NIEUWE So. 1140. Donderdag 1 September 1887. 13de Jaargang. Nood en plicht. BUITENLAND. li. Een aardig kind. WHE «iMAÏT. ABONNEMENTSPBIJS Per 3 maauden voor Haarlem Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. Voor het Buitenland Afzonderlijke Nummers Dit blad verschijnt Eiken WOENSDAG en ZATERDAG BUREAU: St. Janstraat Haarlem. t 0,8t> 1- 1,50 0,06 AGITE MA NON AGITATE. PRIJS DER ADVERTENTIÉN Van 16 regels.30 Cents. Elke regel meer Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant Advertentiën worden uiterlijk Dinsdag- en Vrijdag- avond voor 6 uur ingewacht. Uitgevers: KÜPPEES 8t IiAUBEI. De nood der tijden is groot. Als wij dat erkennen, dan wordt de vraag gerecht vaardigd: wat valt daar, van menscbelijk standpunt, aan te doeu? Als Staatsburgers hebben wij een plicht te vervullen, die groote beteekenis heeft. Wij bedoelen den kiezersplicht. Bij de stem bus kunueu wij protesteeren tegen hetgeen wij in Staatsbestuur en Staatsbeleid onbil lijk en onrechtvaardig rekenen. Eu nu be zitten wij, als Nederlanders, nog groote voorrechten, daar onze wetgeving de vrij heid van den persoon, van zijne kerkelijke belijdenis en van zijne staatkundige over tuiging erkent; maar toch zijn er grieven. Onze geestverwanten hebben te klagen over de partijdigheid van den wetgever bij de regeling van het onderwijs, van het la ger onderwijs in de eerste plaats. Het Staatsmonopolie, in zake van het ouder wijs, noemen wij, zonder aarzelen, een grie vend onrecht. Die Staatsbemoeiing moet alleen reeds worden afgekeurd, omdat zij ounoodig is. Zoodra toch de Staat de op brengst der belastingen, waartoe allen bij dragen, niet langer meer aan zijue eigen scholen zal besteden, maar ook de bizou- dere of vrije scholen zal doeu deelen in de voor het onderwijs beschikbaar gestelde gelden, zal het bizonder onderwijs bijna ge heel van den Staat de taak van ouder wijzer kunnen overnemen. Wanneer wij spreken van den Staat, dan denkeu wij daarbij aan de Overheid, wijl van haar in het bestaande artikel 194 sprake is. Het subsidie, op welks genot wij voor de bizoudere scholen aaudriugen, zou dus even goed door de Gemeenten als door den Staat kunnen betaald worden. Thans worden immers ook uit de Gemeentekassen de kosten voor het lager onderwijs gekweten. Met het oog op de wenschelijkheid, dat het centraal gezag niet alles tot zich trekke, waardoor de vrijheid der lagere besturen wordt belemmerd, zouden wij aan Gemeeute- bijdrageu voor het bizouder onderwijs de voorkeur geven boven een Rijks-subsidie. De hoofdzaak is evenwel, dat niet langer een deel der natie geniete, waarop gansch het volk aanspraak beeft. Ook nog in vele andere opzichten zou de wet van 1878 kunnen verbeterd wor den. Dat alles aan te wijzen, ligt tbaus niet op onzen weg. Wij hebben dat trou wens bij meer dan eeue gelegenheid gedaan. Tot bereiking van dat doel, moet er voor worden zorg gedragen, dat in de beide Kamers eene meerderheid gevonden worde, welke dien weg des rechts op wil. Eu daarvoor kunnen de kiezers waken, wat de Eerste Kamer betreft, bij de stem bus voor de Provinciale Staten, en wat de Tweede Kamer aangaat, bij de stembus, die expresselijk voor de samenstelling vau dit Staatslichaam wordt gesteld. Morgen zal alom in den lande bet ge voelen der Natie over de leden der ont bonden Kamers worden gevraagd. Door de R. K. Centrale Kiesvereeniging Haarlem FEUILLETON. 