N I E U w E BERICHT, No* 1150. Woensdag 5~October 1887. 12de Jaargang. iets over lectuur. B U I T E i\ LAN 1). 't Was maar een droom. HllEillSOMl dllllIT. ABONWEMEWTSPBIJS Per 3 maanden voor Haarlem0,85 Voor de overige plaatsen in Nederland fr. p. p. 1,10 Voor het Buitenland 1,80 Afz jnderi jjke Nummers0,06 Dit blad verschijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG. BÏÏBBAU: St. Janstraat Haarlem. AGITE MA HOÏf AGITATE. PBIJS DEB ADVEBTENTIÉIÏ Van 1—6 regels.30 Cents. Elke regel meer 5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag- Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht. Uitgevers: KÏÏPPEES LAUBE Y. en Dankbaar voor de van zoovele zijden ondervonden waardeeiing en ons vleiende den tot dusver genoten steun, kan het zijn in nog ruimere mate te mogen ondervin den, hebben wij het genoegen aan onze geachte abouués mede te deelen, dat aan de uitgave van onze courant eene belangrijke uitbreiding zal gegeven worden. In het ver volg namelijk zal de Nieuwe Haarlemsche Courant in plaats van twee maal, DRIE MAAL PER WEEK verschijnen, te weten des Dinsdags, Donderdags en Zaterdags, zonder verhoogiug van den prijs. Onze geachte abounds buiten Haarlem echter zullen ons wel veroorlooveu een zeer klein bedrag (tien cents) per kwartaal in rekening te brengen ter vergoeding van de meerdere frankeerkosten, die, als een gevolg van deze uitbreiding, door ons moeten voldaan worden. Het zal van de redactie en de uitgevers te allen tijde het streven zijn, den inhoud der Nieuwe Daarlemsclie Courant zoo belangrijk en onderhoudend mogelijk te doen zijn, door de meeste zorg te dragen voor de plaatsing van belangrijke Hoofdartikelen, Be schouwingen en Verhandelingen over vragen van den dag, onderhoudende Feuilletons, Nieuwstijdingen van het Binnen- en Buitenland, Beurs- en Marktberichten, Allerlei en verder al wat in een goed georganiseerd Nieuwsblad tehuis behoort. Wij houden ons overtuigd, dat de door ons genomen maatregel, die van onzen kant een groot fiuanciëel offer eischt, aan onze geachte abonnés welgevallig zal zijn en bevelen onze onderneming bij voortduring in de algemeene belangstelling minzaam aan. Haaelem, 1 Oct. 1887. He Uitgevers der Nieuwe Haarlemsche Courant. ii. (Slot.) Met de anti-katholieke literatuur hebben we ons niet bezig te houden; hetgeen wij noodig hebben om tot ontspanning te lezen, wordt ons, God zij lof, in ruime mate ge leverd door onze katholieke dichters en proza-schrijvers. De katholieke pers is in de laatste jaren met reuzenschreden vooruit gegaan, dank zij ook den cultuurstrijd. Namen te noemen van goede schrijvers, is te dezer plaatse onnoodig. Ik zou wellicht namen vergeten, die inderdaad eene ver melding overwaardig zijn. Ieder Priester, ieder katholiek letterkundige, alle ontwik kelde personen kunnen de katholieke au teurs noemen, wier werken als lezenswaar dig, als nuttig en aangenaam kunnen aan bevolen worden. Die boeken leze men niet alleen, doch men koope ze ook, ten einde de geloovige letterkundigen tot voortzetting van hun Gode welgevalligen arbeid aan te sporen. Daardoor zal de literatuur gebaat zijn. Zij toch kau uwen steun niet ontberen. Waar het talent aanwezig is, moet het worden ontwikkeld en gesteuud, het mag niet begraven worden en niet miskend. Hij, die met eene edele Gave Gods is toegerust, heeft eene missie, welke hij verplicht is uit te oefenen ter eere Gods, tot zijn eigen heil en tot dat zijner evennaasten. Ten slotte weusch ik nog eenige raad gevingen te scheuken aan onze dichters en prozaschrijvers. De eerste is: leer eerst goed schrijven alvorens ge u tot schrijven zet. Het gaat zoo gemakkelijk niet als een brief »aan een goeden vriend.Er moet gestudeerd, veel gestudeerd worden, men moet goed