N I E U W E
Zondag 30 October 1887.
12de Jaargang.
ï)e verdrukking van het Ka
tholicisme in Rusland.
BUITENLAND
t%. 1161.
IIEIH
ABOHWEMEH TSPBIJS
Per 3 maanden voor Haarlem f 0,85
Voor de overige plaatsen in Isederland fr. p. p. 1,10
Voor het Buitenland 1,80
Ais rnderljjke Nummers0,06
Dit blad verschijnt
eiken DINSDAG, DONDERDAG en ZATERDAG.
MUNXIENDRjl
B UKE AU: St. Janstraat
Haarlem.
AGITE MA BOH AGITATE.
(0!UIT.
PBIJS DEB ADVEBTEÜTTIÉH
Van 16 regels .30 Cents.
Elke regel meer 5
Groote letters worden berekend naar plaatsruimte.
Dienstaanbiedingen 25 Cents per advertentie a Contant
Advertentiën worden uiterlijk Maandag-, Woensdag
en Vrijdag-avond voor 6 uur ingewacht.
Uitgevers: KÜPPEE8 LAUEEI.
Wegens den feestdag van Allerheiligen zal
de Nieuwe Haarlemsche Courant Dinsdag a. s. niet
verschijnen.
Herhaalde malen heeft meu iu de ka
tholieke pers gewezen op het lijden en de
vervolgingen der Katholieke Kerk iu het
Rjjk der Czaren. 't Waren echter slechts
losse omtrekken van dit levensbeeld, die aan
den lezer werden voor oogen gesteld; 't wa
ren slechts enkele noodkreten, aangeheven
door maehtelooze én hulplooze slachtoffers,
die hier en daar eene tijdelijke verontwaar
diging te voorschijn riepen, doch die alras
in de dringende quaestiëu van den dag
zonder gevolg werden opgelost, 't Wordt
eindelijk tijd, dat de katholieke wereld vol
komen bekend wordt met al de ellende,
waaronder de Katholieke Kerk in Rusland
zucht en dat de algemeene belangstelling
wordt opgewekt voor de katholieke zaak in
de Russisch-Poolsche provinciën. Wij zullen
daarom beproeven, op grond van feiten en
aan de hand van authentieke bronnen een,
zoo niet in alle opzichten geheel volkomen,
dan toch een objectief en trouw beeld der
systematische vervolging te geven, door
welke de Katholieke Kerk in Rusland wordt
verdelgd.
't Zou eene groote dwaling zijn, als meu
de eigenlijke oorzaak, waarom de Noord-
sche kolussus de Katholieke Kerk vervolgt,
op rekening wilde stellen van den onge-
lukkigen Poolschen opstand. Ontegenzeg
gelijk heeft Rusland met de aan elk des
potisme eigene huichelarij, zoo lang de
herinnering aan dien opstand nog levendig
was, iu dat oproer eene verontschuldiging
gezocht voor zijne gruwelijke maatregelen
tegen de beklagenswaardige roomsch ka
tholieke bevolking. Op onderscheidene wij
zen trachtte de biunenlaudsche pers iu
Rusland en de nieuwsbladen in het buiten
land, die met de Russische knevelarijen en
wreedheden sympathiseereu, aan de be
schaafde wereld te bewijzen, dat de schijn
bare oorlog tegen de Katholieke Kerk,slechts
eene noodzakelijke bescherming en verdedi
ging der Rijksbelangen en aangelegenheden
moest geheeten worden, tegenover de revo-
lutionuaire aspiration van het Poolsche
volk.
»Wy vervolgen geenszins de Katholieke
Kerk,* aldus proclameerde men, »evenmin
de katholieke Geestelijkheid, doch slechts
eenigen van hare onwaardige leden, die den
revolutionuairen geest in onze politieke
onderdanen verwekken en bevorderen. De
institutie der Katholieke Kerk zelve, is ons
heilig en blijft onschendbaar; wij hebben
immers op plechtige wijze haar status quo
gegaraudeerd, en in het heilige Rusland
worden gesloten verdragen ook als heilig be
schouwd; doch de onrustige, oproerige Polen
verwringen de waarheid en noemen ver
volging, hetgeen niet meer is dan zelfver
dediging.*
FEUILLETON.
Een uurtje aan de groene tafel.
Vervolg en slot.)
