilé van deu Paus, zal door Z. H. den Paus in persoon worden geopend. Man weet nu reeds te verzekeren, dat bij den Pruisischen Landdag in de volgende zitting geeue nieuwe voorstellen van ker- kelijk-politieken aard zullen ingediend worden. Eene nieuwe organisatie vau de katho lieke zielverzorging bij het leger, waarvan onlangs sprake was, schijnt voorloopig niet tot stand te zullen komen. Het Journal de St.-Pétersbourg heeft zijn uitval tegen den nieuwen Yorst van Bulgarije door een tweeden, niet minder vinuigen doen volgen. De proclamatie van Vorst Ferdinand, of, gelijk het blad zegt, van Prins Ferdinand van Coburg, wordt genoemd veene openlijke trotseeriug der Mogendheden eu eene aansporing tot de Bulgaren om zich van alle verplichtingen te ontslaan.Het officieuze blad verklaart zijne instemming met de beschouwingen der Nordd. Allgem. Zeitung en meent, dat de Prins steeds verder voortgaat op den avontuurlijken weg, dien hij heeft inge slagen. Van eene erkenning, ook door eene der andere Mogendheden, van deu Bulgaarschen Vorst, kan, ouder deze omstandigheden, vooreerst moeilijk sprake wezen. En 't moet gezegd worden, dat, iu de door het Rus gered, zij stierf eebter slechts weinige uren, nadat men haar uit het water had gered. De overigen verdronken, ik echter ontkwam, en men noemde mjj Louis, omdat mijne moeder dezen naam uitgesproken had, yoor zij stierf„. Eene ditpe stilte heerschte eeuige minuten in het verirek. Louis had zoo gaarne geweten, wat die letters beteekenden en toch sprak hij niet. Het begon in 'i kleine vertrek reeds donker te worden. De knaap stond daar iu stomme verwondering; zie, daar legde zich eene bevende hand op zijn arm en de vreemde dame zeide: „Louis! Louis! Gij zijt mijn kind mijn eenigste kind!" Geheel verslagen antwoordde de knaap. „Dat is immers bepaald onmogelijk. Mijne moeder is dood eu ik heb toch haar graf gezien. Och, wat beteekent dat alles? Was zij dan niet mijne moe der, die bij mij was, toen ik van het wrak werd gertd?" „Neen dat was uwe gouvernante, mijn kind", antwoordde de dame; „het was de trouwe Jeanne Vautier, aan wie ik u toevertrouwd had, toen sische en het Duitsche blad zoozeer ge wraakte proclamatie, inderdaad met geen enkel woord van de Mogendheden wordt ge waagd,doch bizonder dikwijls van vrijheid en zelfstandigheid sprake is, eu op in het oog loopende wijze wordt partij gekozen voor de afgetreden Regenten en Ministers, die aan Rusland steeds zooveel ergernis hebben ge geven. Het Moskousche dagblad verlangt, dat de Regeering flinke maatregelen neemt ten opzichte van Bulgarije. Daartoe is niet noo dig Bulgarije te bezetten, maar voldoende om aan de Porte, welke eene dubbelzinnige rol speelt, te verklaren, dat zij door Rus land voor de schennis van het Berljjusch verdrag door den Coburger verantwoorde lijk kan worden gemaakt, wanneer zjj de orde in Bulgarije eu Oost-Rumelië over eenkomstig de grondslagen in dat verdrag nedergelegd, niet herstelt. Het Moskousch dagblad wijst daarbij tevens op eene be zetting van Trebisonde en Erzerum door Rusland. In het Lagerhuis deelde de lieer Hol land mede, dat zoodra de wet betreffende de wetgevende vergadering in Queensland aangenomen ij, de Koningin de souverei- niteit aanvaardt over het gedeelte van Nieuw-Guinea, dat nu onder Eugelands be scherming staat. De Koningin van Tonga- land heeft meermalen om Engelauds be scherming of annexatie verzocht. De Re geering overweegt nog, welke verhouding de verkieslijkEte is, maar heeft ondertusschen met haar een vriendschapsverbond gesloten, waarbij zij zich verbonden heeft om geen verdrag met eene vreemde mogendheid te sluiten of hieraan grondgebied af te staan, zonder Eugelands toestemming. Uit New-Vork wordt bericht, dat een opstand is uitgebroken onder de Ute-In- dianen iu Texas. Op verscheidene plaatsen worden gevechten geleverd. Vele kolonisten ziju gevlucht. Omtrent de ten aanzien der Grondwetsherzie ning tbaaa te volgen houding resumeert De Maasbode nader zijne gedachten als volgt: „Als het waar is, dat radicalen en liberalen beiden, al openbaart zich dit op verschillende wijze, onze doodvijauden zijn in zake van onderwijs de quaestie, die bet geheele volksleven beheerscht, wat helaas veel te weinig wordt ingezien eene waarheid, die door niemand met gezond oordeel betwist kan worden, dan is voor iedereu onbe vooroordeelde noodzakelijk elk voorstel in die quaestie, dat aangeuomeu wordt met medewer king van liberalen of radicalen, daarom alleen reeds verdaobt. Wij voor ons echter gaan verder eu zeggen: dan is het daarom reeds te ver- oordeelen. „Dat 7 radicalen meewerkten aan de aanne ming van het voorstel-Schaepman was in ona oog genoeg om het te veroordeeleu. „Wil men hierop antwoorden: zonder die me dewerking der liberalen of radicalen was geen wijziging van art. 194 te verkrijgen, dan du- pliceeren wij: daarom hadt gij niet mee moeten doen aan de Grondwetsherziening." Het advies van Het Centrum daarentegen komt neder op de twee volgende punten: gij als een klein hulpeloos kind mij moest ont nomen worden; en haar gaf ik het dierbare kerkboek, dat in droevige tijden mijn troost ge weest was en zij beloofde mij, dat zij u bescher men zou tot haren dood. Zij heeft woord ge houden, Louis. Maar zie, mijn kind hier is uw vader." „Uw vader!" Hoe wondervol en toch hoe zoet klonken die woorden den armen knaap in 't oor; en toch schrikte hij terug ,toen hij dien groeten, deltigen heer zag staar., die naar de afgebroken woorden zijner gemalin stond te lui steren, Met steeds klimmende verbazing luisterde hij toe, en ten bewijze, dat bet zijn zoon was, dieu hij als dood betreurd had, bracht men hem het eene na 't ander onder 't oog. Ja zijn zoon stond voor hem. De geschiedenis der gouvernante en het kind, zooals zij later den ouden smid en Louis mede gedeeld werd, en de omstandigheden, waarom hij VBn zijne ouders moest gescheiden worden waren deze: (Slot volgtj.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1887 | | pagina 1