N I E U W E m. 1156 Woensdag 10 October 1887, 12de Jaargang. i/VereenigingeiM B UIT E xTTTTiX De geheimzinnige gevangene. ABONWEMENTSPBIJS Per 3 maanden voor Haarlem r 0,85 Voor de overige plaatsen in ISederland fr. p. p. 1,10 Voor het Buitenland 1, Afzonderlijke Nummers0,06 Dit blad versehijnt eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG. BUREAU: St. Janstraat Haarlem. JUINTirauRl AGITE MA WON AGITATE. PBIJS DEB ADVEBTENTIÉN Van 16 regels .30 Cents. Elke regel meer 5 Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag en Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht. Uitgevers: KÜPPEBS 8t LAUREY. Dat Vereenigingen* uitmuntende mid delen zijn tot bevordering van het kerke lijke leven, daarover is men het in 't al gemeen vrij wel eens. Waar alles goed Katholiek is, daar zijn ze wellicht niet zoo dringend noodig; schadelijk zijn ze daar echter niet, integendeel zij stichten te allen tijde veel goeds. Aangemoedigd door de Vereeniging helpen de leeken in zeker op zicht aan de zielzorg en ondersteunen zij het werk van den Priester. De kern van het kerkelijk Vereenigingswezen is daarin gelegen, dat ieder lid voor zich zei ven be kend, Katholiek te zijn in woord en daad. Deze openbare bekentenis bevestigt den Christen in het geloof, het versterkt en sticht hem en geeft hem nieuwen moed. Het maakt een eendrachtig samenwerken tot afwering van de vijanden des gcloofs en der christelijke zedeleer mogelijk. Dit samengareu van het goede imponeert, het wordt langzamerhand eeue macht en werkt uitstekend op het openbare leven. In eene gemeente, welke goed georganiseerde ver- eenigiugen bezit, zal men niets dulden, wat strijdig is tegeD de goede zeden. Welk een gewicht en beteekenis heeft o. a. de Ver eeniging van den H. Viucentius verkregen. Hoe vele afgedwaalden kwamen door haren ouvermoeideu arbeid tot de Kerk terug en hoe vele noodlijdenden naar ziel en lichaam heeft zij bijgestaan en getroost! En hoe vele gelegenheden biedt zij niet om het kwade uit te roeien en goede oudernemingen tot stand te brengen. Meer dan eens werd gezegd: vgeef aan de wereld offervaardige, energieke, ootmoe dige, trouwe en onversaagde mannen tot voor beeld en de wereld zal naar hunne stem men luisteren, door hunne leer ontvlamd en door hun voorbeeld aangemoedigd wor den. Bijna altijd zullen zij over het kwade zegevieren en de achting van alle welden- kenden verwerven. Aan de baud der geschiedenis kan het bewezen worden, dat de Vereenigingen van kerkelijken oorsprong zijn en door de Kerk zijn bevorderd geworden. Reeds de heilige Ambrosius zegt: »De Kerk bidt en werkt gemeenschappelijke Waar de moderne philosophie zegepraalt, daar worden de Vereenigingen opgelost en de Staat wordt dan meer en meer eene samenhooping van atomen, van ongelukkige iudividueu. De geest der associatie had zelfs toegang tot de kasteelen van den adel en was werkzaam in de groote gods dienstige inrichtingen, die eertijds in Eu ropa werden gevonden. Het is de hoog moed, die de katholieke Vereenigingen van de middeleeuwen heeft doen ver dwijnen en de menscheu in den moder nen Staat isoleerde. Zich ouderling te ver binden om God te vereeren, is namelijk FEUILLETON. 4) Vervolg.) Men brenge den gevangene voor mjj, zei de Procureur des Keizers en zich tot Lebrun, die in zijn kabinet was, wendende, vervolgde bij: //Aan u is 't woord aanstonds.