N I E U W E
m. 1156
Woensdag 10 October 1887,
12de Jaargang.
i/VereenigingeiM
B UIT E xTTTTiX
De geheimzinnige gevangene.
ABONWEMENTSPBIJS
Per 3 maanden voor Haarlem r 0,85
Voor de overige plaatsen in ISederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,
Afzonderlijke Nummers0,06
Dit blad versehijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
BUREAU: St. Janstraat Haarlem.
JUINTirauRl
AGITE MA WON AGITATE.
PBIJS DEB ADVEBTENTIÉN
Van 16 regels .30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag
en Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KÜPPEBS 8t LAUREY.
Dat Vereenigingen* uitmuntende mid
delen zijn tot bevordering van het kerke
lijke leven, daarover is men het in 't al
gemeen vrij wel eens. Waar alles goed
Katholiek is, daar zijn ze wellicht niet zoo
dringend noodig; schadelijk zijn ze daar
echter niet, integendeel zij stichten te allen
tijde veel goeds. Aangemoedigd door de
Vereeniging helpen de leeken in zeker op
zicht aan de zielzorg en ondersteunen zij
het werk van den Priester. De kern van
het kerkelijk Vereenigingswezen is daarin
gelegen, dat ieder lid voor zich zei ven be
kend, Katholiek te zijn in woord en daad.
Deze openbare bekentenis bevestigt den
Christen in het geloof, het versterkt en
sticht hem en geeft hem nieuwen moed.
Het maakt een eendrachtig samenwerken
tot afwering van de vijanden des gcloofs
en der christelijke zedeleer mogelijk. Dit
samengareu van het goede imponeert, het
wordt langzamerhand eeue macht en werkt
uitstekend op het openbare leven. In eene
gemeente, welke goed georganiseerde ver-
eenigiugen bezit, zal men niets dulden, wat
strijdig is tegeD de goede zeden. Welk een
gewicht en beteekenis heeft o. a. de Ver
eeniging van den H. Viucentius verkregen.
Hoe vele afgedwaalden kwamen door haren
ouvermoeideu arbeid tot de Kerk terug en
hoe vele noodlijdenden naar ziel en lichaam
heeft zij bijgestaan en getroost! En hoe
vele gelegenheden biedt zij niet om het kwade
uit te roeien en goede oudernemingen tot
stand te brengen.
Meer dan eens werd gezegd: vgeef aan
de wereld offervaardige, energieke, ootmoe
dige, trouwe en onversaagde mannen tot voor
beeld en de wereld zal naar hunne stem
men luisteren, door hunne leer ontvlamd
en door hun voorbeeld aangemoedigd wor
den. Bijna altijd zullen zij over het kwade
zegevieren en de achting van alle welden-
kenden verwerven.
Aan de baud der geschiedenis kan het
bewezen worden, dat de Vereenigingen
van kerkelijken oorsprong zijn en door de
Kerk zijn bevorderd geworden.
Reeds de heilige Ambrosius zegt: »De
Kerk bidt en werkt gemeenschappelijke
Waar de moderne philosophie zegepraalt,
daar worden de Vereenigingen opgelost en
de Staat wordt dan meer en meer eene
samenhooping van atomen, van ongelukkige
iudividueu. De geest der associatie had
zelfs toegang tot de kasteelen van den
adel en was werkzaam in de groote gods
dienstige inrichtingen, die eertijds in Eu
ropa werden gevonden. Het is de hoog
moed, die de katholieke Vereenigingen
van de middeleeuwen heeft doen ver
dwijnen en de menscheu in den moder
nen Staat isoleerde. Zich ouderling te ver
binden om God te vereeren, is namelijk
FEUILLETON.
4) Vervolg.)
Men brenge den gevangene voor mjj, zei
de Procureur des Keizers en zich tot Lebrun,
die in zijn kabinet was, wendende, vervolgde
bij: //Aan u is 't woord aanstonds.//
Met vasten tred kwam het bleeke //stomme//
jongmenseh het kabinet binnen, met vasten tred
en met even onverschillig gelaat als altijd.
Hoewel gij ons met uwe zonderlinge hou
ding het vrij lastig maakt, begon Lebrun, wil
len wij u toch een dienstbewijzen, doch we zeggen
u vooraf, dat hetgeen gij gaat booren voor u
niet aangenaam is.
De gevangene staarde vóór zich op den vloer.
Uwe vrouw is beden-nacht overleden, sprak
Lebrun langzaam.
De //stomme// deed of bij bet niet hoorde en
bleef onverschillig op bet tapjjt staren.
-Doch uw kind wordt beter. Geen enkele
trek kwam op bet gelaat van den //stomme".