#Ëen Spanjaard van hoogen rang en stand
bracht geruimen tijd in een der groote Parjjsche
clubs eene andere manier der //poussette// in toe
passing. Zooals in bijna alle besloten gezelschap
pen, waren daar geene croupiers, maar betaalde
de bankier zelf uit. Die Spanjaard nu had altijd
een grooten hoop koperstukken van verschillen
de waarde voor zich, die hij opzette. Verloor hij,
dan was er niets aan te doen. Won hij echter,
dan antwoordde hij op de vraag van den ban
kier: //Hoeveel ligt daar?// zoo onschuldig moge
lijk: //Ik zal het eens natellen.// Nu streek hij
den hoop uit om te tellen, maar wist er altijd
snel eenige stukken van hoog bedrag, die hij
in zjjn hand verborg, tusschen te voegen. Dat
was dan zijne verdienste, die hij rustig in den
zak stak, tot hij op een goeden dag de zaak te
Van zekere zijde werd wel eens beweerd,
dat een gedeelte van de Poolsche Geeste
lijkheid voor de oproeren in Polen meer
sympathie heeft aan den dag gelegd, dan
met de plichten van eene, met den katho
lieken geest doordrongen Geestelijkheid, iu
overeenstemming kon gebracht worden.
Zulks kan echter gemakkelijker worden be
weerd, dan bewezen. Zeker is het, dat juist
diegenen onder de hoogere en lagere Gees
telijkheid, welke zich door wetenschap,
liefde voor de Kerk en reinheid van zeden
onderscheidden, rn den woeligen tijd eene
volkomen juiste en waardige houding heb
ben aangenomen. In dit opzicht mogen
vooral met eere genoemd worden de thans
overleden Bisschoppen Constautijn, Graaf
Zubieski, Borovsky, Brewuski, Hodowinsky
en anderen. Onder de tegenwoordige Bis
schoppen is er niet een, zelfs niet de iu
verbanning zuchtende Bisschop van Wilna,
Mgr. Karei Hoquievick, die niet onderschei
dene bewijzen heeft gegeven, dat hij zijn8
plichten jegens de Kerk, den Staat, de
Geestelijkheid en de geloovigeu volkomen
kent en zich daarnaar zal gedragen. Onder
het geloovige volk, de bewoners namelijk
van het platteland, heeft men slechts bij
uitzondering sympathetische gevoelens voor
politieke demonstratiëu en bloedig oproer
gevonden.
Reeds sinds meer dan twintig jaren heerscht
onder de Poolsche onderdanen van Rusland
de rust en kalmte van het kerkhof; zij zijn
geknakt, deze overblijfselen van eene edele,
ridderlijke natie, zij zijn niet meer in staat
eenigen tegenstand te bieden aan de Re
geering van den Russischen kolossus. Eu
toeh woedt de vernietigiugsstrijd in Rus
land tegen de katholieke Kerk heviger dan
ooit te voren, op bizondere wijze bij de
bewoners van de gouvernementen Siedlc en
Minks.
Nog slechts eenige dagen geleden bevatte
een Freyburger blad, Die Freiheit geheeten,
een bericht uit Krakau, van den volgenden
inhoud: »De vervolgingen tegen de geünieer
de Katholieken gaan met verdubbelde woede
voort; de geüniëerden moeten de wreedste
maatregelen verduren. Geheele gezinnen
worden naar Orenburg getransporteerd en
al hunne goederen in beslag genomen. In
bet district Bialaziju alle katholieke ker
ken gesloten. Te Lomazy heeft de Gou
verneur het volk bijeengeroepen en het
bevolen tot de Russische Staatskerk over
te gaan, daarbij voegende, dat de Regeering
besloten had het Katholicisme totaal uit te
roeien.
De grond van dezen vernielenden strijd
tegen de katholieke Kerk ligt dieper dan
in de voorgewende noodzakelijkheid der ver
dediging van Russische Staatsbelangen,
tegen Poolsch-nationale aspiratiën. Om den
waren grond van den systematischen ver-
delgingsstrijd tegen de Katholieke Kerk
juist te begrijpen, moet men weten, dat de
den Russischen Staatsburger bebeerschende
en leidende idee geene andere is dan algeheele
centralisatie in het absolutisme, in de on-
erg dreef. Nu kwam men er achter en den vol
genden dag ontving hij een beleefd schrijven
van den president der club, met vriendelijk
verzoek om voortaan niet meer te komen.
Een ander, eveneens een Spanjaard, op wien
inen echter reeds opmerkzaam was geworden,
verscheen tusschenbeide aan de speeltafel met
een geheel nieuw en zorgvuldig toegevouwen
bankbiljet van duizend franks. Dat zette hij
in, met de opmerking, dat hij niet te veel maar
hoog wilde spelen. Verloor hij en wilde men
het biljet naar zich toehalen, dan riep hij //Halt,
Halt! het is een nieuw biljet, dat wensch ik
te bewaren!// en dan legde hij er een koperstuk
van duizend franken voor in de plaats. Won
hij echter, dan zei hij, als de bankier hem arge
loos een biljet van duizend franks als winst
wilde geven: //Neen mijnheer dat zal je niet
meevallen Maak dat papiertje maar eens open?//
En dan kwamen er drie van die biljetten voor
den dag. Zoo'n praktijk kan natuurlijk niet
dikwijls worden toegepast zonder argwaan te
wekken. Zoo kwam men er eindelijk achter, en
zette men mijnheer aan de deur.