// Met vasten tred kwam het bleeke //stomme// jongmenseh het kabinet binnen, met vasten tred en met even onverschillig gelaat als altijd. Hoewel gij ons met uwe zonderlinge hou ding het vrij lastig maakt, begon Lebrun, wil len wij u toch een dienstbewijzen, doch we zeggen u vooraf, dat hetgeen gij gaat booren voor u niet aangenaam is. De gevangene staarde vóór zich op den vloer. Uwe vrouw is beden-nacht overleden, sprak Lebrun langzaam. De //stomme// deed of bij bet niet hoorde en bleef onverschillig op bet tapjjt staren. -Doch uw kind wordt beter. Geen enkele trek kwam op bet gelaat van den //stomme". -Maar mensch, riep Lebrun uit, hebt ge dan alle menschelijkbeid afgelegd, boort ge dan niet, dat uwe jonge vrouw, beden-nacht eindelek is bezweken 1 in de oogen van vele menschen iets be lachelijks. De middeleeuwen wisten, dat de mensch ook voor een gezelligen, maatsckap- pelijken toestand is geschapen. Door bet verstand geleid, riep de geest der liefde die talrijke Colleges,Universiteiten,Congregaties en godsdienstige Vereenigingen en Broe derschappen in het leven, die een toevluchts oord voor den noodlijdende waren en uit zicht gaven op de voldoening van elk ver langen der menschelijke ziel. Tertullianus is een bewijs, dat christelijke Vereenigingen, Broederschappen enz. zoo oud zijn als het Christendom zelf, met hetwelk zij ontstonden. De redding der zie len gemakkeljjker te maken, in de deugd naar volmaaktheid te streven en in droevige omstandigheden troost te vinden, dat waren de beweegredenen, die de Christenen reeds van den eersten tijd aanspoorden om chris telijke Vereenigingen op te richten. Dat in den tijd des geloofs dergelijke Vereeni gingen in grooten getale werden opgericht, kan ons niet verwonderen. In het jaar 1168 kwam te Parjjs eene Broederschap in 't aanzijn, la Confrérie de Notre Dame ge naamd, welke uit 36 Priesters eu 36 leeken bestond, ter gedachtenis aan de 72 leer lingen. Andere Broederschappen waren die van het H. Sacrament, van den H. Naam Jezus, van de A. H. Maagd Maria enz. Men had Broederschappen met het bizon- dere doel de armen te helpen, ziekeu te verplegen en dooden te begraven. De Con~ frérie des marchands d'eau in 1170 te Pa rjjs opgericht, bestond uit kooplieden, die handel op de Seine dreven. Men had in die stad zelfs Broederschappen van beamb ten, notarissen, kunstenaars en handwerks lieden, welke hunne bizoudere Patronen, kerken, statuten en banieren hadden. Der- geljjke Vereenigingen bestonden in alle landen der Christenheid, doch nergens in zulk een overvloed dan in Eugelaud. Zoo zegt ook Machiavelli, dat de burgers van Florence in talrjjke Vereenigingen verdeeld waren, die alle hare eigene wetten eu ba nieren hadden. Toen Hendrik I in het jaar 1014 een aantal Milaneezen naar Duitsch- land verbande, vormden zij daar, om zich wederzjjds te troosten, eeue christelijke Ver eeniging; zij leefden van den arbeid hun ner handen en dreven ook handel in wol en laken. Toen zjj in bet jaar 1019 weder naar hun vaderland terugkeerden, zetten zij hunne levenswijze voort, kwamen op bepaalde dagen bjjeen en vereenigden zich in kloosters, waar zjj gezamenljjk arbeid den. In de achtste eeuw vermeerderden zich vooral de Vereenigingon tot wederzjjdsch hulpbetoon met hare jaargetijden voor de levenden en afgestorvenen. Beda de Eer waardige, de geleerdste man van zijn tijd, verlangde voor het door hem geschreven leven van een Heilige, in de aan den Bis schop van Lindisfarne gerichte voorrede, De blik van den gevangene bleef strak op bet gebloemde tapijt gericbt. Lebrun sprong driftig overeind en riep tot de gendarmen aan de deur: Breng dien kerel weer in zjjne cel! Die we- zenlooze vent is de duivel in persoon. De procureur lachte heimelijk over de vol komen onbruikbaarheid van den strik, dien Le brun den gevangene bad gespannen. Lebrun was woedend. De Procureur was te veel politieman om zijne jjverige dienaars in 't gezicht uit te lachen, doch dat neemt niet weg, dat het als een zwaard door de ziel van den geheimen politie-agent sneed, telkens als op bet balletje in deeg en bet plaats gehad hebbend verboor werd gezinspeeld. Lebrun had gedacht dat de gevangene als bij booren zou, dat zjjne vrouw overleden was, eindelijk zijne tot-nog-toe dankbare rol van stomme zou hebben opgegeven. Lebrun bad natuurljjk verzonnen, dat de vrouw dood was en eenvoudig bet briefje, dat voor den gevangene