2) Vervolg.) Men verwijderde den vogel, doch pas was hij voor miji! gezicht en gehoor verdwenen, of ik hoorde onder mij ik zat op de sofa een zacht steunen. "Verschrikt spring ik op, en zag, dat een klein kind onder de sofa uitkroop. Die kleine was Richard, de zoon des huizes. Richard weende hitter. Hij was bang voor mij, omdat ik kaalhoofdig was. „Die man heeft zijne haren thuis gelaten!" liep hij aanhoudend en hoe meer ik hem verzocht niet te schreien, wijl ik zulks niet verdragen koD, hoe harder hij schreeuwde. Zijne mama, die aanvankelijk er om lachte, trachtte den kleinen knaap te stillen. Zij liefkoosde hem en o wonder boven alle wonderen hij zweeg. c. a. werd besloten, dat ditmaal geen can- didaten zullen geproclameerd worden. Berustende in die uitspraak, constateeren wij, dat er in ons district door onze poli tieke vrienden geen positief votum kan uit gebracht worden. Eiders, in districten waar ook ons blad vertrouwen geniet, zal dat wèl het geval wezen. Aan hen ouder onze lezers, die tot de stembus kunnen opgaan, roepen wij toe: Kwijt u ernstig van uwen plichtter handhaving van uw recht. Op schoolgebied worden de geloovigen benadeeld; dat kan niet geloochend wor den, ook niet door de meest vurige aan hangers van de liberale schoolwet-theorie. Het verschijnsel is beleefd (wij hebben er trouwens reeds nadruk op gelegd) dat door liberalen werd toegegeven, dat bet bizonder onderwijs onrecht wordt aange daan. Hoe boog zulke verklaringen ook mogen geschat worden, geheel voldoen kun nen zij ons niet. Wij hechten, dit is onze overtuiging, oneindig meer aan den steun van onze eigen vrienden in de Kamer, dan aan dien van de heeren liberalen. Reeds heeft de ervaring toch geleerd, boe zelfs in de liberale clubs werd te velde getrokken tegen die liberalen, welkö neiging betoon den, ons ter wille te zijn. Daarin ligt ongetwijfeld een bedenkelijk gevaar, hetwelk niet gering moet geschat worden. Allen dus, die een votum tegen het liberalisme kunnen uitbrengen, wekken wij daartoe met den meesten ernst en na druk op. Van harte hopen wij, dat de samenstel ling der nieuwe Kamers gunstig zal wezen voor ben, die met ons gehecht zijn aan de beginselen van orde en recht. Eendrachtige samenwerking, met meer of min gelijkge zinden, wordt daartoe vereischt, natuurlijk als die mogelijk is. Alle oneerlijkheid of dubbelzinnigheid blijve van de stembus ge weerd. Liever geen winst dan een stembus voordeel hetwelk ten koste van de waar digheid onzer richting zou moeten behaald worden. Nergens echter, waar getuigen eeu prac- tisch voordeel kan opleveren, blijven onze geestverwanten kalm en onverschillig te buis. In sommige districten kan van éene stem veel afbangen. Voor ieder, die niet stemt, zou in zulk eeu geval het naberouw groot wezen, doch het zou telaat komen. Ieder verrichte ook op stembusgebied, wat zijn plicht is om te doen; de zaak der vrijheid en des rechts, welke ook die is van Koning en Land, zal er door worden gebaat. Niemand vervalle dus op 1 Sep tember tot eene stembusvadzigheid, welke inzonderheid voor den Christen-kiezer eene schande zou moeten heeten. In het rondschiijven, door de sociaal democratische partij in den Rijksdag baren partijgeuooten toegezonden, wordt mede gedeeld, dat Bebel voor zal stellen in het volgende jaar een internationaal arbeiders congres bijeen te doen komen, om over een Wat is bij gehoorzaam!'' riep zij opgetogen. „O, Richard is een aardig kind!" En alsof zij met dit kunststuk nog niet genoeg bewezen had, zeide zij plechtig en ernstig, bijna zooals miss Cora in de leeuweukooi spreekt: „En nu, Richard, ga naar dezen heer en reik hem de hand." Mot groote oogen zeer angstig op mij gericht, trad hij naar mij toe. „Laat den kleine niet bij mij komen," meende ik te roepen; doch het eergevoel kneep mij de keel dicht. Nu stond hij voor mij, de kleine Richard. Zijne driestheid wies bij elke seconde aan. Weldra zat hij op mijne knieën, had mijn pince-nez eens betracht, mijn kaal hoofd betast alsof er eenige haren onder verborgen lagen, mijn nieuw wit vest ontknoopt en eeu afdruk van zijn kleinen vinger er op achtergelaten, mijn das losgetrokken en mij op de voeten getrapt, waarbij ik nog dien te be- merkeu, dat mij