Dergelijke staaltjes van de groene tafel zou-
beperkte willekeurige heerschappij. Alge
heele en onvoorwaardelijke centralisatie
echter is in hare volmaaktheid en op den
duur slechts denkbaar bij gelijk gezinde
deelen. En vermits in het organisme der
menschelijke maatschappij het belaugrijk-
ste element zonder twijfel de godsdienst is,
zoo moet op de eerste plaats voor de ab
solute eenheid in het godsdienstige der
individuen zorg gedragen worden. Dit
is een beginsel, 't welk meu iu de door
God gewilde ordeDing dient te hand
haven.
Iu Rusland heerscht het volslageudste
Oostersche Cesaropapisme. Dat voor zulk
een Staatsgodsdienst slechts het schisma ge
schikt is, ligt op de vlakke hand. Dienten
gevolge is Russisch en orthodox (d. w. z.
schismatiek) synoniem. De heilige synode,*
dat is de hoogste rechtbank der Russische
Kerk, wier voorzitter, de zoogenaamde
»Opper-procureur,« een leek is, staat onder
het bevel van den oppermachtigen Czaar.
Hare decreten beginnen steeds met het for
mulier: Po ukasie Bij ukaze (verorde
ning, besluit) van Z. M. den Keizer heeft
de heilige Synode goedgevonden Elke
tegenstand tegeu de heilige Synode* wordt
als eene majesteitsschennis beschouwd en
het is een staatspiicht en een eisch van
het patriotisme, in den eigenlijken zin van
het woord orthodox te ziju en elke andere
godsdienstige bekentenis te verafschuwen.
Alle andere godsdiensten, dus ook de
roomsch-katholieke, wordeu als vreemd,
obcosirannojebeschouwd en als zoodauig van
ambtswege behandeld. Voor hunne aange
legenheden bestaat een afzonderlijk depar
tement in het Staatsministerie.
Volgens deze wetten baudelen de Gou
verneurs en de Hoofden der districten. Zij
zijn allen in hun gebied autocraten en
achten zich gerechtigd tegen alle niet-or-
thodoxen, obcostramioje, te scherper te agee-
ren, naarmate het hart beu Russischer
slaat in de patriottische borst.
Zoo gelijkt de Noordsche kolossus, met
zijn ijzeren absolutisme, op een monster,
dat met zijne vangarmen al wat in zijn
bereik is, tot zich trekt, de vrije beweging
ontneemt en het levensmerg uitzuigt, tot
dat de vereenzelviging is gelukt.
Wee het westersch Europa, als de vang
armen van dit schrikbarend en ontzettend
monster nog meer het hart van Europa
naderen!
Geheel en al in echt Russischen geest heeft
reeds in het jaar 1835 de apostaat Siemi-
asziko, treuriger gedachtenis, een voorstel
aangeboden, dat de wijze aangeeft langs
welken weg op de zekerste manier een be
langrijk deel der katholieke Kerk, met na
me de Rutheensch-geünieërde, sytematisch
kon verdelgd worden. Voor alles moest een
grondig en energiek reinigingsproces bij de
Katholieke geauieërde Kerk van Rusland
plaats hebben. Tengevolge van hare unie
met Rome waren aan baar organisme al
lerlei »Latijusche uitwassen nalecialosci
gegroeid, die noodzakelijker wijze moesten
den wij nog talloos kunnen opsommen, maar wij
bepalen ons tot besluit tot het volgende, dat
zeer dikwijls voorkomt. Een speler volgt met
een potloodje in de hand zeer gespannen den
loop van het spel en noteert elke coup zoo nauw
keurig, dat hij geheel in die bezigheid verdiept
schijnt. Plotseling kjjkt hij op, zet zijn potlood
op de streep en annonceert zooals dit den leden
vergund is -zeer bedeesd: //Twee louis staan
op dit potloodl// De bankier herhaalt dan een
voudig de geannonceerde bedragen: //25 louis
op die doos! 50 louis op die portefeuille, 2 louis
op dat potlood!// Winnen de spelers, dan blijft
het potlood staan tot de eigenaar de twee louis
heeft ontvangen. Wint de bankier echter, dan
grijpt hij als verstrooid schielijk zijn potlood en
gaat weer met zijne aanteekeningen voort in
waarheid speculeert hij er op, dat de bankier
bij al die grootere bijdragen, welke hem uitbe
taald moeten worden,'zijne twee louis vergeten
zal. En dat gebeurt dikwijls. Niemand denkt
meer aan het verdwenen potlood of aan de twee
louis.