-Maar mensch, riep Lebrun uit, hebt ge
dan alle menschelijkbeid afgelegd, boort ge dan
niet, dat uwe jonge vrouw, beden-nacht eindelek
is bezweken 1
in de oogen van vele menschen iets be
lachelijks. De middeleeuwen wisten, dat de
mensch ook voor een gezelligen, maatsckap-
pelijken toestand is geschapen. Door bet
verstand geleid, riep de geest der liefde die
talrijke Colleges,Universiteiten,Congregaties
en godsdienstige Vereenigingen en Broe
derschappen in het leven, die een toevluchts
oord voor den noodlijdende waren en uit
zicht gaven op de voldoening van elk ver
langen der menschelijke ziel.
Tertullianus is een bewijs, dat christelijke
Vereenigingen, Broederschappen enz. zoo
oud zijn als het Christendom zelf, met
hetwelk zij ontstonden. De redding der zie
len gemakkeljjker te maken, in de deugd
naar volmaaktheid te streven en in droevige
omstandigheden troost te vinden, dat waren
de beweegredenen, die de Christenen reeds
van den eersten tijd aanspoorden om chris
telijke Vereenigingen op te richten. Dat
in den tijd des geloofs dergelijke Vereeni
gingen in grooten getale werden opgericht,
kan ons niet verwonderen. In het jaar
1168 kwam te Parjjs eene Broederschap in
't aanzijn, la Confrérie de Notre Dame ge
naamd, welke uit 36 Priesters eu 36 leeken
bestond, ter gedachtenis aan de 72 leer
lingen. Andere Broederschappen waren die
van het H. Sacrament, van den H. Naam
Jezus, van de A. H. Maagd Maria enz.
Men had Broederschappen met het bizon-
dere doel de armen te helpen, ziekeu te
verplegen en dooden te begraven. De Con~
frérie des marchands d'eau in 1170 te Pa
rjjs opgericht, bestond uit kooplieden, die
handel op de Seine dreven. Men had in
die stad zelfs Broederschappen van beamb
ten, notarissen, kunstenaars en handwerks
lieden, welke hunne bizoudere Patronen,
kerken, statuten en banieren hadden. Der-
geljjke Vereenigingen bestonden in alle
landen der Christenheid, doch nergens in
zulk een overvloed dan in Eugelaud. Zoo
zegt ook Machiavelli, dat de burgers van
Florence in talrjjke Vereenigingen verdeeld
waren, die alle hare eigene wetten eu ba
nieren hadden. Toen Hendrik I in het jaar
1014 een aantal Milaneezen naar Duitsch-
land verbande, vormden zij daar, om zich
wederzjjds te troosten, eeue christelijke Ver
eeniging; zij leefden van den arbeid hun
ner handen en dreven ook handel in wol
en laken. Toen zjj in bet jaar 1019 weder
naar hun vaderland terugkeerden, zetten
zij hunne levenswijze voort, kwamen op
bepaalde dagen bjjeen en vereenigden zich
in kloosters, waar zjj gezamenljjk arbeid
den. In de achtste eeuw vermeerderden zich
vooral de Vereenigingon tot wederzjjdsch
hulpbetoon met hare jaargetijden voor de
levenden en afgestorvenen. Beda de Eer
waardige, de geleerdste man van zijn tijd,
verlangde voor het door hem geschreven
leven van een Heilige, in de aan den Bis
schop van Lindisfarne gerichte voorrede,
De blik van den gevangene bleef strak op bet
gebloemde tapijt gericbt.
Lebrun sprong driftig overeind en riep tot de
gendarmen aan de deur:
Breng dien kerel weer in zjjne cel! Die we-
zenlooze vent is de duivel in persoon.
De procureur lachte heimelijk over de vol
komen onbruikbaarheid van den strik, dien Le
brun den gevangene bad gespannen.
Lebrun was woedend. De Procureur was te
veel politieman om zijne jjverige dienaars in 't
gezicht uit te lachen, doch dat neemt niet weg,
dat het als een zwaard door de ziel van den
geheimen politie-agent sneed, telkens als op bet
balletje in deeg en bet plaats gehad hebbend
verboor werd gezinspeeld. Lebrun had gedacht
dat de gevangene als bij booren zou, dat zjjne
vrouw overleden was, eindelijk zijne tot-nog-toe
dankbare rol van stomme zou hebben opgegeven.
Lebrun bad natuurljjk verzonnen, dat de vrouw
dood was en eenvoudig bet briefje, dat voor
den gevangene bestemd en door hem onderschept
was, verergert.