niets onaangenamer is, dan wanneer mij iemand op de teenen trapt. Doch dat was slechts het werk van eenige seconden. gemeenschappelijk optreden der werklieden in alle beschaafde lauden ten behoeve eener internationale wetgeving ter bescherming van den arbeid te beraadslagen. Voorts is Liebknecht van plan eeue voordracht te houden over de verhouding der sociaal democratie tot de anarchisten. Op bet te Trier vergaderde Congres der Duitsche Katholieken beeft Windthorst eene rede gehouden in welke hij het herstel der goede verstandhouding entente cordiale) tus- scheu bet kerkelijke en bet wereldlijke ge zag roemde als bet groote keerpunt voor Duitscbland, en een »Hoch* uitbracht op Z. H. den Paus en den Keizer. Naar het heet, zijn er nieuwe onderhan delingen ophanden over het vervoer van de geheele EngelschDuitsche post via Vlis- singen, wegens de aanhoudende onregelma tigheden in de verzending naar en van Westelijk en Zuid-Westelijk Duitschland over Ostende. Omtrent de Bulgaarsche aangelegen beden wordt van Zaterdag uit Weeuen geschreven, dat ze thans dat tijdperk van stilte schijnen te zijn ingetreden, 't welk aan den storm vooraf pleegt te gaan. Eeu feit is het, dat Rusland zijn onver schillig-afwachtende houding van vroeger geheel beeft laten varen, en de Porte steeds sterker aanport om te handelen, onder be dreiging anders zelf de handen uit de mouw te zullen steken, en eeu feit is het, dat Rusland in deze door Duitschland krachtig wordt gesteund. Wat Rusland thans ver langt is de benoeming van den Russiscben Generaal Ehreuroth (evenals Kaulbars eeu Duitscher van afkomst) tot tijdelijk stad houder van Bulgarije en Oost-Rumelië, met dezelfde bevoegdhedeu als de Vorst, en met beperking van den duur van zjjn bestuur tot den tijd, welke noodig zal wezen om eeu nieuw Ministerie te vormen en verkie zingen uit te schrijven voor eene nieuwe Sobranja. De Porte beeft weiuig zin in deze op lossing en nog minder in dien Russischen Generaal, maar schijnt het voorstel toch aan de andere Mogendheden te hebben me degedeeld, waar bet óok al niet extra in goede aarde viel. De Italiaansche bladen b. v. noemen eene benoeming als die van Ehrenroth eene onmogelijkheid, daar hij te Sofia, als een tweede Kaulbars, slechts plaatsvervanger van den Czaar zou wezen. Even goed zou men dan aanstonds Bulgarije bij Rusland kunnen doen annexeeren. Italië trouwens is de eenige Mogendheid, die een goed woord voor den Coburger beeft over gehad en aan Rusland flinkweg heeft ge antwoord, dat zijue Regeerings-aanvaardiug mogelijk onwettig is geweest, maar zijue verkiezing door de Bulgaren zeer zeker wettig, en dat geen onoverkomelijke be zwaren bestaan tegen eene mogelijke latere erkenning van den Vorst. Voorts heeft Italië er op gewezen, dat sleeht3 een ge meenschappelijk besluit der Mogendheden in deze bindende kracht kan hebben. Op dit laatste moet ook door Oostenrijk gewezen zijn. Maar dit zal evenmin als En geland of Italië ooit er in bewilligen, dat Het moest nog erger worden. Richard begon het te vervelen op mijne voeten te staan; hij klau terde weder op mijue knie en o, veelbeloo- vende jongen! hij nam mijn horloge, ontdeed het van den ketting en liet het vallen. Ilem deerde daarbij niets, maar het horloge had een gebroken wijzer en het glas ervan was ver brijzeld. Terwijl ik de rest van mijn uurwerk samenraapte, had Richard mijn zakdoek al beet en met een bewonderenswaardig instinkt aanstonds ontdrkt, waartoe dat „ding" dieude. Hij snoot er dan ook zijn neus in uit en gaf hem mij daarna terug. „Een aardig kind", zeide de moeder, „het is zoo zindelijk en eergierig." De kleine Richard was juist bezig mijnne zakken te plunderen en had reeds een zakmes, een nagelvij], eene portemonnaie, een klein schuertje, eeu spiegel en een brief voor den dag gehaald, toon