bestemd en door hem onderschept was, verergert. IIjj plaagde zich dag en nacht om toch maar iets te vinden om den man aan bet spreken te krjjgen, Eindelijk gaf bij 't op, doch, vernuftig als hij was, bad bij een ander middel bedacht als loon voor zijn arbeid, de inscbrjjving van r,jjn naam in het register van dege nen, voor wie na hun dood het heilige Misoffer werd opgedragen. Men placht de registers van zulke personen, welke in der gelijke Gebeds-vereenigingen wenschten op genomen te worden van de eene plaats naar de andere te zenden, en leeken van eiken rang, evenals de Geestelijkheid, ver zochten hunne namen in de registers te doen opschrijven; men noemde de ingeschre venen Fraires conscripti. Keeren we thans tot de eigenljjke Broe derschappen terug. In het jaar 1373 werd in Engeland eene Drievuldigbeidsbroeder- schap gesticht, welker leden zich verplicht- ten jaarljjks gedurende den Paaschtjjd op het graf in de kerk van den heiligen Bo- tbulphus, te Aldersgate, dertien waslichten te onderhouden, op den Zondag van de H. Drievuldigheid een oifer te brengen en gemeenschappelijk de H. Mis te booren. Zij hadden hun eigen vergaderlokaal en een eigen Geesteljjke, die, in den winter zoowel als in den zomer, des morgens te vijf uur de H. Mis celebreerde. Op den Zondag na Allerzielen werd des avonds voor de over ledenen gebeden en den volgenden dag eene heilige Requiem-mis voor de gestorven le den der Broederschap opgedragen. Wie door eigen schuld zjju goeden naam ver loren had, werd uit de Vereeniging verwjj- derd.Taillepied zegt:het volk van Rouaan is zoo godsdienstig, zoo vroom en braaf, dat de lieden, om elkander tot een deugdzaam leven op te wekken eu zich in de voor spraak der Heiligen in den Hemel aan te bevelen, zulk een groot aantal Broederschap pen hebben opgericht, dat er geen tak van ujjverheid, geen stand bestaat, die zjjne ei gene Broederschap niet bezit. »Tot som mige Vereenigingen z|jn allen toegetreden, zooals b. v. tot de Broederschap van het Allerheiligste Sacrament des Altaars eu van den heiligen Romanus. De muzikanten hebben hunne Broederschap van de heilige Caecilia, de notarissen hunne eigene van den heiligen Marcus, de advocaten de hunne van den heiligen Ivo, de knapen en kin deren der stad hebben hunne Congregatie in de kerk van de heilige Cathariua, de juweliers in die van den heiligen Eligius, de dichters en redenaars, de kooplieden, de slagers, de brouwers, de koks en de kleermakers, alleu hebben hunne Broeder schappen. De voerlieden vieren hun Broe- derschapfeest op den dag van de heilige drie Koningen. De matrozen, de metselaars, de schilders, de handelaars in vruchten, de schoenmakers, de ververs, de bakkers, de pakdragers, de wevers, de boogmakers, de chirurgijns en barbiers, de zeepzieders, de winkeliers en neringdoenden, allen hebben hunne eigene Broederschap, die on der bescherming van een Heilige staat, wiens feest door eene heilige Hoogmis met om toch te weten te komen wie de zonderlinge gevangene zijn kon. Hooren wij lioe zjjn nieuw voorstel door den Procureur wordt ontvangen: Maar, beste Lebrunl Ik begrijp, dat uw aanhoudend zoeken naar middelen een plagen voor uwe hersens is, waar ze bljjkbaar niet tegen kunnen. Laat den //stomme// nog maar wat brommen, het zal hem toch wel gaan vervelen en ga jij je wat verzetten. Ha Ila Ha Ha I Lach maar, waarde Procureur, lach maar. Die 't laatste lacht. 