FEUILLETON. Anna Pitois, moeder Anna, zooals men haar noemt, is dit jaar met half vasten vijf en zestig jaar oud geworden. Mijn verhaler heeft haar indertijd als dienst maagd bij Madame Blanchard, de dikke kruide nierster van het kleine stadje B. gekend. Anna was toen eene flinke sterke meid van acht en twintig jaren, bruin met een lief gezicht, en zoo moedig werkzaam en eerlijk als er maar een te vinden was. Bij dit alles had zij een goed hart, te goed zelf. Zij had geene familie en stond dus alleen in de wereld. Zij was door de weldadig heid van eenige brave zielen opgevoed. De goede oude Pastoor, bij wien zij hare eerste Heilige Communie deed, had haar wat leeren lezen en hare handteekening leeren schrijven. De smarten, de hardheden, van velen ondervonden, de honger, en andere ontberingen en niet het minst vele tra nen, hadden hare opvoeding voltooid. Dankbaar van aard, gaf zij hare genegenheid en liefde aan allen, die haar wat goed deden. Zoo groeide zij op, werd krachtig, kon werken en dus haar ouderwijs ontvangen hebben en de groote meesters raadplegen en het goede, dat zij bezitten zich eigen makeu eu hen daarin navolgen. Overigens moeten onze auteurs de stof hunner verbaleu uiet steeds putten uit liefdeshistories eu geschiedenissen uit de lijfstraffelijke rechtspleging. Een huivering wekkend veihaal moge onze aandacht boeieu, voedsel voor deu geest kan het ous niet geven. Roover- eu moordgeschiedenissen late men ongelezen. Om door het lezen I van dergelijk uitschot der literatuur van bet bedrijven van misdaden te worden af geschrikt, dat hebben we, zoo ik mag ver onderstellen, geenszins noodig. Meu leze die werken derhalve niet; voor hoofd eu hart is uit die producten der pers toch niets te halen. En dau die ^liefdeshistories! 't Zij verre van mij, de liefde geheel eu al uit onze poëzie eu letterkuude te zien verdwijnen. Zij is immers datgeué, wat het menschen- hart het machtigst aangrijpt eu het diepst ontroert. Op de liefde van ouders voor hunne kinderen en omgekeerd, van broeders eu zusters, onderliug, vau man en vrouw, van jongeling eu jongedochter rust immers het gausche familieleven, de instandhou ding der gausche maatschappij. Het gevoel, waaruit de liefde ontstaat, komt immers van God. Maar de liefde moet rein en kuisch blijven, zij mag niet misbruikt, niet bedorven worden. Door de liefde uit onze poëzie, uit onze letterkuude te verbauuen, zou men juist datgene uit do boekeu ver wijderen, wat aau de lectuur de grootste aantrekkelijkheid geeft, meu zou de chris- teljjke, de katholieke literatuur liooueu eu haar den wedstrijd met de moderne en antieke heideuscke letterkunde onmogelijk brood verdienen, en liet was bare grootste vol doening niemand meer tot last te zijn. Haar loon bij de kruidenierster was niet boog: vijftien franken per maand, de dienstboden uit die tijden waren niet zoo veeleiscbend als tbans, docb zij bad kost en inwoning en Madame Blancbard, die veel van haar bield, schonk baar nu en dan een oude japon, een doek enz,, waarvan zij altijd nog iets nets wist te maken. Anna spaarde nog van bet weinige, dat zij verdiende en gevoelde zich waarlijk ge lukkig. Doch op een goeden dag wist een be dorven uitlooper baar hart te veroveren. Jacques Pitois vroeg baar ten huwelijk en bij was toch zoo'n knappe jongen! Beminde hij baar? Misschien. Maar de jon gens wisten wel, dat Anna spaarduitjes bad. Pitois was vijf jaren ouder dan Anna en een stevige kerel met sterke armen. Als bij lust tot werken bad, verhuurde bij zich bij de pachters dan hier en dan daar. Tien uren in den omtrek was er geen betere maaier, 's Winters werd hij dorscher in de schuren en daar er toen nog maar weinig dorschmacliinen gevonden werden, vond bij gemakkelijk werk. Toen Madame Blancbard