het kamermeiesje het vertrek bin nentrad met de vriendelijke boodschap, dat de een Russisch Generaal in Bulgarije een nieuw Ministerie gaat benoemen en verkie zingen uitschrijven. Rest dus of de bestendiging van den tegenwoordigen, onzekeren toestand, gebo ren uit bet bestendig oneens zijn der Mo gendheden, zoodat er niets gebeurt, öf een coup, een daad van geweld van Rusland, waarop volgens de jongste berichten uit Weenen kans zou wezen, wanneer de Porte weigeren blijft een barscher toon tegen den Coburger aan te slaan. De aanstaande mobilisatie van het 17e Franscbe legerkorps is (door eene in discretie van Le Figaro) vroeger bekend geworden dan bedoeld was. De Regeering doet ijverig onderzoek naar den ambtenaar, die aan het blad de inlichtingen verstrekte. Vermoedelijk is de schuldige een onderge schikt ambtenaar bjj bet Ministerie van Oorlog. Iutusschen is, door de voorbarige open baarmaking der bizonderheden, het nut der proefneming, dat voornamelijk op het idee van het onverwachte gegrond is, ta melijk problematisch geworden, wat, met het oog op de kosten (10 millioen), wel eenige overweging verdient. Onderscheidene bladen dringen er dan ook op aan, dat een ander leger-korps dan bet 17e voor de proefneming aangewezen en het plan ge wijzigd worde. Door den Algemeenen Raad van het Franscbe departement Meurtbe et Mosel le, is besloten tot het invoeren van eene matige belasting op vreemde werklieden. Eenige honderden werklieden hebben den 27u Augustus op de »Grande place« te Roubaix de roode vlag ontplooid. De Car magnole werd gezongen en »dood aan de patroous« en verdeeling van het kapitaal* geroepen. Anarchistische biljetten waren aangeplakt om de werklieden tot opstand aan te sporen. Met 22 tegen 14 stemmen beeft de Al- gemeeue Raad van bet departement Pas de Calais bet subsidie van 4000 fr., dat sedert onheugelijke tijden aan den Bisschop van Arras uitgekeerd werd, geschrapt. De Bis schop besteedde dit geld aan hulpverleening en aan aalmoezen. Om aan te toonen, dat dit schrappen niets vijandigs jegens den godsdienst in zich heeft, zegt de officieuze Havas, heeft de Algemeene Raad besloten, dat eene ge lijke som ter beschikking van den Prefect gesteld zou worden om bij wijze van on dersteuning aan zieke, gebrekkige en be hoeftige Geestelijken te worden verstrekt. De rechterzijde van den Raad zag echter in dit votum eeu door niets gerechtvaar digden achterdocht jegens den Bisschop en protesteerde. Het Lagerhuis heeft, na een twee- daagsch debat, Gladstone's motie tegen de proclamatie der lerscbe Liga met 272 tegen 194 stemmen verworpen. Sir James Fergussoa beeft medegedeeld, dat den Britscbeu Gezant in China opge dragen is, bij de Chineesche Regeering aan te dringen, dat aan vreemde stoomschepen bij de vaart op de Canton-rivier en op de soep reeds was opgediend. Het was mij alsof er een steen of liever de last van een kind van mijn hart viel; ik scharrelde mijue zeven zaken bijelkaar, stond op, en begaf mij naar het be lendend vertrek,waar de tafel stond gedekt. Zij was in eene nis geplaatst. Alles was keurig, zuiver en smaakvol. Ook de tafels en kellners in 't logement zijn rein genoeg maar wekken zij den eet lust op? Niets van dat allesIk weet niet waarom,doch mij kwam dit kleine tehuis zoo droef geestig voor, dat ik geene woorden vind, het uit te drukken. De huisvrouw lachte, de huis heer lachte en de huisknaap brulde als een leeuw. Richard had zich namelijk aan mijn rokslip gehan gen en ik was bijna zoo ongelukkig geweest, hem op de voeten te trappen. De ouders ijlden spoe dig naar hem toe en Richard huilde, dat „die daar" (dat was ik"! een afschuwelijk raensch was, dat men „dien daar" (dat was ik weer) moest wegzenden". Wordt vtrvelgd). I

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1887 | | pagina 1