IIjj plaagde zich dag en nacht om toch maar
iets te vinden om den man aan bet spreken te
krjjgen, Eindelijk gaf bij 't op, doch, vernuftig
als hij was, bad bij een ander middel bedacht
als loon voor zijn arbeid, de inscbrjjving
van r,jjn naam in het register van dege
nen, voor wie na hun dood het heilige
Misoffer werd opgedragen. Men placht de
registers van zulke personen, welke in der
gelijke Gebeds-vereenigingen wenschten op
genomen te worden van de eene plaats
naar de andere te zenden, en leeken van
eiken rang, evenals de Geestelijkheid, ver
zochten hunne namen in de registers te
doen opschrijven; men noemde de ingeschre
venen Fraires conscripti.
Keeren we thans tot de eigenljjke Broe
derschappen terug. In het jaar 1373 werd
in Engeland eene Drievuldigbeidsbroeder-
schap gesticht, welker leden zich verplicht-
ten jaarljjks gedurende den Paaschtjjd op
het graf in de kerk van den heiligen Bo-
tbulphus, te Aldersgate, dertien waslichten
te onderhouden, op den Zondag van de
H. Drievuldigheid een oifer te brengen en
gemeenschappelijk de H. Mis te booren.
Zij hadden hun eigen vergaderlokaal en een
eigen Geesteljjke, die, in den winter zoowel
als in den zomer, des morgens te vijf uur
de H. Mis celebreerde. Op den Zondag na
Allerzielen werd des avonds voor de over
ledenen gebeden en den volgenden dag eene
heilige Requiem-mis voor de gestorven le
den der Broederschap opgedragen. Wie
door eigen schuld zjju goeden naam ver
loren had, werd uit de Vereeniging verwjj-
derd.Taillepied zegt:het volk van Rouaan is
zoo godsdienstig, zoo vroom en braaf, dat de
lieden, om elkander tot een deugdzaam
leven op te wekken eu zich in de voor
spraak der Heiligen in den Hemel aan te
bevelen, zulk een groot aantal Broederschap
pen hebben opgericht, dat er geen tak van
ujjverheid, geen stand bestaat, die zjjne ei
gene Broederschap niet bezit. »Tot som
mige Vereenigingen z|jn allen toegetreden,
zooals b. v. tot de Broederschap van het
Allerheiligste Sacrament des Altaars eu
van den heiligen Romanus. De muzikanten
hebben hunne Broederschap van de heilige
Caecilia, de notarissen hunne eigene van
den heiligen Marcus, de advocaten de hunne
van den heiligen Ivo, de knapen en kin
deren der stad hebben hunne Congregatie
in de kerk van de heilige Cathariua, de
juweliers in die van den heiligen Eligius,
de dichters en redenaars, de kooplieden,
de slagers, de brouwers, de koks en de
kleermakers, alleu hebben hunne Broeder
schappen. De voerlieden vieren hun Broe-
derschapfeest op den dag van de heilige
drie Koningen. De matrozen, de metselaars,
de schilders, de handelaars in vruchten,
de schoenmakers, de ververs, de bakkers,
de pakdragers, de wevers, de boogmakers,
de chirurgijns en barbiers, de zeepzieders,
de winkeliers en neringdoenden, allen
hebben hunne eigene Broederschap, die on
der bescherming van een Heilige staat,
wiens feest door eene heilige Hoogmis met
om toch te weten te komen wie de zonderlinge
gevangene zijn kon.
Hooren wij lioe zjjn nieuw voorstel door den
Procureur wordt ontvangen:
Maar, beste Lebrunl Ik begrijp, dat uw
aanhoudend zoeken naar middelen een plagen
voor uwe hersens is, waar ze bljjkbaar niet tegen
kunnen. Laat den //stomme// nog maar wat
brommen, het zal hem toch wel gaan vervelen
en ga jij je wat verzetten. Ha Ila Ha Ha I
Lach maar, waarde Procureur, lach maar.
Die 't laatste lacht.
1 Nu maar hier kan niets van komen.
Dat zou me spjjten.
-'t, Is al te gek.
Ik vind het een uitstekend eu een laatste,
let wel, een laatste middel.
Maar het is toch te mal. Ge wilt den ge
vangene op een avond in een wagen zetten.