boorde, dat bare dienstmaagd ging trouwen, was zij erg ontevreden, ja zelfs boos. maken. Maar de liefde behoeft niet de Alpha en Omega, het begin eu het einde te zijn. Men mag de liefde schetsen eu schilderen, maar niet op eene wijze alsof zij de gausche zaligheid op aarde ware en alsof er geene andere vreugde, noch eene geestelijke noch eene wereldlijke, zon der haar kau bestaan. Bovenal vermij- de men de liefdesbetrekkingen uiet altijd zoo idyllisch voor te stellen. Dergelij ke beuzelachtige phautasieëu maken op jeugdige gemoedereu een slechten indruk. Voorts zal het goed zijn de verhalen, nadat men de beide hoofdpersonen tof een geluk kig huwelijk heeft gebracht, iets verder voort te zetten, opdat we ook kunnen ver nemen, hoe het met de beide luidjes verder gaat, die we eindelijk zoo gelukkig bij elkaar hebben zien brengen. Ook wil ik er op wijzen, dat men niet meer met zulk een overdreven voorliefde de per sonen eu scèues uit standen neme, die in de maatsckappjj slechts door eene kleine minderheid zijn vertegenwoordigd. Leest de meeste onzer verhalen eu romans, dau beginnen zij in den regel met Vorsten, Graveu en Baronnen iu hunne paleizen en kasteeleu. De meeste auteurs schilderen het leven, zooals het in de hoogere standen gevonden wordt volgens de wet, dat het hoogere gaarne wordt beschouwd en volgens eene andere wet, dat men hetgeen ver van ons verwijderd is, liever hoort, omdat het meer verrassend is. Doch wij hebben inderdaad al zoovele malen gelezen hoe een paleis of kasteel er van binnen en van buiten uitziet, dat we naar eene beschrijving van die gebouwen waarlijk niet nieuwsgierig meer zijn. Voorts zoeke men de te behandelen stoffen niet slechts in d6n tegeuwoordigen tijd, maar ook iu ons groot rijk en christelijk verleden. Men stijge in de rijke en diepe mijn der geschiedenis en grave daar naar de belangrijke stoffen welke de geschiede nis heeft geleverd. Te allen tijde echter moet men zorg dragen, dat de gebeurte nissen iu het ware licht worden gesteld. Ik einig met de woorden welke ik ook vroeger sprak: wie talent heeft, outwikkele het, maar gebruike het slechts tot zijn eeuwig heil, tot stichting en genot van anderen en in hooge mate ter eere van God, iu Wiens dienst immers alles staat wat wij doen, ook de katholieke uitspanniugs- literatuur. Uit Rome wordt gemeld, dat het Pau selijk jubileum op 1 Januari 1888 zal be ginnen. De openiugs-plecbtigheden zullen plaats hebben in bet Vaticaan eu in de kerk van St. Andreas ten Quirinale, waar Z. II. de Paus indertijd zijue eerste H. Mis celebreerde. Deu Geestelijken Orden is tot hiertoe Maar ben je gek geworden Anna, zeide zij, ben je dan al moede gelukkig te zjjn. Moet je weer in de zorgen en ellenden vervallen, die je vroeger hebt gekend? Acli! wat zal bet je be rouwen. Pitois is een goede werkman, die zijn handen uit kan steken; hij heeft zich maar aan te bieden om te slagen, maar ongelukkiger wijze is hij liever lui dan moe. Daarbij houdt hij van spelen en drinken, zoodat hij alles, wat hij ver dient, in de kroegen verbrast. Maar je schijnt hem toch te willen en mijn raad zal je niet af brengen. Arme Anna, Pitois zal je niet geluk kig maken, je verwisselt een paradijs tegen eene hel! Anna leende geen gehoor aan de waarschu wingen, die men haar gaf. Zjj wist wel, dat Pitois gebreken had, dat hij soms uren in de herberg zat en kaart speelde; doch zjj zeide, als ik zjjne vrouw zal zijn, zal dat alles wel ver anderen. Daarbij kwam, dat zij, altijd bjj ande ren geweest zjjnde, er vurig naar verlangde eens een eigen haard en huishouding te hebben, en dan, ja en dan beminde zij Pitois, dat was de grootste reden. Hij had geen cent, dus moest Anna alles koopen, en een maand na hun huwelijk waren de spaarduitjes