Een in de spelerswereld zeer bekende Prins,
had dezelfde naamletters als de club, waar hij
afgehouwen wordeu. Tot deze »Latijuscbe
uitwassen* rekent de apostaat natuurlijk
den Rozenkrans, het Scapulier, de Broeder
schappen, de vereering van het A. H. Hart
van Jezus, zelfs het orgelspel enz. enz. Er
moest dus eeue diepe kloof gegraven wor
den tusschen de Latijnsche en de geüuieërde
Geestelijken, ten einde den invloed der
Roomsche Kerk zooveel mogelijk te fnuiken.
Ten slotte moest de Poolsche taal, die ook
bij de geünieerde Ruthenen algemeen in
gebruik was, vooral in de gezangen en in
het gemeenschappelijk Rozenkrans-gebed,
met geweld worden uitgeroeid.
Dit plan van den apostaat Siemiaszsko
werd door de Russische Staatswijsheid al
zeer spoedig op de ernstigste wijze ter
harte genomen eu, wat meer zegt, ook op
de meest tirannieke wijze ten uitvoer ge
bracht.
De Unie, die op plechtige wjjze bij ver
drag was gegaraudeerd, werd in 1839 een
voudig opgeheven. In massa werden de
seculiere en reguliere Geestelijken, die zich
niet aan een veil verraad aan de Kerk en
aan hun Priester-eed wilden schuldig ma
ken, verbannen. Hoeveel duizenden stand
vastige belijders des geloofs onder de knoet-
slagen der Kozakken kan leven lieten, hoe
velen er in onderaardsche kazematteu voor
altijd verdwenen, boevele Christelijke hel
den-moeders van hare zuigelingen wegge
scheurd en in ketenen geklonken, werden
weggevoerd, koevele zwakke grijsaards naar
Siberië werden gesleept, zulks weet God
alleen en dat zal geopenbaard worden als
ook eenmaal Ruslands Czaren voor Zijn
rechterstoel zullen verschijnen.
(Slot volgt).
De B mdsraad heeft goedgekeurd, dat er
een Rijkscommissaris naar de tentoonstel-
liug te Melbourne gezonden worde, eu heeft
daardoor de hiervoor benoodigde uitgave,
alsmede die voor de versiering der Duit-
sche tentoonstellingsruimte, ten laste doen
komen van het Rijk.
De bureaux der Fransche kamer heb
ben alle tot commissarissen benoemd per
sonen, die gestemd zijn voor het instellen
van een oudeizoek naar de zaak van Wilson.
De begrootingscommissie heeft, na den
Minister Rouvier te hebben gehoord, het
wetsontwerp betreffende d6 conversie der
oude 4]/2 pCts. Rente met algemeene stem
men goedgekeurd. Daarna is Rihot met 14
tegen 2 stemmen tot rapporteur benoemd.
Hij zal heden voorlezing doen van zijn
verslag, en dit Zaterdag bij de Kamer over
leggen.
Men zegt, dat de Bulgaarscke Regeering
de bezetting in de zuidwestelijke provinciën
versterkt, waar eene groote opgewondenheid
onder de bevolking wordt opgemerkt.
De Skouptschina is door Prins Ferdinand
met eene rede geopend, in welke het vol
gende voorkwam.
Na de gebeurtenissen welke onze Staat
dagelijks kwam spelen. Daar nu 's avonds na de
jaelit in zijn kasteel eveneens gespeeld werd, had
lij) zjjn. eigen koperstukken met zijn voorletters
er op laten maken, die volkomen op de speel-
marken in de club geleken.
Eens toen hij krap hij kas was, vulde hij zijne
zakken met zjjn eigen spcelmarken en ging naar
de club. Daar de koperstukken alle een door
loopend nummer dragen, kwam het bedrog ai
zeer gauw aan het licht; de zaak baarde groot
opzien, maar werd gesmoord.
Evenzoo handelt men dikwijls met de arme
drommels, die kleine bedragen voor de //pous
sette// trachten meester te worden, waarvan zjj
leven en waarmede zjj verder spelen kunnen;
want het spel is voor hen het leven. Ontmaskerd
worden zij gewoonlijk allen; want evenals de
leugen, heeft ook het valsche spel korte beenen,
waarom dan ook de talrijke valsche spelers van
hoogere orde, wier kunstgrepen veel fijner en
veel moeilijker te ontdekken zijn, slechts met
verachting op zulke //dilettanten// nederzien.