Hem zeggen dat hij,opnieuw in verhoor zal komen,
en hem met nog een anderen gevangene naar
het paleis laten rjjden. Den wagen bij een of
anderen politiepost stil laten houden. Den
anderen gevangene er uit te laten en de deuren
van den gevangen wagen laten aanstaan. Hij zal
ontvluchten zegt ge en gjj, Victor en Pierre,
die hem kennen,zullen hem nagaan en zien waar hij
blijft. Hjj zal naar zijne familie, naar zijne vrouw
terugkeeren. En zjjn naam zal u bekend wezen
preek en processie werd gevierd, waarna
een gemeenschappelijke maalljjd plaats
vond; bovendien wordt elke week eene hei
lige Mis voor beu zeiveu opgedragen. Sterft
een der leden, dan begeleiden de overigen
het lijk met brandende waskaarsen ten
grave, de kosten wordeo uit de gemeen
schappelijke kas betaald.
(Slot volgt).
Sedert korten tjjd is het aantal diplomaten
b|j bet Vaticaan met een vermeerderd. Het
is Graaf Wagner, die den Keizer van Ma
rokko vertegenwoordigt.
Naar men verneemt, is het niet onwaar
schijnlijk, dat dë Keizer van Rusland over
acht of veertien dagen via Warnemunde
vertrekt om Keizer Wilhelm te bezoeken.
Onder voorzitterschap van Mr. Mer-
millod is te Freiburg eeue vergadering ge
houden over de oprichting eeuer katholieke
universiteit aldaar. Volgens een daarom
trent gegeven bericht is voor die instelling
16 millioen franks noodig, waarvan reeds
5 millioen is verzekerd.
Generaal Boulauger heeft zich, zonder
verzet, aan de disciplinaire straf ouderwor
pen. H|j begon Zaterdag jlhetdertig-daagsch
arrest, waartoe h|j wegens zjjne bekende
verwateue uitdrukkingen over den Minister
van Oorlog, zjjn chef, werd veroordeeld.
De Generaal ondergaat zjjne straf in het
bureau vau het 13e legerkorps te Clermoud
Ferrand, eu moet al dieu tjjd zjjn degen
afgeven, terwijl twee schildwachten voor
zjjne deur geposteerd zjjn om hem het
uitgaan, en waarschjjnljjk ook wel het
spreken met dagblad-reporters te beletten.
De vrienden van den Generaal,aldus wordt
aan Havas uit Clermont-Ferrand getelegra-
pheerd, verklaren, dat hij erkeDt, dat zijn
gedrag uit het oogpunt van militaire dis
cipline niet richtig was; maar het is ver
klaarbaar dat hij, verbitterd door de heftige
aauvalleu, waaraan hij in sommige bladen
blootstond, aan eene opwelling van toorn
heeft toegegeven. Heeft hjj zich jegens
eenige personen vrijelijk uitgelaten over
den aanmaak van het Lebel-geweer, hjj
dacht niet, dat zjjne woorden zouden open
baar gemaakt worden.
De Generaal zal voortaan stipt zwjjgen
eu na het verstrijken vau de dertig dagen
kamerarrest, niemaud hjj zich ontvangen
dan de militairen, die hem over dienstza
ken komen spreken.
Vau de Elzassische grenzen wordt be
richt, dat de bekende heeren Gerber en
Schüaebele nog altjjd, hoewel quasi vau
betrekking zjju veranderd, hun handwerk
aD gveusspion voortzetten. Te Parjjs zou
dit zelfs openhartig worden toegegeven.
Nu meu daarmee in het Rijkstand bekend
is, zal aan die spiounage voor Duitscklaud
niet veel gevaar verbonden wezen.
Och, kom! 't is mooi, allerprachtigstmaa
meü moet een kind zjjn om aan het welslagen1
te geloovenl
Lach me maar uit, waarde Procureur! We
zullen zien! Geef mjj de toestemming er voor en
binnen een dag lever ik u den naam en bet
adres van het personage.
Dus je bent zeker van 't welslagen?
Volkomen zeker.
Meent ge 't in ernst?
Met al den ernst, die in mij is, zei Lebrun
met nadruk. Hoor, voegde hij er aan toe, Victor,
Pierre en ik vermommen ons en stellen ons op
aan den 4den politiepost. De eene als een be
delaar, de ander als een krantenventer, de derde
als een straatveger. Als hjj de deur open vindt
en het terrein vrij, zal hjj, gebruik makende van
de avondschemering, het hazenpad kiezen en waar
kan hij beter heen gaan dan waar hij be
kend is. Ik vlei me niet, dat hjj het zal doen
linea recta, zeide Lebrun, hij zal wel degelijk
omwegen gebruiken, maar wij zijn ook niet van
vandaag' of gisteren.
Nu, als ge -'t absoluut wilt, sprak de Pro
cureur, probeer het. Dat hij dan voor goed ont-
snappe misschien, in 's Hemelsnaam! Zóoismet
dien kerel toch niets aan te vangen.
Wordt vervolgd).