gevlogen. nog geen terugkeer vergund in Posen, ter wijl zij in andere gewesten reeds verlof be kwamen hunne werkzaamheid te hervatten. Wel werd ook voor Posen door sommige Orden vergunning van vestiging gevraagd, doch zij werd geregeld geweigerd. Aan het Wiener lageblatt wordt uit Krakau gemeld, dat de uit Frankrijk ver bannen Prinsen, en die van Orleans voorne mens zijn landgoederen in Rusland aau te koopen eu in het Russisch leger te treden. Het gebeurde aan de grenzen, bij Vexaincourt, kan gerekend worden tot de geschiedenis te behooren. Gelijk reeds ge meld is, ook iu een telegram, heeft de Duitsche Regeering verklaard, dat zij aan de weduwe Ërignou 6ene schadevergoeding wil uitkeereu. Het is Havas die dit offi cieus aan de bladen heeft bekend gemaakt. Er valt nu nog alleen te beslissen, hoeveel het bedrag der schadevergoeding zal zijn. De Wraugen, de gewonde persoon, heeft reeds vroeger verklaard, dat hij geene scha devergoeding verlangt. Volgens den Temps heeft Graaf Munster deu Franscheu Minister vau Buitenlandsche zaken, na hem medegedeeld te hebben, dat Duitschlaud bereid is aau de wed. Brignon eene schadevergoeding te verleenen, ver klaard, dat zijne Regeering maatregelen zal nemen om den toestand aan de grenzen minder gespannen te maken. Le Tempsde mededeeling van The Ti mes betreffende de onderhandelingen over het Suez-kauaal beantwoordende, zegt: de grondslag der nieuwe onderhandeling is de conventie geweest, welke voor twee jaren door de internationale conferentie is uit gewerkt. De onderhandelingen tusschen Frankrijk en Engeland hebben op de volgende puuten instemming verkregeu: lo. de benoeming van eene internationale commissie van toe zicht; 2o. het houden van periodieke ver gaderingen; 3o. het toekennen van de lei ding en het voorzitterschap der vergaderin gen aan den oudsten Commissaris. Nog blijft te regeieu over, welke land streken aan het kanaal neutraal zullen zijn. De Fransche Regeering heeft verzocht dat de internationale commissie de quaestie zal oplossen, in welke streken het bouwen van versterkingen of concentratie van troe pen verboden zjju zullen. De Fransche Re geering heeft nog geen antwoord bekomen. De Burgemeester van St. Petersburg heeft een bezoek gebracht aan het Stadhuis te Parijs. Bij deze gelegenheid werden er over en weer hartelijke toespraken gehouden welke getuigden van de onderlinge vriend schap van het Frausche en het Russische volk. Naar aanleiding van het bezoek van Crispi aau Prins Yon Bismarck is thans bekend geworden dat het Oostenrijksch- Duitsch-Italiaausche verbond in het laatste voorjaar voor den tijd van vijf jaren is verlengd geworden. In den eersten tijd, ging alles goed Anna liad nog eenige buizen, waar zij bij den dag werkte en verdiende dus mede, maar Pitois was helaas door bet huweljjk niets verbeterd; even min bad de liefde zijner vrouw als bare raad gevingen invloed op zijne verkeerde neigingen en gewoonten, en bij verviel weer spoedig in zijne buien van luiheid, eu dronkenschap. Hij bracht bijna nooit iet3 bij in bet huishouden, zoo als vroeger verspeelde of verdronk bij alles, wat hij verdiende, terwjjl zjjne brave vrouw zich afsloofde, om niet geheel broodeloos te zijn: Zij bad een zware taak, de arme Anna was niet gelukkig eu diep zuchtende dacht zij nog dikwerf aan de voorsjjellingen van Madame Blancbard. Na achttien maanden werd baar een zoon ge boren. Een kind kost niet veel van voeden doeb vereisebt veel zorgen en bet kan de moe der niet missen. Pitois bekommerde zich even min om zjjne vaderplichten, als om die van echtgenoot, eu nu Anna niet meer uit werken kon gaan, zooals vroeger, verscheen de bitterste el lende. Wordt vervolgd).

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1887 | | pagina 1