1 Nu maar hier kan niets van komen. Dat zou me spjjten. -'t, Is al te gek. Ik vind het een uitstekend eu een laatste, let wel, een laatste middel. Maar het is toch te mal. Ge wilt den ge vangene op een avond in een wagen zetten. Hem zeggen dat hij,opnieuw in verhoor zal komen, en hem met nog een anderen gevangene naar het paleis laten rjjden. Den wagen bij een of anderen politiepost stil laten houden. Den anderen gevangene er uit te laten en de deuren van den gevangen wagen laten aanstaan. Hij zal ontvluchten zegt ge en gjj, Victor en Pierre, die hem kennen,zullen hem nagaan en zien waar hij blijft. Hjj zal naar zijne familie, naar zijne vrouw terugkeeren. En zjjn naam zal u bekend wezen preek en processie werd gevierd, waarna een gemeenschappelijke maalljjd plaats vond; bovendien wordt elke week eene hei lige Mis voor beu zeiveu opgedragen. Sterft een der leden, dan begeleiden de overigen het lijk met brandende waskaarsen ten grave, de kosten wordeo uit de gemeen schappelijke kas betaald. (Slot volgt). Sedert korten tjjd is het aantal diplomaten b|j bet Vaticaan met een vermeerderd. Het is Graaf Wagner, die den Keizer van Ma rokko vertegenwoordigt. Naar men verneemt, is het niet onwaar schijnlijk, dat dë Keizer van Rusland over acht of veertien dagen via Warnemunde vertrekt om Keizer Wilhelm te bezoeken. Onder voorzitterschap van Mr. Mer- millod is te Freiburg eeue vergadering ge houden over de oprichting eeuer katholieke universiteit aldaar. Volgens een daarom trent gegeven bericht is voor die instelling 16 millioen franks noodig, waarvan reeds 5 millioen is verzekerd. Generaal Boulauger heeft zich, zonder verzet, aan de disciplinaire straf ouderwor pen. H|j begon Zaterdag jlhetdertig-daagsch arrest, waartoe h|j wegens zjjne bekende verwateue uitdrukkingen over den Minister van Oorlog, zjjn chef, werd veroordeeld. De Generaal ondergaat zjjne straf in het bureau vau het 13e legerkorps te Clermoud Ferrand, eu moet al dieu tjjd zjjn degen afgeven, terwijl twee schildwachten voor zjjne deur geposteerd zjjn om hem het uitgaan, en waarschjjnljjk ook wel het spreken met dagblad-reporters te beletten. De vrienden van den Generaal,aldus wordt aan Havas uit Clermont-Ferrand getelegra- pheerd, verklaren, dat hij erkeDt, dat zijn gedrag uit het oogpunt van militaire dis cipline niet richtig was; maar het is ver klaarbaar dat hij, verbitterd door de heftige aauvalleu, waaraan hij in sommige bladen blootstond, aan eene opwelling van toorn heeft toegegeven. Heeft hjj zich jegens eenige personen vrijelijk uitgelaten over den aanmaak van het Lebel-geweer, hjj dacht niet, dat zjjne woorden zouden open baar gemaakt worden. De Generaal zal voortaan stipt zwjjgen eu na het verstrijken vau de dertig dagen kamerarrest, niemaud hjj zich ontvangen dan de militairen, die hem over dienstza ken komen spreken. Vau de Elzassische grenzen wordt be richt, dat de bekende heeren Gerber en Schüaebele nog altjjd, hoewel quasi vau betrekking zjju veranderd, hun handwerk aD gveusspion voortzetten. Te Parjjs zou dit zelfs openhartig worden toegegeven. Nu meu daarmee in het Rijkstand bekend is, zal aan die spiounage voor Duitscklaud niet veel gevaar verbonden wezen. Och, kom! 't is mooi, allerprachtigstmaa meü moet een kind zjjn om aan het welslagen1 te geloovenl Lach me maar uit, waarde Procureur! We zullen zien! Geef mjj de toestemming er voor en binnen een dag lever ik u den naam en bet adres van het personage. Dus je bent zeker van 't welslagen? Volkomen zeker. Meent ge 't in ernst? Met al den ernst, die in mij is, zei Lebrun met nadruk. Hoor, voegde hij er aan toe, Victor, Pierre en ik vermommen ons en stellen ons op aan den 4den politiepost. De eene als een be delaar, de ander als een krantenventer, de derde als een straatveger. Als hjj de deur open vindt en het terrein vrij, zal hjj, gebruik makende van de avondschemering, het hazenpad kiezen en waar kan hij beter heen gaan dan waar hij be kend is. Ik vlei me niet, dat hjj het zal doen linea recta, zeide Lebrun, hij zal wel degelijk omwegen gebruiken, maar wij zijn ook niet van vandaag' of gisteren. Nu, als ge -'t absoluut wilt, sprak de Pro cureur, probeer het. Dat hij dan voor goed ont- snappe misschien, in 's Hemelsnaam! Zóoismet dien kerel toch niets aan te vangen. Wordt vervolgd).

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1887 | | pagina 1